Монголд эмч нар 1.6 сая төгрөгийн цалинтай

Хүн ардынхаа эрүүл мэндийн манаанд өдөр шөнийг умартан зүтгэж буй цагаан нөмрөгт баатрууд бол эмч нар билээ. Тэд энэ мэргэжлийг эзэмшихийн тулд тасралтгүй 10 жил суралцдаг ч авч буй цалин хөлс нь амьдралд нь хүрэлцэхгүй байгаа юм.

Тухайлбал, анх ажилд орж буй эмчийн үндсэн цалин 1.2 сая төгрөг бол олон жил ажилласан туршлагатай эмчийн цалин 1.8 сая төгрөг гэнэ. Тэд илүү цаг, нэмэгдэл зэргээс хамаарч гар дээрээ 1.6-2.2 сая төгрөг авдаг байна. Тиймээс тэд цалингаа 3.5 сая төгрөгт хүргэхийг шаардаж энэ сарын 13-наас буюу ирэх Пүрэв гаригаас ажил хаялт зарлахаа мэдэгдээд буй. 

Тэгвэл тэдний зүгээс өчигдөр дахин мэдээлэл хийж эмч, ажилтнуудын цалин хөлс нэмэгдүүлэх асуудлыг Засгийн газар үл тоомсорлож байгаа учир ээлжит бус XIV өргөтгөсөн хурал зарласан гэдгээ мэдэгдэв. Тэдний зүгээс "Төр, төмөр нүүрээ бидэнд харуулж байна. Эрүүл мэндийн салбарынхныг ажил хаяж чадахгүй гэж бодож байх шиг байна. Бидний цалинг 3.5 сая төгрөгт хүргэ. Өнгөрсөн тав дахь өдөр эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэнг бидэнтэй уулзаж, тодорхой шийдвэр гаргах болов уу гэсэн боловч таван цаг хүлээлгээд ирээгүй. 

УИХ-ын гишүүд эрүүл мэндийн салбарын ажилтнуудын цалинг нэмүүлэх зарчмын зөрүүтэй санал гаргасан. Өөрөөр хэлбэл, олны өмнө цалин нэмэх ёстой гэж ярьж байсан УИХ-ын гишүүд зарчмын зөрүүтэй санал гаргаж бидний тавьсан цалин нэмэх асуудлыг унагаах санал гаргалаа.

Нэг үгээр, нүүрэн дээрээ хамт байгаа шүү гэж хэлсэн УИХ-ын гишүүд санал хураахад эсрэг кноп дарж байгааг нэг биш удаа харлаа. УИХ-ын гишүүдэд найдалтгүй юм байна" гэлээ. Ажил хаялтад бүх эмнэлэг оролцохоор болсон байна.

Тодруулбал, нийтдээ 100 гаруй эмнэлгийн 14689 эмч эмнэлгийн ажилтнууд ажил хаялтад нэгдэхээ илэрхийлжээ. Тэгвэл Ерөнхий сайд Г.Занданшатарын хувьд өчигдөр хэвлэлд нээлттэй мэдээлэл өгөхдөө "Эрүүл мэндийн даатгалын санд реформ хийж байгаа. Өвчлөлийг тодорхой болгоно. Өөрөөр хэлбэл, эв санааны нэгдлийн зарчмаар нийгмийн өвчинг эмчлэхэд түлхүү төсөв зарцуулах ёстой. Даатгалын сан нь замбараагүй, үр ашиггүй болгосон. Тиймээс санхүүгийн сахилга батыг сайжруулах замаар эмч нарынхаа цалин хөлсийг нэмэх шийдлийг гаргасан. Ирэх 2027 онд эрүүл мэндийг дэмжих жил болгож, тодорхой багц асуудлыг шийдэхээр Т.Мөнхсайхан тэргүүтэй УИХ-ын 40 гаруй гишүүн нэгдэж, төсөв болон бүтцийн хувьд шинэчлэл хийнэ. Энэ хүрээнд цалин хөлс нь энэ жил, ирэх жилийн хувьд тодорхой үе шаттай нэмэгдэнэ. Эрүүл мэндийн салбарын хөрөнгө оруулалт тав дахин нэмэгдсэн" гэдэг хариултыг өгсөн.

Тэгвэл энэ талаар Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн өнгөрсөн Баасан гаригт мэдээлэл өгөхдөө "Эрүүл мэндийн салбарын ажилчдын цалинг ирэх онд гурван сая төгрөг болгоно. Үйлдвэрчний эвлэлтэй зөвшилцөх санал тавьж байгаа. Яаж цалинг нь нэмэх вэ гэхээр 190 тэрбум төгрөг шууд цалингийн нэмэгдэл хэлбэрээр олгоно.

Өмнө нь Эрүүл мэндийн даатгалын санд "Эмч, сувилагч нарын цалинг нэм" гэж хэлчхээд мөнгө орж ирдэггүй байсан. Ингэж явсаар Эрүүл мэндийн даатгалын сан нь цалингийн сан болчихсон” гэсэн юм. Тэгвэл бусад улс оронд эмч нар хэдэн төгрөгийн цалин авдгийг сонирхлоо.

Хятадад эмч нар 3.7-9.4 сая төгрөгийн цалин авдаг

Хятадад эмч нарын цалин нь тухайн газар, салбар, туршлага, ажиллах хугацаанаас хамаарч өөр байдаг. Жишээлбэл, анх ажилд орж буй эмч нар сарын 8-20 мянган юанийн хооронд цалин авдаг байна. Энэ нь 3.7-9.4 сая төгрөг юм. Харин олон жилийн туршлагатай, мэргэшсэн эмч нар үүнээс өндөр цалин авдаг. Ухань, Бээжин, Шанхай зэрэг томоохон хотуудад цалин илүү өндөр байдаг.

Жишээ нь, эдгээр хотод сарын 15.000-30.000 юаниас илүү цалин авч байгаа эмч нар байдаг. Туршлагатай, мэргэшсэн, эсвэл specialty (жишээ нь, зүрх судас, нүдний эмч) мэргэжилтэй эмч нар сарын 20.000 юань, эсвэл түүнээс дээш цалин авдаг.

Мэргэшлийн зэрэглэл, судалгаа, шинжилгээний ажлын оролцоогоос хамаарч цалин нэмэгдэнэ. Тэргүүлэх салбар, онцгой мэргэжилд 30.000-50.000 юань авдаг байна. Цалингийн хэмжээг дагаад Хятадад эмч нарын үнэлэмж, нэр хүнд өндөр байдаг байна. 

Солонгост эмч нар 18-22 сая төгрөгийн цалинтай 

Солонгос бол дэлхийд анагаах ухаан болон гоо сайхны үйлчилгээний чанараараа танигдсан улс. Тиймдээ ч тус улсын эмч нар зөвхөн мэргэжлийн ур чадвараараа бус, орлогоороо ч нийгмийн дээд түвшинд тооцогддог. Сард дунджаар 7–40 сая воны цалин авдаг байна. Тухайлбал, Солонгос эмч нарын сарын орлого мэргэжил, ажлын байр, туршлагаас хамаарч ихээхэн ялгаатай.

Ерөнхий эмч нар сард 7–9 сая вон буюу ойролцоогоор 18–22 сая төгрөгийн цалинтай. Харин мэргэжлийн эмч нар буюу мэс засалч, дотор, арьсны эмч нар 10–15 сая вон буюу ойролцоогоор 25–37 сая төгрөгийн цалинтай. Гоо сайхны болон хувийн эмнэлгийн эмч нар 20–40 сая вон буюу 50–100 сая төгрөг хүртэлх орлого олдог аж.

1 воныг 2.5 төгрөгөөр тооцоход дунд зэргийн туршлагатай эмчийн сарын цалин 30 сая төгрөг орчим байна. Мөн байршлаасаа хамаарч цалин нь өөр байна. Жишээлбэл, Сөүл хотын эмч нар хөдөө орон нутгийн эмч нараас 20–40 хувийн их цалинтай. Хувийн болон гоо сайхны эмнэлгийн орлого хамгийн өндөр бол төрийн эмнэлгийн цалин тогтвортой, гэхдээ бага зэрэг доогуур байдаг. 

