Мягмар - 01 сарын 28,
2025
УИХ-ын гишүүн Х.Баасанжаргал Төрийн ордонд мэдээлэл хийлээ. Энэ үеэрээ тэрээр: “Жил бүр хэсэг бүлэг уяачид хаврын морин уралдааныг сэргээхийг шаардсан жагсаал, тэмцэл, гомдол санал гаргадаг. Өнгөрсөн амралтын өдөр болсон морьтой жагсаалын үеэр өв соёлоо авч үлдэе, тусгаар тогтнол, уламжлалаа авч үлдэцгээе гэх мэтээр ярьж байсан.
Би хаврын морин уралдаан бол Монголын уламжлалт өв соёл биш гэдгийг хариуцлагатайгаар мэдэгдье. Үүнийг Архивын ерөнхий Газрын баримтаар, мөн шүүхээс тогтоосон. Хаврын морин уралдааныг 2004 оноос хойш л зохион байгуулж эхэлсэн юм.
Үүнийг бид өв соёл гэж андуурдаг болсон нь улс төрчидтэй холбоотой. Уяачид улс төрд маш их нөлөөтэй.Энэ уралдааныг 2004, 2005 оноос Засгийн Газрын шийдвэрээр зохион байгуулдаг болсон, яагаад гэвэл Засгийн Газрын тогтоолоор зохион байгуулагдсан уралдаанд л уяачдад цол өгдөг юм. УИХ-ын 2024 оны сонгуулийн өмнөхөн уяачид гэх мөнгөтэй хүмүүс манай намынханд хандаж, “Та нар сонгуульд ялъя гэж бодож байвал, хөдөөгийнхний саналыг авья гэж бодож байвал хаврын морин уралдааныг сэргээ” гэж ярьж байсан. Уяачид саяхан Ерөнхий Сайд, Шадар сайд С.Амарсайхан нарт хаврын морин уралдааныг сэргээх хүсэлт өгсөн. Би бол үүнийг зөвшөөрөх ёсгүй гэж бодож байна. Миний санал бол хаврын уралдааныг богино зайнд насанд хүрэгчдээр унуулж болно. Өв соёлоо алдагдуулж буй хүмүүс нь ямар нэг гадныхан биш өөрсдөө. Малдаа мориор биш мотоциклээр явдаг болсон шүү дээ. ” гэсэн юм.
Н.Отгон
Сэтгэгдэл35
Зөв л ярьж
Уяачдын морин уралдаан болгоё. Уяачид өөрсдөө морио унаад уралдахад нэг нь түрүүлж л таараа. Маш сонирхолгой гоё уралдаан болно гэж бодож байна. Хаврын морин уралдаан гэхгүй харин уяачдын уралдаан шэж байяа
Мал аж ахуй бол монголчуудын олон зуун жил эрхэлж ирсэн уламжлалт ажил мөн. Малч хичээнгvй, малдаа vнэнээс зөөлөн энэрэнгvй харьцдаг хvмvvс бий. Манай авга ах (1918 оны) сайн уяач, малч хvн байсан. Багадаа уясан морийг нь наадамд унаж л байлаа. Хурдан морь унах талаар маш нарийн дэг журам хэлдэгсэн. Жишээ нь, морины цавь руу ташуурдаж болохгvй, давхиж явахад нь хvvхэд 2 тийш биеэ савлаж болохгvй, гараа өргөж сарвалзаж далбаганаж болохгvй, тип тап гэж огцом хөдөлж цочоож болохгүй г.м. Миний л мэдэхээр 1950-1960-аад онд өвөл, хавар морь уралдуулдаггүй байсан. Тэр байтугай намар орой хайлган цагаар малыг ширүүн хөөж туух хориотой, тарган морийг бол хөлөртөл давхиж болохгүй, өвөл морь эмээллэхдээ хөлстэй хөлдүү тохом тохдоггүй, хөлрөөд ирсэн морийг нэмнэж жиндэхээс сэргийлдэг, тэр ч бүү хэл өвөл хөлдүү төмөр амгайвч аманд хийхгүй ногтлох маягаар хазаарладаг хүн байсан, авга (аавын) ах маань!!!
Тийм шүү өв соёл гэвэл арай өөр зүйл яригдах байх шүү. Хамгийн наад зах нь малаа хариулаад сурчих! Цаашлаад малаа уналга эдэлгээндээ зөв ашиглачих! Бараг л зэрлэгшиж байгаа шүү
Маш зөв хэллээ
Зөв байна мөрийтэй уралдаж хүүхдийг хэдхэн мөнгөөр хуурч эрхийг нь зөрчигчдийг өөгшүүлж болохгүй
уячдын бүлэглэл. бараг казиночид ч байх. бооцоо. халуурал
Энэ УИХын гишүүн бас хоосон толгойт юмаа. Хаврын морин уралдаан 2004 оноос эхлэлтэй гэсэн шүүхийн шийдвэр, архивын лавлагаа бвал энэ байгууллагууд үнэн дампуурчээ. 40_50 жилийн өмнө морь унаж хавар уралдаж бсан 1000 1000 хүн бна даа. Тэд худлаа юу
Хавар морь уралдуулдаг өв уламжлал байгаагүй. Зунжингаа уяаны морьдоо ачиж наадам уралдаан хэссэн уяачид ядахад морь малаа хайрлах хэрэгтэй биш үү.
