sonin.mn
Сэтгэгдэл (25)

ОХУ-аас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн Эрхт Элчин сайд А.Н.Евсиковын 1941-1945 оны Аугаа их Эх орны дайны Ялалтын 80 жилийн ойд зориулсан нийтлэл


Дэлхий ертөнцийг «дайнаас өмнө» болон «дайны дараа» хэмээн хоёр хуваасан хүн төрөлхтний түүхэн дэх хамгийн цуст сөргөлдөөн болсон Аугаа их Эх орны дайн дуусаж, Берлин хотын гудамжинд сүүлчийн буун дуу дуугарсан өдрөөс хойш нэгэнт 80 жил өнгөрчээ. Сайн муугийн хооронд урьд өмнө хэзээ ч болж байгаагүй айхтар ширүүн тулалдаан нь олон арван сая булш, тахир дутуу ард иргэд, бэлэвсэн эхнэр, өнчин хүүхдүүдийг л үлдээв.


Хэдийгээр тэрхүү үйл явдлаас хойш багагүй хугацаа өнгөрсөн ч Гитлерийн нацист Герман Зөвлөлт Холбоот Улсыг хууран мэхэлж, гэнэт дайрсан тухай сонсмогц хойд хөршөө дэмжинэ гэдгээ зарласан Монгол Улсад тэр аймаар дайныг мартаагүй байна.


Монголчуудын «дэмжинэ» гэсэн үг нь хоосон амлалт байгаагүй. Дайны урт удаан он жилүүдэд Азийн цээжнээс баруун тийш галт тэрэгний цуваа зургаан удаа хөдөлж, фронтод хамгийн хэрэгтэй зүйлсийг илгээж байв. Үүнд дайсны цэргийг Москвагийн ойролцоо тогтоон барьсан Улаан армийн цэргүүдийг хөхөө өвлийн хүйтэнд аварч байсан дулаан нэхий дээл, эсгий гутал, цэргүүдийг эрч хүчээр дүүргэж байсан жигнэсэн мах, хатаасан ааруул болон Ялалтад хүрэх замд үнэнч анд, орлуулашгүй туслагч болсон монгол морьд багтаж байв. Мөн нийт ард түмнээр мөнгийг нь цуглуулж, босгож авсан «Хувьсгалт Монгол» танкийн цуваа болон «Монгол Ард» нисэх онгоцны эскадрилийн тухай хүн бүхэн мэднэ. Сэтгэлийнхээ дуудлагыг сонсож, Зөвлөлт ах дүү нартайгаа нэгэн эгнээнд зогссон хүмүүс ч олон байсан. Монголын ард түмний гавьяа зүтгэл бидний зүрх сэтгэл, ой санамжид үүрд үлдэх болно.


Харамсалтай нь, хүн бүхэн ой санамж сайтай байдаггүй юм байна гэдгийг бид гуниглан ажиглаж байна. Хамгийн хачирхалтай нь энэхүү «амнези» буюу «ой тогтоолтын гүнзгий алдагдал» хэмээх айхтар өвчин нь Барууны зарим орнуудын эрх баригч хүрээнийхнийг хамгийн түрүүнд нэрвэсэн ба «өвчний хүрээ» наян жилийн өмнө эх орон нь аль талд байлдаж байснаас үл хамаарна. Үүний шалтгаан юунд байна вэ?


Хариулт нь маш энгийн: аливаа нэг үндэстэн бусад үндэстнээс давуу гэсэн үзэл санааг зориудаар дэвэргэж, бид юу ч хийсэн ямар ч хариуцлага, шийтгэл хүлээхгүй гэсэн бодолдоо хөтлөгдөх нь неонацизм үзлийг шууд утгаар нь дэлгэрүүлэн тархааж байгаа явдал юм.


Аз болоход энэхүү «ой санааны булингар»-т дээр дурдсан улс төрийн элит бүр автагдаагүйг бид бас харж байна. Хүмүүнлэг үзлийн жинхэнэ үнэт зүйлсийн тээгчид болохынхоо хувьд тэд шинэ Европын шинэ удирдагчид болох нь дамжиггүй юм.


Ялангуяа неофашизм нь төрийн үзэл суртал болсон улс оронд нэгэн цагт Адольф Гитлер болон түүнтэй ижил төстэй бүх төрлийн дарангуйлагчдыг засгийн эрхэнд гаргасан галзуурсан олон түмнийг дагахгүй байх зориг зүрхтэй хүмүүс олон байгаа нь маш их таатай байна.


Харин хоосон уриа лоозон хашхиран «бамбарын жагсаал» зохион байгуулснаар хязгаарлагдахгүй, саяхан гартаа зэвсэг барин Донбасс болон Курск мужийн энгийн номхон ард иргэдийг элэглэн доромжилж байсан хүмүүсийн хувьд гэвээс тэднийг болон энэ бүх «неонацист интернационал»-ыг 80 жилийн тэртээ адил гарцаагүй ялагдал хүлээж байгаа. Тэдний цээжинд хүнийг хайрлах сэтгэлийн сүүлчийн дусал үлдсэн бол тэд насны эцэс хүртлээ хийсэндээ гэмшиж, нүглээ наманчилан амьдрах болно. Үүр цайхын өмнө хамгийн харанхуй цаг тохиодог гэдэг шиг Орос орон болон биднийг дэмжиж буй бүх хүчнүүдийн хувьд энэ цөвүүн цаг нь аль хэдийн өнгөрч, өдрөөс өдөрт Ялалтын нар улам бүр тод гэрэлтэж, 80 жилийн өмнөх шиг бидний үйл хэрэг зөв, дайсан дарагдаж, ялалт биднийх байх болно гэдэгт бид бүрэн итгэлтэй байна!


Курскийн тулаан. Прохоровка тосгоны орчимд 5-р Гвардийн танкийн армийн анги нэгтгэлүүдийн давшилт


Ленинградын бүслэлтийг сэтэллээ! Ленинград болон Волховын фронтын цэргүүдийн уулзалт. 1943 оны нэгдүгээр сарын 18.


Прага хотын оршин суугчид Аугаа их Эх орны дайны үеэр тус хотыг нацистуудаас чөлөөлсөн Зөвлөлтийн цэргүүдийг мэндчилж байна. 


Берлиний довтолгооны ажиллагаа. Бууж өгсөн Германы цэрэг, офицерууд.


Берлиний давшилтын ажиллагааны төгсгөлийн үе шатанд Улаан арми фашист Германы нийслэлийг эзэлсэн юм. Ялалтын тугийг Берлин дэх Рейхстагийн байран дээр байрлуулсан.



Улаан тугийн одонт танкийн 112 дугаар бригадын дайчдад "Хувьсгалт Монгол" танкийн цувааг хүлээлгэн өгөх ёслолын ажиллагаа.


Зөвлөлтийн нисгэгч, 125-р гвардийн эмэгтэйчүүдийн нисэхийн эскадрилийн орлогч командлагч Мария Долина. 1944 оны 6-р сарын 26-нд тэрээр Орша өртөөний төмөр замыг бөмбөгдөн устгаж, Германы сум тээвэрлэж байсан галт тэргийг дэлбэлэв. 1944 оны 6-р сарын 28-нд тэрээр Зембин тосгонд төвлөрсөн дайсныг бөмбөгдөн, Зөвлөлтийн цэргүүдэд Березина голыг гаталж, Борисов хотыг чөлөөлөхөд нь тусалсан.