sonin.mn

Энэ нийгэм шүүрээд авдагсан бол мөн ч олон сайхан санаа сэдлийг олон жил хэлж ярьж яваа, эх орныхоо төлөө сэтгэл чилээсэн М.Найданхүү гэж найз, хуурай дүү минь бий. Норвегийн их сургуулийн доктор Найданхүү монголын сошиал ертөнцөд зөв байраа эзлэн яваа гэж итгэнэм. Иймд надад өөрт таалагдсан ба өргөн олон уншигчдад таалагдах мөрүүдээс авч нийтлэл болгодог. Таалан соёрхоно уу! Нийслэлийн Засаг даргын зөвлөхөөр М.Найданхүү маань үргэлжлүүлэн ажиллаж байна. Ажил албанд нь амжилт хүсэхийн хамт эх орноо хөгжүүлэх хүсэл мөрөөдөл нь ажил хэрэг болох болтугай хэмээн ерөөе! 


 Нэгэн зүйл


Монголчууд бидэнд ахадсан их байгалийн баялаг өвгөдөөс өвлөгдөж байна. Эрдэнэт, Оюу толгой, Таван толгой, Цагаан суварга... Бидний гол зөв хөгжилд хүрэх арга зам бол бүгд баялагтаа эзэн болох асуудал. Бүгд баялагтаа эзэн болж чадвал энэ яригдаад буй асуудлууд–утаа, түгжрэл, ядуурал, ажилгүйдэл, цалин, тэтгэвэр, халамж бүгд жижиг асуудал болж хувирна.


Нэгэн зүйл


Монгол улс урааны нөөцөөрөө дэлхийд эхний 10-т ордог. Монголын урааны нөөц дэлхийн нийт нөөцийн 2-5 хувийг эзэлдэг. Энэ бол 3-хан сая гаран хүн амд дэндүү томдсон баялаг юм. Гэтэл бид утаандаа хордсон шиг амьдарч байна. Цахилгаан асар үнэтэй, хомсдолтой болохоор үйлдвэргүй хоосон сууцгааж байна. Шинэ зуунд харанхуй байсаар байх уу? Цөмийн хаягдал гэж хүмүүсийг айлгадаг. Ганц нүхэн жорлон дүүрэхгүй хог үлдэнэ. 


 Гол асуудал өнөөдөр бүх төрлийн машин цахилгаанаар явдаг боллоо. Бид бензин, түлшний импортод 2 тэрбyм ам.доллар зарцуулдаг орон. Одоо биднийг орос улс бензинээр боож хаах бодлого бариж, ард иргэдийг төөрөгдүүлж байна. Балга бензинээр солидог эрх чөлөө гэж хаана ч байхгүй. Сөрж сэтгэх цаг ирсэн.


Монголд үйлдвэрлэлийн зардлын 80 хувь нь импортын тогны үнэнд явж байна. Цахилгаанаа хямд үйлдвэрлэж чадвал 50 хувь нь цалинд зарцуулагдаж, мөн 30 хувиар өртөг буурна. Үйлдвэрлэлийн өртөг зардал буураад ирэхээр бүгдийг өөрсдөө хийдэг болно. Хүнс, хөнгөн үйлдвэрлэлийн зовлон тог, цахилгааны өндөр үнэ. Тарифаар зохицуулна гэдэг. Шөнө ажилласан хүмүүс өндөр цалин авах ёстой. Зөрчилддөг. Цөмийн хүчийг ашиглах тал дээр бид Франц, Япон улстай хамтраад ажиллах хэрэгтэй боллоо. Монгол улс тэргүүлээд асуудал дэвшүүлээд зоригтой явах шаардлагатай. 100% цахилгаанаа өөрсдөө Монголдоо үйлдвэрльe. Цаг ирлээ.


