sonin.mn
Жил бүрийн 9 дүгээр сарын 22-ны өдрийг Монголчууд эртнээс бэлэгшээж олон сайхан зан үйлийг үеэс үе дамжин хийж заншсан байжээ. Түүний дотор Монголчууд ерөөл, хувь хишгээ Мөнх Тэнгэрээсээ дуудаж, Мөнх Тэнгэрийн цагаан хүчийг буулган байгал эх дэлхийгээ ариусгадаг, өлзий буянаа дүүргэдэг онцгой өдөр хэмээн өвөг дээдсүүд дэг жаягтай, хүндэтгэлтэйгээр тэмдэглэж ирсэн түүхтэй.
 
Хүний бие сэтгэл тавирч, идээ цагаа, тариа будаа, өвс ургамал элбэг дэлгэрч, мал сүрэг тарга хүчээ авсан энэ сайхан үед байгаль дэлхий "хишиг буянаа хүртээлээ" хэмээн баясч "цагаан сар" нэртэй ёслолыг төгөлдөр хийдэг байсан уламжлал эдүгээ мартагдсан боловч Тэнгэр шүтлэгт монгол ахан дүүс энэхүү үйлийг сэргээж буй нь машид бахархалтай.
 
Мөнх Тэнгэрийн тухай, Дээд оюун санааны талаар, Бумбын гэх Оюун ухамсрын энэхүү эринг тэнгэрлэг монголчууд дахин түүчээлэх тухай дэлхийн зөнч, гэгээнтнүүдийн бошги биеллээ олох түүхэн явц өрнөсөөр байна.
 
Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор энэ сайхан өдөр Мөнх Тэнгэрийн оньс И.Мөнхсаруул тэргүүтэй Тэнгэрийн тамгатай, хөх толбот монголчууд Их Эзэн Хаанаа эх дэлхийдээ урин дуудах Тэнгэрийн үйлийг гүйцэлдүүлж, Мөнх Тэнгэрийн хувь хишгийг Монгол түмэндээ буулгах нэр хүндтэй зан үйлийг Тэнгэр Эцгийн зарлигаар үйлдэж байна. Энэ өдөр айл бүхэн, хүн бүр эртлэн босч Мөнх Тэнгэр эцэг, өвөг дээдэстээ сүсэглэн мөргөж, сүү цайныхаа дээжийг өргөж, өөрийн удам угсаа, аав ээжийн болон төрсөн биеийнхээ нэр алдрыг хэлж таниулан идээ цагаа, идэх уухаар элбэг дүүрэн байж, билэгтэй ерөөлөө хэлэлцэж, буян хишгээ даллан дуудаж бултаараа тэнэгэр сайхан байж чадваас нийтийг хамарсан Тэнгэрийн үйл нь тэгш сайхан дүүрдэг учиртай.
 
Энэ өдрийн үйлийн талаар И.Мөнхсаруул гэгээнтний Мөнх Тэнгэрээс буулгасан айлтгал-ерөөлөөс:
 
Өнөд Тэнгэрийг ачилсан
Өргөн олон түмэндээ
Хан Тэнгэр эцэг өвгөд нь
Хамгаас илүүг ерөөж
Асралт Тэнгэрийн дээд язгуураас
Алтан дэлхийн нараар дамжуулж
Ашдын дээд заяаг нь тэгшлэх
Арвин их хувийг бэлэглэнэ
Мөнх Тэнгэр үрсээ тэтгэж
Мөнхөд дээдлэх удмаа сэргээж
Монгол нэрээ өндөрт мандуулж
Мянган бурхдын хурыг буулгана
Дээдэс өвгөд хишгээ буулгаж
Дэндүү ихийг үрсдээ ивээнэ
Тэмүүжин Чингис хааны хишгийг
Тэртээх зуунаас дуудаж буулгана
Мяндагт дээдсүүдийн хур үерлэж
Миний монгол бадарч гэрэлтэнэ
Оньс түлхүүр ерөөлөө буулгаж
Олон үрсээ тэтгэж ивээнэ
 
Мөнх Тэнгэрийн оньс И.Мөнхсаруул гэгээнтэн нь Их Эзэн Хааны дээд оюун санаатай шууд холбогдон Хааны зарлиг, айлтгал бүхнийг дамжуулан ерөөл хэлбэрээр буулгаж, аливаа шашин шүтлэгийг ялгаварлахгүйгээр ард олныхоо төлөө Тэнгэрийн үйлийг цогцлоон бүтээж байгаа элбэрэлтэй сайхан эмэгтэй билээ.
 
Тэрээр өнгөрсөн гурван жилийн хугацаанд Тэнгэр эцэг, өвөг дээдсийн дамжуулсан айлтгал, айлдвар, зарлигийн дагуу монгол орныхоо уул хайрхад, ус нуур, гол мөрний нууцыг тайлж, тахиж амилуулан, газар усны хүчийг эрхшээн монгол хүний хөх толбоны галыг сэрээхэд чиглэсэн 350 гаруй үйлийг хийж гүйцэтгэжээ. Ард олон түмнийхээ дэмжлэгтэйгээр хэрэгжүүлж байгаа Тэнгэрийн үйлийн мөр нь цагаан, цараа хүрээ нь үр өгөөжтэй, үнэн зөв гэдэг нь өдрөөс өдөрт батлагдаж харуулсаар байна. Тэнгэрийн үйлийг түүчээлэгч ахан дүүс бид аугаа хөх өвгөдийн цусны дусал, махны тасархай, ясны хэлтэрхий, сүнсний үргэлжлэл гэдгээ Тэнгэрийн үйлээс үйлэнд мэдэрч таньсаар өнөөдрийг хүрлээ.
 
Дэлхийд одоо ч гайхагдан шагшигдаж байдаг, цаашид ч хүн төрөлхтний оюун санаа, ухамсрын охь түлхүүр, гарц нь болох Мөнх Тэнгэрийн Монгол Суу Ухааныг балар эртний хоцрогдмол, мухар сүсэг хэмээн дорд үзэх, Тэнгэрийн Суу Билиг ухааныг дээдэлж ирсэн удам угсаагаа үгүйсгэх явдал ч байсаар байна. Монгол Суу Ухаан, Монголчуудын оюуны бяр чадамжийг Дэлхийн шинжлэх ухааны зарим салбарынхан, нууц судлалынхан үнэлж, судалж, анхаарч байгааг ч хүлээн авч төрийн хэмжээнд бодлогоор дэмжих цаг болжээ.
 
Өнөөдөр дэлхийн томчууд Монгол руу эргэн харж байна. Монголчуудын мянга мянган жилдээ хүн төрөлхтнийг засаж байсан түүх дэлхийнхний сонирхлыг дахин татаж эхэллээ.
 
Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Их Эзэн Хааны маань тэнгэрлэг дээд оюун санаа хөрст дэлхийн эзэн биедээ эргэн буух тэр цагт хөх толбот монгол түмний минь заяа буян тэгширч Монгол Алтан Соёмбо дэлхийг бүрхэх цаг айсуу.
 
Өвөг дээдсийн бошги биелэх энэ түүхэн агшинд та бидэнд асар өндөр үүрэг хариуцлага ирсэн нь ойлгомжтой. Бие биенээ өргөн босгож, эв эеийг гагнан бөхөлж эгэлгүй агуу хүчийг өөрийн биеэр мэдэрч, дэлхийд МОНГОЛ хэмээх зургаан үсэгт нэрээ ахин мандуулахын тулд Мөнх Тэнгэрээ дээдлэн Мөнх Тэнгэрийн аугаа суу хүчин дор нэгдэн нягтрах нь зайлшгүй юм.
 
Мөнх Тэнгэрийн өвөг дээдсүүд хөх толбот монгол түмэндээ хур хишгээ буулгаж буй өлзийт сайн энэ өдөр байгал дэлхийн шидийг оршоосон авралт дээд тэнгэртээ сүүн цацлаа өргөж, ирэх жилдээ эв эетэй, элбэг дэлбэг, ижий дэлхий, эх орон маань хур арвин, ургац дүүрэн, өнөтэй сайхан байхын ерөөлийг хүн бүр өргөдөг уламжлал, ёс заншилтай билээ.
 
 
ИХ ХАС СҮЛД ТББ