sonin.mn
Сэтгэгдэл (48)

Украин дахь Оросын цэргийн тусгай ажиллагаа 4 дэх жилдээ (1125 өдөр шөнө) үргэлжилж байгаатай холбогдуулан мэдээллийн тэнцвэртэй байдал хангах үүднээс гал зогсоох түр хугацааны тохиролцоо, Оросын түрэмгий дайны эсрэг эр зоригоо харуулсан В.Зеленскийд өгсөн үнэлгээ, АНУ-ын эрх баригч хоёр намын хамтарсан тогтоолын төсөл (Путины эзлэн түрэмгийллийг хүлээн зөвшөөрч болохгүй тухай) зэргийг түүвэрлэн орчуулж сонирхуулъя. Энд sonin.mn сайтын байр суурь тусгагдаагүй болно. Яг гурван жилийн тэртээх баримт. 2022.03.17–цуст дайн дэгдээд гурван 7 хоног өнгөрөөд байлаа.


ОХУ-ын ГХЯ-нд ээлжит брифинг хийж, кремлийн албан ёсны суртал нэвтрүүлэгч М.Захарова итгэлтэйгээр ингэж хэлж байв:


–Энгийн номхон хүн амыг устгах зорилго огт байхгүй, Украины нутаг дэвсгэрийг эзлэн авах зорилго бүр ч байхгүй! Тэгвэл гурван жилийн дараа 2025.03.17 гэхэд дайн 4 дэх жилдээ үргэлжилж, Украины хэдэн арван хот устгагдаж, хэдэн зуун мянган энгийн иргэд алуулж талуулж, одоо бүр Орос нь Украинаас эзлэн авсан нутаг дэвсгэрээ хууль ёсны болгоно гээд үзэж байна. Оросын мэдэгдэл ба бодит байдлын гурван жилийнх нь харьцуулалт. Тэгэхлээр Путин ба Путины дэглэмийн ямарваа мэдэгдэл, амлалтад итгэх аргагүй. Гал зогсооно, ердөө цаг хожиж, цэргээ дахин бүлэглэж, түр амрааж, дахин зэвсэглээд эргэж Украин руу дайрах, тэр л гол нь.


Харин гурван жилд Украин дэлхийд хэн болж танигдав? “Орос дэлхийн хамгийн хүчирхэг зэвсэгтэй, армитай” гэх итгэл үнэмшил айдсыг украинчууд нам дарж өглөө. Орос ялсан царай гаргавч хэрэг дээрээ ялагдсан. Украинчууд “Орос дийлдэшгүй” гэх үзэл санаанд оюун санааны хувьд маш том цохилт өглөө. Энэ дайн юугаар ч, яаж ч төгссөн Орос ялагдсан. Гэхдээ Оросыг басч болохгүй, Оросын аюул хэзээ ч арилахгүй. Хил залгаа улс орнууд нь түүхийн бүхийл үед Оросын хяналт нөлөөнөөс гарахаар оролдсоор байх болно. Энэ бол Украины дайн логик хэмээн оросын сөрөг хүчний нэг блогер сошиалд бичжээ. Европтоо нөлөө бүхий интеллектуал гэгддэг францын зохиолч Бернар-Анри Леви Украины Ерөнхийлөгч В.Зеленскийг ингэж үнэлжээ.


“Сүүлийн хэдэн арван жилд тодроогүй хамгийн шилдэг барууны лидер. Ерөнхийлөгч Зеленскийн тухай Трампын хэлээд байгаа нь зүй бус, тэр чинь миний бодож байгаагаар 73%-ийн саналаар ялсан хүн шүү дээ” гэжээ.

 

Нутаг дэвсгэрийн дээрэм хийхээр амилсан “алуурчин мангас” Оросоос улс эх орноо, ард түмнээ хамгаалахаар боссонд нь Зеленскийд талархаж баршгүй. Тэр бол үнэхээр цөстэй эр. Одоо бол, Трампын өнгөн дээр бүр ч бишрүүлж байна. Аугаа Амеркийн хөрөнгийн зах зээлийг шалан дээр унагаж, өөрийгөө тахин шүтэх эмгэгтэй, дэлхийн дарга гээд өөрийгөө үнэлчихсэн эргүү Трампыг дэлхий даяар үзэн ядуулж, Элон Маскийг эргүүлээд гуйлгачин болгож, Трампад жийгдсэн Европыг хүчирхэгжүүлж, Си Жиньпинийг Путины эсрэг эргүүлж, Канад, Мексикийг АНУ-аас хараат бус болох шийдэмгий алхам руу түлхэж, хүн төрөлхтөнийг эргээд эрх чөлөө, үнэт зүйл дээр нь нэгтгэж чадсан гавьяа Зеленскийд ногдоно. Дэлхийг ингэж сэгсчиж чадсан хүн үнэндээ манай эрин зуунд төрөөгүй хэмээн монголын нэгэн блогер бичсэнийг сануулах нь зөв болов уу.


