Энэ нийгэм шүүрээд авдагсан бол мөн ч олон сайхан санаа сэдлийг олон жил хэлж ярьж яваа, эх орныхоо төлөө сэтгэл чилээсэн М.Найданхүү гэж найз, номын садан хуурай дүү минь бий. Норвегийн их сургуулийн доктор Найданхүү монголын сошиал ертөнцөд зөв байраа эзлэн яваа. Хурцхан ч бичдэг дээ. Иймд надад өөрт таалагдсан болон өргөн олон уншигчдад таалагдах, эсвэл сенсаац дэгдээх мөрүүдээс авч нийтлэл болголоо. Таалан соёрхоно уу!

редактор, судлаач-проф. Д.Баярхүү

Нэгэн зүйл

Баялгийн зөв, тэгш, шударга хуваарилалтыг бий болгоё! Баялгийн орлогоо төрдөө төвлөрүүлье! Баялгийн орлогын 80 хувийг цалин хөлсөндөө зарцуулая! Монгол Төрийн бодлого бол баялгийн тэгш хуваарилалтыг буй болгож, цалин хөлс, тэтгэвэр тэтгэмжээ л нэмэх л асуудал.

Ингэж чадвал бусдыг нь хувийн хэвшил, гадаадын хөрөнгө оруулагчид хийх болно. Хувийн хэвшлийн хийх ажлыг Монголын Төр булаалдаж дэндүү их мөнгө үрж байна.

Төсвийн хулгайг хязгаарлаж, Цалингийн реформ хийж, хөдөө орон нутгаа эзэнтэй болгоё. Хүн амын хэт төвлөрлийг бид цалингийн реформ хийснээр багасгаж чадна. Хөдөө орон нутагт ажиллах хүмүүсийн цалинг 3-3.5 сая төгрөг болгож, Хүүхдийн мөнгийг сарын нэг сая төгрөг болгож, иргэдээ дэмжье. Хөдөө сумуудад буй дунд сургуулиудаа чанаржуулая. Хөдөөгөө л эзэнтэй болгоё.

Нэгэн зүйл

Суманд очиж амьдрах хүүхэдтэй өрхүүдээ дэмжиж “Хүүхдийн мөнгө-Нэг сая төгрөг” гэсэн реформ зоригтой хэрэгжүүлж, нийслэлийн хэт төвлөрлөө бууруулах бодлого бий болгох асуудал тулгараад байна. Түгжрэл, утаанаас салах ойрын бодит гарц энэ л байна. Өөрөөр би олж харахгүй байна.

Энэ бодлогоор нэг хүүхэд сарын нэг сая төгрөг буюу жилдээ 12 сая төгрөг авна. Суманд бас төвлөрөл бий болохоор сургуулийн чанар бий болж сайжирна. Сумдуудаа орчин үежүүлж хөгжүүлэхэд энэ бодлого маш том хөшүүрэг болно.

Хүүхдийн мөнгө бол халамж биш юм. Энэ бол хүүхдүүдээ дэмжсэн ирээдүйдээ зориулсан хөрөнгө оруулалт болж гэр бүлүүдэд очно. Хүүхдүүд чанартай, эрүүл стандарттай сургуульд сурч боловсрох ёстой. Байгаа сургуулиудаа өөд татах нь шинээр барихаас хамаагүй хямд тусна.

Нэгэн зүйл

Бид Улаанбаатар хотын хэт төвлөрлөөс яаж салах вэ? Тархины өвчин! Гэр хорооллоо яаж багасгах вэ? Орон сууц, сургууль цэцэрлэг барьж өгөөд ч энэ хэт их төвлөрлийн ард гарч чадахгүй. Гэр хорооллын тэлэлтийн хурдыг нь гүйцэхгүй. Утаа, түгжрэл байдгаараа л байна.

Хүүхдийн дунд сургууль л манай нийслэл хотын хэт төвлөрөлт, түгжрэл, утааны үндэс болж байна. Улаанбаатар хотын дунд сургуулиуд нь 2-3 ээлжээр хичээллэдэг, анги дүүргэлт хэтэрсэн, нэг багшид хэт олон сурагч ногдож байгаа нь Монголын хөгжлийн гацаа, түгжрэл болж байна.