Нэгэн зүйл

 

Утаа эхэлжээ. Сайжруулсан түлш, ухаалагжсан зуух л гэнэ. Юм шатааж зуухаа галлаж байвал утаа, угаар гарч л таарна. Утаа болон энэ урт хүйтнийг бид цахилгааны хангамжаа нэмэгдүүлж байж л даван туулна. 


Бодит гарц байна. Цөмийн энергийг ашиглаж эрчим хүч үйлдвэрлэх л бодлого. Шувуун фабрикаас доош Туул голын саарал усаа ашигласан бага модулын АЦС барьчихвал нийслэл цахилгааны асуудлаа 100 хувь хангаж чадна.


АЦС гэхээр манайхан Чернобылийн ослоор айлгадаг. Энэ осол хэдэн онд боллоо? Гар утас гараагүй байсан үед байх? Шинжлэх ухаан, техник технологийн их үсрэлт, ололтууд хийгдэж байна. Бүүр өөр гариг дээр цахилгаан үйлдвэрлэх боломж хөндөгдөж эхэллээ


Нэгэн зүйл


Норвегийн Арктикийн хотууд тунгалаг агаартай, гэрэл гэгээтэй байна. Өвлийн турш энд нар маш бага үзэж, харанхуй урттай байдаг. Монголын хотууд яндангүй болсон үед л бид утаанаас сална. Юу үнэн? Энэ үнэн. Цахилгаантай бол утаагүй, гэрэл гэгээтэй. Нэг нэгнийхээ гэрэл, нарыг үл хаах бодлого. Цөөхөн хүн амтай хотуудын давуу тал.


Нэгэн зүйл


УБ хотын хоцрогдол гэрлэн дохиотой дөрвөн замын уулзварууд. Энэхүү хоцрогдлоосоо салах гарц, боломж бол гэрлэн дохиотой уулзваруудаа ингэж түнээлжүүлж болно. Одоо нэг уулзвар гэтлэх гэж автобуусанд суусан ч, хувийн машинаараа зүтгэсэн ч 1 цаг түгжирдэг. 


Нэг зураг төсөл, төсвөөр ачаалал ихтэй дөрвөн замын уулзваруудаа засаж хөдөлгөөний урсгалаа нэмэхгүй бол хувь, нийтийн тээвэр бүгд "Тэг зогсолт" хийхэд бэлэн боллоо. Ямар уулзварууд дээр олон цагаар түгжрээд буйг эмчилэх нь зөв шийд болох болно.


Манай нийслэлд гэрлэн дохиотой дөрвөн замын уулзваруудын хахааг гаргах л хамгийн чухал. Баруун, Зүүн 4-н зам, Саппоро, Төв шуудан, Цэцэг төв, ГХЯ, Бөхийн өргөө, МУИС, 120-н тойрог, Цагаан хаалга, Нарантуул...гэх мэт. Өөр ямар уулзварууд байна? Та бүхэн нэмээд байгаарай.


Нэгэн зүйл


Узбекүүд хурдан галт тэрэгтэй болжээ. Нийслэл Ташкентээс Бухара хотын хооронд цагт 250 км хурдтай давхих гэнэ. Узбeкистан бидэнтэй нэг гараанаас гарсан Зөвлөлтийн бүрэлдэхүүнд багтаж байсан улс. Улаанбаатар хотоо Багануур хоттой холбосон ЦАГТ-тай (цагтаа явдаг Цахилгаан галт тэрэг) болъё. Байгаа төмөр замаа, байгаа шугамаа орчин үежүүлж хөгжүүлэн хотоо хаус хороолол болгон тэлж хөгжүүлье гэж олон жил бичиж байна. Гэтэл бид Тэрэлж хүртэл авто зам 220 тэрбум төгрөгөөр тавина гэж хэт хувь шуналдаа автагдсан баячуудын амбицид автаад явж байна. Багануур хот хүртэлх нутаг орон зайг хүн амын Хаус хороолол болгон хөгжүүлэх өргөн боломжтой.


Yргэлжлэл бий

редактор, судлаач-проф. Д.Баярхүү