Дэлхийг захирах гэсэн Трампын амбиц алхам тутамдаа бүтэлгүйтэж байна. Түүний хамгийн том тэнэглэл юу вэ гэвэл Путиныг ухааруулж чадна, Путиныг энх тайвны үйлстэн болгож чадна гэдэгтээ 100% итгэсэн явдал юм. Нөгөөх нь бол зөвхөн өс авах, “Хүйтэн дайн”-д өөрсдөөсөө болж ялагдсанаа бүр 200% давуулж нөхөх, Европыг эрхшээх, ойрын зорилго нь ойр зэргэлдээ, хуучин Зөвлөлтийн БНУ-уудын нутаг дэвсгэрийг хүчээр өөртөө хавсарган нэгтгэж Орос болгох явдал. Үүнээсээ огтоос ухрахгүй урагш зүтгэхээс өөр гарцгүй Путиныг ухааруулах гэж Трамп ээлжит, ээлжит бус жүжгээ дэглэсээр байна.

 

Гал зогсоогоод цааш яах вэ гэдэгт гурван хувилбараар европын нэгэн сайт судлаачдын дүгнэлтээс түүвэрлэн ингэж бичжээ.


1.Өөдрөг хувилбар. Украинд гал зогсоох талаар түр хугацааны тохиролцоонд хүрнэ. Трамп өөрийгөө энх тайвны төлөө тэмцэгч гэдгээр харуулна. Путиныг буулт хий гэж  ятгаж, оросын ашиг сонирхолд нийцүүлэн эдийн засгийн хоригуудыг сулруулахыг амлана. Энэ нь Трампын хувьд олон улсын тавцанд ялалт болж, Нобелийн энх тайвны шагналд өөрийгөө лоббидуулж эхэлнэ. Гэхдээ хурцадмал байдал хэсэг зуур намжлаа ч Украины нутаг дэвсгэрийн статус гэх мэт урт хугацааны маргаантай олон  асуудал шийдэгдээгүй хэвээр үлдэнэ.


2.Бодит хувилбар. Хэлэлцээ ямар нэгэн тодорхой шийдэлгүйгээр дуусна. Учир нь олон зуун мянган эрсийнхээ амиар тоглож, оросын нийгэмд, оросын гэр бүлүүдэд гай тарьснаа цайруулах Путины эцсийн найдлага бол ОХУ-ын нутаг дэвсгэрийг хүчээр тэлсэн байх явдал. Тэр нь зөвтгөл ба ялалт нь болно. Иймээс яриа хэлэлцээ зөв шийдэлд хүрэхгүй. Яриа хэлэлцээ үргэлжлэх тохиролцоо бол Путины хувьд цаг хожихын тулд ашиглаж болох, мөн байнга хэрэглэдэг тактик нь юм. Трамп хурдан үр дүнд хүрэхийг шаардана, гэвч Барууныхнаар томхон буулт ухралт хийлгэхгүй бол Путин хэзээ ч ухрахгүй. Үр дүнд нь ямар нэгэн тунхаглал цаасан дээр бичигдэж болох ч тодорхой амжилтгүй дуусна.


3.Гутранги хувилбар. Яриа хэлэлцээ санал зөрөлдөөнөөр дуусна. Трамп хатуу шаардлага тавьж эхэлнэ (Оросын цэргийг бүрэн гаргах гэх мэт), харин Путин түүнд салаавч үзүүлнэ. Дахин хэлье. Олон зуун мянган эрсийнхээ амийг сүйтгэж, оросын нийгэм, оросын гэр бүлүүдэд гай тарьснаа цайруулах Путины эцсийн найдлага бол ОХУ-ын нутаг дэвсгэрийг хүчээр тэлсэн байх явдал. Тэр нь л Путины зөвтгөл бөгөөд Путин түүхийн хог шаар болж үлдэхгүйн тулд хичнээн ч хамгаагүй амиар Оросын нутаг дэвсгэрийг тэлсэн байх нь чухал тул Орос-Украины  хурцадмал байдал цааш даамжирч, талууд ямар нэгэн ахиц дэвшилгүй байлдаанаа үргэлжлүүлнэ. АНУ-аас шинэ хориг арга хэмжээ авлаа гэхэд Орос мөргөлдөөнийг улам хурцатгах болно гэжээ.


Трампын элдэв “үзэгдэл”-тэй холбогдуулан америкийн цэргийн шинжээчид бичээд эхэлжээ. Украины дайн дэгдэж байхад л Э.Блинкен хэлж байсан “Орос бол манай стратегийн өрсөлдөгч огтоос биш” гэдэг үгийг дахин сануулаад ингэж бичсэн байх юм.


“Үнэндээ Путин цаасан бар болсон. Цөмийн зэвсгээрээ дэлхийг айлгах санаатай, одоо бүр улиг болоод хэн ч тоохоо больсон. Цөмийн зэвсэг хамгийн уртдаа 30 жилийн насжилттай байдаг. Тэр хооронд арчилгаа гэж асар үнэтэй юм байна.


Гэтэл Орос санхүү мөнгөний бэрхшээл, авилгал хулгай зэргээсээ болоод тийм арчилгаа огт хийгээгүй. Орос үнэндээ 5000 цөмийн цэнэгт хошууныхаа амийг тавиулчихсан, амьгүй хүнтэй адил. Оросын тив алгасах пуужингийн удирдлагын систем гэж 2000 оны компьютер тоглоомын микро схемээс тааруу юм байна. Бараг амь тавьчихсан. Тэгэхлээр ийм үед Трамп Путинтэй цөмийн зэвсэг  хорогдуулах тухай хэлэлцээ хийнэ гэдэг зүгээр л жүжиг болно. Тийм болохоор америкчууд бид айхгүй байна гэдгийн цаана ийм зүйл нуугдаад байгаа юм. Ковид дэгдэхээс 5 жилийн өмнө АНУ цэргийн шинэ номлолынхоо дагуу танк, хуягт тээвэрлэгчээс татгалзана гэдгээ зарласан. Яг тэр дагуу хэрэг явдал өрнөж байна.


Танк, хуяг тээвэрлэгч гэдэг асар үнэтэй зэвсэг, сая сая доллараар яригдана. Гэтэл түүнийг 10, 20 мянган долларын үнэтэй дрон, илүү хямд стингер, жавелинаар хөнгөхөн сөнөөчихөөд байна” гээд иймд Оросоос айх хэрэггүй гэсэн дүгнэлт хийжээ. Трампад л сануулга болгож бичсэн хэрэг байх.

 

Ийм байхад Кремлийн мэдлийн ТВ-үүдээр суртал нэвтрүүлэгчид амны зоргоор ярьсаар л, заналхийлсээр л. Соловьевын ток-шоугаар “Оросын ойрын ирээдүйн төлөвлөгөө” гээд нэг нөхөр цаас гаргаж уншив. “Дорнод Европ дахь бүх баазуудаа эргүүлж авна, Прибалтикийг орос хэлэнд дуртай болгоно” гэхчлэн галзуу хүмүүсийн цугларалт оросын ТВ-ийн эфирт өрнөв үү гэлтэй хэмээн украины блогер элэглэн бичжээ.



Оросын эзлэн түрэмгийлсэн нутаг дэвсгэрийг хүлээн зөвшөөрөхгүй байх тухай хоёр намын тогтоолын төсөл АНУ-ын Конгресст өргөн баригджээ. Тогтоолыг БНН-ын конгрессмен Браин Фицпатрик, Майк Тернер, АН-ын хууль тогтоогч Жерри Коннолли нар танилцуулав. Үүнд:


1.Крым, Донецк, Луганск, Запорож, Херсон зэрэг Украины бүрэн эрхт нутаг дэвсгэрт ОХУ-ын зүгээс тавьсан аливаа нэхэмжлэлийг шууд няцаах;

2.Хууль бусаар эзлэн түрэмгийлсэн ОХУ-ын энэхүү үйлдлийг АНУ-ын аливаа бодлого, үйл ажиллагаанд хүлээн зөвшөөрөхгүй байх баталгаа гаргах;

3.АНУ нь Украины тусгаар тогтнол, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдал, олон улсын хууль тогтоомжийг сахин хамгаалахын төлөө тууштай зогсож байгаагаа дахин нотлох гэж заагаад,  

 

Балтийн орнуудыг ЗСБНХУ-ын бүрэлдэхүүнд хүчээр нэгтгэснийг хүлээн зөвшөөрөхөөс бид татгалзсантайгаа адил Украины эсрэг өдүүлсэн Оросын түрэмгийллийн дайныг хэзээ ч хууль ёсны болгох ёсгүй. Хил хязгаарыг хүчээр өөрчлөх боломжгүй. Украины бүрэн эрхт байдал халдашгүй, тусгаар тогтнол нь үнэмлэхүй бөгөөд оросын нэхэмжлэлийг хүлээн зөвшөөрөх аливаа оролдлого нь олон улсын эрх зүй, ардчиллын үнэт зүйлээс урвасан явдал болно гэжээ.

 

Англи, орос хэлнээс хөрвүүлсэн Дүгэржавын Номиндарь