sonin.mn
Сэтгэгдэл (86)

Зөвлөлт Украинд цэргийн дээд сургуульд суралцан төгсгөж зэвсэгт хүчиндээ зүтгэж явсан олон арван офицерын нэгийн хувьд дайн байлдаан, давшилт хориглолтын талаар энгийн иргэдийг бодвол гадарлана. Тэр мэдлэг туршлагаараа өнөөгийн Орос-Украины энэ дайныг харж, оперативын цагийн байдлыг үнэлдэг. Фронтын ба ар талын мэдээнүүд Орост ээлгүй хэвээр байна.


Орос Курскээ 100% чөлөөлж чадаагүй байхдаа Белгород, Брянск хоёр муж руугаа Украины цэргийг хил давуулчихсан. Курскийг нь Хойд Солонгосын ардын арми хамгаалан тулалдаж байна гэдгийг бүр Путин өөрөө хүлээн зөвшөөрлөө.


Кремлийн суртал ухуулагч В.Соловьев “Хэрэв Хятад бүх төрлийн зэвсэг Орост үйлдвэрлэн өгч, дээр нь 2 сая партизанын армиа илгээвэл үнэхээр бахдалтай байх болно. Хятад улс Украины баруун бүс нутгийг авч болно, Львовыг “Хятадын үзэсгэлэнт хот” гэж нэрлэе” хэмээн зурагтаар ярихыг хараад би бүр мэл гайхаж чихэндээ итгэхгүй байна. Яг тэгж ярьсан бичлэг нь сайтуудад байна. Хятадын цэрэггүйгээр Орос Украинаа барахаа байлаа гэдгийг хүлээн зөвшөөрсөн нь энэ буюу. Гуравхан өдрийн “ЦТА” нь гурван жилээ дуусгаад 4 дэх жилдээ ороод байхад стратегийн ганц ч ялалтгүй, маш их хохиролтой байлдаж байгаа талаар цэргийн мэргэжил талаас нь дахин авч үзье.


Украин яагаад ялагдахгүй өнөөг хүртэл дэлхийн II том армийг тогтоон бариад байгаагийн цаад шалтгаан нь цэргийн урлагийг гайхамшгийг оросууддаа байнга, өдөр тутам үзүүлж чадаад байгаад юм болов уу гэж боддог.

 

1.Тактикийн уян хатан байдал ба жижиг отрядын давуу талыг дайны эхний өдрөөс харуулсан. Хөдөлгөөнт хамгаалалтыг хэрэглэсэн. Том хэмжээний механикжсан довтолгоон хийхгүйгээр жижиг, хөдөлгөөнт багуудыг (тасаг цэрэг хүрэхгүй жижиг отряд) ашиглан оросын танкийн ба механикжсан цувааг устгасан. Одоо ч тэгж байна.


2.Тосгоны тулалдаанд Украин яг бэлхэн байсан. Киев, Харьковын ойролцоо оросын урт цувааг хээр тал, тосгон, ойд отолтод оруулж, арын хангалтынх нь шугамыг таслаж байгаад хэдэн талаас нь хашсан. Танкийн цувааны толгойн ба сүүлчийн танкийг сөнөөгөөд бусдыг нь ухрах давших гарцгүй болгосон, тэгээд ярайтал нь устгаж, Оросын армийг ухрахад хүргэсэн. Үүнд Украин зэвсэгт хүчнээс дивиз, хороо, ядаж батальон ч оролцоогүй, дан жижиг хөдөлгөөнт бүлгээр ийм амжилтад хүрсэн. Оросын том армийн эсрэг армиа шууд халз тулалдаанд оруулахын оронд орон нутгийн өөрийгөө хамгаалах хүчнээр партизаны жижиг байлдаан явуулж, гэнэтийн дайралт үе үе хийж, дайсны төлөвлөгөөг тасалдуулж ухраасан.


3.Газар нутгийн баримжаа, нутаг дэвсгэрээ мэдэж мэдэрч байлдсан тактик. Байгалийн элдэв саад (гол мөрөн, ой мод, намгархаг газар, хаврын шавар шалбааг), мөн хот суурингийн онцлогоо сайтар ашигласан. Орос хамаг хүнд техникээ шаварт суулгаад санд мэнд зугтсан. Тэдэнд газар нутгийн талаар ижил түвшний мэдлэг огт байгаагүй. Хориглолтын байрлалаа газар орон дээр маш сайн зохион байгуулсан нь украины эхний амжилтаас харагддаг.  


4.Эрх чөлөөт, ардчилсан Өрнөдийн орнуудын зэвсэг, технологийн дэмжлэг Украиныг ялагдлаас аварсан. Орчин үеийн зэвсгийн өрсөлдөөнд ихээхэн хоцрогджээ гэдгээ Орос өөрийгөө эрхбиш таньж авсан байх. “Жавелин”, “HIMARS”, “Bayraktar”, элдэв дрон, “Storm Shadow” гээд оросууд “эвэртэй туулай” энэ дайнаас л олж үзэж гэнэт шооконд оржээ. Украины байлдааны чадвар сайн байгаа нь зэвсэг техникийн давуу талынх юм. Цэрэг цөөн, гэхдээ 10 дахин их хүчийг бүтэн гурван жил хохироон байлдлаа.  


5.Тагнуулын дэмжлэг нэн үүрэгтэй. АНУ, НАТО-гийн тагнуулын мэдээ (хиймэл дагуулын зураг, радио тандалт гэх мэт) Оросын цэргийн байрлалыг ярайтал ил болгочихтой зэрэг Украин нь оперативын цагийн байдлыг зөв төлөвлөөд цохилтоо нэн шуурхай оновчтой хийсэн, хийж ч байна. Орос тагнуулын мэдээллийн технологи дээр Өрнөдөөс хол хоцорчээ гэдгээ эрхбиш мэдэж мэдэрсэн байх.


6.Цэргээ сурган бэлтгэх тал дээр Оросын зэвсэгт хүчин барууны стандартаас (Их Британи, Франц, Герман, Нидерланд, Польш гэх мэт) ихэд хоцрогджээ. Украины зэвсэгт хүчнийг Зөвлөлтийн цэргийн номлолоос салгаж, НАТО-гийн стандарт руу шилжүүлсэн нь тэдний мэргэжлийн ур чадварыг эрс дээшлүүлсэн бол оросын цэргийн сургалт, цэргийн академи, дээд сургуулиуд Зөвлөлтийн үеийн коммунист үзэл суртлаасаа салаагүй. “Сталинград” нэрийг сэргээж байгаа нь үүнийг илтгэнэ.  


7.Сэтгэл зүйн тэсвэр ба урам зориг гэдгийг Украин харуулж чадаж байна. Эх орноо хамгаалах ийм их сэдэл байна гэж Кремльд тооцоолоогүй, одоо ч энэ талаар бодит ойлголтгүй байна.  Украины цэргүүд гэр бүл, үр хүүхэд, газар нутгаа хамгаалж байна гэсэн хүчтэй мэдрэмж сэдэлтэй. Тэгвэл Оросын цэргүүдийн ихэнхи нь албадан татагдсан ялтнууд, мөнгөөр хөлслөгдсөн, тодорхой зорилгогүй, тиймдээ ч сэтгэл зүйн харьцуулалт хийх боломжгүй. Путин гэдэг ганц бие хүн огцрох юм уу, үхэхэд яг тэр мөчид фронт задарч оросын цэргүүд тал тал тийшээ тарж явахад бэлхэн байна.


8.Олон нийтийн ба нийгмийн дэмжлэг гэдгийг Украинд ягштал харуулсан. Оросын тархи угаалт Орост хүчтэй байгаа (Монголд ч байна), Киевт хар тамхичид, нацистууд засаглаж байна гэдэгт Орост итгэх боловч оросын хүн амын ихэнхи нь айдсын дор энэ дайныг харж байна. Дэмжлэг ердөө 15% хэмээн оросын дипломатч асан, монголч эрдэмтэн Юрий Кручкин саяхан ярилцлагдаа дурдсаныг хэргээр тэмлэглэе. Орост нийгмээсээ дэмжлэггүй, айдсаар дайн явуулж байгаа гэдгээ хүлээн зөвшөөрсөн ч дайнаа гэнэт зогсоовол түүнээсээ ч дор байдалд орно гэдгээсээ дээр доргүй балмагдан байна.


9.Командлалын уян хатан байдлыг Украины арми үзүүлж чадлаа. Ялангуяа даргалах бүрэлдэхүүний доод түвшний шийдвэр гаргалт нэн сайн байна. Украины армийн бага тушаалын офицер, салааны ба тасгийн захирагч нар бие даан шийдвэр гаргах эрхтэй байсны хүчинд тактикийн хурд, хариу үйлдлээ дор дор нь харуулж, тэр нь давуу тал нь болсон. Гэтэл Оросын армийн хатуу тушаалын систем орчин үеийн дайны үед удаан хойрго, бүр өөртөө хохиролтой нь харагдлаа.


10.Контр-атак. Украины цэрэг оросын сул хамгаалалт, сул жигүүрийг овжин ашиглаж хурдан давшсан, Изюм, Купянск зэрэг хотуудаа нүд ирмэх зуур чөлөөлсөн. НАТО-гийн зэвсэг, тагнуулын мэдээ, украины төлөвлөлтийн хослол ийм амжилтад хүргэсэн. Херсоныг чөлөөлөх (2022 оны 11 дүгээр сар) байлдаан гэхэд л Оросын хяналтаас Херсон мужийг буцаан авахдаа украины цэргийн нарийвчилсан төлөвлөлт, HIMARS-ын холын тусгалтай цохилтын үр дүнг хослуулсан.


11.Оросын алдарт агаарын ба сансрын цэргийн хүчин үнэхээр мөхстөж байна. Patriot пуужингаар нийт 100 орчим оросын баллистик пуужинг устгасан. Ихэнхи нь Киев рүү нисч байв. Нийслэлийг нь сүйтгэж хүн ардыг нь айлгаж байгаад Зеленскийн эсрэг босгоно гэдэг тэнэг тактикаа Орос өөрчлөхгүй, харин украины Patriot нь  Путины гайхуулдаг “Кинжал”, аэробаллистик “Циркон” пуужингуудыг ончтой цохиж устгаж байна. Оросын сөнөөгч, дайрагч, стратегийн хүнд бөмбөгдөгч онгоцууд Украины тэнгэрт чөлөөтэй нисч чадахгүй байна. Сөнөөлгөсөн онгоц ба нисдэг тэрэг нь 1000-д хүрч байна. Украин руу нисэх орос нисэгч ч олдохоо больсон.


12.Оросын ялгуусан тэнгисийн цэрэг байхгүйтэй адил боллоо. Одоо тэнгисийн цэргийн флотгүйгээр тэнгисийн эрэгт байлдаж байна. Украин нь дайсныхаа флотыг эргээсээ хол нүүлгэж, ойртсоныг нь устгаж сөнөөж чадлаа. Хар тэнгист санаачилга Украины талд байна.

 

Энэ бүхнийг би юу гэж дүгнэж байнав гэвэл Украины зэвсэгт хүчин хамгаалалт, давшилтаа амжилттай нэг түвшинд барьж чадаж байна. Украины цэргийн байлдааны давуу тал нь уян хатан тактик, газар нутгийн мэдлэг, барууны дэвшилтэт зэвсэг, технологи, Европын эв нэгдэл, НАТО-гийн ба өөрийнх нь тагнуулын ажиллагаа, мөн өндөр сэтгэл зүй, командлалын бие даасан, смарт чанар зэргээс шалтгаалж байна. Дээр юу өгүүлэв? “Түрэмгийлэл” ба “Эх орноо хамгаалах дайн” гэдэг нь ус тосоороо ялгарч, эх орноо хамгаалагчид Оросын шилдэг армийн ноён нурууг хугалсан төдийгүй одоо байтлаа Хятад, Хойд Солонгосоос цэргийн тусламж илээр ичиж зоволгүй гуйх дээрээ Орос тулчихсан нөхцөл байдал харагдаж байна. Дайныг 5 дугаар сарын 9-ний “80” жилийн ойн өмнө ялалтаар дуусгах тухай Путины тушаал агаарт замхарсан. Яалтай билээ?  

 

 Адьяaгийн Батсайхан (бэлтгэл хошууч)