“Олон улсын Кибер аюулгүй байдлын индекс – 2024” тайланд дурдсанаар Монгол Улс 194 орноос 103-т эрэмбэлэгдэж, 2020 онтой харьцуулахад, 17 байр урагшилсан. Гэвч цахим орчинд иргэдийн мэдээллийг хулгайлах, хууль бусаар ашиглах зэрэг зохион байгуулалттай гэмт хэрэг нэмэгджээ.
Төр захиргаа, олон нийтийн байгууллага, хувийн хэвшил, иргэн үл харгалзан дээрх халдлагад өртөж, сүүлийн таван жилийн хугацаанд энэ төрлийн гэмт хэрэг 25,849-д хүрчээ.
2023 онд гэхэд дээрх гэмт хэргийн улмаас 87.5 тэрбум төгрөгийн хохирол учирсан байна. Үүний ихэнх нь энгийн иргэд рүү дайрсан халдлага байжээ. Учир нь нэр бүхий компани, төрийн байгууллагын нэрийг барьж, хуурамч өгөгдөл, линк, тоглоомоор дамжуулан иргэд, хуулийн этгээдийг хохироож байна. Ингэхдээ иргэдийн цахим шуудан, мессенжер, утасны дугаар руу мэдээллээ илгээхээс гадна реклам сурталчилгаагаар дамжуулан иргэдийг олзолдог. Энэ мэтээр цахим орчинд гэмт хэрэг үйлдэх арга барил улам хөгжиж, эрсдэл дагуулж байгааг олон улсын байгууллагуудаас анхааруулдаг. Тиймээс Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын өнөөгийн нөхцөл байдлыг бодитоор тодорхойлох хэрэгцээ үүссэн.
Иймд Цахим хөгжил, инновац, харилцаа холбооны сайдын санаачилгаар Оксфордын их сургуультай хамтран “Монгол Улсын кибер аюулгүй байдлын өнөөгийн түвшний үнэлгээ”-г тодорхойлох судалгааг 2024 оны аравдугаар сарын 2-ны өдрөөс эхлүүллээ.
Судалгаанд төр, хувийн хэвшил болон олон улсын 100 гаруй байгууллагын төлөөллийг хамруулав. Урьдчилсан үр дүнг 2024 оны сүүлчээр зарлаж, олон нийтэд мэдээлнэ. Оксфордын их сургуулийн эрдэмтэд энэхүү судалгааг дэлхий даяар хийж байгаа бөгөөд Монгол Улс 95 дахь улс нь болж байна. Тус судалгаанд Их Британийн Засгийн газар, эрдэм шинжилгээний байгууллага зэрэг олон талт эх сурвалжуудаас бүрдсэн 200 гаруй мэргэжилтний хамтран боловсруулсан загварчлалыг ашигладаг. Үр дүнг таван түвшнээр гаргаж, Кибер аюулгүй байдалд тулгамдаж буй асуудлыг тодорхойлдог байна. Ингэснээр цахим орчин дахь иргэдийн аюулгүй байдлыг хангах бодлого төлөвлөлтөд шийдэл олоход түлхэц болно.
Сэтгэгдэл2
Cytecoin.io нэртэй залилангийн сайт байдаг юм байна. Биткойноор хөрөнөгө оруулалт хийнэ гэж крипто хэтэвч нээлгээд тэнд нь хэдэн биткойн байрлуулсан мэтэр сайт дээрээ харуулдаг. Тэгээд тэр крипто хэтэвчнээсээ биткойныг өөр данс руу шилжүүлэх гэхээр "алдаа" заагаад тухайн алдааг засахын тулд та хэтэвчиндээ 0,025 биткойн байршуул гэж шаарддаг. Тэрнийг нь байрлуулвал тэгээд цааш нь бодвол өөрсдөө авдаг систем. Би саяхан энэ системийн хохирогч болох шахсан. Хиймэл оюун ухаан болох ChatGPT дээр хүртэл тэр Cytecoin-н мэдээллээ оруулаад амжсан байгаа юм даа. Мэдэхгүй мань мэтийн хүн болохоор үнэхээр л биткойнтой болчихлоо гэж итгэхээр юм билээ. Үнэгүй юм зөвхөн хулганы хавханд л байдаг гэдэг үгийг санаж явахад илүүдэхгүй л юм билээ шүү
Койнд өөрийн мөнгө байдаггүй, койнд байгаа мөнгөнүүд зөвхөн хөрөнгө оруулагчдын мөнгө. Койнд хөрөнгө оруулсан хүмүүс буцаад мөнгөө авах ямар ч баталгаа найдвар байхгүй. Койныг пирамид схем гэж ойлгох хэрэгтэй. Койнд хөрөнгө оруулах нь койны орой дээр байгаа хэсэг бүлэг хүмүүсийг баяжуулж доорх хүмүүс нь юу ч үгүй хоосон хоцордог луйвар юм.