sonin.mn
Сэтгэгдэл (0)
Украинд цэргийн тусгай ажиллагаа Орос явуулж байгаатай холбогдуулан мэдээллийн тэнцвэртэй байдал хангах үүднээс украины Telegram Freeдом, Украiна 24 сайт, Телеканал ICTV, оросын Дождь ТВ, оросын улс төрч–цэргийн зүтгэлтэн Евгений Пригожин, оросын сэтгүүлч Тимур Олевский, оросын судлаач Аббас Галлямов нарын ярьснаас түүвэрлэн орчуулж сонирхуулъя. Энд sonin.mn сайтын байр суурь тусгагдаагүй болно.
 
Украины ялалт ертөнцийг өөрчилнө!–Зеленский Их Британийн парламентэд тэгж хэлсэн. Үнэхээр маш их өөрчлөлтийг хүн төрөлхтөнд авчирч байх шиг санагдана. Ардчилал, эрх чөлөөний төлөө ертөнц, нөгөө талд нь авторитаризмаас тоталитаризмд шилжиж буй өөр нэг дэглэм (ертөнц гэж нэрлэхгүй!) үхэх сэхэхээ үзэж байна.
 
Дэлхийн геополитикийн газрын зургийг хүчээр өөрчилнө гэсэн Оросын санаархал нурлаа. Тэр агуулгаар Зеленский хэлжээ.  Пригожинд бүр ориг галзуу төлөвлөгөө бий гэлээ. Эхлээд Украинтайгаа эвлэрээд дараа нь хуйвалдаад Ла-Маншийн хоолой хүртэл давшина. Тэгээд Европыг Украинтайгаа хувааж эзэлнэ. Украинд Франц, Итали, Болгар, өөр ганц нэг улсыг өг, үлдсэнийг нь Орос авна гэв.
 
Оросын ТВ-ээр залуусын эх оронч цуглаан харуулж байна. Ахмад зүтгэлтэн авгай залууст хандан ярьж байнаа: Дайн гэдэг бол ялалт. Дайн гэдэг бол хайр сэтгэл. Дайн гэдэг бол найз нөхөд. Дайн гэдэг бол ирээдүйн энх тайванд хүрэх зам–Оросын ертөнцийн суртал нэвтрүүлэг энэ үү? Цаанаа бол орос хүн болж төрсөн л бол заавал дайн үзэж амсах ёстой гэсэн ухуулга уу?  Украин дахь ялагдал нь Кремлийн дотор хямрал мөргөлдөөн зайлшгүй дэгдээнэ хэмээн Путины спичрайтер явсан Аббас Галлямов үзжээ. Оросын арми юу хийж чадах вэ, давшсан ялсан тухай дандаа худлаа ярина, харин энгийн иргэд эмэгтэйчүүд хүүхдүүдэд бяраа гаргана, Украины энгийн тайван хотуудыг устгахаа дайн гэж нэрлэнэ. Орост дотооддоо байдал бүр хүндэрлээ. Оросын төрийн байгууламж нь түрэмгийллээ дагаад авторитаризмаасаа тоталитаризмд шилжлээ. Баривчилгаа хавтгайрав. Соёл нь хүртэл дайны агуулгатай, дайнаа зөвтгөсөн, дайнд уриалсан, үхэлд уриалсан шинжтэй боллоо гэжээ.
 
Оросын дайны төлөөс эдүгээ 10128 гаруй санкц болж хувирлаа. Дэлхийд хамгийн олон санкцдуулсан дэлхийн том гүрэн, энэ алдраараа түүхэнд мөнхөрлөө. Сайн дураараа төсөвт хандив өргөх хөдөлгөөн Орост бүтэл муутай. Оросын бизнесийнхнээс 200-250 тэрбум рублийн “сайн дурын төлбөр” төсөвт нэг удаа төлөөч гэж Путин уриална. Нөгөөдүүл нь залхаж гүйцээд шууд “Үгүй ээ!” гэв. Украин дахь дайны санхүүжилтээс ийнхүү ил цагаан зайлсхийв. 
 
Бүр эрс тэс тэгснийг бодохул Путинээсээ бүр айхаа больжээ. Харин Путин ба “гособоронзаказ” гэдгээс хурдан салах арга ухаан хайна. Оросын  бизнес байнга санкцдуулаад байх хүсэл ч алга, тэнхэл ч алга. Бүр сүүлдээ Оросын элит дотор Путиныг золигт гаргах “Милошевичийн хувилбар” яригдсан гэх ба Югославын удирдагч асан нөхрийг нөхөд нь баривчлан Хаагад Олон улсын шүүхэд хүргэсэн тэр туршлагыг далдуур үгсэн хэрэгжүүлж магадгүй болжээ.  Одоо фронтын байдлыг харъя. Нийт 360 өдөр шөнө байлдлаа. Сүүлчийн хагас сар онцгой үе гэж тэмдэглэгдлээ. Оросын Дождь ТВ “рекордные потери” гэж нэрлэв. Оросын арми нэг жилийн дайндаа хамгийн ихээр хохирол Донбасст амссан цаг үе, хоногтоо дунджаар 824 цэргээ Угледар, Бахмутад алдсан нь 2022 оны 7 ба 8 дугаар сарын ширүүн байлдааны үеийн хохирлоос 4 дахин давжээ. Энэ их хохирол Оросын эрх баригчдын хувьд зүгээр л зарлагын материал. Үнэ цэнэ гэж байхгүй. Статистикийн мэдээгээр бол алагдсан ба шархадсан орос цэргийн 92% нь сумны шархнаас бус их буу, миномет, пуужингийн цохилтоос болжээ. Жилийн өмнө Орос 3000 гаруй их буу дайнд оруулснаас үлдсэн нь цөөхөн, нэмж авчирч байгаа ч сумны нөөц 3-4 сарын дараа дуусна. Энэ дайн бол артиллерын дайн. Автоматаар автоматын эсрэг байлддаг дайн биш. Дээд зэргийн нарийвчлалтай онч мэргэн хүнд их буугаар хоёр талаасаа галлаж байна. Их бууны чанарыг шалгаж байна. Оросынх чанараараа Баруунд хол хаягдсан нь харагдлаа. 
 
Фронтын байдал Орост, Путинд тун ашиггүй гарч байна. Ямарваа ялалт байхгүй, амжилт байхгүй, давшилт байхгүй, урагшилдаггүй, эцэст нь цөмийн бороохойгоор дэлхийг заналхийлдэг. Цэргийн шинжээчид Оросыг “гранат атгасан сармагчин лугаа адил” гэж зүйрлэнэ. Элэглэнэ. Дооглоно. Хэрэв тийм лут дэлхийд тэргүүлэх арми байсан бол Киевийг 3 хоногт, Украиныг 7 хоногт эзлээд зүйл дуусах байлаа. Гэтэл бүтэн жил зууралдлаа. Хоногтоо арван хэдэн атак хийдэг байсан бол хорин хэд болгож, тэгэх тоолондоо үхэл хорогдол, хүнд зэвсгээ алдсаар, одоо 10-15 атак хийж байна. Агаарт ноёлох ямар ч бололцоогүй боллоо. Сөнөөгдсөн нисэх онгоц, нисдэг тэрэг нь 600 боллоо.Ингэж сөнөөгдөөд байвал олон онгоц хөөргөөд нэмэр алга. Стратегийн хүнд бөмбөгдөгч хөөргөөд Украины агаарын хилд гүн нэвтрүүлэхгүй хэт алсаас энгийн хотууд руу пуужин харвачихаад ум хумгүй зугтана. Үүнийг стратегийн цохилт гэж үзэхгүй.
 
Түрэмгийллийн нэг жилийн ойгоор дахин томхон давшилт хийхээр 700 нисэх  онгоц, нисдэг тэрэг (“300+400”) Украины хил рүү татаж авсан гэх мэдээ байна. Ийм их онгоц, нисдэг тэрэг үлдсэн гэдэгт лав Украинд итгэж ядна?
 
Дэлхийн цэргийн шинжээчид, дайны түүх судлаачид ихэнхи нь ийм дүгнэлтэд хүрчээ: Бүтэн жил байлдлаа, Оросын арми зүгээр л ямар ч чадваргүй юм байна. Гайхуулаад яриад үзүүлээд байсан нь зүгээр л суртал нэвтрүүлэг юм байна. Дэлхийг айлгаад чичрүүлнэ гэдэг нь зүгээр л оросын суртал нэвтрүүлэгчдийн хүсэл юм байна, өөр юу ч алга гэжээ. Путины найз, КГБ-гийн чекист асан, одоо Америкт амьдардаг Юрий Швец бүр санаанд багтамгүй зүйл ярив. Юу гэвэл Орост цөмийн зэвсэг гэж байхгүй, ОХУ-ын өнгөн дээр тэр нь бүтээгдээгүй, алга болсон, одоо юу ч байхгүй гэв.
 
Хоригдол ялтнуудыг “Зеки” гэсэн нэрээр элсүүлж фронт руу явуулж байлдуулах туршлага ЧВК Вагнераас эхэлсэн бол одоо ОХУ-ны БХЯ армидаа хоригдлуудыг албан ёсоор элсүүлдэг боллоо. Ялтнуудын арми албан ёсжлоо. “Русь сидящая” фондыг үндэслэгч Ольга Романовагийн ярьснаар Украинд сайн дураараа явах ялтнуудын эрэлд БХЯ гарч, шоронгуудыг сүлжинэ. “Мемориал” гэх хүний эрхийн төвийн зүтгэлтэн оросын сэтгүүлч Александр Черкасов энэ тухай баримт дэлгэн ярьжээ.
 
БХЯ ийнхүү шоронгуудаас цэрэг элсүүлэхдээ ял хийхээс өмнө цэргийн албан хаасан байвал онцгой хөнгөлөлт үзүүлнэ гэжээ. “Хүний амь чухал биш, гол нь үр дүн чухал” гэсэн зарчмаар фронт руу нэмэлт хүч илгээж,  аль болох энэ хавартаа ядаж Донбассыг бүрэн эзэлж авсан байхыг дээрээс шаардана. Фронтод хөөгдөж хууртаж очсон орос цэргүүд амь зулбан бултахад бэлхэн. Бөөн гомдол, хэл ам. Тэднийг цалинжуулах мөнгө дууссан. Олзлогдсон вагнерч ярьж байна: Польштой байлдана, гадаадын хөлсний цэрэгтэй байлдана гэсэн чинь украинууд л байжээ?
 
Оросын зарим бүс нутагт, мөн Донбасст эмэгтэйчүүдийн цуглаан олширлоо. “Эрхэм хүндэт В.В.Путин танаа”- гэсэн уриалга бүхий лоозон барьжээ. Манай эрэгтэйчүүд удахгүй дууслаа. Байлдуулахаа болиоч, тэргүүн шугам руу бүү илгээгээч! Уриалгын агуулга. Украины урвагчдыг дэмжсэн дайн хийсэн биш урвагчдаа алуулж дууслаа.
 
