Их эзэн Чингис хааны мэндэлсний 860 жилийн ой, “Монгол бахархлын өдөр”-т зориулсан “Их Монгол Улс ба Чингис хааны өв” эрдмийн чуулган Төрийн ордонд болов.
Эрдмийн чуулганы үеэр Хэл зүйн доктор, профессор Б. Сумьяабаатар “Монголын нууц товчоон судлал дахь Монгол Улсын дөрвөн патент”, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, орчуулагч Г.Акимын “Шастирын чуулган” бүтээлийн нээлт боллоо.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Я.Содбаатар эрдмийн чуулганд оролцож үг хэллээ.
Тэр бээр Их эзэн Чингис хаан болон түүний залгамжлагчдын тохинуулж төвхнүүлсэн их гүрний түүх, соёлыг бичгийн мэргэд шастирлан бичиж, төрт ёс, хэв заншлаараа өвлүүлэн уламжлуулж ирснийг онцлов.
Түүх, соёлоо сурвалжлан судлах, хадгалан хамгаалах, түгээн дэлгэрүүлэхэд хичээн зүтгэж, шилдэг бүтээлүүдээ толилуулж буй эрдэмтдэд талархал илэрхийлэв.
Мөн Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх Их эзэн Чингис хааны үйл хэргийг алдаршуулан, үнэ цэнийг нь бататган бэхжүүлэхэд онцгой анхаарч байгааг тэмдэглэв.

Эрдмийн чуулганаар:
Хэл шинжлэлийн ухааны доктор, дэд профессор Ш.Эгшиг “Монголын нууц товчоон дахь хятад галиг хийгээд орчуулга”
Хэл бичгийн ухааны доктор Г.Батсуурь “Монголын нууц товчоон ба сонгодог зохиолуудын өш хонзонгийн дүрслэл”
Түүхийн ухааны доктор, профессор Ж.Базарсүрэн “Дэлхий дахины цэргийн хэрэгт Чингис хааны оруулсан хувь нэмрийн тухайд”
Ерөнхийлөгчийн дэргэдэх Хэлний бодлогын Үндэсний зөвлөлийн Ажлын албаны дарга Н.Нарангэрэл “Хааны зарлигаар бүтээсэн Хархорины гэрэлт хөшөөний бичээсийн утга, агуулга”
Шинжлэх ухааны гавьяат зүтгэлтэн, доктор, профессор Д.Эрдэнэбаатар “Монголын эзэнт гүрний археологийн өв соёлоос”
Түүхийн ухааны доктор, профессор Х.Шагдар “Эцэг хүү гурван жанжин”
Түүхийн ухааны доктор Б.Энхчимэг “Тусгаар тогтнол-Монголын бахархал” илтгэл тавьж хэлэлцүүллээ.
Сэтгэгдэл0
ENE BALAITAI BALAIGUI DELHII BUGD EZEN SHINGESIIG MEDNE. oor ajil olj hii.
Хуцалггүй модон жорлон эсгий майхнаасаа яаж ард түмнээ салгах талаар бод. Юун Чингис энэ тэр.
Монголд өрнөсөн Их Аллага 1922 онд эхлэн 1937 онд дээд цэгтээ хүрч, 1939 оноос бага зэрэг саарсан боловч янз бүрийн хэлбэрээр олон жил үргэлжилсэн тухайн үеийн Монголын нийгмийн бүхий л давхаргыг хамарсан хэлмэгдүүлэл байв. Монголын хэлмэгдүүлэлт нь шууд нийгмийн сэхээтнүүдийн эсрэг чиглэж байв. Хүмүүсийг голдуу Японы тагнуул хэмээн хэлмэгдүүлж байжээ. Ихэвчлэн МАН ын явуулсан их аллагад 45,000-аас 55,000 хүн хөнөөгдсөн гэсэн тооцоо байдаг бөгөөд ихдээ 100,000 ч гэсэн тоо бий. Монгол улсын нийт хүн амын 8-13%-ийг хэлмэгдүүлэн хөнөөжээ. Эдгээрээс 18,000 нь лам нар байв. Тухайн үед эрх барьж байсан Монгол Ардын Нам Х.Чойбалсангийн шууд удирдлага дор ба нөгөө талаас шууд И.Сталины шахалтан дор олон арван мянган гэмгүй Монголчуудыг бөөнөөр нь аймаглан устгах коммунист яргаллыг энэ хэлмэгдүүлэлтээр үйлдсэн юм.
Манжийн дарлалд орж, манжийн кодоор тархиа угаалгасан хүндхэн он жилүүдийг одоо яриад яах юм бэ. 1932 онд Манжийн хуучин эзэн хаан Пүи гэгч Японы дэмжлэгээр Манж гоо хэмээх улсаа ахин байгуулж, Монгол улсын хил дээр удаа дараа халдаж байсан тэртээх он жилүүдийг сөхвөл Монголчуудын дунд Манжийг баримтлагчид байсан болохоор хэлмэгдүүлэлт эхэлсэн байх талтай. Бодит байдал дээрээ Манж хятадыг талд орж байсан тагнуулууд байсан нь бас үнэн юм. Монгол улс ахин Манжийн дарлалд орохгүй гэж 1939 онд Манжгоо, Японы эсрэг хал голд байлдсан юм.
Одоо ч МАН дотор манж хятад цустай улс олон байгаа .МАН-ын анхны дарга жанжин Сүх бол хай су овогт манж угсааны хүн байсан.Хүрэлсүх ,Сү.Батболд нар жанжин Сүхийн хамаатан манжууд мөн гэж ард түмэн дотор яригддаг .
Чингисийн шууд удмынхныг МАН олон арван мянгаар нь тарчилган тамлаж цаазалчихаад одоо юун Чингис вэ. Хүрэлсүх Занданшатар мэтийн манж хятадын шээснүүд өөрсдөө Чингис болох гээд байна уу? Хуцалддаг халтарууд вэ..
Хүй Ляо Жанг амбан хятадын удирдагч Мао Це Дун ,орос Путиныг шүтдэг шдээ.Путиныг дууриаж янз бүрээр сармагчлаад байсан .Одоо Чингисийг шүтдэг болчихоо юу..
Эгэл жирийн иргэдийнхээ чихэн дээр нь ... цэцэг ургуулж , нүдний нь өмнүүр ... реклам гүйлгэж , аманд нь ...архи амтлуулчихаад л ӨӨРСДӨӨ араар нь " НҮҮРСНИЙ ХУЛГАЙ ХИЙГЭЭД " байгаа юм биш биз - ЖДҮчид , БАНКчид , ОФФчид оо ... ??? ! ! !
ЧИНГИСИЙН ХАДНЫ БИЧГИЙГ ЖИНЭХЭН ҮЙЛ БОЛОГЖ ЧАДАХГҮЙ ХЭВТЭЦГЭЭЖ ОЛОН ЮМ ЯРИХ ХЭРЭГГҮЙ.МАНЖИЙН ДАРЛАЛД ОРЖ ЧИНГИСИЙН МОНГОЛОО МАРТСАН ОДОО ЦАГИЙН МОНГОЛ СУДЛААЧ НЭРТЭЙ ХУДАЛЧУУДЫГ ХЭН СОНСОХ ВЭ ДЭЭ. АЛДАР СУУТ ЧИНГИС ХААНЫ ТҮҮХЭН ӨВ СОЁЛЫН НЭГ ХОЛЫН НУМ СУМ ХАРВААГ СЭРГЭЭХГҮЙГЭЭР МОНГОЛЧУУД ӨНДИЙХГҮЙ ШҮҮ.
Их Засаг хуулийг шууд мөрдөөд эхэлбэл Хүй Лянь Жанг ба Зан Дао Шао нарыг шууд үр удмаар нь цаазалж алах хэрэг болно доо...
тийм бол нийслэлийн төв талбайгаа Эзэн Чингис хааныхаа нэрээр нэрлээч,,,
Чингисийн хааны талбай Чингис хотод бий.
МАН-ын манж хятадын шээс Хүрэлсүх гэдэг навсгар хар манжийг албан тушаалаас нь зайлуулья.Монгол орныг манж угсааны хүн удирдах есгүй шүү..
Одоогийн монгол гээд байгаа улс бол Чингистэй бараг хамаарал байхгүй энэ тэндээс туугдаж ирсэн боолчуудын удам мөн. Хүрэлсүх.Занданшатар Содбаатар нар бол Манж хятадаас туугдаж орж ирээд гахай маллаж тариа тарьж байсан боолуудын удам.. Байсан улсыг нь МАН хоморголон баривчлаад цаазалж алаад нь дуусгачихсан.Муу заяаны боолууд байж Чингис гэж сармагчлан навсаганалдахаа больцгоо..
Чингис хаан Хүрэлсүхтэй сүхгүй болно. Дэлхий мэднэ. Монголынхоо түүх соёлыг хамгаалчихаач. Турк рүү зөөгөөд байгаа соёлын өвийн асуудлыг ярьж байна.