Импортоор авч буй бензин 2 тэрбум ам.долларыг давсан. Үүний талыг нь бид Улаанбаатарт түгжрэлд хоосон шатааж, утаа угаар үйлдвэрлэн агаар орчноо бохирдуулдаг. Өөрөөр хэлбэл жилд 1 тэрбум ам.долларыг бид түгжрэлд шатааж байгаа. Түгжрэл ДНБ-д нөлөөлдөг. Түгжрэлгүй бол манай ДНБ-ны хэмжээ эрс нэмэгдэнэ. Түгжрэлд шатааж буй мөнгөө хөдөө, суманд очиж амьдрах иргэддээ миний санал болгоод буй “Хүүхдийн мөнгө-Нэг caя төгрөг” болгоод өгчихвөл түгжрэлгүй болно. Хүүхдээ өсгөөд сум, орон нутагт амьдрах тогтмол орлоготой хүмүүс олширвол тэнд хөгжил ирнэ. Зах зээл нь малчдад ойртоно.

Нэгэн зүйл

Бид нээрээ XXI зуунд амьдарч байж асар их хоцорч байна даа. Энэ цаг үед угаарт хүмүүс үхсэн тухай, эсвэл морь уралдуулах тухай л хэлэлцэж, хэрэлдэж сууна. Бүх аймаг, сумдууд “100 жил”-ийн ойгоо тэмдэглэж байгаа. Өнөөгийн манай төр засгийн гол зорилго бол “Байгаагаа бага зардлаар өөд нь тат!” зорилгод чиглэгдэх ёстой. Манай төсөв 10 тэрбум ам.долларт хүрсэн.Төсвийн 70 хувийг шууд цалин, тэтгэвэр, тэтгэмждээ өгөөд үз. Өөрөөр хэлбэл 7 тэрбум ам.долларыг цалин, тэтгэвэр, тэтгэмж болгон иргэддээ өг! Эргээд хүн бүрээс татвараа шударгаар ав! Энэ бол Скандинавын орнуудын хөгжлийн бэлэн загвар юм шүү.

Нэгэн зүйл

Одоо энэ Трамп гэж балай нөхөр Канад, Данийн Еpөнхий сайдыг дуудаж “Газар нутгаа өг!” гэж шаардах уу? Зeлeнскийд бид баярлах, бахархах хэрэгтэй. Тэр ганц Украин улсын төлөө биш Трамп, Путин мэтийн дээрэмчдийн эсрэг босч байна. Том нь жижгээ дээрэлхдэг дипломат ёсыг халах ёстой. Трампын энхтайванч гэх санаа дандаа дайн өдөөсөн агуулгатай болж эхэллээ. Улс орнуудын Тусгаар тогтнол, эрчим хүчний хангамжтай шууд холбоотой. Эрчим хүчний эрхшээлд автсан улсууд бусдад дээрэлхүүлж байна. Энэ эрх чөлөөг нь устгасан энхтайван гэж юу байхав? Том улсууд жижиг улсуудаа идэх л бодлого явж байна.

Нэгэн зүйл

Трамп Грийнландыг авна гэж дэдээрээ мэдээлэл хийлгэж, эхнэрийг нь тийш нь нисгэж байх юм. Дани улс НАТО-ийн гишүүн, бас ч гэж баян, хүчирхэг орон. Грийнланд жижиг арал биш. НАТО-ийн бусад орнууд зөвшөөрнө гэж тооцоолоод байгаа юм байх даа. Олон улсын хэв хэмжээг давах гэж зүтгээд байх юм аа.

Нэгэн зүйл

Би ингэтлээ АНУ-ын Ерөнхийлөгч, Дэд eрөнхийлөгч нарыг үзэн ядаж, эсэргүүцэж байсангүй. Гурван жилийн өмнөөс ОХУ-ын Ерөнхийлөгчийг тусгаар тогтносон Украины эсрэг дайн дэгдээснээс нь эхлэн үзэн ядсан шиг адил мэдрэмж төрж байна, Трамп дээр. Хэрэв энэ тэнэгүүд хүсээд байгаа бол ОХУ-д Ерөнхийлөгчийн сонгууль зарла л даа! Оросууд хэнийг сонгохыг нь харъя. Путины тэнэглэл Орос орныг бүрэн сөхрүүллээ. Эдийн засгийн чадамж нь экс-сталинч Албани зэрэг жижиг орны хэмжээнд хүрч уналаа. Трампын балайрал АНУ-д уналт авчирч байна. Иргэдэд нь л найдахаас. ЗХУ-ын төгсгөлд хэдэн зөнөглөсөн өвгөчүүл “Барууны аюул” гэх үлгэр зохиож өөрсдөө унасан түүх АНУ-д давтагдах уу?