Үндсэн хуулийн цэцээс Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуулийн зарим заалт Үндсэн хууль зөрчсөн гэх дүгнэлтийг өнгөрсөн баасан гарагт гаргалаа. Өөрөөр хэлбэл, ирэх Ерөнхийлөгчийн сонгуульд одоогийн Ерөнхийлөгч болон өмнө нь Ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байсан иргэд нэр дэвших эрхгүй гэж дүгнэсэн юм. Энэ талаар Цэцэд гомдол, мэдээлэл гаргасан УИХ-ын гишүүн Т.Доржхандын байр суурийг хүргэж байна.
-Цэцийн дунд суудлын хуралдаанаар та бүхний талд шийдвэр гаргалаа. Хуралдаан ямар уур амьсгалтай болов?
-Цэц өнгөрсөн баасан гарагийн өглөө дунд суудлын хуралдаанаа зарласан. Харамсалтай нь Цэцийн нэг гишүүний саналаар хуралдаан хойшилсон. Бид яаралтай хуралдааны зохион байгуулалтыг хийж явуулах нь зүйтэй гэсэн шаардлага тавьсан. Мөн Цэц ямар нэгэн нөлөөлөлд орчихов уу гэсэн хардлага байсан. Гэвч Цэц тухайн өдрийн 15:00 цагаас шинэчилсэн бүрэлдэхүүнтэйгээр хуралдсан.
Гомдол, мэдээлэл гаргагчийн зүгээс УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд миний бие, хуульч Д.Үүрцайх, Н.Мөнхсайхан, Бат гэдэг хүний хуулийн зөвлөх оролцсон. Парламентыг төлөөлж УИХ-ын гишүүн Н.Энхболд ажилласан. Ийм бүрэлдэхүүнтэйгээр гурван цаг гаруй хугацаанд хуралдаан үргэлжилж, нэлээд маргаан өрнүүлсэн. Авууштай зүйл нь хууль зүйн хүрээнд мэргэжлийн мэтгэлцээн өрнөсөн. Манай хуульчид тайлбаруудыг хоёр талаасаа өгөө аваатай нэлээд өндөр түвшинд гаргаж тавьсан. Үүний үр дүнд Цэц Үндсэн хуулийнхаа талд шийдвэрээ гаргалаа. УИХ-ыг Үндсэн хууль зөрчсөн, Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуульд тусгах ёстой тэр заалтуудыг оруулж батлаагүй байна гэж дүгнэсэн. Цаашид Үндсэн хуулийн үзэл санааг Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуульд тусгах нь зүйтэй гэсэн үндсэн шийдвэр гаргалаа.
-Цэц дүгнэлтээ УИХ-д хүргүүлсэн байна. Цаашид үйл явц хэрхэн үргэлжлэх бол?
-Парламент цэцийн шийдвэрийг 15 хоногийн хугацаанд хэлэлцэн шийдвэрлэх учиртай. Хэрэв парламент цэцийн дүгнэлтийг хүлээж авбал Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулна. Цаашлаад өмнө нь Ерөнхийлөгч байсан болон одоогийн Ерөнхийлөгч нар нэг удаа Ерөнхийлөгчөөр сонгогдох эрхээ эдэлсэн учраас дахин нэр дэвших эрхгүй болно. Үүнийг Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн хуульдаа тов тодорхой тусгаад явах юм.
-Таны хувьд яагаад энэ асуудлаар Үндсэн хуулийн цэцэд хандах болсон юм бэ?
-Өнгөрсөн нэгдүгээр сараас эхлэн энэ асуудал яригдаж эхэлсэн. Үндсэн хуульдаа Ерөнхийлөгчөөр нэр дэвших иргэний асуудлыг дөрвөн нөхцлөөр маш тодорхой зааж өгсөн. Монгол Улсын 50 нас хүрсэн иргэн, сүүлийн таван жил эх орондоо тогтвор суурьшилтай амьдарсан, Монгол Улсын уугуул иргэнийг зөвхөн нэг удаа зургаан жилээр сонгоно гээд маш тодорхой байгаа. Үүний эхний гурван үндэслэлийг парламент Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуулийг батлахдаа оруулчихаад зөвхөн нэг удаа зургаан жилээр сонгоно гэдгийг орхисон, Ердөө ийм маргаан юм. Үнэхээр дээрх дөрвөн заалтыг Үндсэн хуульдаа цагаан дээр хараар бичээд оруулчихсан юм бол дагалдах хуулиудад ч гэсэн оруулах нь зүйтэй гэсэн маш энгийн шаардлага байсан. Үүнийг Үндсэн хуулийн Цэц хэлэлцэх гэж өнгөрсөн гурван сарын хугацаанд аргацааж ирсэн дээ. Цэцийн зүгээс “Хэлэлцэж байна, хэлэлцэх гэж байна, үргэлжилж байна” гэж ярьсаар гурван сар өнгөрсөн. Харин Үндсэн хуулийн цэцийн дунд суудлын хуралдаан энэ удаа ямар ч гэсэн иргэдийнхээ талд, Үндсэн хуулийнхаа зарчмын хүрээнд шийдвэрээ гаргалаа. Өмнө нь Үндсэн хуулийн цэц эрх баригч нам, Ерөнхийлөгч гэдэг юм уу.
Төрийн өндөр албан тушаалтны эрх ашгийг хамгаалдаг субъект байлаа. Энэ нууц биш. Бид хууль засагладаг ийм төр улсыг байгуулж байж бүрэн ардчилалд хүрнэ. Хуулийн өмнө дарга, иргэн хоёр адил тэгш эрхтэй байх ийм нийгэм бидэнд, Монгол Улсын ирээдүйд хэрэгтэй.
Энэ л зүйлийг өнөөдөр Үндсэн хуулийн цэц баталгаажууллаа. Одоо УИХ Цэцийн дүгнэлтийг хүлээн авч алдаагаа засах ёстой. Үүний дараа ирэх Ерөнхийлөгчийн сонгууль хуулийн дагуу, иргэдэд ойлгомжтой явагдах ийм орчин нөхцөл бүрдэх юм. Тэгж байж, сонгууль нь шударга, сонгогдсон Төрийн тэргүүн нь ард түмнээ хуваагаад байдаггүй, эв нэгдлийг эрхэмлэдэг ийм зөв хүнээ сонгох эрх иргэдэд хуулийн хүрээнд олгогдож байна.
-Хэрэв парламент Цэцийн дүгнэлтийг хүлээж авахгүй бол Цэц дахин Их суудлын хуралдаан зарлаж шийднэ гэсэн үг. Энэ талаар?
-УИХ-ын гишүүддээ хандан хэлмээр байна. Өнөөдөр ямар ч намын гишүүн байсан нам үл харгалзан ардчиллынхаа төлөө тэмцээч ээ. Бидний үнэт зүйл амьсгалах агаар нь ардчилал юм. Нэг даргын эрх мэдлийг хязгаарлалаа гэхэд нэг хэсгээрээ эсэргүүцдэг ийм байж болохгүй.
Тэгэхээр Үндсэн хуулийн Цэцийн энэ удаагийн дүгнэлт бол Монгол Улсын ардчилалд тодоор тэмдэглэгдэх сайн үйл явдал гэж бодож байна. Энэ хийж байгаа бүхэн минь бидний ирээдүй хойчийн замд гэрэл нэмнэ гэсэн итгэл үнэмшил надад байна. Цаашдаа засаглал, эрх мэдлийн төлөө чичирч дайраад байгаа дарга нараа хуулиа бариа, өөрсдөдөө зориулж хууль хийдгээ, наймаалцдагаа болих хэрэгтэй.
Эрх мэдлээрээ далайлган өрсөлдөгчөө намнадаг, хэн ч биш болгодог, бизнесийг нь булаадаг, бүр цаашлаад үндэслэлгүйгээр ял өгдөг ийм жишээ олон байна. Ийм байдал хэрээс хэтэрлээ. Ийм хүмүүсийг дахин цаашид Төрийн тэргүүнээр залаад явах юм уу. Би бол тэгж бодохгүй байна. Хуулиараа засагладаг байя. Өнөөдөр Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийн үндсэн гол санаа нь хоёр Засгийн газар байгаад байна. Засгийн газрынхаа урдуур Ерөнхийлөгчийн институци орж ирээд газар ухаад , бизнес хийгээд, төмөр зам бариад байна шүү дээ. Энэ гажуудлыг засч Засгийн газрын эрх мэдлийг Засгийн газарт нь өгье. Ерөнхийлөгчийнх нь хязгаарлая гэдэг зарчмаар Үндсэн хуульд өөрчлөлт орсон гэж ойлгож байна. Энэ бол дэвшил. Бид ажлаа хийдэг, ажлаа зөв хуваарилдаг баймаар байна. Гэтэл хоёр эрх мэдэл давхцаж явсаар байгаад л өнөөдрийн энэ бүх шударга бус зүйл бий болчихоод байна шүү дээ. Тэгэхээр энэ бүхнийг засах нь ард түмнээс сонгогдсон УИХ-ын гишүүн хүний үүрэг гэж ойлгож байна. Энэ том өөрчлөлт, шинэчлэлт мэдээж амаргүй, гэхдээ үр дүнг нь олон нийт хүртэнэ. Тийм болохоор цаашид зарчмаа, бариад тууштай ажиллана. Хуулийн дагуу сонгогддог, хууль нь иргэддээ ойлгомжтой байдаг ийм л төрт улсыг бий болгохын төлөө ажиллах болно.
Т.Сайхан
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
Сэтгэгдэл0
УИХ ундсэн хууль зорчсон гэсэн дугнэлтийг хулээж авбал их уршигтай шуу Тийм их хурал яах естой вэ Тарах естой ш дээ Баттулга нь МАН ыг тараана гээд ЦЭЦ Доржханд болон тууний ард байгаа МАНАН Их Хурлыг тараах арга хэрэглээд Гое юм болохнээ
Энэ гонгиносон халтарыг харахаар дотор муухай оргиод байх юм
хүний адаг
МАН-н хужаа Уламбаярын хүргэн, үнэ цэнэгүй утсан хүүхэлдэй далд ор
Цус нь ойртсон лалын гондомны цоорхойн гай хаа бсан Монгол оронд минь төрж улс үндэстэн бузарлаж явах гэж!
МАН-ын боожгой
Уламбаяр агсаны хөрөнгө мөнгөн дээр суусан хүн. Хүний гар хөл болох дэмий дээ
Доржханд МАН д үйлчилгээ үзүүлэв.Харин нэг өдөр МАН даа хүчтэй өшиглүүлээд гудамны гөлөг болноо харж л байгаарай
Алуурчин элбэгдоржийн баасаар хооллогч энэ пиздаааак угаадасаа сайтар нэмүүлжээ. Алуурчин эрдэнэ алуурчин хурц алуурчин баяр Алуурчин батүүл, сүг үхдэл-урвагч хүрэлсүх, сью ноён гээд манангийн алуурчид хулгайчид луйварчдад худалдагдсан доржханд пиздаак гишүүнээсээ огцор
tiim bololtoi Munh huh TENGER minuzei iim yumnuudiig nirgeed uguuch bidend EH ORONTOIGOO vldeh bolomj uguuch
МАН-ын бууны нохой халтар жаал улс төрөөс арчигднаа чи.
Dorjxand geder xyn xenii gsr xel ve? Chydarga ec, ardchilal yarix gej baigaa bol xynii songogdox erxend xaldax esgyi.Xyzyygyi tarvaga xongil yysgej Zasgiin razraa ortsryylaagyi bol iim nextsel baidal yysexgyi baisan. Lyivarchin, avilgach Man, An 2 xynee zev olj devchyylexgyi baigaagaas, ednii dynd yaj sain baix ve, nam bys xyniig Songox erxgyi baigaa ni namyyd teriin deer garch syyx nextsel yysch ychir namyydiig tatan byylgax xeregtei.Er Battylga zev asyydal devchyylsen.Man erxend ni zendee xaldlaa chyy.Man dangaaraa bich, ene bas ter bariltsaj baigaa.Namyyd irgediig taltsyylj ev nerdliig bysnyilj baigaa ni ynen.Tsets Ux xyrsl byryy gelee.Ux xyral xyleej avaad zasval Nx xyral bich tarax chaardlaga yysexgyi baisan ch ner xynd ni navs ynana.24 ond namyydaas devchyylex xymyysiig irged songoxgyi songyyliig xychingyi bolgox baix.Begs Odbayr sanaatsigaar baga syydliin xyral xayj yagaad chiidveriig xychingyi bolgov??? ENE bol Dorjxand nar Mantai niilj zoruyd xiisen xorlontoi ajillgaa.
Dorjhand bol ulc turiin tuuhiirel ! Ene nuhur bol odoohondoo hungun helberiin tsagaan solio tuschaad baiznsj bn. U dahgui hund helbertee orood ul onshlogdoh galzui bolno.uuruur helbel shine Elbkdorj turnu.ugaasaa HUN nam chn EEBii buiu MANAN giin horogdoh bair n geebijdee. Tolgoigoo hoer tiishee sajilsan , butelgui gar bn...
Haltar enetheg
ЧИ ДУТ ДОРЖХАНД АВГАЙ МИНЬ
Энэ халтайсан хар юм манангийн бөгсийг мөлчийчихээд байхад л долоогоод байхийн. Чи нэг уйлах өдөр чинь ирнэ ээ
Алуурчин элбэгдоржийн баасаар хооллогч энэ пиздаааак угаадасаа сайтар нэмүүлжээ. Алуурчин эрдэнэ алуурчин хурц алуурчин баяр Алуурчин батүүл, сүг үхдэл-урвагч хүрэлсүх, сью ноён гээд манангийн алуурчид хулгайчид луйварчдад худалдагдсан доржханд пиздаак гишүүнээсээ огцор
Энэ үндсэн хуулийн цэц чинь ямар учиртай байгууллага юм болоо. Хууль нь гараад 6 сар өнгөрчихөөд байхад энэ хугацаанд уншаад дүгнэлт гаргачих хугацаа байхаар барахуу л баймаар юм цагийг тулгаж шийд гаргаж байдаг сонин л тогтоцтой байгууллага юм. Өргөдөл гаргаагүй гээд зүгээр суугаад байдаг газар юм уу хаашаа юм. Эсвэл хууль гарснаас 3 сарын дотор ҮХЦ хуулийн дүгнэлт гаргаагүй бол зөрчөөгүй гэж үзэх зохицуулалт хиймээр юм уу. Хаашаа ч юм бэ дээ. Тэгээд нэг их улс төржүүлэх хэрэгсэл болжээ дээ янз нь.
Энэ эсэргүүцээд байгаа хулгайчууд бүгд Жанхуугын тролл бөгс долоогчид байгаа бүү шантар амжилт жанхууг байх ёстой наарандаа завилах хүртэл нь тэмц ард түмэн чиний талд байгаа
Энэ сэтгэгдэл бичигчид ямар муухай соёлгүй бүдүүлэг хүмүүс вэ Юманд жоохон соёлтой ухамсартай мэдлэгтэй хандмаар юм.даа.Доржханд гэдэг хүн та нар шиг л хүн шүү дээ.Тэгвэл та нар юу вэ?.Өөрсдийгөө гутаахаа больцгоо юмны учрыг олж байж зохтстой хандацгааж сур.Энэ доромжлол хэнд хэрэгтэй юм.АН г юу гэж үзхэв та нар тэр намын л гишүүд бх.Аль ч нам ядгаагүй л биз дээ.бодоцгоо найзуудаа бид ийм ааш араншингаар хөгжихгүй дээ.
Бангладеш Доржханд бол ЭР ЯНХАН юм. Тэр авгай 2 хүүхдээ хаяж Баян айлын хүргэн болсөн түүхтэй ЭР ЯНХАН юм. Түүний түүхийг уншихад зүгээр л биеэ худалддаг эр. эр ч гэждээ жонгинсон дуутай янхан.
Үнэн үг хэлсэн хүнд өшөөтэй гэдэг шиг баахан мөнгөний гарууд нь өөрсдтэйгээ адилхан үг бичиж байгаа мааа нэг хүнийг монголын Маог тахин шүтэгч нар
УИХ ЦЭЦ ийн дугнэлтийг хулээгээд авчихлаа Баттулга яах вэ НЭГ ТОМ АСУУДАЛ ГАРЧ БАЙНА уИХ Ундсэн Хууль зорчсон хуулийн тослийг баталчтхсан байна Доржханд асуудал дэвшуулээгуй бол УИХ ч ЦЭЦ ч дуугарахгуй байжээ Ундсэн хууль хуртэл зорчиж чадах УИХ д итгэж болох уу Оор ийм олон хууль баталчихсан биш биз ЦЭЦ Доржхандаас дор Ундсэн хуулийн манаанд зогсож чадаагуй хэдэн сар юу хийж байсан юм бэ
Ene muu haltar guilgachin henii gar hul yum bee. Yamar tom sdaa vee. Tsetsed hurtel nuluuluh geed boroolj uguh yumaa. Muu haltar novch gadnii gar hul bolj bgaa shuude.
Tsets Dorjhandgyigeer ajilaa hiij chadahaa bolio yu esvel ene zaluu Tsetsed nuluuluh gej oroldood bna uu?UIH buruu huuli batalsan boljee uu?
Хүрэлсүхийн бээлий
нусаакт үг хайран
МАН-ЫН ТАГНУУЛ ОЛИГТОЙХОН ЯРЬЖ ЧАДАХГҮЙ ЧАЦГА ЦАРАЙЛСАН НОВШ ЗУСАРДАГЧ,
Жинхэнэ боловсролтой залуус дэмжиж байна
Боловсролтой залуус дэмжээгүй шүү. Бэртэгчин гөлөгнүүд дэмжих нь тодорхой
ЗӨВ
авилга албан тушаалын төлөө яахаас ч буцахгүй ахиадч цэц д хандана
Авилга албан тушаалын төлөө яахаас ч буцахгүй ахиад ч цэц д хандана
Ene neg darvaasan xar yum ix bnaa! Uilax xvvxdiin xosh.nogo yu gedeg bilee! ain! xvvxdee
Бангладеш Доржханд бол ЭР ЯНХАН юм. Тэр авгай 2 хүүхдээ хаяж Баян айлын хүргэн болсөн түүхтэй ЭР ЯНХАН юм. Түүний түүхийг уншихад зүгээр л биеэ худалддаг эр. эр ч гэждээ жонгинсон дуутай янхан.
Яагаад энэ Бангладеш халтар Монголын төрийг самараад байна аа миний ард түмэнэээээ нүдэээ нэээ
Авгайгаасаа ч сална, баян айлын ч хүргэн болно албан тушаал, мөнгөний төлөө ч явна
Jon Jon odoo yu geed joon joon geed bnaa.elbegdorjiin tavijlaa
Haltaisan hugiin novsh mini chamaig gaogvo yumuu gj goridoj bsn hvzvvgvi novshiin Banhar bsn bhnee. bitgii Uls orniig mini sunuuchihuurei guiya . EH oron bhgvi bol chi hen ch bish. alivaa yumiig eveer shiidej bolno
tgeed Urid yagaad HVZVVGVI /8 jil suuj eh orniig mini samarsan yum be tegehed ta nar haana bsn yum be
энэ нэг халтайсан сда хаанаас ухаад гаргаад ирсийн
Энэ халтар ихэд хортой этгээд ажээ
Nepal doldoi
Бууны нохой хуцаж л байдаг. Саваагүй нохой Сар мандхад хуцав гэж.
Нялцганасан эр эм нь мэдэгдэхгүй авгай царайлсан новш таалагдахгүй байна