Оросын армийн бүтэлгүйтэлд генералуудын дефицит айхтар нэрмээс болж байна. Японы тагнуулын албаны мэдээ олон улсад сенсаац дэгдээв. Оросын 20 гаруй генерал Украины дайнд алагджээ. Оросын генералуудын байршлыг олж тогтоох амархан, гар утасных нь дуудлагаар олоод  устгачихна, эсвэл оросын арми дотроос мэдээлэгчид заагаад өгнө. Ахлах тушаалын офицерууд ч маш ихээр алуулсан. Командлах бүрэлдэхүүнээ алдвал цэргүүд нь давших байлдах зориггүй болно. Тэгж харагдаж байна. Оросын ТВ-ийн ток-шоунууд цөхөрсөн байдалтай Украин дахь дайнаа хэлэлцэнэ. Депутат  Милонов, Журавлев, Вассерман, Слуцкий, Певцов нар үл цөхөрнө. Укрнацистууд гэдгийг Д.Киселев зарлана. В.Соловьёв занаж хараана. Харин хурандаа М.Ходаренок бүх цэргээ Украинаас татаж гаргахыг Жанжин штабын дарга В.Герасимовоос уриалан дуудна. “Украин нь араандаа тултал зэвсэглэж байна. ОХУ-д амжилт алга. Амжилт олно гэж хүлээх ч хэрэг алга. Иймд цэргээ нэн яаралтай Украинаас гаргая” хэмээн Ходаренок ярьж байв. “Биднээс хэн ч айхаа байчихаж. Украиныг террорист гэж нэрлэхгүй мөртлөө бүгдээрээ Оросыг террорист гэж байна”–А.Журавлев гэнэт олж харжээ. Барууны эсрэг улайрсан үзэлтэн С.Мардан гэнэт 180 градус эргэж, “украинчууд бол эх орончид, харин манайд бол бүх юм  мөнгөөр, Оросын урлагийнхан эх оронч дуу дуулах гэж мөнгө авдаг, украинчуудыг хэн ч албадаагүй, тэд эх орныхоо  төлөө үхтлээ зогсож байна” гэв. Ингэхэд Украины арми чинь дэлхийд хоёрдугаарт орох юм биш үү?–Төрийн Думын экс-депутат С.Марков гэв гэнэт Оросын ТВ-ээр тэгж ярив. Тэгэх мөртлөө Путиныг эх орноосоо урвагчаар дуудав. Оросын арми Украинд бүтэлгүйтсэнийг олж харсан экс-гишүүн хүлээн зөвшөөрлөө: явж явж украины арми дэндүү хүчтэй юм байна, оросын арми ийм мөргөлдөөнд огтоос бэлэн бус байжээ гэв. Орост холбоотон гэж Беларусь, Иран, Венесуэл, Хойд Солонгос үлдлээ хэмээн С.Марков чамлав.
 
Үнэхээр ч чамламаар юм. “Большинство казахстанцев без ОДКБ и ЕВРАЗЕС!” гэсэн пост, уриа, ярилцлага Казахстаны сайтуудад олонтаа харагдана. Казахстаныг Европын Холбоонд элсүүлнэ гэсэн зорилготой нам (“Ак жол” нам, намын лидер Азат Перуашев) Казахстаны парламентад фракц болчихсон, хэвлэлийн хурал хийж зорилгоо зарлан тунхаглав. Хэрэв евроинтеграцыг хүсч байгаа бол Оросын ар нуруунд хутга шаасантай адил болно. “Зууны СДЕЛКА” гэж оросын нэрлэсэн “Хийн холбоо”-нд нь Казахстан, Узбекистан оролцох шинжгүй. Европ оросын хийг авахаа больсон, тэгэхлээр нь Төв Азиар дамжуулан Хятад руу хийгээ тасралтгүй зарах гэсэн нь бүтсэнгүй. Хэрэв тиймдээ тулбал Хятад нь хамаагүй доогуур үнээр худалдан авна. Оросын хувьд мөнгө бол мөнгө, авахад бэлхэн. Дайны санхүүжилт нэн хэрэгтэй.
 
Путины хувь заяаг урьдчилан таамагласан элдэв мэдээ сайтуудаар дүүрэн. “Путин гэв гэнэт алга болно!”, “Пyтин аль нэг улс руу зугтаахаа төлөвлөж байна!” гэсэн агуулгатай. Дайн Украины ялалтаар дууссан тэр цаг мөчид Путин гэнэт алга болж, Путины эрин үе төгсөнө хэмээн оросын урлаг судлаач Артемий Троицкий гэдэг нөхөр ёрлон ярив. Тэгж хэлснээ зөвтгөж Украин дахь энэ дайн 90% Путины хувийн амбицаас шалтгаалсан гэв. Малайзын иргэний агаарын тээврийн MH17 дугаартай Боингийг  2014 оны зун Украины тэнгэрт “Бук”-ээр пуужиндаж сөнөөх тушаал Путин өөрөө өгсөн болохыг Хаагын олон улсын шүүх тогтоожээ. Путинээс “ЛНР”-ийн дарга Игорь Плотницкийтэй ярьсан ярианы бичлэг ил болжээ. Иргэний агаарын тээврийн онгоц, хэдэн зуун зорчигчийг устгасан ялд ОХУ-ын Ерөнхийлөгч ийнхүү уналаа. Украин буудсан, андуурч буудсан гээд байсан нь Кремлийн санаатай явууллага байжээ. 
 
Орос, англи хэлнээс түүвэрлэн хөрвүүлсэн Дүгэржавын Номиндарь