Галсангийн Жамъян 85 насыг зооглоод тэнгэрт халин одов. Монголын сэтгүүл зүйд тасралтгүй тавин таван жилийн турш үзэг, цаас салгалгүй нийлүүлж үзэлцэж, тэмцэлдсэн үзэг нэгт нөхөр минь билээ, тэр. Тэр жинхэнэ мэргэжлийн сэтгүүлч байсан юм. Үүн дээр тэмцэгч гэдэг үгийг заавал нэмэх ёстой. Тэр зүгээр нэг мэргэжлийн сэтгүүлч байгаагүй, чухамхүү тэмцэгч сэтгүүлч байсан юм. Тэмцэгч сэтгүүлч гэдэг энэ өндөр дээд алдар ганцхан Г.Жамъянд л илүүтэй тохирно гэж би бодож байна. Өөр хүнд бол төдийлөн наалдахгүй.
Тэр Монголын сэтгүүл зүй, Монголын утга зохиолын салбар дахь жинхэнэ тэмцэгч, тэгэхдээ манлайлагч жагсаалын цэрэг нь байв. Тэр өөрийнхөө салбарт гал шиг бадарч, дөл шиг дүрэлзэж явсан жинхэнэ эр хүн байсан юм. Түүний алдарт нийтлэлүүдээс аянга нижигнэж, цахилгаан гялбалздаг байлаа. Үүгээрээ Галсангийн Жамъян олон олон сэтгүүлчдээс од адил онцгойрон ялгардаг байсан. Байлаа, байсан юм гэж өнгөрсөн цаг дээр өнөөдөр бичиж суугаадаа би ихэд гашуудан гунихарч байна. Тэглээ гээд яалтай ч билээ дээ, яаж ч болдоггүй бөөрөнхий хорвоог.
Миний нөхөр “Багш”, “Монголын мэдээ”, “Өдрийн сонин” зэрэг төвийн голлох сонинуудад үр бүтээлтэй ажиллаж байсан. Миний нөхөр бас “Миний Улаанбаатар”, “Чингис” яруу найргийн ном хэвлүүлж, “Хорьтын цагаан мөнгө”, “Цасангаа”, “Барууны тэжээврүүд”, “Сөрөг”, “Сөрж сөхөрч туулсан хорвоо” зэрэг үргэлжилсэн үгийн бүтээл туурвиж уншигч түмэндээ өргөн барьсан. Тийм болохоор түүнийг Монголын ард түмэн андахгүй. АНУ-д ажиллаж амьдарч байгаа монголчууд хүртэл “Барууны тэжээврүүд” номыг нь хэрэг болгон Улаанбаатараас захиалж аваад гар дамжуулан шимтэн уншицгааж байсныг нь би мэдэх юм. Тэр бол өөрийн гэсэн мянга мянган уншигчидтай зохиолч, сэтгүүлч байсан. Тийм болохоор ганц би биш олон зуу, мянган хүн өнөөдөр Галсангийн Жамъянг үгүйлэн харамсаж байгаа. Уран бүтээлч хүнд энэ бол утга төгс амьдралын том тайлан, нийгмийн зүгээс түүнд өгч буй хамгийн том алдар гавьяа, нэр хүнд мөн. Улсын иргэн жар хүрээд тэтгэвэрт гардаг бол миний нөхөр ная гарсан хойноо ч зохиол бүтээлээ туурвисаар байсан юм. Үзэг цаас хоёроосоо хэзээ ч салаагүй. Үхэл л түүнийг салгалаа. Халагламаар, хашгирмаар байна.
Утга зохиолын нэрт судлаач, МУСГЗ, доктор, профессор Дожоогийн Цэдэв надтай нэг удаа тааралдахдаа манай үеийнхэн улам л цөөрсөөр байна даа. Заримынх нь нэр ч дуулдахаа болилоо. Харин Галсангийн Жамъян, та хоёр үзэг цаас салгах дургүй байх шиг байна. Бичсэн нийтлэлүүдийг чинь уншаад л байгаа гэж билээ. Энэ бол Галсангийн Жамъянд хаягласан нэртэй судлаачийн зартай өндөр үнэлгээ мөн биз.
