Саяхан л утсаар залгаад, бие нь эрүүл саруул болж байвал бусад зүйл аяндаа болно гэж санаа тавьж байсан их хүмүүн нутаг буцсаныг сонсоод сэтгэл уймрав. 

АНХНЫ УУЛЗАЛТ

1992 оны намар. Ерөнхийлөгчийн ахлах зөвлөх Р.Батаа гуай намайг дуудуулж. Очлоо. ЕТГ-ын дарга Б.Түмэнтэй хамт танилцах уулзалт хийгээд, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн парламентын асуудал хариуцсан шадар туслахаар ажиллахыг санал болгов. Би ч баяртай зөвшөөрлөө. "Тэгвэл маргааш өглөө 11 цагт П.Очирбат Ерөнхийлөгчтэй уулзуулна, дэмжвэл чамайг ажилд авна" гэлээ. Маргааш өглөө нь хоцроод Ерөнхийлөгчийн өрөөнд орлоо. Төрийн тэргүүнтэй ганцаар уулзсан анхны мөч. Ерөнхийлөгч намайг суу гэж сандал руу зангангаа "Чи цаг хэр барьдаг товариш вэ? гэж зэмлэнгүй асуултаар эхлэв. Би уг нь цаг маш сайн барьдаг, сая ном зөөх машин саатаад" гэсэн чинь "Өө, тийм үү, машинаар зөөдөг тийм олон номтой хүн үү" гэхэд нь ном, толь бичиг цуглуулах дуртай гэсэн юм хэллээ (Тэр үед интернэт байгаагүй болохоор номоос л асуултынхаа хариуг хайдаг байсан цаг). Духны хөлс чийхарч байв.

Гэтэл Ерөнхийлөгч Шинэ ардчилсан Үндсэн хууль хэрэгжиж эхэлж байна. Төрийн тэргүүн Ерөнхийлөгч, байнгын ажиллагаатай УИХ хоёрын хоорондын харилцааг эхнээс нь зөв төлөвшүүлж, хэвшүүлэх нь чухал. Энэ талд чи надад тус дэм бол. Үндсэн хуулийн төсөл боловсруулахад Б.Чимид даргатайгаа гайгүй гар нийлж ажилласан гэж сонссон. Маргааш өглөө ажилдаа ор" гээд гаргаж билээ. Мартагдашгүй сайхан дурсамж минь.

ШАРЫН ГОЛ ДАХЬ ШИРҮҮН УУЛЗАЛТ 

1993 оны хавар. Ерөнхийлөгчийн сонгууль дөхөж байсан үе. Ерөнхийлөгч солонгосчуудын бэлэглэсэн Галлопер, дагалдан яваа хүмүүс нь УАЗ-469 машинтай Дархан хотоор дайраад Шарын гол явлаа. Бараа, хүнс ховор, жилийн 200-300 хувийн инфляцитай, төгрөгийн ханш өдрөөр унаж, нийгэм их бухимдалтай байсан цаг. Уулзалтын танхим пиг дүүрэн. Удаа ч үгүй урдуур суусан нэг хижээл насны эр төр засгийн үйл ажиллагааг ширүүн шүүмжлэнгээ, олон асуулт ундруулж эхлэв. Гэтэл П.Очирбат Ерөнхийлөгч "Хөөе Цэрэндорж оо, бие нь сайн уу, танайхан сайн уу, экскаватор чинь хэр байна? Наад олон асуултаа энд биш, миний буусан буудлын өрөөнд очиж асуу, бид 2-т өөр амин яриа ч байна" гэсэн чинь хүмүүс инээлдээд уулзалтын уур амьсгал эерэгээр эргэж байж билээ.

Ерөнхийлөгч хүнийг хөгшин залуу, ажилчин дарга гэж ялгаж харьцдаггүй энгийнээс энгийн хүн байсан.

ӨНГӨТЭЙ БУУЗ 

Таван жилийн өмнө П.Очирбат Ерөнхийлөгч рүү залгаад "Та зав гайгүй байгаа бол Киргизийн Хар тор ордын судалгааны тайланг хараад санал бодлоо хэлж өгнө үү" гэсэн чинь явуулчих гэв. Долоо хоногийн дараа гэртээ хүрээд ир гэв. 

Тэр олон зуун хуудас тайланг уншаад, зурж, тэмдэглээд, хэлэх саналаа цаасан дээр гараараа биччихсэн сууж байхыг хараад гайхах, бас бахархах, хүндлэн дээдлэх сэтгэгдэл төрж билээ. Наян насыг зооглох дөхсөн хүн ийм ажил хэрэгч байна гэдэг бас л ховор үзэгдэл. 

Ажлаа бүтээгээд гарах гэтэл Ш.Цэвэлмаа эгч хоёр уут бууз өгөнгөө "Обо чиний тухай надад хэлсэн. Эхнэр чинь ковидын хөл хорионоос болоод гадаадад байгаа, чамайг гэртээ ганцаараа байгаа гэж хэлсэн. Та нар ч хоол унд хийх, өөртөө арчаатай байх талаар ямархуу хүмүүс гэдгийг гадарлана. Энэ хэдэн буузыг авч хариад хөлдөөгчдөө хийчих. Өлсөхөөрөө жигнээд, эсвэл шараад идээрэй. Цагаан гурилаар чимхсэн нь үхрийн махтай, бор гурилаар чимхсэн нь хонины махтай, харин тэр тод өнгөтэй гурилаар чимхсэн нь махгүй, ногоогоор хийсэн бууз шүү гэж хэлэхэд нь тэнгэрт байгаа ээж минь санаанд орж самсаа шархирч билээ. (Сургуулийн дотуур байранд амьдрахаар явах болоход ээж маань нэг уут хүнс бэлдээд, эхлээд энэ гонзгой боорцгоо хатахаас нь өмнө ид, дараа нь ясны тостой усаар зуурч хийсэн бөөрөнхий боорцгоо ид, хамгийн сүүлд хатуу ааруулаа мэрж ид гэж зааварчилдаг байж билээ). 

Ерөнхийлөгч маань Монголын нийгмийн хамгийн эгзэгтэй үед төрийн тэргүүний үүргээ амжилттай биелүүлэхэд нь Ш.Цэвэлмаа эгчийн үл үзэгдэх, үл үнэлэгдэх үүрэг их байсан гэдэг бодол минь улам батжиж билээ. 

П.Очирбат Ерөнхийлөгч торгон мэдрэмжтэй, саруул ухаантай, туйлын тэвчээртэй, ажилсаг, эгэлгүй энгийн, хошин шогийн мэдрэмжтэй, хэнийг ч өөртөө татаж чаддаг, бусдын бодол санааг шүүрдэж чаддаг, олон янзын үзэл бодолтой хүмүүсийг нэг зүйл дээр төвлөрүүлж, эвлэрүүлж чаддаг ер бусын хүн байсан. Ард түмний хайрласан хээгүй Ерөнхийлөгч, үнэндээ хийдэл гаргадаггүй эгэлгүй их хүмүүн Та Монгол эх нутагтаа эргэж төрөх болтугай. 

Пунцагийн ЦАГААН