sonin.mn
Сэтгэгдэл (36)

Украин дахь Оросын цэргийн тусгай ажиллагаа (СВО) бүтэн хоёр жил дөрөв дэх сараа үдэх гэж байгаатай холбогдуулан мэдээллийн тэнцвэртэй байдал хангах үүднээс defence-blog.com, rusi.org сайтын “Russias-artillery-war-ukraine-challenges-and-innovations” мэдээллээс орчуулж сонирхуулъя. Энд sonin.mn сайтын байр суурь тусгагдаагүй болно.



Их бууг цэргийн урлагт “Артиллер” гэж дэлхий нийтээрээ нэрлэдэг. Их буу хэмээх энэ зэвсгийн ач холбогдолыг тоочилтгүй. “Дайны бурхан” гэж нэрлэсэн нь бий. Харин энэ удаа Орос-Украины дайны зэвсэглэлийн тухай хөндье. Артиллерийн нийт зэвсэг тэр дундаа их буу, өөрөө явагч их бууны ач холбогдолыг таниулсан дайн тэнд өрнөж байна. Учир нь төрөл бүрийн пуужинг агаарын довтолгооноос эсэргүүцэн хамгаалах зэвсгүүдээр хялбархан амдан устгаж байгаа бол их бууны сумыг амдан устгах боломжгүй. Тэгэх нь агаарын довтолгооноос хамгаалах зэвсэг ба системийн хувьд маш хүнд сорилт болсон хэвээр байна.

 

Орчин үеийн дайнд артиллерийн зэвсгийн давуу тал нь тулааны үйл явцад онцгой нөлөө үзүүлж байгаа явдал хэмээн Украины фронтыг судалсан цэргийн шинжээчид дүгнэжээ.

 

Хүчтэй артиллертэй дайнд орохын ач холбогдол гэж юу вэ гэдгийг Орос алхам тутамдаа нотлохыг зорьж байна. Их буу, өөрөө явагч их буунууд нь алсын зайнаас хүчтэй цохилт өгөх боломжтой. Энэ чадвар нь эсрэг талын нутаг дэвсгэрийн гүн дэх дайсны байг шууд тулаанд оролгүйгээр устгах боломжийг олгодог. Түүнчлэн артиллерийн сум нь дайсны төвлөрсөн байрлал, хамгаалалт болон дэд бүтцийг устгах чадвартай. Ингэснээр артиллерийн галын бэлтгэл нь явган цэрэг, хуягт танкийн довтолгоонд чухал дэмжлэг үзүүлдэг. Мөн хөдөлгөөнт буюу байршлаа хурдан солих чадвар нь түүнийг устгах магадлалыг бууруулдаг.

 

Артиллерийн байнгын цохилт дайсны цэрэг болон эсрэг талын ард иргэдийг сэтгэл зүйн хувьд дарамтанд оруулна. Артиллерийн байнгын галлалт нь цэрэг, ард иргэдийн хувьд сэтгэл зүйд нь нөлөөлж, байлдах чадвар, сэтгэл зүйг унагадаг.

 

Нарийвчлал өндөртэй пуужин, удирдлагат авиа бөмбөгтэй харьцуулахад артиллерийн сум нь харьцангуй хямд. Бага зардлаар эсрэг талдаа үлэмж хэмжээний хохирол учруулах боломж олгодог. Одоогийн үргэлжилж буй энэ дайнд Оросын арми Украины фронт дээр артиллерийн тоо, галын хүчээр илүү байгаа ч эсрэг нь байлдуулж байгаа Барууны адил төрлийн зэвсэгтэй харьцуулахад хэд хэдэн сул талтай.


Барууны орнуудаас Украиныг хангаж буй сөрөг батарейн (контр батарей буюу их бууны харилцан буудалцаан) радарын дэвшилтэт систем нь оросын артиллерийн байршлыг хурдан илрүүлж, тодорхойлох боломжийг украины цэрэгт олгож байна. Ингэснээр оросын артиллер нь өөрийн үүргээ гүйцэтгэхээс өмнө украины сөрөг батарейн галд олноороо өртөж байна.