Солонгос эмч нар дунджаар сард 200–220 цаг ажилладаг. Энэ нь бусад мэргэжлээс 1.5–2 дахин их ажлын ачаалал юм. Гэсэн ч эмчийн мэргэжлийг олон залуус мөрөөддөг хэвээр байна.

Учир нь нийгмийн хүндлэл, өндөр орлого, тогтвортой амьдралын баталгаа үүнд нөлөөлдөг байна. Солонгос эмч нарын дундаж амьдралын түвшин нийгмийн дээд давхаргын таван хувийг бүрдүүлдэг байна. Тэдний орлого өндөр байхын цаана олон жилийн хичээл зүтгэл, өрсөлдөөн, ур чадварын үнэлэмж оршдог гэж хэлж болно.

Японд эмч нар 25-30 сая төгрөгийн цалинтай

Япон эмч нарын цалин харилцан адилгүй байдаг. Туршлага, мэргэжлийн төрөл, ажиллах газар гээд олон хүчин зүйл нөлөөлдөг. Ерөнхий эмч нар сард дунджаар нэг сая иений цалин буюу ойролцоогоор 25–30 сая төгрөгийн цалинтай.

Нарийн мэргэжлийн буюу мэс засалч, дотор, мэдрэл, арьсны эмч нар 1.2-1.5 сая иен буюу 30–40 сая төгрөгийн цалинтай аж. Томоохон хувийн эмнэлэг, их сургуулийн эмнэлгийн ахлах эмч нар сард 2 сая иенээс дээш орлого авах тохиолдол ч бий.

Мөн 10-аас дээш жил ажилласан эмч нарын цалин 30–50 хувиар өсдөг байна. Токио, Осака зэрэг хотуудын эмч нар орон нутгийн эмч нараас дунджаар 20–30 хувиар илүү цалин авдаг ч тэр хэрээр ачаалал ихтэй гэнэ. Эмч нар дунджаар сард 180–220 цаг ажилладаг бөгөөд энэ нь бусад мэргэжлээс харьцангуй өндөр үзүүлэлт юм.

Японы эмч нарын амьдралын хэв маяг маш завгүй. Тэд өдөрт дунджаар 8–10 цаг ажиллаж, онцгой тохиолдлын үед шөнө дунд ч ажиллах шаардлагатай болдог. Гэхдээ нийгэмд хүлээсэн хүндлэл, баталгаатай орлого нь тэднийг хамгийн тогтвортой амьдралтай давхаргад багтаадаг.

Амьдрах зардал өндөртэй Токио зэрэг хотод ажилладаг эмч нарын хувьд орлого өндөр боловч байр, тээвэр, даатгал зэрэг зардал нь харьцангуй өндөр байдаг. Өндөр ажиллах ачаалал, хүнд нөхцөл байдалтай ч эмч нар Японд хамгийн нэр хүндтэй, тогтвортой амьдралтай мэргэжилтнүүдийн нэг хэвээр байна.

Казахстанд эмч нар 2.3 сая төгрөгийн цалинтай

Казахстанд эмч нарын сарын цалин бусад салбарын дундажтай харьцуулахад харьцангуй бага боловч мэргэжлийн нэр хүнд нь өндөр хэвээр байна. Тухайлбал, эмч нарын сарын дундаж цалин 2.3 сая төгрөг ажээ. Гэхдээ дундаж цалин нь эмчийн мэргэжил, туршлага, ажиллах байгууллагаас хамааран өөрчлөгдөнө.  Мэс засалч, оношлогч зэрэг өндөр мэргэжлийн эмч нар илүү цалин авдаг. Хотын төвд ажиллах эмч нар орон нутгийн эмч нараас 20–50 хувийн илүү орлого олдог. Улсын эмнэлэг тогтвортой ажлын байртай боловч цалин бага, харин хувийн клиникүүд илүү орлого санал болгодог. 

Б.Баяржавхлан

 Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин