Монгол түмний дэлхийд ондооших өв соёлын нэг нь адуу эдлэх соёл. Адуу эдлэх соёлын дээд нь хурдан морины уралдаан. Морин уралдаанд монгол адууны гайхамшигт чанар, уяачийн эрдмийг баталсан олон гоц амжилт гардаг. Улсын баяр наадмын амжилтыг харгалзан үзэж үнэмлэхүй үзүүлэлтүүдийг уншигчиддаа хүргэж байна.
АМГАЛАН ТӨРИЙН АЖНАЙ ШАРГА
Хоёр зуун дамжин хурдалж, морин уралдааны түүхэн дээд амжилт тогтоосон нэгэн гайхамшигт түмэн эх бол тод манлай уяач Э.Эрдэнэчулууны шарга азарга. Амгалан төрийн ажнай шарга улсын наадамд зургаан удаа түрүүлж үнэмлэхүй дээд амжилтыг тогтоосон юм.
Мөн хязааландаа болон нас нийлсэн хойноо нэг айрагдаж төрийн наадмын найман медалийг зүүсэн аварга хүлэг. Мөн Монголын морины их олимп “Их хурд” уралдаанд нэг түрүүлж айрагдсан эгэлгүй амжилтыг үзүүлжээ.
21 ЖИЛИЙН ЗАВСАРГҮЙ АЙРАГ
Тод манлай уяач Д.Онон анх 1989 оны улсын баяр наадамд зээрд халзан их нас аман хүзүүдүүлж төрийн наадмын анхны айргаа авч байжээ.
Их уяач 1998 онд “Өлгөр” ухаа үрээгээ төрийн наадамд түрүүлгэснээс хойш өнөөг хүртэл завсаргүй улсын баяр наадамд айрагдуулж түрүүлж байна.
НЭГ НААДМААС 11 МЕДАЛЬ
1985 онд тод манлай уяач Д.Даваахүүд морины цагаан хийморь буусан жил байлаа. Тэр жил түүний уясан “Солонго” цавьдар түрүү, “Ажнай”, “Алтангадас” азарга айрагдсан байна. Мөн их морь айрагдаж, гурван соёолон айрагдаж түрүүлсэн байна. ХХ зууны манлай уяач Д.Даваахүү хязаалан, шүдлэн, хоёр даага айрагдуулж урамтай сайхан нааджээ. Зургаан насны морь уралдаж байх үеийн дээд амжилт нь энэ юм.
ХАМГИЙН ОЛОН АЗАРГА ТҮРҮҮЛГЭСЭН УЯАЧ
Тод манлай уяач, Хөдөлмөрийн баатар Д.Даваахүүгийн уясан болон зөвлөсөн азарга 14 удаа түрүүлж үнэмлэхүй дээд амжилтыг тогтоожээ. “Ажнай” хүрэн гурав, “Солонго” цавьдар хоёр, “Тогоруу” халтар хоёр, “Алтангадас”, “Өндөр зул”, “Цолмон” халтар, У.Буяндэлгэрийн “Гуулин”, н.Цэнгэлийн саарал, Г.Батхүүгийн “Толин хул”, хүү Д.Баянбатын “Наран” хонгор гэсэн аварга хүлгүүд их хүлэгчийн шон дээрээс мордож алтан тэлүүр магнайгаа айраг цагаагаар мялаалгаж байсан юм.
АВАРГА ЗЭЭРДИЙН АВАРГА АМЖИЛТ
ХХ зууны манлай түмэн эх их насны морь бол С.Банзрагчийн “Аварга” зээрд юм. Богдын их сүргийн алаг хэмээгч аварга морины дараа орох хамгийн өндөр амжилтыг Баянцагааны энэ хүлэг гаргажээ. Бага насандаа Мааньтын агтанд илгээсэн ч унаган нутагтаа гүйн ирж хэдэн эзэн дамжаад эцэст нь төрийн баяр наадамд уралдсаар зард гарсан юм. Улсын баяр наадамд найман удаа ирж уралдахдаа бүгдэд нь айрагдаж түрүүлж, 1961, 1971 онд буюу ардын хувьсгалын хоёр түүхт ойд түрүүлж айрагдан бас нэгэн ховор амжилтыг гаргасан юм.
ДАРВИЙН ТҮВДЭНГИЙН ДААМАЙ АМЖИЛТ
Монгол Улсын анхны 10 алдарт уяачийн нэг Д.Түвдэн Ховд аймгийн Дарви суманд төржээ. Улаанбаатар хотын Партизанд суурьшиж хүлгийн дээд хурдлуулсаар нэрд гарчээ. Их уяач 1981 онд Ардын хувьсгалын түүхт 60 жилийн ойн баяр наадамд гурван түрүү авч хосгүй амжилт харуулав. Тэгш ойд ийм олон түрүү авсан түүнээс өөр уяач байхгүй.
ЗАСАГ ТӨРИЙН ЗАНДАН ШИРЭЭ
ХХ зууны аварга түмэн эх Ж.Шийтэрийн цавьдар азарганд төрөөс “Засаг төрийн зандан ширээ” хэмээх цолыг олгосон юм. Төв аймгийн Баян сумаас төрсөн аварга түмэн эх улсын баяр наадамд долоо уралдахдаа дөрөв түрүүлж, гурван удаа аман хүзүүджээ. Төрийн наадамд ид үедээ ийм олон, бас зөвхөн түрүү аман хүзүүнээс өөр байрт давхиж байсан хүлэг үгүй юм.
“ТҮМНИЙ ЭХ” ГАЛЫН ТОД АМЖИЛТ
2015 оны гантай зунаар тод манлай уяач Д.Онон, Д.Ганбаатар нар хамт морьдоо уясан юм. Есөн нас уралдаж эхэлсэн цагаас хамгийн өндөр амжилтыг энэ гал уяа үзүүлжээ. Таван түрүүг “Түмний эх” галынхан хүртэв. Д.Ганбаатарын зээрд соёолон, Ө.Пүрэвбаатарын загал хязаалан, эрлийз дээд насанд Д.Жамъяаны халиун, дунд насанд О.Батбилэгийн үзмэн бор, бага насанд Ө.Пүрэвбаатарын бор халзан түрүүлжээ.
МОРИНЫ ОЛИМПИЙН ХОЁР ТҮРҮҮ
2004 оны “Их хурд” уралдаанд Э.Эрдэнэчулуун манлай хоёр түрүү авч нэгэн гайхамшигт амжилтыг үзүүлсэн. Түүний уясан “Амгалан төрийн ажнай шарга” азарганд, Б.Эрдэнэгэрэлийн хүрэн халзан их насанд түрүүлж, энэ хоёрыг нэг унаач унаж уралдсан түүхтэй.
БАГА НАСАНДАА ГУРВАН ТҮРҮҮ
Төв аймгийн Жаргалант сумын уяач Ц.Чойжамц 1960-аад оны сүүлчээр нэгэн өвөрмөц амжилтыг толилуулжээ. Нэгэн эрлийз цагаан гүүний үр гурван хээр адууг төрийн их баяр наадамд дараалан айрагдаж түрүүлүүлжээ. Түүний их хээр гэгч хурдан хүлэг нь шүдлэн, хязаалан, соёолондоо төрийн их наадамд дараалан түрүүлж гоц амжилтыг гаргажээ. Түүнээс өөр бага гурван насандаа төрд түрүүлсэн аргамаг үгүй юм. Их хээр 1971 онд хамгийн сүүлд төрийн наадамд түрүүлж байжээ.
Б.Дэмбэрэлням
Эх сурвалж: "Зууны мэдээ" сонин
Сэтгэгдэл0
БҮГДЭЭРЭЭ САЙН УУ!!!!! Бид олон нийтэд мэдээлэхийг хүсч байна; Та бөөрийг худалдахыг хүсч байна уу? Та санхүүгийн хямралын улмаас бөөрийг зарж борлуулах боломжийг эрэлхийлж байна уу, юу хийхээ мэдэхгүй байна уу? Дараа нь бидэнтэй холбоо бариад DR.PRADHAN.UROLOGIST.LT.COL@GMAIL.COM хаягаар бид танд бөөрнийх нь хэмжээгээр санал болгох болно. Яагаад гэвэл манай эмнэлэгт бөөрний дутагдалд орж, +91424323800802. имэйл: DR.PRADHAN.UROLOGIST.LT.COL@GMAIL.COM Yнэ: $780, 000 (Долоон зуун, Наян мянган доллар)
Zuunii manlai Davaahvv 10 azargaar 14 tvrvvv avchee..Harin ene 10 azarganii ten hagas ni buyu 5 ni erliiz azarga yumaa ! . Solongo, Togoruu, Altangadas, Undur zul, Naran hongor . Ed nar bol yah argagvi eh etseg hoer talaa saa Morin toiruulgiin tsustai erliiz azarganuud.
Minii hybid aabiinhaa hyren azragiin end hyreh adyy baihgyi l gej yzdeg hyn ene olon adyy sain yraldsan baij bolno:!gebch minii ezegiin soison ter jiluudiin yraldaand nytagtaa ,oirhon orsih symdyydaar ydaa daraalan tyryylsen ter hyren azragiig gyizeegyi l yum asan,yyntei l holbogdoltoi!!!manai hyren azragiin ydam ygsaa garal geed yaibal byyr taliij egne tednii tyyhiig tyyhchlen bichbel eneeder ta nar ynsij barahgyi ee!!bi yygeeree l manai hyreng gyizehgyi gej helne dee!!
Erliizvvdiig ni ilchleheer, etsgiihee azargiig magtaad, temee geheer yamaa gedeg t1 er yum daa !
Mongol aduugaar uraldahiig urialaad, soshialaar hervvl uduud baigaa hvmvvs bolon Hudulmuriin baatar Davaahvv vvnd yagaad hariu bichihgvi bna?! Vnenii umnu buuj ugch baigaa hereg gej oilgoloo !!!
1999 онд Ховдод Алтайн унага гэж наадам болсон. Тэгэхэд Даваахүү уяач хотоос хоёр морь онгоцоор авчирч уралдуулж байлаа. Нүдийг нь боочихсон сүртэй юм онгоцоор ирж байж билээ. Тэр наадамд Даваахүү уяачийн хоёр морь тоосонд булуулсан. Ховдын адуунууд тачигнаад алга болж байхад хотоос ирсэн хоёр адуу давхиж чадахгүй баларч байсан. Ховд чулуу ихтэй болохоор хот орчмын зөөлөн хөрстэй газрын морьд давхиж чаддаггүй юм билээ. Ховдын адуунууд Улсын баяр наадамд орвол алах юм байна гэж бодсон. Гэхдээ холтгазраас бас орчин солигдохоор адуу давхиж чаддаггүй бололтой юм байна лээ. Би морь сонирхогч биш уяач бол бүүр биш гэхдээ тэгж бодсон