Ирэх оны босго алхаад л Ерөнхийлөгчийн 2027 оны ээлжит сонгууль, давхар УИХ-ын 2028 оны мөн ээлжит сонгууль үндсэндээ эхэлчихнэ. Тэр утгаараа, ойрын өдрүүдэд олон нийтийн анхаарлын төвд байгаа МАН, АН-ын хурлуудын шийдвэр чухал байгаа юм. Учир нь, энэ хоёр намын хурлаас дээрх хоёр сонгуульд намаа удирдаж орох шинэ дарга нар нь тодорно. 

Яг өнөөдрийн өнгөн дээр МАН ч, АН ч олон нийтийн дунд төдийлэн сайн хэлэгдэхгүй байна. Харин аль аль намд хэн дарга болохоос намын нэр хүнд дээшээ, эсвэл доошоо явахаар болчихсон. Тэгэхээр МАН, АН-д “…Намын дарга хэн болох вэ” гэдэг хувь заяаны шагнал урамшуулал бус хариуцлага үүрэх ажил болно. Учир нь, шинэ дарга нар намаасаа гадна улс орны хэтэд хамаатай ихээхэн том үүрэг хүлээнэ. Өөр аргагүй юм. “…Хоёр намыг булгиж холдуулаад өөрийг гаргая” гэхээр Монголд улс төрийн гуравдагч хүчин байдаггүй юм. Олон намын системтэй 33 жил болж байгаа ч “гурав дахь” гэгдэхүйц нам одоог хүртэл бий болж чадаагүй л байна. Тиймээс, явж явж МАН, эсвэл АН-д л олны дэмжлэг хүчээр очдог. Ерөнхийлөгчийн 2027 оны ээлжит сонгууль, УИХ-ын 2028 оны мөн ээлжит сонгуульд ч ялгаагүй, хоёр намын нэг л ялна. 

Тийм болохоор хоёр намын удирдлагад шинээр сонгогдох дарга нарын нэг 2028 онд Ерөнхий сайд болно. Яахав, нэг дээр нь УИХ/ын сонгуулийн наана сэлгээ хийх тухай ярьж л байна. Нэгэнт хүрсэн намын даргын суудлаа өгч байгаа хүн хожмын хожоогоор солио хийж таарна. Энэ яахав, хамгийн гол нь шинэ даргын бодлого, үйл ажиллагаа 2027, 2028 оны сонгуулийн хувь заяаг шийднэ. 

АН угийн задгай хэрэлдэх байдлаар асуудлаа хэлэлцдэг. Тэр зангаараа, олон нийтийн шүүлт дунд “…Үндсэн дүрэм, намын дарга хоёрын алийг нь түрүүлэх вэ” гэдгээ ярьж байна. Жирийн гишүүд, залуучуудынх нь “иж бүрдэл” зүгээс “…Үндсэн дүрмээ баталж байж намын даргыг сонгоё” гэсэн. Нөгөө талд, намын даргын сунгааг улс төрийн хөшигний ард явуулаад тохироонд хүрч чадсан “бүлэг” нь одоогийн Үндсэн дүрмээр асуудлыг шийдчих хүсэлтэй байсан. Тэдэнд “МАН гаралтай нөлөө” тусалсан л дуулдаад байсан. Ийм хоёр байр суурь ҮБХ-ных нь хурал дээр мөргөлдсөн. Мөн, АН-ынхан зөвхөн өөр хоорондоо байр суурийн маргаан үүсгээд зогсохгүй, намдаа тархи нь болдог зарим гишүүн нь МАН-ыг чимхээд авч байгаа харагдана. С.Баярцогт л гэхэд “…Манай намын дарга УИХ-ын гишүүн байх нь зохимжтой” гэж яриад байгаа юм. Угаасаа л, УИХ-ын гишүүд АН-ын даргад дэвшиж байгаа л даа. Тэгэхээр, С.Баярцогтын үгийг улс төрийн хүрээнд “…МАН-ын дарга болох магадлал нь бараг 99 хувьтай байгаа Ерөнхий сайд Г.Занданшатарыг УИХ-ын гишүүн биш, шууд утгаараа МАН-ынхан есөн мандаттай тойргоос гарч чадаагүй хүнийг намынхаа даргаар сонгоно гэж байгаа юм” гэх тайллыг хийж байна. Бас “…МАН задарч, АН нэгдсээр байна” гэх мессэжийг ч бараг шулуухан өгч хэлж байх юм.

Ер нь бол, хоёр нам бие биеийнхээ ямар шийдвэр гаргаж, “…Хэнийг тархиндаа залах вэ” гэдгийг нь харах гээд байдаг талтай. Урьд нь голдуу МАН түрүүлж хуралдаж асуудлаа шийдээд, АН ард нь дагаж шийдвэрээ гаргадаг байв. Харин энэ жил АН түрүүлж, МАН дагахаар болсон. Товчхондоо, АН-ын хурлыг МАН-ынхан “харж” байна. Хэн АН-ын даргаар сонгогдоно, түүнд тохирох хүнийг дагуулан сонгохоор харж байж болох юм. Гэхдээ, энэ олны таамаг төдий зүйл юм байна. Яагаад гэхээр, учир мэдэх хүмүүс “…Нарийндаа, АН-ын даргын сонгуульд хэний сойсон хэн ялах вэ гэдгийг харж байгаа” гэлцээд байх юм. Тэд бас “…Учир шалтгаан нь удахгүй тодорхой болно. Их л хачин улс төр өрнөж байна” гэв.

Б.Гарьд

Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин