“Хөх толбо” сонины 1999 оны 4 дүгээр сар. №12 (219)-т Д.Мөрөн нийтлэхдээ: “Монгол төрийн жолоог атгаж явсан 18 Ерөнхий сайдын хөрөг төрийн ордонд залагдаж, марк гарч байгаагийн буруу юу байх вэ?!
Харин хэргийн гол учир нь ямар ямар хүмүүс орж байгаа асуудал юм.
Хаадын төрийн үед, эх орноосоо урвагчдыг бүү хэл, эзнээсээ урвасан хүмүүсийг цаазалдаг байсан. Гэтэл Монгол улсын тусгаар тогтнолыг хар хятадад эд мөнгө, зэрэг жинсээр бэлэглэсэн Бадамдорж Шанздавын хөргийг тахиж, шүтүүлэх гэж байгаа нь лав сайн ёрын бэлэг тэмдэг биш ээ.
1189 онд, Тэмүүжин хамаг Монголыг нэгтгэн, эзэн Чингис хэмээн өргөмжпөгдөж, 1206 онд их Монгол улсыг байгуулснаас хойш дэлхий дахины түүхэнд XIII зууныг Монголын зуун хэмээн нэрлэдэг билээ.
Дэлхийг донсолгосон Чингисийн үр сад Монголчууд мандан буурч явахдаа улс Монголынхоо тусгаар тогтнол, нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлыг хамгаалахын төлөө алтан амь, бүлээн цусаа зориулж явсан эх орончид олон байдаг боловч, Монгол улсынхаа тусгаар тогтнолыг харийнхны эрхшээлд оруулахад тусалсан, дэмжсэн урвагчид бас цөөнгүй.
Нийт Монголчуудын тусгаар тогтнолын төлөө Манлай ван Дамдинсүрэн шиг гамингийн шоронд босоогоороо тэмцэн, таалал төгсөж байхад, Бадамдорж Шанздав, Балингийн Цэрэндорж мэтийн урвагчид Монгол улсаа Хятад иргэн улсын харъяанд оруулахыг ил далдаар дэмжиж, Монгол улсынхаа тусгаар тогтнолыг булшлан, харийнханд бууж өгч, урвагч болоод Монгол түмэндээ үеийн үед урвагч хэмэээн ад үзэгдэх хувь тавилантай байж. Ер нь ямар ч улс үндэстэн, эх орноо худалдагчдад хэзээ ч хүндэтгэл үзүүлдэггүй. Харин тэд нарыг жигшин зэвүүцэж, үр хүүхэддээ тэд нарын муу муухайн тухай ярин, эх оронч хүмүүжлээр хүмүүжүүлдэг.
Ардчиллын шуурганаар эрх чөлөө, ардчилал хэмээх нэрийн дор Монголын төр дэх зарим нэг этгээд Монгол түүхийн өнгөрсөн хар толбыг цайруулах гэж оролдож, эцэстээ бүр ч давран, түүх түүхийрдэггүй ёстой атал, Монголынхоо тусгаар тогтнолыг золиосолж, хятадуудад худалдсан этгээдийг Монгол төрийн ерөнхий сайд байсан гэдгээр түрий барин, Бадамдорж, Цэрэндорж мэтийн урвагчдын хөргийг Монгол төрийн ордонд хүндэтгэн залж, сүрлэг хөшөө баримлыг нь нийслэлийн төвд босгож байгаа нь Монголын шинэ үеийн залуучуудыг Монгол улсаа Хятадад худалдацгаа! Тэгвэл та нарын хөргийг ч гэсэн төрийн ордонд залж, хөшөөг чинь босгоно гэж ухуулан хүмүүжүүлж байгаа хэрэг үү.
Бадамдорж Богд хаант Монгол Улсын засгийн газрын төгсгөл үед, 2 сар гаруйхан Ерөнхий сайд байв. Хятадын сайд Чинь И Монголыг Хятадад нэгдэх 64 зүйлт гэрээ гэгчийг Монголын нөлөө бүхий том феодалуудад тулгасан. Ухаантай ноёд тус гэрээг хүлээж авахад татгалзаж байхад, Бадамдорж, Цэрэндорж мэтийн Хятадын талыг баримтлагчид Монгол улсын тусгаар тогтнолыг хүчингүй болгох гэсэн хар хятадын тулгасан уг гэрээг сайшаан дэмжиж байв.
Тэгэхэд Бадамдорж Богдын шавийг эрхэлж байсан юм. Хятад хэлтэй, хятадуудтай нэлээд дотно харилцаатай байсан тэрээр уг гэрээг дэмжсэний төлөө хятадуудаас их хэмжээний бэлэг сэлт, шан харамж, хахууль авсан тухай баримт бий.
Хувийн ашиг сонирхол эд мөнгө, хахуулиас улс Монголынхоо тусгаар тогтнолыг худалдсан Бадамдорж Шанздав гэгчийн хөргийг Монгол төрийн ордонд залж, гүн хүндэтгэл үзүүлэн тахиж байгаа нь Монголчууд аа, эх орон, тусгаар тогтнолоо эд мөнгөөр худалдацгаа, тэгвэл та нарын хөргийг Монгол төр нь хүндэтгэл үзүүлж чадахгүй ч Хятадууд Бээжин Улаанбаатарт аварга том хөшөөг нь босгож хүндэтгэл гэгчийг үзүүлнэ гэж байгаа хэрэг үү.
Үүний нэг жишээ нь Монголын төрийн хутган үймүүлэгч, Монголын тусгаар тогтнолыг бусниулж байсан Балингийн Цэрэндоржийн сүрлэг том хөшөө гэгчийг нийслэл Улаанбаатар болон эзэн Чингисийн төрсөн өлгий Хэнтий аймагт хятадуудын далд дэмжпэгээр босгож байгаа нь нэгийг хэлээд байгаа бус уу.
Хятадын түүхчид Бадамдорж, Цэрэндорж нарыг эх оронч, хятад эх орныхоо нутаг дэвсгэрийн бүрэн бүтэн байдлын төлөө тэмцэгч хэмээн магтан дуулж бичдэг байна.
Монгол төрийн ордон гэдэг бол ариун байх ёстой. Тэнд тохиолдлоор хэдэн сар ч юм уу, нэг хоёр жил Ерөнхий сайд болсон хүний хөргийг байрлуулах нь онц ач холбогдолгүй бөгөөд түүхийн хар толботой эх орноо худалдсан урвагчдыг Ерөнхий сайд байсан гэдгээр далайлган хөргийг нь байрлуулах нь чухал биш, жинхэнэ Монгол эх орончид Манлай ван Дамдинсүрэн, Хатанбаатар Магсаржав, Дамдины Сүхбаатар нарын шударга эх орончдын хөргийг байрлуулж, гүн хүндэтгэл үзүүлбэл Монгол түмэний эх оронч сэтгэлд урам өгөх бус гэж үү.
Бадамдоржийн хөргийг төрийн ордонд байрлуулсан тухай төрийн зүтгэлтэн, түүхчдийн бодол саналыг сонсоход,
Ерөнхий сайд агсан М.Энхсайхан: Миний өмнөх зарим Ерөнхий сайдын нэрийг оруулах ёстой. Бадамдорж түүхэнд янз бүрээр бичигддэг байсан ч, Ерөнхий сайд гэдэг утгаар нь хөргийг нь төрийн ордонд байрлуулах нь зөв.
УИХ-ын гишүүн Ж.Гомбожав: Бадамдорж Шанздав бол Монголыг хятадад худалдсан урвагч. Тиймээс ойлгомжтой бус уу?! Урвагчдын хөргийг Монгол төрийн ордонд байрлуулна гэдэг бол өнөөгийн төр засаг дахь зарим этгээд Монголоо хятадад худалдах гэсэн санаагаа дамаар хэлээд байгаа юм биш үү?!
УИХ-ын гишүүн Д.Энхтайван: Хаадын хөрөг, Монголын тусгаар тогтнолын төлөө тэмцэгч Амарсанаа, Чингүнжав, Манлай ван Дамдинсүрэн, Хатанбаатар Магсаржав, Зоригт баатар Тогтох нарын хөргийг залаагүй байхад, Ерөнхий сайд гээд хүмүүсийн хөргийг байрлуулж байгаа нь зохимжгүй. Бид Чингис хаанаас өгсүүлээд Монгол эх орнчдын жинхэнэ амьд дүр бүхий хөргийг зурж бүтээн, тэд нар маань бидний хийж байгаа ажлыг хянаж, бид тэднээсээ сүрдэж байвал улс Монголын ажил өөдрөг болно. Хаадын хөшөөг босгож, хөргийг нь залаагүй байхад бусад шалтар булдар хүмүүсийн хөшөөг босгож байгаа нь оновчтой биш. Бид гадаадын энэ тэр гээд хөл алдахын оронд дэлхий Монголоос Монголын соёл иргэншлээс гарах гарцаа хайж байна.
МЛАН-ын дарга Т.Төмөрмөнх: Эзэн Чингисийн их хөргийг төрийн ордонд ёслол төгөлдөр залаагүй байхад, Шанздав яамны урвагч хэмээх Бадамдорж болон Цэрэндорж нарын хөргийг яаран хүндэтгэлтэйгээр залж байгаа нь учир битүүлэг байна. Үеийн үед эх орноосоо урвасан этгээдийг бүү хэл, эзнээсээ урвасан хүнийг хатуу цээрлэл үзүүлж цаазалдаг жамтай Оросын эсрэг турхирагчид өмнөд хөрш рүү харж инээдэг төрийн дээд албаны хүмүүсийн эцсийн зорилго нь юунд оршино вэ?! Монгол улсын төрийн хувь заяа шийдэгдэж байсан үед, гаднын гар хөл болсон Монголын төрд шургалан орсон этгээд байдгийг Монголын түүх батлаад өгч байна. Тиймээс Бадамдоржийн хөргийг залж байгаа нь жижиг асуудал биш гэдэг нь ойлгомжтой.
Түүхч доктор Б.Ширэндэв: Зарим хүмүүс Бадамдоржоор хань татаад хөргөө ордонд залуулж л байх юм. Уг нь гай тарьсан нь бус гавъяа байгуулсан нь л төрийн ордонд хөргөө хүндэтгэлтэйгээр залуулах учиртай сан. Амьдрал гэдэг чинь иймэрхүү л байдаг байна. Өнөөдөр Монголын төрд Бадамдоржтонгууд олшрон, харь гүрний гар хөл болж, тэдний санаанд нийцүүлэн гэрээ хэлэлцээр батлуулах, Монгол улсын тусгаар тогтнолд хохиролтой газрын тухай хууль, казиногийн хууль батлуулахаар үхэн хатан зүтгэж байгаа нь энэ бүхнийг тодорхой хэмжээгээр хэлээд байгаа бус уу? Монгол улсын тусгаар тогтнолд олон аюул занал учирч байсан. Одоо ч байна. Чанагшид ч байх болно. Одоо Монголд төрийн өндөрлөг, түшээ улс Монголынхоо тусгаар тогтнолынхоо асуудалд гол анхаарлаа тавихын оронд, аар саар юмаар хөөцөлдөж, холион бантан хутгаж байна.
Монгол гэдэг үндэстэн бол дэлхий дахинд цуутай, Монголын тусгаар тогтнол бол Монгол түмний үе үеийн шударга эх орончдын цусаараа будаж бичсэн түүх мөн. Хэн нэгний тоглодог тоглоом биш. Монгол улсын туурга тусгаар байдал нь хилийн чанад дахь Монголчуудын оюун санааны амьдрах, тэмцэх, орших хүчин мөн.
Харин Монголын төрийг харь гүрэн, хар хятадын шулмас бодлогоор хямралдуулан, ард түмнийг гуйлгачин болгож, улмаар Монгол улсын тусгаар тогтнолыг алдагдуулах гэгчдийн талбар биш гэдгийг Монголын ард түмэн хатуу анхааруулж цээрлэл үзүүлэх нь лавтай.
Харыг цагаан болгогчид урвагч Бадамдорж мэтийн этгээдийг тахин шүтэж байгаа нь өөрөө хэн бэ гэдгийг Монголын ард түмэнд илчилж байгаа хэрэг мөн. Тэд урвагчдын хөргийг тахин шүтэж Монголын тусгаар тогтнолыг “худалдацгаа” гэж муу ёрлогчдыг хэзээ нэгэн цагт нүглээ өөрөө амсах нь зайлшгүй.
Монголын хөх тэнгэр, хөрст дэлхий, Богд эзэн Чингис хэзээ ч тэднийг өршөөхгүй, эх орноосоо урвагчдад хэзээ ч ард түмэн хүндэтгэл үзүүлдэггүй, орон зай ч байдаггүй гэдгийг санаж явцгаа. Бадамдоржийн хувилсан шинэ дүр Баабартангууд хятадын нэг удаагийн ариун цэврийн цаас, гондом болно гэдгээ санах ёстой юм. Монголын төрд шинээр төрөн гарч байгаа урвагч хутган үймүүлэгч, харь гүрний гар хөлийг цэвэрлэж, эх орончид нь, цэвэр цусны Монгол үндэстэн Монгол төрийг удирдах болно” гэжээ.
Эх сурвалж: "Хөх толбо" сонин
Сэтгэгдэл0
ЭНЭ АРДЙИН НАМ ЧИНЬ БҮГД ХЯТАДИЙН ХООХУУЛУУД БОЧИХСОН ЮМ УУ 66 ГИШҮҮН ОДОО ЕРӨНХИЙЛӨГЧ НЬ ХҮРЭЛСҮГ ТЭГСЭН БАЙТЛАА ХЯТАДИЙН УРВАГЧДИЙГ ДЭМЖЭЭД БАЙГАА БОЛ МАН Ы 90Н ХУВЬ ИРЛИЙЗҮҮД БОЛЧИХСОН ЮМ БИШ ҮҮ ТҮҮХЭЭ МЭДСЭЭР БАЙЖ ИЙМ ЮМ ХИЙЖ БАЙГАА БОЛ ЯАХ АРАГГҮЙ УРВАГЧААР ДҮҮРЧИХСЭН ЮМ БИШ ҮҮ Ц НЯМДОРЖООС АХУУЛААД ХЯТАДИЙН ГАР ХӨЛ БОЛЧИХСОН БОЛ БҮГДИЙГ НЬ БАРИН АВЧ ЦААЗАЛЬЯ УРИАЛАЖ БАЙНА МОНГОЛЧУУДАА СЭРЭЭЧ ХАРИЙН ТАГНУУЛЧ ХОРЛОГЧДИЙГ ИЛЭРҮҮЛЭН ЦААЗАЛЬЯ .БҮЛГЭМ БАЙГУУЛЬЯ .УРВАГЧ БАДАМДОРЖИЙН ,БАЛИНГИЙН ЦЭРЭНДОРЖ НАРЫН ҮНДСИЙГ ТАСЛЬЯ ТӨРИЙН ОРДОНД БАЙРЛУУЛСАН ХЭН БГУАГ Ч БАРИЖ ШИЙТГЭЕ ЭХ ОРОНЧДОО..ТЭР ХӨШӨӨГ НЬ ДЭЛБЭЛЬЕ УРИАЛАЖ БАЙНА МОНГОЛЧУУДАА УХААРЧ СЭХЭЭРЦГЭЭ.МАНЫГ ЯАРАЛТАЙ ТАРААЖ ЯЛЫГ НЬ ҮҮРҮҮЛЬЕ
Баттулга шиг түвдийн эрлийз урвагч шүү дээ.