Артиллерийн ажиллагааг тогтмол үргэлжлүүлэхийн тулд сум болон сэлбэг хэрэгслийг тогтвортой хангах шаардлагатай. Гэтэл Оросын цэрэг логистикийн элдэв бэрхшээл учирдаг, түүний дотор нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээ байнга тасалддаг. Ингэснээр тулааны нөхцөлд тогтвортой нийлүүлэлт хийж чаддаггүй. Орост хонгионы хомсдол үүссэн. Хонгиогүй бол их буу галлахгүй. Хонгио хийхийн тулд Орост гүйлгээнд явж байсан задгай мөнгөнүүдээ зах зээлээс татан авч сумны үйлдвэрүүдэд илгээж байна. Оросын артиллерийн зарим нэгтгэлүүд нь хэт хуучин техник ашиглаж байна. Их бууны эд анги ч хуучирсан харагддаг. Ингэснээр эвдрэл гэмтэл, гацах магадлал өндөр, орчин үеийн барууны артиллерийн системтэй харьцуулахад үр ашиг багатай. Хойд Солонгосоос их буу, их бууны сум авч дайнд оруулсан гэх мэдээлэл бий. Тэр нь мөн хуучирсан, эдлэгээ дууссан. Солонгосын их бууны сум дэлбэрэхгүй байх, эсвэл суурин дээрээ дэлбэрэх, дарины чанар муу гэх мэт яриа их гардаг.

 

Оросын хувьд нэг том дутагдал бол артиллерийн систем нь орчин үеийн барууны тийм системтэй харьцуулахад нарийвчлал муутай. Иймд үр дүнтэй цохилт хийх, илүү их хохирол учруулах боломж тааруу. Маш олон удаа галлаж байж байгаа онодог нь стратегийн зорилгод нь сөргөөр нөлөөлж байна.

 

Оросын артиллерийн системүүд ихэвчлэн тогтмол болон хагас тогтмол байрлалаас үүрэг гүйцэтгэж байгаа явдал нь Украины хувьд түүнийг нь олж илрүүлж, устгахад хялбар тусч байна. Гэтэл Украины арми хөдөлгөөнт артиллерийн нэгжүүдийг ихэвчлэн ашиглаж байна. Энэ нь аль болох илрэхээс зайлсхийх бололцоо олгож байна. Нэн хурдан өрнөж өөрчлөгдөж байдаг тулалдааны нөхцөлд Украины арми илүү уян хатан хариу үйлдэл үзүүлж чадаж байна. Өөрийн газар нутаг дээрээ динамик мөргөлдөөний орчинд украины арми маш хурдан гаршиж байна. Артиллерийн нэгжүүдээ маш хурдан байршуулж, байрлалаа дор дор нь өөрчлөх чадвартай нь харагдаж байна. Гэтэл Оросын зэвсэгт хүчин артиллериэ XXI зууны шинэ хурдтай дайнд зохицуулж шинэчлэхгүй, галын хүчин, их бууны олны тоондоо эрдээд элдэв бэрхшээл сорилттой тулгарч, тэгснээрээ фронт дахь давшилтынхаа үр ашгийг бууруулж байна.

 

Оросын артиллерт бас нэг дутагдал байна. Артиллерийн холбоо болон онилох системүүдийг нь украины тал цахим саад хийж үймүүлдэг. Ингэснээр оросын артиллерийн батарей, дивизионы байлдааны төлөвлөсөн ажиллагаа тасалддаг. Цахим бус механик удирдлагаа голлодог. 

 

Энэ мэт дутагтал оросын армид байгаа ч артиллер нь Орос-Украины дайны чухал бүрэлдэхүүн хэсэг, хэрэгсэл болсоор байна. Хуурай газрын дайнд шаардлагатай галын хүч ба алсын цохилт нь онцгой үүрэгтай хэвээр байна.


Оросын артиллерийн сул талуудыг нэгтгэж дүгнэвэл:


-Контр батарейн галд хялбар өртдөг.

-Ложистикийн сорилт, нарийвчлал, хөдөлгөөнт байрлалын хурд сул.

-Цахим дайнд оросын артиллер илүү өртөмхий.

-Украины армийн ашиглаж буй технологи болон тактикийн шинэлэг аргуудаас Оросынх илэрхий хоцрогдолтой.

 

Украины фронт дээр дайн үргэлжилж байгаа нөхцөлд Орос нь дээр дурдсан сул талуудаа шийдвэрлэхгүй, артиллерийн стратегиа сайжруулах дээр алгуурлах аваас ялагдах магадлал нь илүү бодитой болж байна.



Англи хэлнээс хөрвүүлсэн Дүгэржавын Номиндарь