Тэс өвлийн хүйтэнд морь малыг ширүүн дуухыг цээрлэдэг буюу "МАЛ ХАЙЛНА" гэж ярьдаг юм. Эдгээр уяачид монгол зан уламжлалаа мэддэг л байгаасай.
ӨВ СОЁЛ БИШ . Газрын наймааны дараа орох Ми . 3нхболдын хоёрдахь цаазын ял . Даваахүү зэрэг Төв аймгийн хэдэн шуналуудын Энхболдууд , Батхүү , Улаан зэрэг шуналтнуудын шуналыг хөөрөгдсөн морь ба хүүхдийн эсрэг - өв соёлын эсрэг ноцтой гэмт хэрэг . төрөө хүндэтгэсэн наадам - ёслолд хурдаа бэлтгэж эрийн гурван наадамаа хийх бол өөр хэрэг - жинхэнэ өв соёл . . .
Иорь унаж уралдаад эндсэн бүх бага насны хүүхдүүдийн тоог зарлачихаач
Морь унаж уралдаад эндсэн бүх бага насны хүүхдүүдийн тоог зарлачихаач
Тийм эмгэнэлт тохиолдол тун цөөн юм билээ Миний бие сэтгүүлчийн хувьд муусайн юмнуу дыг нэг сайн гөвөөд өгье гээд тэр талын хар бараан материал, тоо баримт цуглуулах гээд үзээд явчихсан чинь олигтой юм олдоогүй ! Тэгээд л энэ муулаад муурхаад байгаа чинь ер нь латаархал хорсол,тамын тогооны үлгэр юм гэж ойлгосон шүү !!!
Тийм эмгэнэлт тохиолдол тун цөөн юм билээ Миний бие сэтгүүлчийн хувьд муусайн юмнуу дыг нэг сайн гөвөөд өгье гээд тэр талын хар бараан материал, тоо баримт цуглуулах гээд үзээд явчихсан чинь олигтой юм олдоогүй ! Тэгээд л энэ муулаад муурхаад байгаа чинь ер нь латаархал хорсол,тамын тогооны үлгэр юм гэж ойлгосон шүү !!!
Ер нь аль ч уралдаанд хүүхдээр унуулахаа болио. Хүүхдээ хайрла. Хэдэн хүүхдийн амиар наадаж байж болих юм? Хэдэн хүүхэд насаараа тахир дутуу болсоныг тоож байгаа хүн байна уу? НҮБ-аас хүүхдийн тэвчишгүй хөдөлмөр гэж зарласан шүү. Гэрээнд нэгдсэн улсууд хориглох үүрэгтэй. Данх энэ дээр дуугарч чадах уу?
Манайхаас өөр бага насны хүүхдээ эрэмдэг болгож аиь насыг нь хохироож нааддаг улс лрон бна уу
ойр зайнд өөрснөө гэдэг зөв хүйтэнд газар хөлдүү байхад олныг хамарсан уралдаан зохиох бол өв соёл яавч биш
нийгэмд баялаг бүтээхгүй байгаа биз дээ Эсвэл тэгээд адуучин болооч дээ Өв сочл ердөө биш ээ
DANDAA BUZARIIN MUUSAIN PANZCHID MORINII NAIMAACHID BAYAN TOM TOM DEEL UMSUJ AMITAN ALJ YNETEI USEER HIISEN MALGAI HANTAAZ UMSSUN LUIVARCHID BNA LEEE
Энэ морин уралдаан өв соёл биш болсон 1957 оноос эхлэж морь унасан энэ хугацаанд өвөл хаварын хүйтэнд морь уралдаж байгаагүй шүү дээ өв соёл ярьдаг нөхдүүд яагаад худлаа яриад байна монголын өв соёлоор бол наадам сонгуул хоёроор л морь уралдуулдаг байсан шүү дээ гэхдээ монгол мориорл уралддаг байсан одоогынх шиг эрлийзүүд байгаагүй монгол адуугаа эрлийз болгож бузаралчихаад бас өв соёл яриад байх хэрэггүй шүү малнууд минь
Монголын онцлог өв соёл бол хүүхэд морь унаж уралдах юм Харин хаврын хахирган цагаар баячуудын тэжээлийн морь л уралдаж чадна. Тэгхээр өөрсдөө унаад уралдаг. БЭЛЧЭЭРЭЭР яваа монгол адуу болон хүүхэд хоёр уралдах ямар ч боломжгүй. Зугаацмаар байвал өөрсдөө унаад богино зайд бооцоотой уралдахгүй юу
Tom bolson huneer unuulaad uraldaanaa hiihgui yudoo. Huuhed l heregui.
