sonin.mn
Сэтгэгдэл (0)

ШУА-ийн хэвлэл мэдээллийн албаны Шинжлэх ухаанд үнэн чухал (Өдрийн сонины № 12-д) мэдэгдэлд өгөх хариу тайлбар.

Оршил. ШУА-ийг шинэчлэх  цаг нь болсон хэмээх үндэслэлийг миний бие 2011-2012 онд "Өнөөдөр", "Зууны Мэдээ" сонинд нийтлүүлсэн цувралуудаараа нотлохыг оролдсоны дараа зарим нөхөд "Олуулаа хамтарч уриалга гаргая" гэж санал бодлоо илэрхийлсэн юм.

 

Би ажлын хэсгийн өмнөөс хүмүүстэй нэг бүрчлэн ярьж зөвшөөрлийг нь авсан бөгөөд ярианы агуулга, үргэлжилсэн хугацааны мэдээлэл МОБИ сүлжээнд хадгалагдсан байна. (Заримтай нь 14 минут ярьжээ). Уриалгын төслийг 3 удаа ажлын хэсэг хэлэлцсэн. ШУА-ийг ардчилал зэх зээлийн горимд шилжүүлье уриалгад нэр орсон хүмүүсийн зарим нь "бидний нэрийг зээлдлээ, би хэлмэгдлээ" гэж ШУА-ийн дарга руу утасдаад салдаггүй гэнэ.

 

Тэд яахаараа ШУА-ийн дарга руу утасддаг билээ, ШУА шүүх юм уу?,...Монгол Улсад шүүх цагдаа гэж бий, хүний нэр ашиглах хуулиар хориотой, тэд ШУА-ийг тэдгээр дарга нарын өмч гэж бодов уу ?. Үгүй байлтай.

 


Уриалгын эсрэг эсэргүүцэл, мэдэгдэл гаргана гэдэгт ямар логик байнав ?, ШУА-г шинэчилье гэж уриалахад юу нь буруу байнав ?,..шинэчлэх нэг хувилбарыг санал болгосноор ардын цолтны "ариун "нэр төр сэвтэх үү?,..харин шинэчлэх уриалгыг эсэргүүцэж мэдэгдэл гаргаснаараа тэдний нэр төр сэвтэх бус уу?,...Бид төрийн 3 өндөрлөгт хандсан атал хөндлөнгөөс ШУА-н дарга нар юунд нь бухимдав ?, бид ШУА-д хандаагүй, бидэнд хариу өгөх газар нь ШУА биш, ШУА-г хувьчилсан шийдвэрийг бид олж үзээгүй.

 

Бид Монгол улсын ШУА-н талаар ярьсан болохоос хэдэн хүний ХХК-ийн талаар яриагүй. Эсрэг мэдэгдэл гаргаж буй хүмүүсийн дотроос одоогоор ганцхан Д.Базаргүр " Би замаасаа буцлаа, Жанчив надтай ярьсан "гэж хариу өгөв. Анхны мэдэгдэлд миний хамтран бүтээл хийж буй 1 хүний нэр орсон бол хоёр, гуравдахь мэдэгдэлд манай ажлын 1 хүн, дотны 2 найз, бас ахын маань нэр орчихсон байх юм.

 

Дараагийн мэдэгдэлд миний нэр орох нь гээч. Ах маань учрыг нь олно гэж хөөцөлдөөд Энхтүвшин, Рэгдэл, Галбаатар, Дорж, Жанчив, Дугаржав нар хамтран бичиг зохиож, хүмүүсийн нэрийг шууд оруулан нийтлүүлж байгааг олж тогтоов.

 

Монголынхоо оюун санааны хүрээг цэвэр ариун болгох уриалгыг дэмжсэн атлаа маргааш нь 180 хэм эргэж, урван шарваж, шинэчлэх ёсгүй хэмээн мэдэгдэл хийх нь цаг үетэйгээ хэр нийцтэй байна вэ ?,... 1990-д онд зах зээлийн шилжилтийг эсэргүүцсэн хэдэн хүн дараа нь залуус, үр хүүхдийнхээ нүүрийг харахад хэцүүдэж, орох гишгэх газаргүй болсон билээ,... түүх давтагдах нь энэ үү?.

 

Жамыг сөрдөггүй, дагадаг учиртай. Хэн ч жамаас үл зайлна. ШУА-н дарга нар алдар цолтон тэргүүтэй эгэл хүмүүсийг ийм ёс зүйгүй эвгүй байдалд хүчээр түлхэн оруулав. Энэ бол холын хараагүй, охор бодолтонуудын бодлогогүй, болчимгүй үйлдэл юм. Хүний нэрийг шууд ашиглаж буй дээрхи академичид бол гарцаагүй хулгайч гэмт хэрэгтнүүд мөн.

 

Энхтүвшин тэргүүтэй дээрхи нөхөд шүүхийн өмнө надтай уулзах болно. УИХ, ерөнхийлөгч, ард түмнийг хуурсан. улс орны хөгжлийг албадан саатуулсан гээд ноцтой гэмт хэргүүд бас бий. Уриалга, сөрөг мэдэгдэл, шүүхийн шийдвэр, бусад бүх материалыг нэгтгэж ном болгон хэвлүүлнэ. Хэн ч үнэнээс зугтахгүй.


1.ШУА-н мэдэгдэлд "Зөвлөлт загвар" гэдгийн тодорхойлолтыг бид олсонгүй гэжээ. Зөвлөлт загварыг англиар soviet model гэх ба энэ нэрээр Google хайлт хийхэд 29700000 илрэц байна. Soviet model of academy гэхээр илрэцийн too буурч 18200000, бүр нарийвчлан Soviet model of academy of science гэвэл 14 сая болно. Хэд гурав биш хэдэн арван сая шүү.

 

Англи хэлтэй, компьютер, интернет ашигладаг хэн ч болов үүнийг олчихно. Зөвлөлт загварын ШУА гэдгийн тодорхойлолтыг хайхаасаа өмнө өөрсдийгөө хараач ээ,... яг бодитоороо өөрсдөө байж байхад. Ухаан сохрын нүд сохор гэж энэ буюу. ШУА-н дарга " би хүн гэдгийн тодорхойлолтыг олж үзсэнгүй, хүн гэж ямархуу амьтан байдаг бол? гэж асуужээ "хэмээх онигоо үүслээ. ШУА-н удирдлага сэтгэлгээний манкуртизмд өртжээ.



2.ШУА-Г шинэчлэх гэсэн бидний саналыг мушгин гуйвуулж, ШУА-г татан буулгуулахаар төр засгийг хатгаж байна гэжээ. Бид ШУА-н менежмэнтийг шинэчилж орон цагтай нь зохицуулъя гэсэн. Шинэчлэх нь татан буулгахын эсрэг үйл явц. Шинэчлэлийг эсэргүүцдэг ШУА гэж ер нь байж таарах уу?, энэ их ирмүүн хурдтай өөрчлөлтийн эрин үед.

 

Харин ч ШУА-н дарга нар өөрсдөө санаачлаад төр засгаасаа түрүүлээд ШУА-н менежмэнтийг шинэчлэх ёстой бус уу?. Хэн нь монголын хөгжлийн төлөө, хэн нь түүний эсрэг, хэн нь ШУА-н төлөө, хэн нь албан тушаалын төлөө байгааг цаг хугацаа мөдхөн харуулна, үүнд эргэлзэх юун.



З.Мэдэгдэлд "ШУА-д залуу эрдэмтдийн нууц бүлгэм үүсээгүй, зиндаархлын ялгаа бүр ч байхгүй, ШУА нь байнга шинэчлэгдэж байгаа, биднийг гүтгэлээ" гэжээ. Өдрийн сонины 2012 оны 4 сарын 16-ны №95 (4110 )-д ШУА-д ажилладаг Б.Анхбаяр, Ж.Бадрах нарын хэсэг залуу доктор Монголын шинжлэх ухааны байгууллага өвгөн академичдын тэтгэлгийн газар биш гэсэн ил захидал нийтлүүлжээ.

 

Тэд нууц зохион байгуулалтанд орсон юм билээ. Ил захидлаас хэсэгчлэн ишлэе. " ...сүүлиин жилүүдэд ШУА-д нийгмийн хөгжлөө дагаад олигтой шинэчлэл хийгдэхгүй, олон улсын жишгээр өөрчлөгдөхгүй, социализмын үеийнх шигээ бахь байдгаараа байсаар байна. Зарим талаар өмнөх үеэсээ ч дорджээ. Энэ бүх буруу бол удирдлагын буруу юм.

 

ШУА-н удирдлага бидний төсвийг битгий хасаач, бид нар ажилгүй болох гээд байна " гэсэн амин хувиа бодсон элдэв шаардлага нийтлэл захиалгаар бичүүлж, сонинд нийтлүүлэхзэс өөр ажил хийхээ больжээ. Тэд хэзээ ч өөрсдөө юм бичихгүй, харин харъяа хүрээлэнгүүдэд үүрэгдэн явуулж хариуг нь бичүүлж аваад өөрсдөө нэрээ тавьж илгээдэг ийм л ажилтай.

 

Үүнийгээ их ажил хийчихлээ гэж боддог бололтой. ШУА-н удирдлагад буй өөр нэг дампуурал бол судалгааны төсөл юм. БСШУЯ-ны Технологийн сангаас шалгаруулдаг төслөөр тэд хангалуун амьдардаг гэж хэлэхэд хилсдэхгүй. Харъяа хүрээлэн болон их сургуулиудын оруулж ирсэн төслийг хэлэлцээд цөөнгүй хэсгийг нь унагана.

 

Төслөө дэмжүүлэхийн тулд эрдэмтэд удирдлагад буй тэдгээр хүмүүсийн нэрийг төслийн удирдагч болгон тавиад дараа жил нь дахин оруулж ирнэ. Ингээд уг төсөл батлагдаж, тэр дарга цалин дээрээ төслийн цалин нэмж авна. (Энэ бол жинхэнэ авилга мөн-Д) . Төслөөр хийсэн судалгааны нүсэр ажилд ганц ч үг ган хийгээгүй бичээгүй байж хэвлэгдсэн ном товхимол дээр нь даанч нэг ичихгүй нэрээ тавиулна.

 

Тэр ч байтугай залуу эрдэм шинжилгэзний ажилтнуудад өгөх ёстой бичил төсөл ч гэгддэг бага хэмжээний ажлыг хүртэл удирдлагад буй хүмүүс хуу хаман дээрэмдээд авчихсан тууж явдаг. (Авилга бүр цагаандаа гарчээ-Д). Түүнээсээ ичиж зовж байгаа юм огт байхгүй.

 

ШУА-н удирдлагад буй удаахь дампуурал бол Академич ба түүнийг тойрсон бүхэл бүтэн архагшсан тогтолцоо юм....ямар ч үнээр хамаагүй академич болох гэсэн шуналт хүсэл газар авч, тэр хэрээр шинжлэх ухааныг гутаан доромжилж байна.

 

Албан тушаалаа ашиглаж, бас нэр сүрээр далайлгаж болсон академичид, хийсэн олигтой ном, эрдмийн ажил бүтээлгүй атлаа санал өгдөг өвгөн академич нарыг мөнгөөр худалдан авч академич болсон хүмүүс гээд зүй бус үйлдлүүд бидний нүдэн дээр ил тод явагдсаар тун удаж байна.

 

Ийнхүү ШУА-н хэвлэлийн албаны шаардлагад би биш, ШУА-н залуу эрдэмтэд хариулав. Тэд ШУА-н удирдлагад бүгшсэн авилгыг илчлэв.Авилгач академичдийг АТГ анхааралдаа авна байх.



4.Ингэхэд ер нь ШУА нь ямар статустай байгууллага вэ ?. БШУ-ны сайд Л.Гантөмөрийн зүгээс ШУА-н талаар баримталж буй "ШУА-нь ТББ мөн, ТББ-аараа амьдарч чадна гэдгээ харуул, чадахгүй бол улсад нь өг. Тэгэхгүй хэдэн хүн бөөгнөрч суучихаад бие биенээ хаацайлаад байж болохгүй. Хүмүүс нь солигдож, шинэчлэгддэг ч үгүй, өрсөлдөх чадвар нь ч нэмэгддэггүй.

 

Эрдэмтэд юм бол хөгжих ёстой. Хэтэрхий настай хүмүүсээр хүрээлэнгээ удирдуулахгүй" хэмээснийг бид бүрэн дэмжиж байна. ШУА хэмээх ТББ нь засгийн газартай гэрээгээр ажилладаг зөвлөх-экслертийн үүрэгтэй байх ёстой бөгөөд энэ нөхцөлд royal ШУА буюу тэргүүлэх нийгэмлэг болдог.

