sonin.mn
Сэтгэгдэл (0)

 

Эрүүл мэндийн дэд сайд Ж.Амарсанаатай ярилцлаа. -Эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанар танай яамны мөнхийн сэдэв байсаар удлаа. Үүнд ямар хариулт өгөх бол?
 
-Манай эрүүл мэндийн салбар эмчийнхээ тоогоор олон улсын түвшинд дээгүүрт тооцогддог. Гэтэл эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээний чанарын талаар ярихад хэцүү. Тиймээс бид эмч нарын боловсрол, сургалт чанарт анхаарлаа хандуулж олон ажил хийж байна.
 
 
Үүний нэг нь эмч нарын мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлийн шалгалт. 2008 оноос хойш энэ шалгалт өөрчлөгдөөгүй. Мянган асуулттай нимгэн цагаан номноос л байнга шалгалт авч байсан. Энэ нь олон улсын стандартад ч, бидний бодлоготой ч нийцэхгүй байгаа.
 
 
Иймд асуултын тоо, доторх агуулга, шалгалт авах аргачлалыг өөрчилж ерөнхий эмчийн асуултыг 10 мянга болгож компьютрээр, цахимжуулж мөн хоёр үе шаттай болгоно. Товчхон хэлэхэд 1000 асуултаар л эмч болж байгааг таслан зогсооно гэсэн үг.
 
 
-Зөвхөн цахим шалгалтаар эмч болно гэвэл бас учир дутагдалтай санагдана?
 
-Эхлээд цахим шалгалтдаа тэнцэж байж гардан шалгалт өгнө. Ингэсэн цагт эмч нар чанар, дадлага муутай гэгдэх явдал харьцангуй багасна. Энэ жил 10 мянган асуулт гэж байгаа ч яваандаа улам баяжуулна. Компьютер автоматаар 100 асуулт сонгох учраас үүнд ямар нэгэн будлиан гарахгүй.
 
 
Гардан шалгалтад өвчтөнтэй хэр зэрэг харьцаж байна, хандлага нь хэр байна гэх зэргээр эмчийн ёс зүйтэй холбоотой зүйлийг нэлээд оруулна. Гэхдээ мэдээж мэргэжлийн мэдээлэл болох тогших, тэмтрэх зэрэг ажилбарыг хэр зэрэг хийж байгааг онцгой анхаарна.
 
 
Цаашлаад уламжлалт анагаах ухааны эмчийн шалгалт, эм зүй, сувилагчийн салбарыг өөрчилнө. Ер нь нарийн мэргэжлийн бүх шалгалтыг өөрчилж олон улсын түвшинд хүргэнэ.
 
 
-Төгсөлтийн дараах сургалтын талаар ямар зүйл хийх бол? 
 
-Энэ сургалтанд нэлээд өөрчлөлт хийх шаардлагатай. Яагаад гэвэл манай резидентүүд төлбөр төлдөг тогтолцоо руу орчихсон. Гэтэл дэлхийд манайх шиг ийм тогтолцоотой ганц ч орон байхгүй. Бүгд төгсөлтийн дараах эмч нар нь цалин авахын зэрэгцээ сурч мэргэжлээ дээшлүүлдэг. 
 
 
Эмч болох гэж зургаан жил сурч байж мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл аваад дараа нь дахин төлбөр төлөөд цалингүй ажиллана гэдэг үнэхээр хувь хүнийг амьдралгүй болгож байгаа хэрэг. Тиймээс бид резидент эмч нар цалин аваад ажиллахын зэрэгцээ сурдаг тогтолцоонд шилжиж сургалтынх нь дотоод агуулгад анхаарал хандуулна. 
 
 
-Ерөнхийдөө нэлээд шалгуураар эмч болох нь гэж ойлголоо. Гэхдээ эмчийн тоо цөөрөх юм байна. Гэтэл хүрэлцээ муу байдаг шүү дээ? 
 
-Эмчийн тоо цөөрөх ч тоонд нэг их ач холбогдол өгөлгүй, чанарт анхаарна. Ер нь аливаа оронд эмч мэргэжил хамгийн нэр хүндтэй, хамгийн хэцүү ч өндөр цалинтай байдаг.
 
 
Гэтэл манай эмч нар цалин багатай. Тэгэхээр нийгэм хангамж талаас нь илүү анхаарч байж эмч болох өрсөлдөөнийг бий болгоно. Үе шаттайгаар хийхээр төлөвлөсөн ажлууд олон бий. 
 
 
-Та дэд сайдын анхны ажлаа Яаралтай түргэн тусламжийн төвөөс эхэлж байсан. Яагаад эндээс эхэлсэн бэ?
 
-Тийм ээ. Яаралтай түргэн тусламжийн төвийн эмч нартай хамт 2-3 удаа дуудлаганд явахад тэрэг, техник дутмаг ч хамт олон нь ажилдаа сэтгэл зүрхнээсээ хандаж байгааг ажигласан. Тухайн үед нийслэлийн хэмжээнд ердөө л 30-аад машин дуудлаганд явж байсан.
 
 
Дараа нь тэр хэмжээний машин нэмсэн. Одоогоор санхүүжилт, машин техникийн хангамж нь тодорхой хэмжээнд дээшилсэн байгаа. Одоо би дахин дуудлаганд явж өмнөх дуудлагатайгаа харьцуулж үзнэ. 
 
 
-Дуудлаганд явахад хэдэн минутын дараа тухайн газарт очиж байсан бол?
 
-Өөрсдийнх нь яриад байдаг 20 минутад очиж амжихгүй нэг нь 45, нөгөө нь 1.30 минутын дараа очиж байсан. Одоо 30 машин нэмэгдсэн. Логикоор бол хоёр дахин хурдан болох ёстой. 
 
 
-Эрүүл мэндийн салбарын шинэчлэлийн бодлого эрчимтэй хэрэгжиж эхэлж байна гэх ойлголт төрж байна л даа?
 
-Ер нь эхний үр дүн харагдаад эхэлсэн. Уг нь манай яам эмч нарын тоонд биш чанарт анхааръя, элсэлтийг хязгаарлая гэсэн бодлого барьдаг. Гэтэл эмч нарын тоо улам л ихсээд байна.
 
 
Эрээнтэй бараантай гэгчээр чаддаг чаддаггүй янз бүр л байгаа. Төгссөн болгон хүн эмчлэх шаардлагагүй. Илүү чадвартай нь мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрлөө аваад эмч болно биз. 
 
 
-Танай яамны дарга нар хоорондооо эв түнжин муутайгаас болоод ажилтнууд нь ажлаа тайван хийж чадахгүй, дарамттай байна гэх зэргээр хэвлэлээр бичиж байна?
 
-Үнэндээ тэр бичээд байгаа шиг нь асуудал болоогүй. Гэхдээ ажил явагдаж байгаа газар бага хэмжээний зөрчил байх шүү дээ. 
 
 
-Сайд та хоёрын таарамж, харьцааны тухай ч янз янзаар ярих нь бий?
 
-Сайд бид хоёр сайн ойлголцдог. Ойл­голцохгүй бол хагалгаанд орох гэж байгаа хүний тухайд санал зөрөлдөж байгаатай ижил зүйл болно биз дээ. 
 
 
-Саяхан Түлэнхийн төвийн дэргэдүүр гарахад “Нураагаад эхэлчихэж, газраа бас л алдчих вий дээ” гэх бодол өөрийн эрхгүй зурсхийсэн?
 
-Түүнд санаа зоволтгүй ээ. Бат-Үүл дарга гарснаас хойш газрын асуудал цэгцтэй болоод байгаа. Би чинь бас өөрөө НИХ-ын төлөөлөгч шүү дээ.  Эмнэлгүүдийн тухай судалж үзэхэд байраа хэсэгчилсэн байдлаар, бүтнээр нь газраа гэх зэргээр алдсан байдаг. Гэхдээ цаашид ийм зөрчил гарахгүй.
 
 
Дээрх зөрчлүүдээс үүдээд машины зогсоол, өргөтгөл барих талбай, эмнэлгийн орчимд түгжрэл үүсэх, ногоон орчингүй, түргэн тусламжийн машин орж гарах, өвчтөн яаралтай тусламж авахад хэцүү, эмнэлгийн орчин бохирдол ихтэй гэх зэрэг тулгамдсан асуудлууд гараад байгаа юм. 
 
 
-Та авлига хээл хахуулийг хорт хавдартай зүйрлэж хэлсэн. Үүнээс хэрхэн ангижрах вэ. Эмнэлгүүдэд ч гэсэн гар цайлгах нэрээр хээл хахуулийн жижигхэн хэлбэр явагддаг нь нууц биш шүү дээ?
 
-Би Японд очоод байж байхдаа тэдний нэг эмнэлгийн удирдлагаас “Танайд баярласан талархснаа илэрхийлээд юм өгөх асуудал байдаг уу” гэсэн чинь “Байхгүй, манайх эмнэлгийнхээ журамд энэ тухай хатуу тусгасан” гэсэн.
 
 
Зарим тохиолдолд хүмүүс хүчээр шахуу халаас руу хийчээд зугтаах нь холгүй явчихдаг ш дээ гэхэд “Тийм зүйл хааяа байдаг. Бид өгсөн юмыг нь гэрийнх нь хаягаар буцаадаг. Тэгж байж эмнэлэг нь ч эмч нь ч авдаггүй юм байна гэсэн сэтгэгдэл төрүүлдэг” гэсэн.
 
 
Манайд хагалгаанд орох гэж байгаа хүний ар гэрээс жижиг сажиг юм өгдөг асуудал бий. Гэхдээ түүнээс гадна эмнэлгийн дарга нар эмнэлгийн төсвөөс ямар нэгэн байдлаар хээл хахуултай холбогддог асуудлыг яамнаас бодлогоор зохицуулахгүй бол болохгүй. 
 
 
Бид яамандаа “Ёс зүйн хороо” бай­гуулсан. Хороо маань одоо дүрмээ боловс­руулж байгаа. Хахуул гэхээсээ илүү салбарыг дамнасан тийм, ийм тендер нэртэй том авлигад онцгой анхаарнаа. 
 
 
-Та Орчин үеийн шинжлэх ухаан, уламжлалт анагаах ухаан хоёроор ажиллаж үзсэн хүний хувьд иргэдэд ямар зөвлөгөө өгөх бол?
 
-Уламжлалт анагаах ухаан бол биеэ даасан хосгүй шинжлэх ухаан. Би архаг болон бодисын солилцооны өвчинг эмчлэхэд уламжлалт анагаах ухаан, хурц өвчин, мэс заслаар эмчлэх, бактерын гаралтай өвчин зэрэгт орчин үеийнх нь дээр гэсэн дүгнэлтэд хүрсэн. 
 
 
Уг нь ямар өвчинд уламжлалт нь, ямарт нь орчин үеийн анагах ухаан оновчтой талаар нотолгоонд суурилсан судалгаа хийгээд гаргачихвал ард иргэдэд ч амар байх болно. 
 
 
-Хүний эрүүл мэндийн төлөө ийм судалга хийхэд хэр зэрэг зардал гарах бол?
 
-Ойролцоогоор 100 сая орчим төгрөг болох болов уу. Гэхдээ судалгааны мөнгө одоогоор байхгүй л дээ. Энэ миний хувийн бодол.
 
 
-Таны бас нэг хувийн бодол элэг шилжүүлэн суулгах төвтэй болох асуудал?
 
-Энэ нь нэгдүгээр эмнэлэг дээр байгуулагдсан ч чамлалттай байна. Сүүлийн хоёр жилд ердөө есхөн хүн дээр солилоо шүү дээ. Гэтэл жилд 2300 хүн элэгний өвчнөөр нас барж байгаагаас 1700 нь хорт хавдараар үлдсэн нь элэгний хатуурлаар нас бардаг гэсэн судалгаа бий.
 
 
Хоёр жилийн хугацаанд бараг 5000 хүн үхчихээд байна. Гэтэл тэднээс зөвхөн есийнх нь л амийг аварч. Арай дэндүү харамсалтай, дэндүү удаан байгаа биз. Элэг шилжүүлэн суулгадаг ганцхан төв байгаа нь хангалтгүй. Ер нь 2-3 газар зэрэг сольдог байж л элэгний асуудлыг шийдэх байх. Тэгэхгүй бол маш олон хүн хүлээж байгаад нас барж байна. 
 
 
-Таныг хүлээж байхдаа танай яамнаас эмийн сангуудаар шалгалт хийж байгааг сонслоо. Эмийн сан нэртэй хор зарж байгаа газруудад дорвитойхон зохицуулалт үгүй­лэгдсээр удлаа?
 
- Япон улсад хийсэн албан айлчлалын үеэр тэндхийн эмчээс нь “Танайх эмчийн жороор өгөх ёстой эмийг жоргүйгээр өгчихсөн байвал ямар арга хэмжээ авдаг вэ” гэхэд “Баривчилна” гэж байсан.
 
 
Тийм хатуу байж л цэвэрлэгддэг юм байна. Түүнээс биш манайх шиг ганц хоёр зуун мянгаар торгодоггүй. Үүнийг эрүүгийн хариуцлага, хатуу бодлогоор зохицуулах юм байна лээ. Ер нь хийх ажил нэлээд байна. 
 
 
-Ярилцсанд баярлалаа.
 
 
С.Туул 
 
Эх сурвалж: