sonin.mn
Сэтгэгдэл (54)

Зөвлөлт Украинд цэргийн дээд сургуульд суралцан төгсгөж зэвсэгт хүчиндээ зүтгэж явсан олон арван офицерын нэгийн хувьд дайн байлдаан, давшилт хориглолтын талаар энгийн иргэдийг бодвол гадарлана. Тэр мэдлэг туршлагаараа өнөөгийн Орос-Украины энэ дайныг харж, оперативын цагийн байдлыг би үнэлдэг. “Түрэмгийлэл” ба “Эх орноо хамгаалах дайн” дэлхий нийтийн нүдэн дээр өрнөж байгааг аль болох зөв олж харахыг хичээдэг. Гэхдээ фронтын мэдээнүүд анхнаасаа Орост ээлгүй байсан. Оросын зэвсэгт хүчин стратеги–оперативын нөөцөө шавхан байлдаж байна. Гурван өдрийн “чөлөөлөх ЦТА” нь бүтэн гурван жил үргэлжиллээ. Стратегийн ганц ч том ялалтгүй, маш их хохиролтой. Энэ сэдэвтэй холбогдуулан Орос, Америкийн хооронд явагдсан хэлэлцээн дэх Путины байр суурийг тайлбарлая. 


“Минскийн хэлэлцээр” гэж үнэмлэхүй зөв зам байсан, түүнийг нь Украин дагаагүйгээс одоогийн дайн дэгдсэн гэдэг тайлбар Оросынх! ОХУ-ын тавьж ирсэн шаардлага тун шударга байсан, харин Украин биелүүлээгүй гэх мэт. Хэрэг дээрээ Оросын тэр үеийн шаардлага огтоос өөрчлөгдөөгүй, тэр байр сууриа ч АНУ-д ойлгуулахыг хичээж байна. Украин нь бүрэн эрхт байдал, бие даасан гадаад бодлого, үндэснийхээ батлан хамгаалах бодлого, мөн нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлаасаа татгалзаж, нэг ёсондоо Кремлийн дагуул, дохио зангааны улс болж хувирах; эсвэл цэргийн цохилт амсаж сүйрэх, ийм хоёр сонголтын аль нэгийг хүлээн авах ёстой байсан ба хоёрдахь сонголт нь бүрэн хэмжээний дайн болж хувираад гурван жил болж байгааг ойлгох ухаантан Трампын засаг захиргаанд бий гэдэгт найдна. 


Минскийн хэлэлцээр байгуулагдсаны маргааш нь л оросууд Киевт хэн төр барих, улс төрийн аль нам Дээд Радад сонгогдох, Украин баруун түншүүдээсээ зай барих, НАТО ба АНУ-аас улс төрийн харилцаагаа болж өгвөл таслах, зөвхөн ОХУ-тай л түншлэх тухай зааж зааварлаад хэрэв биелүүлэхгүй бол хэлэлцээрээ шууд зөрчихөөр байсан. Түүндээ ч Орос хүрсэн. Одоо яг тэр зорилгоо хангах гэж үхэн хатан байлдаж байна. Чухам тэр байлдаандаа ялна гэдэг нь маргаантай, хүсэл хясал хоёрын хясал нь давахаар байна.


Тэгвэл ноён Зеленский аюулгүй байдлын асуудаар оросуудын бодож сэтгэж, тулгадагаас огт өөр гэрээ (Kyiv security compact буюу оросоороо “Киевский договор о безопасности”) байгуулахыг санал болгосон. Тэр нь Украины Ерөнхийлөгчийн дэвшүүлсэн 10 зүйлт “Формула мира”. Энэ 10 зүйл нь:


1. Радиацын ба цөмийн аюулгүй байдал;

2. Хүнсний аюулгүй байдал;

3. Эрчим хүчний аюулгүй байдал;

4. Олзлогдсон ба хүчээр авч явсан бүх иргэдийг суллах;

5. НҮБ-ын дүрмийг биелүүлэх, Украины нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг болон энх тайвныг сэргээн тогтоох;

6. Оросын цэргийг гаргах, байлдааны ажиллагааг зогсоох;

7. Шударга ёсыг эргүүлж тогтоох;

8. Экоцидыг (ургамал, амьтныг аймгийг устгах) эсэргүүцэн хориглох;

9. Дайныг шатлан өргөжүүлэхгүй байх;

10. Мөргөлдөөнийг албан ёсоор эцэслэж баталгаажуулах гэжээ.


Шинэхэн мэдээ. Трампыг Путин гартаа оруулчихлаа, Путин бол барж идэхгүй хоол хэмээн баярлаж байгаа бол энэ мэдээг анхааралтай уншина уу. Америкчуудын дунд явуулсан шинэхэн санал асуулга байна. Оросыг хэн гэж үзэх вэ, Украиныг тэр чигт нь зөнд нь хаях уу гэдэгт ухаалаг хариулт өгчээ. Америкчуудын зөвхөн 8% нь Орост нааштай ханддаг, 61% нь Оросыг дайснаа гэж үздэг, цаана нь 4% нь Оросыг түнш гэж хардаг, ердөө 9%-д “орос фюрер” таалагддаг, 52% нь Оросын түрэмгийллийн эсрэг Украиныг зэвсгээр дэмжиж туслах ёстой, Украины талд гэж үздэг ажээ. 


Дээр юу өгүүлнэ вэ? Украиныг Орос, АНУ хоёр нийлж бутцохих цаг ирлээ хэмээн хөөрцөглөж байгаа орост хайртайчууд баярлах цаг болоогүй, АНУ-д Трамп яаж ч хувирч мэднэ, хэт туйлширвал Трампыг улс төрөөс хөөж явуулдаг импичмент гэдэг хүчирхэг механизм АНУ-ын улс төрийн институцэд байдаг гэдгийг сануулмаар. Украиныг НАТО-д элсүүлэхгүй байх нь хангалтгүй, НАТО өмнөх шийдвэрүүдээсээ татгалз хэмээн Орос даварч эхэллээ. Ингэж даварвал олигтой үр дүнд хүрэхгүй. Дайн үргэлжилдэгээрээ үргэлжилнэ, хохирлын 60-70%-ийг Орос амсана. Ийм нөхцөлд хөөрцөглөхөө болино уу, нөхөд өө! Гэхдээ орост хайртайчуудыг уйлуулж уяруулах нэг балай зураг интернэтээс олсноо тавьчихъя. Та нар үүнийг хүсээд уйлан донгодоод байгаа бил үү? 


                                           


Адьяaгийн Батсайхан (бэлтгэл хошууч)