sonin.mn
Сэтгэгдэл (25)

Оюутолгойн бүлэг ордыг ашиглахтай холбоотой баримт бичиг, үйл ажиллагаанд хяналт шалгалт хийх УИХ-ын Хянан шалгах түр хорооны нээлттэй сонсгол эхэлж, улс орон даяараа энэ сэдвийг анхааран ажиглаж байна. 2025 оны 62 дугаар тогтоолын хүрээнд зохион байгуулагдаж буй энэхүү сонсголд нийт 300 гэрч оролцуулахаар шийдвэрлэсэн нь Оюутолгойн асуудал ямар хэмжээний улс төрийн, эдийн засгийн, нийгмийн ач холбогдолтой болохыг харуулж буй.


Түр хорооны сонсголууд 12 дугаар сарын 8-наас эхлэн үргэлжилж, ашиглалтын тусгай зөвшөөрлийн талбайн нөөцийн үнэлгээ, төрийн эзэмшлийн хувь хэмжээ, Хувь нийлүүлэгчдийн гэрээний санхүүжилтийн хүү, түүний олон улсын жишигт нийцсэн эсэх зэрэг цөм асуудлыг задлан шинжилж байна.


Энэ бүх ажиллагаа өнөөдөр өрнөж буй ч Монголын стратегийн хамгийн том ордын хувь заяаг тодорхойлсон анхны улс төрийн шийдвэрийг 16 жилийн өмнө, 2009 онд хэн, хэрхэн гаргасан бэ гэдэг асуулт дахин сөхөгдөх нь зүй ёсны хэрэг юм. 2009 оны аравдугаар сарын 6-нд Оюутолгойн Хөрөнгө оруулалтын гэрээ байгуулагдахад Монголын төрийн хоёр институцийн тэргүүнүүд болох тухайн үеийн Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж,


Монгол Улсын Ерөнхий сайд, УИХ-д олонхи суудалтай МАХН-ын дарга Санжийн Баяр нар гэрээ байгуулах улс төрийн шийдвэрийн гол хариуцагч, нөлөөлөгчид байв.


Хөрөнгө оруулалтын гэрээ бол нэг сайд, нэг агентлагийн түвшний асуудал биш. Улсын стратегийн ордод гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татаж, түүний өр, өгөөжийн системийг цааш 50-100 жил тогтоодог шийдвэр гаргах үед Төрийн тэргүүн, Засгийн газрын тэргүүний байр суурь, зөвшөөрөл зайлшгүй хэрэгтэй. Тиймээс тухайн үед гарсан “гавьяа”, эсвэл өнөөдөр ярьж буй “гай” гэгдэж буй аливаа үр дагавар нь институцийн хувьд ч, улс төрийн хувьд ч юуны өмнө эдгээр хоёр удирдагчидтай холбогдох нь маргахын аргагүй үнэн. Өнөөдөр Оюутолгойн асуудлаар нийгэм бүхэлдээ амьсгалж байна.


Хүүгийн дарамт, өгөөжийн тэгш бус хуваарилалт, нөөцийн үнэлгээ, гэрээний олон улсын жишигтэй нийцэх эсэх зэрэг сэдэв эргэн сөхөгдөж байна. Гэвч эдгээр маргаан, хэлэлцүүлгийн үндсэн сууринд 2009 оны гэрээ, түүнийг байгуулсан улс төрийн удирдлагуудын хариуцлага орхигдох ёсгүй.


Учир нь өнөөдрийн бүх тооцоо, зөрүү, ашиг алдагдлын эх үүсвэр нь яг тэр шийдвэрүүд дээр тогтсон. Өнөөдөр сонсголд гэрчээр дуудсан 300 хүн гэрээ хэлцлийн нарийн ажиллагааг тайлбарлаж болох ч улс орны өмнөөс улс төрийн шийдвэр гаргах эрх мэдэл, улс төрийн хариуцлага цөөн хэдэн хүнд төвлөрдөг. Тэр үед тэр эрх мэдэл Ц.Элбэгдорж, С.Баяр хоёрт байсан.


Оюутолгойн асуудлаарх өнөөдрийн улс төрийн хэлэлцүүлэг, парламентын сонсголын гол утга нь зөвхөн өнгөрсөн алдааг эрэх бус, цаашид Монгол Улсын эрх ашгийг хэрхэн хамгаалах вэ гэсэн том зорилготой.


Гэхдээ түүхэн баримт, улс төрийн хариуцлагын суурь үнэн нэг л байна: Оюутолгойн гэрээг Монголын төрийн нэрийн өмнөөс байгуулсан гол улс төрийн хоёр удирдагч бол Ц.Элбэгдорж, С.Баяр хоёр юм. Тэдний гарын үсэг, тэдний тэр үеийн улс төрийн шийдвэр өнөөдөр бидний маргаж буй сайн, муу бүх үр дагаврын үндэс болсон гэдгийг дахин дахин санах ёстой.



Б.Намуун