Монгол зурхай буюу Төгс буянтын зурхайд Цагаан сарын шинийн 8 нд хурдан морь уралдах нь сайн гэж бичигдсэн байдаг. Хөдөөгийн малчид нэгдэлтэй байхад ч өвөл морь уралдаж байсан. Манай нутагт Таван -УУлын , Шивээтийн, Хонгорын зэрэг өвлийн уралдаан намайг морь унаж байхад ах нарыг морь унаж байхад ч байсан.Дарьганга, Наран, Онгон, Асгат сумын уяачид нийлэж уралдаж л байсан. Харин ч монгол хүүхэд хатууждаг. Өвөл морины элчинд даардаггүй, харин халууцдаг шүү. Эрхэм гишүүн судалж үзээрэй.
Mash zow sanal hellee naad hirheed bga hvmvs chini zarim niorioch unaj chadahgvi hvmvs bgad
Mash zow sanal hellee naad hirheed bga hvmvs chini zarim niorioch unaj chadahgvi hvmvs bgadaa
янтгар хатан ямбанд, тэтгэр хатан тэнгэрт...болж ...мэдэхгүй ч зүйл алга, бүгдийг мэддэг, ярьдаг, хэлдэг , шүүмжилдэг, томордог , хүний эрхээр далайлгадаг эмэгэй ... даанч чаддаг, хийдэг, тодорхой сайн мэдэх зүйл нэг байхгүй
Эрхэм гишүүд минь юунд цааргална вэ морь уях ч их хөдөлмөр ордог шүү дээ бас уяачдынхаа уралдах урмын нь..хөдөлмөрий нь үнэлээд улсын баяр.болон аймаг сумдын баяраар унаач хүүхдүүдээр унуулахаар. бусад өвөл хавар намараар өөрсдөө болон насанд хүрсэн том хүмүүс унаад дуртай өдрөө.бүр өдөр болгон уралдаж ч болно гээд хуульчлаад баталчихвал ийм хэрүүл жагсаал талцал байхгүй болно шүү дээ.эрхэм гишүүд минь та нарт ч амар.өдөр болгон уралдаад байвал энэ нь дэлхийгээр нэг тараад жуулчид ч их болж ёстой нөгөө сая жуулчид ч ирнэ шүү дээ.ккк.тэгээд бас энэ тэдиид эдиид уралдана гэсэн талцал байхгүй болж амар сайхандаа жаргана шүү дээ ккк
Халтар оркуудыг тэжээл тарьж ажил хийх, амьтан бага зовоох, суурин амьдрах албадан сургалтад хамруул
Өвөлдөө тарчигдуу орсон ,нүүдлийн аж ахуйтай малыг хавар уралдуулдаг ёс хэзээч байгаагүй битгий худлаа хуцаж сур. Дайн байлдаан болсон ч хавар цагт тэмцэлдэж хэмлэцгээдэггүй байсан. Агт таргалахаар л асуудал үүсдэг байсан шүү. Дэмийрцгээх юм. Тийм л өвөлжингөө хашаа хороонд тэжээл бордоогоор тэтгэсэн юм бол өөрсдөө унаад уралдуулаач
Хавар морь уралдуулах гээд байгаа бол хүүхэд бус уяачид том хүмүүс өөрсдөө унаад уралдуул. Хаврын хүйтэн жаварт адууг хөлөргөж хатгаа авахуулж тамладаг, ханиад тусгадаг маш буруу шуналаа тат муу оркууд
Афоризм " Адуун соёл" Эдэлж тамлахаар хөнгөлсөн хөөрхий эр адууг морь гэнэ Давхиулж тамлуулах тавиланд учирсан эр адууг хурдан морь гэнэ Морь тамалж,хүүхдийн амь золиослох Монгол садист хийрхэл,хөөрцөглөлийг хурдан морины уралдаан гэнэ
In irguu awgai bas yu we 😖
End gazriin naimaag tsetsegluulsen Badamjunai Naranhuu ,har Ganbaatar , Davaahuu nariin mungu ugaah hort sanaagaar ehluulj Ulaan , Bud nariin shunaltuud dagaar orj bsn ue shuu !
уяачидын хэдэн хувь нь төрсөн хүүхдээ морь унуулаж уралдуулдаг талаар судалгаа байдаг болов уу.