 

Одоо ШУА-н статусын хуулийн нэмэлтээр "ШУА-нь ... тэргүүлэгч нийгэмлэг (ТББ )" гэж хуульчлан баталгаажуулах шаардлагатай. ШУА-н дарга нар "бөөгнөрч суучихаад бие биенээ хаацайлж, 130 хүнрүү утасдаж, ховон мэдэгдэл - бичиг зохиож, явган хэрүүл хийж" байгаа нь ажилгүй -арчаагүйн шинж гэлтэй.



5.ШУА    нь БШУЯ-тай санхүүгийн эрх булаацалдах ямар ч үндэсгүй. ШУА бол Яам биш. Бидэнд ЯАМАН ШУА хэрэг үгүй. Хүрээлэнгүүд нь БШУЯ-ны мэдлийн газар. Хүрээлэнгүүдийг бодлогоор нэгтгэж цэгцэлмээр байна, залуу докторуудын хэлснээр "Хүрээлэнгийн олон захирал ШУА-н удирдлагын боол болж, эвгүй муухай эвдэрсэн төдийгүй эрдэм шинжилгээний залуу ажилтнуудыг бас боолчлох санаатай байдаг " ажээ. Тэдгээр өөдгүй боолон захирлуудыг өөрчилье. ШУА-с боолчлох ёсыг халъя.



6.Хуурамбай    дарган академичдийн IQ-r шалгах бодлого. Монгол гэдэг ядуувтар айл тагтнаасаа үхрийн гуя, адууны хаа, тэмээний хүзүү, хонины ууц, ямааны сээр, гахайны толгой, бас тахианы мах хулгайд алджээ. Өдрийн сонинд "Max хулгайд алдлаа, болиоч?" гэсэн эрдэмтдийн уриалга гарчээ. Гэтэл

Энхтүй -Юун үхрийн гуя вэ ?,

Рэгдэй -Юун адууны хаа вэ?,

Галбарай" -Юун тэмээний хүзүү вэ?,

Дожий -Юун хонины ууц вэ?,

Жончий - Юун ямааны сээр вэ,

Дугажий - Юун гахайн толгой вэ?" гэж орилон босон харайв гэнэ. Тахианы махны хулгайч олдсон уу?.



7.ШУА-н мэдэгдэл “ШУА-г байгуулахыг ЮНЕСКО ихэд дэмжиж байна, жишээ нь 2005 онд Замби, 2007 онд Мауритиус (монголоор Маврик гэнэ - Д), 2009 онд Мозамбик улсууд ШУА -аа байгуулжээ" гэсэн дүгнэлтээр төгсжээ. Эдгээр улсуудын ШУА-н Вэб хуудасанд independent high-level think-tank on science and technology гэсэн нь royal хэлбэртэй ТББ буюу эрдэмтдийн хүндэт индэр тинк-танк болохыг нотлоно.

 

Монголын нийгэм нь ардчилалтай, эдийн засаг нь зах зээлтэй, харин оюуны салбар нь хуучнаараа төдийгүй бүр дордсон. Хүнээр зүйрлэвэл, тархигүй. Ийм байж таарах уу?. Чухам ийм учраас л бидний 130 нөхөд монголын ШУА-г independent high-level think-tank on science and technology ТББ болгох тухайд уриалсан билээ.

 

Чингисийн Монголын ШУА Замби, Маврик, Мозамбикийн ШУА-с зохион байгуулалтын хэлбэрмйн хувьд хоцорч байгаад тун эмгэнэл илэрхийлье. Ө.Манай академичид ШУА хэрэгтэй гэх жишээ хайж хайж Африкийн 2, Арлын 1 улс олжээ.

 

Гэтэл тэдгээр нь бидний дэвшүүлсэн саналтай яг нийлэх royal загварын нийгэмлэхэн ШУА-тай ажээ. Ингээд монголын ШУА-н удирдлага өөрсдөө өөрийнхөө эсрэг мэдэгдэл гаргаснаа огтоос мэдсэнгүй,...бас дахин онигоо . Шинжлэх ухааны үнэнд хүрэхэд IQ чухал болохын учир ийм бөлгөө.



9.УРИЛГА: ШУА-н шинэчлэлийн асуудлаар Телевиз бас сониноор надтай халз мэтгэлцэх урилгыг ШУА-н ерөнхийлөгч Б.Энхтүвшинд хүргүүлье.


IQ. Дэмбэрэл багш