Хоёр жилийн өмнө буюу 2020 онд би “Монголд чөлөөт ардчилсан хэвлэл бүрэлдэн төлөвшсөн нь” цувралынхаа 7-р ботийг “Монголын чөлөөт хэвлэл ба сэтгүүл зүйн шүүмж судлал, тулгамдсан зарим асуудал” /I ба II дэвтэртэй/ нэрийн дор хэвлүүлсэн билээ. Түүнийгээ эргүүлж нэгэнтээ харлаа. Уг ботийн 2-р дэвтрийн 710-716-р хуудсанд Галсангийн Жамъянгийн зарим уран бүтээлд, тухайлбал “Зууны мэдээ” сонинд түүний нийтлүүлсэн “Нүгэл” хэмээх нийтлэлд ажиглалт шинжилгээ хийжээ. “Ахмад сэтгүүлч Галсангийн Жамъянд өөр олон хүнд байдаггүй нэг онцгой содон шинж чанар бий. Тэр бэрхшээл сорилтын өмнө сөгдөж сөхөрдөггүй өмнөөс нь дүрэлзэн босч өрвөлзөн тэмцэж чаддаг сэтгүүлч юм. МАН-аас гурвантаа дөрвөнтөө хөөгдөөд ч бууж өгөлгүй, бултаж зугатаалгүйгээр харин ч улам ирлэгдэж хурцлагдаад намынхаа удирдагчдын шударга бус үйлдлийг шуудхан ил тодоор хэлж, хуудуутай үйл ажиллагааг нь хурцаар шүүмжилсээр эдүгээг хүргэсэн хүн. Өнөө үеийн залуу сэтгүүлчдэд энэ нь туйлын дуурайлалтай амьд жишээ юм” гэсэн мөрүүд нүдэнд тодхон тусч байна.
“Нүгэл” шүүмжлэлт нийтлэлээ энгийн задгай хэлбэрээр, өргөн олон уншигчдад ойлгомжтой хэл хэллэгээр бичжээ. Монгол түмний ахуй амьдрал, зан чанарын үнэт өв соёлын уламжлалтай холбон сэдвээ хөгжөөж, агуулгыг дэлгэрүүлсэн нь ихэд үнэмшилтэй, бас наалдацтай болгосон байна. Энэ бол туршлагатай сэтгүүлчийн өндөр ур чадварын илэрхийлэл мөн. Чамин ганган үгээр хөөцөлдөж гангарсангүй. Оньсого таавар адил бүдэг бүрхэг таамаглал дэвшүүлж уншигчдыг төөрөгдүүлсэнгүй. Хэлэх гэсэн үгээ шуудхан хэлж, гаргах гэсэн санаагаа хоёрдмол утгагүйгээр ил тодоор илэрхийлжээ. Бичлэгийн энэхүү содон шинж чанар Галсангийн Жамьянг бусад нийтлэлчдийн бүтээлээс онцгойруулан ялгаруулж байгаа юм. Тэр тэмцэгчдийн тэргүүн эгнээнд, тодруулж хэлбэл чөлөөт хэвлэлийн төлөөх тэмцэлд туг далбаа нь болон намирч явааг харахад юутай бахархалтай билээ” гэж үнэлжээ. Үнэхээр тэр тийм л уран бүтээлч байсан юм.
Эрх чөлөөний төлөө тэмцэгчдэд олгодог Хүний эрхийн байгууллагын анхны шагналыг ерэн оны ардчилсан хувьсгалыг манлайлагч Санжаасүрэнгийн Зориг, харин хоёр дахь шагналыг Галсангийн Жамъянд олгосон байдаг юмаа. Миний нөхөр Галсангийн Жамъян бол үнэхээр Монгол дахь хүний эрхийн төлөө цогтой тэмцэгч, чөлөөт хэвлэлийн ариун үйлсийн төлөө хошуучлан манлайлагч байсан нь үнэн билээ. Тэр Монгол Улсын түүхэнд ингэж бичигдэж үлдэнэ. Монголын сэтгүүл зүйн түүхэнд бол шударга үнэний төлөө тэмцэгч сэтгүүлчдийн бүхэл бүтэн багийг Монголд үүсгэн буй болгож өсгөж өндийлгөн хөгжүүлэхэд өөрийн биеэр үлгэрлэн манлайлж, бүтээл туурвилаараа бусдыг халдварлуулж нэн хүндтэй өндөр хувь нэмэр оруулсан хэмээгдэж алтан үсгээр тэмдэглэгдэж үлдэх болно. Үүнийг би Монголын сэтгүүл зүйн мэргэшсэн судлаачийн хувьд батлан хэлж чадах байна. Ийм хүн эргэж Диваажинд төрөх хувь зохиолтой гэдэгт итгэнэм.
Үзэг нэгт анд нөхөр минь Энхжингийн тэр орондоо үүрд мөнхжин гэрэлтээрэй. Чи бол харанхуйг гэрэлтүүлэх хувь заяанд төрсөн нэгэн. Тэнгэрт ч гэсэн гэрэл гэгээ хэрэгтэй л байж таарна. Газар дээрх амьдрал чинь гал шиг бадарч, дөл шиг дүрэлзэж өнгөрсөн билээ л...
Тугалхүүгийн Баасансүрэн
Сэтгэгдэл0
Маш харамсалтай Бусад сэтоуулчид улгэр авмаар маш шударга хун байсан
Монголын сэтгүүлчид гэж мөнгөний өнгний сэтгүүлчид. Шударга нь яваад бузарууд нь үлдэж байна
Хүний нас хүний амьдрал их богинохон юм.
