sonin.mn
“Эрдэнэт” үйлдвэрийг монгол хүн бүр сонирхох эрхтэй. Учир нь “Эрдэнэт” үйлдвэр бол Монголын эдийн засгийн “саалийн үнээ” болсон төрийн компани, түмний өмч. Хямралын энэ цаг үед “Эрдэнэт”-ийн өгөөж буяныг улам ихээр санагалзаж буй. Тэгвэл саалийн үнээний “сүү” татарч, баларч дампуурахын ирмэгт тулсныг хэд хоногийн өмнө Төрийн өмчийн хорооны дарга Ц.Нанзаддорж УИХ-ын чуулганы танхимд мэдэгдсэн юм.
 
Тэрээр “... “Эрдэнэт” үйлдвэрийг мөнгөтэй байхад энэ мөнгө байгаад байсан. Тусад нь банкинд хадгалж байсан. Өнгөрсөн хавар зэсийн үнэ унаснаас шалтгаалаад дотоод төлбөр тооцоо, газрын нөөц ашигласны төлбөр нэхэгдээд энэ мөнгийг хэрэглэчихсэн. Оросын тал лицензид өөрчлөлт орсны дараа Советоо хуралдуулж ногдол ашгаа авна гэсэн. Тийм учраас гаднын зээл тусламжийн эх үүсвэрээр ч юм уу, ямар нэг байдлаар шийдвэрлэхгүй бол “Эрдэнэт” үйлдвэрт энэ мөнгө байхгүй. 2012 оны нэгдүгээр сарын 1-нээс хойшх ногдол ашгийг Оросын талд өгөөгүй. 2012, 2013 оны ногдол ашиг нь 70 гаруй сая ам.доллар байдаг. 2014 оных нь улсын төсөвт сууснаар 70 тэрбум төгрөг болсон.
 
Аваагүй. Учир нь Совет хуралдаж, ашгаа хуваах шийдвэр гаргаагүй. Нөгөө талаар “Эрдэнэт” үйлдвэрийн санхүүгийн байдал хүндэрсэнтэй холбоотой. Ингэхээр “Эрдэнэт” үйлдвэр яах аргагүй 100 гаруй сая ам.долларын өрөнд орчихоод байна” гэсэн юм. Хэлсэн үг нь энэ. Гэтэл “Эрдэнэт” үйлдвэрийн ерөнхий захирал Ц.Даваацэрэн дээрх мэдэгдлийг эсэргүүцлээ. “...Банкнаас зээл авсны төлөө “Өө энэ чинь өртэй, дампуурах гэж байгаа үйлдвэр байна” гэж ярьж болохгүй биз дээ” гэв.
 
Ингэхдээ “...2012 оны ногдол ашиг 47 сая ам. доллар нь өнөөдөр ч манай үйлдвэрийн үйл ажиллагаа, хөрөнгийн эргэлтэд байж л байгаа. Бидний зүгээс энэ 47 сая ам. долларыг Оросын тал руу шилжүүлэх гэхээр аль байгууллагынх нь данс руу шилжүүлэх нь тодорхойгүй байсан. Яагаад гэвэл Оросын талын 49 хувийг эзэмшигч нь албан ёсоор тодорхой болоогүй байсан учир бид шилжүүлэх боломжгүй байсан.
 
Харин одоо бол албан ёсны хувьцаа эзэмшигчтэй болсон болохоор энэ асуудал цаашаа үргэлжлээд шийдэгдээд л явна. Манай “Эрдэнэт” үйлдвэр жилдээ нэг их наяд төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэн экспортод гаргадаг том борлуулалттай. Оросын талын хувьцаа эзэмшигчид төлөх дээрх мөнгийг өнөөдөр ч гаргаад өгсөн байж л байгаа. “Ростехнологи” мөнгөө хэзээ авъя гэнэ, бид тэр үед нь ямар ч асуудалгүй гаргаад л өгнө” гэлээ.
 
“Эрдэнэт” үйлдвэрийн Монголын 51 хувийг эзэмшигч нь Төрийн өмчийн хороо. Тэр хорооны дарга нь Ц.Нанзаддорж. Энэ хүн “Эрдэнэт” үйлдвэр 100 гаруй сая ам.долларын өрөнд орсон. Төрөөс гаднын зээл тусламж юмуу, ямар нэг хөрөнгийн эх үүсвэрийг шийдэхгүй бол болохгүй гэсэн. Харин түүний удирдлагад ажилладаг, “Эрдэнэт” үйлдвэрийн ерөнхий захирал Ц.Даваацэрэн болохоор өнөөдөр гаргаад өгсөн ч чадна гэж мэдэгдлээ.
 
Тэр зөвхөн 2012 оны ногдол ашиг 47 сая ам.долларыг л ярьж байна. Гэхдээ төлнө, “Эрдэнэт” үйлдвэрт хүндрэл, хямрал нүүрлээгүй гэж байна. Ингэхээр төр болон түмэн олон энэ хоёр эрхмийн хэнийх нь үгэнд итгэх болж байна вэ. Дахиад хэлэхэд “Эрдэнэт”-ийн асуудал монгол хүн бүрт хамаатай. Учир нь төрийн компани, түмний өмч билээ.
 
Б.Дамдин
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин