sonin.mn
Сэтгэгдэл (38)

Хүний оюун санааны ертөнцөд (биет бус соёлын сан хөмрөгт) элдэв янзын төөрөгдлийн эзлэх хувь, хэмжээ ямагт л өндөр байсаар иржээ. Айх, гайхах, сүрдэх, бишрэх, үл ойлгох сэтгэлийн илрэлүүд болох савдаг, лус, бурхан, чөтгөр, сүнс, диваажин, там, эрлэгийн элч, лусын хаан, тэнгэрийн луу гэхчилэн олон хийсвэр, худал дүр, ойлголтыг хүмүүс буй болгожээ. Буй болгоод зөвхөн зогссонгүй тэдгээрийг ашиглан шашны сургаал, номлолуудыг бүтээж, мухар сүсэгтнүүдэд үйлчилдэг санваартнуудыг ч бас төрүүлэн гаргажээ. Түмэн шидийн төөрөгдлүүд, тэдгээрт түшиглэсэн шашин, шашинцрууд, шашин суртлын субъект болсон лам нар, сүм хийдүүд чухамхүү ингэж төрсөн түүхтэй.


Шашин бүхний анх үүссэн түүхийг 4-5 мянган жил дамнуулан яг үнэнээр бичих аваас төөрөгдлүүд ямар хар мөр, сөрөг үр дагаврыг үүдэж, үлдээж ирснийг хүн төрөлхтөн таньж, ойлгож, гайхах, жигших болно.


Гэтэл иймэрхүү түүхийг зориудаар, бүр тодорхой бодлогын үүднээс зөвхөн л магтаж, бишрэх, шүтэх сэтгэл төрүүлэхүйцээр бичиж иржээ. Ядаж голлох таван шашны анх үүссэн, газар авч дэлгэрсэн, бусад шашинтай өрсөлдөж тэмцсэн, урсгалууд хоорондоо дайтсан, эерэг болон сөрөг үр дагавар үлдээсэн гэхчилэн бүрэн түүхийг нь бичмээр байгаа юм. Шашин судлал аль ямар ч улс оронд одоохондоо шинжлэх ухаан болж чадаагүй шахам байгаа нь ч бас нэгэн үнэн. Тухайн үзэгдлийг танин мэдэх онол, аргазүй, үнэн мэдлэг, зөв мэдээллийн үүднээс хийгдээгүй элдэв түүх, намтар, дурсамж, домог бол жинхэнэ судлал, үнэнийг олж тогтоох хэрэгсэл биш юм. Өөрөө мухар сүсэгт гүнзгий автагдсан хүн шашин судлалаар ажиллаж үнэнийг олж тогтооно гэж үгүй. Түүхэн баримт, биет эх сурвалж, өнгөрсөн үеүдийн бодит үнэн, үеэс үе дамжиж ирсэн домог, түүхээс зөв мэдээллийг шинжлэх ухаанчаар олж, чадварлаг ашиглаж байж л шашныг судална шүү дээ. Хүмүүнлэгийн шинжлэх ухааны гол гол салбарын гүнзгий мэдлэгтэй, байгалийн хувьслын болон нийгмийн философийн талын өндөр боловсролтой болж байж л шашин судлах боломжийг олдог... “Хүнийг бурхан бүтээсэн. Хүн нэг бүрийн амьдрал, хувь заяа бурхдаас бүрэн хараат. Бурхдын бүтээл болох хүний биед мэс хүргэж, огтчиж, өөрчилж болохгүй. Бурхдын таалал, хүслийн эсрэг хандах нь нүгэл.” Ингэж үзэж, зүйлчлэн сахиж байсан цаг үе байжээ. Ийм үзэл санаа олон зууны туршид оршиж, олон хүний аминд хүрсэн нь үнэн.


Хүнийг бурхан бүтээгээгүй. Хүн бол байгалийн хувьсал, шалгарлын бүтээгдэхүүн. Хүн бол оюун ухаантай болтлоо хувьсаж хөгжсөн хүн дүрстэй мич, хүн төрхтэй бич мөн.


Сүүгээр бойжигч хөхтөн амьтны, жишээ нь шимпанзегийн эхийн хэвлийд үүсэх, төрөх, өсөж нас бие гүйцэх, үржих, хөгшрөх, үхэж үрэгдэх үйл явц хүнийхтэй ав адил. Хэлбэрийн хувьд бүх эрхтэн нь төсөөтэй, хөхний байрлал нь ч цээжиндээ, хүнс тэжээл нь ч адилхан. Олон сая жилийн турш дахь хувьсал, шалгарлын эцэст шимпанзе ч гэсэн хүний адил оюун ухаантай амьтан болж хувирах боломжтой. Гэхдээ хүн буй болсноор манай дэлхий дээрх амьтан ба ургамал “хувьсах, хөгжих ердийн, байгалийн арга, замаа” хүмүүсээр эвдүүлжээ. Зоопаркад тэжээгдэж байгаа шимпанзе хэзээ ч хүн болж чадахгүй. Орчны өөрчлөлтөнд зохицох, өрсөлдөгчтэйгөө тэмцэх, амьдрах, амьд үлдэхийн төлөө хөдөлмөрлөх, зэвсэг ашиглах, зэвсэг бэлдэх зэрэг идэвхтэй үйл ажиллагааны тусламжтайгаар л бич хүн болж хувирна. Гэхдээ бидний уураг тархийг огцом хурдаар хөгжүүлэх биотехнологийн аргыг хүн төрөлхтөн нээж, олж ч болох юм. Энэнийг үгүйсгэх аргагүй. Хэрэв тэгвэл оюун ухаантай шимпанзе, оюун ухаантай горилла мэт амьтад буй болж, хүмүүс олон олон туслагчтай, бүр зарц, боолтой болж ч мэднэ. Нохой эзэндээ үнэнч гэдэг дээ.


Оюун ухаантай болсон сармагчингууд гар, хөлтэй юм болохоороо хүний хийдэг бүх ажлыг хийнэ. Хуш модыг гэмтээхгүйгээр самар түүнэ, өндөр модонд ургадаг жимсийг түүнэ, хүнсний ногооны талбай дээр тэд хамгийн сайн туслагчид байж чадна. Трактор ч бариад явна.


Элдэв чипний тусламжаар хүмүүс бид өөрсдийн уураг тархины сэтгэн бодох, санах, дүгнэлт хийх мэтийн чадавхыг дээшлүүлж, хурдыг нь өсгөж ч болох юм. Биологийн аливаа процесс явах, хэрэгжих технологийг төгс сайн таньж чадваас биотехнологийн олон зуун сая жилийн туршид сулдаа хөгжиж хүрсэн тэр ид шидийн гэхээр чадавхыг хүмүүс бид ашиглаж бараг “Бурхад” болж хувирах болно. Ийм ирээдүй холгүй болчихоод байна. Амьтдад байдаг ер бусын чадавхыг хүнд ч буй болгож болно.

Биотехнологи бол амьд амьтдыг бүтээх, хөгжүүлэх, эмчлэх, засварлах, амьтдад зориулсан сэлбэг, хэрэгсэл бэлдэх, хүний насыг уртасгах (200-300 жил болгох), хүний дархлааны эсийг дасгалжуулж хорт хавдрын эсийг 100 хувь устгуулж, идүүлж ч болох арга, замыг хүн төрөлхтөнд бэлэглэх технологи шүү дээ. Амьтдыг бүтээсэн арга, технологи бол мөн амьтдыг мөнхөд төгөлдөржүүлэх, хүн төрөлхтний байнгад хоосон мөрөөдөж ирсэн “аугаа хүч чадалтай бурхдыг” жинхэнээр буй болгох арга, ухаан юм. Биотехнологийн “ид шидээр” манай лам нарт “Бурхдыг бас Чөтгөрүүдийг” бүтээж өгч, шавар, гуулин, хүрэл биш жинхэнэ шүтээнүүдтэй болгож ч болох билээ…


Дэлхий дээрх бүх юмс, үзэгдлүүдээс хамгийн нарийн нандин, гайхамшигтай нь амьдрал, микро ба макро амьд биетүүд юм. Тэд дотроо бүр их гайхамшигтай нь оюун ухаант хүн. Ямар сайндаа л бүх шашин хүнийг “аугаа их ид шидтэй, хүч чадалтай бурхад, ертөнцийн эзэд” бүтээсэн гэж үзэж, бүгд нэгэн зэрэг төөрөлдөж байхав.


Лам нарын ч буруу биш дээ. Байгалийн шинжлэх ухаан хөгжөөгүй цаг үед хүний үүслийн талаарх үнэн мэдлэг, зөв мэдээллийг лам нар хаанаас ч авах билээ. Материйн оршил, хувьсал, бодисын харилцан үйлчлэл, химийн урвалууд, органик бодис, органик молекул, биоэнерги, биотехнологи, вирус, бактери, нэг эст бүдүүлэг биетүүд гэх мэт нь шашин үүсэж байсан үед (одоогоос 3000-1500 жилийн өмнө) таньж мэдэгдээгүй байсан шүү дээ. Үүсэх, төрөх, өсөж бойжих, нас бие гүйцэх, үржих, хөгшрөх, үхэх үрэгдэх зэрэг нь ямар ч хөхтөн амьтантай адилхан, хэлбэр дүрс нь, гар, хөлийн хуруу мэт нь ч яг шимпанзе шиг – энэ бүхнийг мэдэж байгаа хэрнээ л “хүнийг бурхан бүтээсэн, яаж амьдрах, хойд насандаа ямар төрөл олохыг нь ч бурхад л мэддэг” гэхчилэн ямар ч нотолгоогүйгээр үзэх нь үнэхээрийн том төөрөгдөл байв. Хүн төрөлхтөн ер нь таньж чадаагүй бүхий л юмс, үзэгдлүүдийн хувьд төөрөлдөж иржээ. “Тэнгэр дуугарч, цахилгаан цахихыг луу хүрхрэн догширч галаар тургиж байна. Нар, сар хиртэхийг тэд мангасын аманд залгиулах гэж байна” гэхчилэн тайлбарлаж байжээ. Шинжлэх ухааны олон салбар хөгжихийн хэрээр л хүмүүс байгаль, нийгэм, мөн өөрсдийнхөө талаар үнэн мэдлэг, зөв мэдээлэлтэй болж байна. Гэхдээ өнөөдөр ч гэсэн олон олон төөрөгдөл байсаар буй. Байсаар байгаа төдийгүй бүр улстөрийн зорилгоор ашиглагдаж, дахин давтан сэргэсээр буй төөрөгдлүүд ч бас байгаа. АНУ-ын элит давхрааны үзэл суртал болж хувирсан онцгой, сонгодог, шилмэл үндэстэн, угсаатны тухай онол, хийрхэл бол нэлээд эртнээс улбаатай аюултай төөрөгдөл юм. Энэ төөрөгдөл дэлхийн III дайн, цөмийн сүйрэлд ч хүргэж мэднэ.



Судлаач, профессор Д.Чулуунжав