Mash ih hundetgej bichsen niitlel buriig ni tsugluulj unshdag blaa. Ulger jishee, baharham, uuriin donj haraktertei, gal haluun hurts, temtsegch setguulch blaa daa.
Монголын бохир сэтгүүл зүйд шударга үнэний дуу хоолой, оройд нь гялалзсан өдрийн од байлаа, хөөрхий. Манай орны сэтгүүл зүйн салбар бүрэн өнчирч, түүнийг түнэр харанхуй нөмөрчээ.
SAIN XYHII GEGEE YL BUDEGREHEE
Талийгаачийн бичсэн "Гавьяа" найрууллыг нь Монгол-Зөвлөлтийн найрамдалд харш гэж Төв Хорооны тогтоол гарч олон хүн амьдрал, нэр төр хохироход Т.Баасансүрэн МАХН-ын Төв Хорооны Үзэл суртлын хэлтэст тасгийн дарга байсан. ЭНЭ НӨХӨР ТУХАЙН ҮЕД ТӨВ ХОРООНД АДЪЯА ДАРГАД МАТАЖ АРГА ХЭМЖЭЭ АВАХУУЛЖ БАЙСАН ШҮҮ ҮНЭН. НАС БАРАХААР НЬ НЭГ ИХ НАЙЗ БОЛОХ ГЭЖ ГЭМЭЭ ЦАЙРУУЛАГЧ ИЙН ДҮР ЭСГЭГЧ
Шудрага үнэний төлөө бичдэг сайн сэтгүүлч байсандаа...
Монголын сэтгүүлчид нам дагаж намирдаг бол Жамьян гуай хэдийгээр МАН ын гишүүн байсан ч намаа дагаж намирдаггүй хүн байсан Үнэнг хэлж чаддаг зоригтой байлаа Тийм учраас шударга хүн гээд байгаа юм Бусад сэхээтнүүд сэтгүүлчид Үлгэр аваасай Загас шиг дуугүй байсаар эх оронгүй боллоо Эх оронгүй болчихвол Таны нам чинь алга болно шүү дээ Танд эх нутаг хэрэгтэй юу Мафижсан нам хэрэгтэй юу Намууд нь олигтой бол бас яахав Гэтэл намууд чинь нам биш болоод байна шүү
Талийгаачийн бичсэн "Гавьяа" найрууллыг нь Монгол-Зөвлөлтийн найрамдалд харш гэж Төв Хорооны тогтоол гарч олон хүн амьдрал, нэр төр хохироход Т.Баасансүрэн МАХН-ын Төв Хорооны Үзэл суртлын хэлтэст тасгийн дарга байсан. Хэн энэ хүнийг матаж нэр төр олох гэснийг Та мэдэх хүний нэг шүү. Та энд бичсэн бүхнээ ядарч явахад нь нэг ч хэлж бичээгүй, амьд байхад нь бидэнд энэ хүнийг дүгнэж бичээгүй шүү.
Ум мань бадьмиий хом.
Жамьяан гуай Сайхан даа ТВ гээр ярилцлага огч байхдаа бид чинь ядарч зовдоггуй Улс, нийтийн бужигээ хийхээр ямарч стресс ядаргаа алга болдог гээд тун ануухан гялалзаж байсансан, Таны бичсэн нийтлэлуудийг тун ч сэтгэл ондроор уншаад эрэгцуулж бодож Улс эх орныхоо толоо гэсэн таныг биширдэг байлаа, одоо явдаг билээ, та Минь тэнгэрийн орондоо явчихлаа, Мон ч их дутагдаж, бодогдож, дурсагдаж, харлуулсаар л байх байх даа, яалтай ч билээ, Ум сайн амгалан болтугай, Тэнгэрийн орондоо Тайван нойрсдоо
1960 aad onii olon yaryy nairagch setgyylchidiin neg hamgiin gol ni minii abga aha yaryy nairagch G.Chendjabiin dotniin naiz taalal bolloo!ted zaluudaa yamar saihan sydraga zaluus baisan be?...Galsan gyai maani ene hezyy chag yeyyded bichseer l ard tymen bidniihee tysiin tyld sydraga ynenii emnees helseer baigaad dyyslaa daa!!!argagyi setgyylch ynen sydraga hyn l iim baidag baih!!!!um ma ni bad me hyn!!!!
Жамъян гуай 80 гарсан хойноо энэ үхэр коммунистуудтай үнэн сэтгэлээсээ тэмцэж эх орноо, монголчуудаа өмөөрч байсан гайхалтай эх оронч хүн байсан. Одоогийн залуус энэ хүний дэргэд коммунистууд гэдгийг ойлгох чадваргүй үлбэгэр юмнууд л байна даа монголын ирээдүйг хэн зөв залах вэ?
Энэ өвгөн сэтгүүлч хэлье гэснээ хэнээс ч айхгүй,бэргэхгүй биччихдэг сэтгүүлч байлаа,бусдадаа үлгэр болмоор.