ЭНЭ АРДЙИН НАМ ЧИНЬ БҮГД ХЯТАДИЙН ХООХУУЛУУД БОЧИХСОН ЮМ УУ 66 ГИШҮҮН ОДОО ЕРӨНХИЙЛӨГЧ НЬ ХҮРЭЛСҮГ ТЭГСЭН БАЙТЛАА ХЯТАДИЙН УРВАГЧДИЙГ ДЭМЖЭЭД БАЙГАА БОЛ МАН Ы 90Н ХУВЬ ИРЛИЙЗҮҮД БОЛЧИХСОН ЮМ БИШ ҮҮ ТҮҮХЭЭ МЭДСЭЭР БАЙЖ ИЙМ ЮМ ХИЙЖ БАЙГАА БОЛ ЯАХ АРАГГҮЙ УРВАГЧААР ДҮҮРЧИХСЭН ЮМ БИШ ҮҮ Ц НЯМДОРЖООС АХУУЛААД ХЯТАДИЙН ГАР ХӨЛ БОЛЧИХСОН БОЛ БҮГДИЙГ НЬ БАРИН АВЧ ЦААЗАЛЬЯ УРИАЛАЖ БАЙНА МОНГОЛЧУУДАА СЭРЭЭЧ ХАРИЙН ТАГНУУЛЧ ХОРЛОГЧДИЙГ ИЛЭРҮҮЛЭН ЦААЗАЛЬЯ .БҮЛГЭМ БАЙГУУЛЬЯ .УРВАГЧ БАДАМДОРЖИЙН ,БАЛИНГИЙН ЦЭРЭНДОРЖ НАРЫН ҮНДСИЙГ ТАСЛЬЯ ТӨРИЙН ОРДОНД БАЙРЛУУЛСАН ХЭН БГУАГ Ч БАРИЖ ШИЙТГЭЕ ЭХ ОРОНЧДОО..ТЭР ХӨШӨӨГ НЬ ДЭЛБЭЛЬЕ УРИАЛАЖ БАЙНА МОНГОЛЧУУДАА УХААРЧ СЭХЭЭРЦГЭЭ.МАНЫГ ЯАРАЛТАЙ ТАРААЖ ЯЛЫГ НЬ ҮҮРҮҮЛЬЕ
ardhcalsan namiin yed balingiin tserendorjiin hoshoog tsirkiin hoid tald barisan ardchilal ylaad badamdorj bolood tseren dorj nariin horgiig toriin ordond zalsan ardhcijjiin daraa ooriin ovgiig cholootoi songoh bolj van li jan ovogtnuud borjigon bolson ardchilal ylaad xytad erliizuud ardchilsan namaar duursen lideruudiig ni toochvol elbegdorj baabar da ganbold bayrtsogt enh saihan geed tsaashaa zondoo
Шанзаваас МАН ын олон дарга нар суралцаж лусын хаан шиг баяжицгаасан. Ийм буянтай хүндээ хөшөө босгуулах санал гаргаж байгаа нь баярласны илэрхийлэл.
зайлцгаа шээснүүдээ
МАН ын дарга нар дотор хятадын Дэн Сяо Пин даргын нууц хүүхэд болох данхар толгойтой ямаан омогтой манигар нүүртэй нэг хужаа дарга байгаа талаар бичигдэх боллоо.
Баабар хэмээх нөхөр бол Ден даргын нууц хүү юм шүү гэж Сүрэнжав гуай ярьсан гэдэг. Сүрэнжав гуайн тэмдэглэл учир битүүлэг алга болсон байдаг.
Hurelsuh SY Batbold 2-n sanaa tsuhalzaad bn uu daa? Den Sya Pin - huuhed ggeed..... Mongol-g Hyatad-g 1 heseg bolgoh sanaarhal heregjeed bgaam bish uu! SY Batbold-n tarhind sum zoogdoh bh daa....
Монголын хөгжлийг хойш татсан хүчин зүйлийн нэг нь төмөр замын царигийн асуудал. Х.Баттулга Зам тээврийн сайд байхдаа эхлүүлж, З.Энхболд УИХ-ын дарга байхдаа дэмжиж өргөн царигтай байхаар хууль батлуулсны гол учир нь Тавантолгойн нүүрсийг Баянтал орчимд байгуулж байгаа нүүрс угаах үйлдвэртээ хүргэхэд байсан юм. Зөвхөн энэ 2 хүний эрх ашгийг хамгаалсан энэ асуудлыг Ерөнхий сайд хэвээр үргэлжлүүлэх гэж зүтгэж байгааг Оюун-Эрдэнэд ойлгуулчих хүн байвал эх орондоо их тус болно шүү.
Тэнэг мал минь ямар ч улс орон үндэсний стандарт, нэгдсэн сүлжээг чухалчилдаг. тэрнээс орос, хятадын царигтаа бишшүү. Манайх шиг олигархуудын ашгийн төлөө ямар стандарт, нэгдсэн бодлогогүй, дуртай стандарт, дуртай чиглэл рүү зам тавьж, боомт нээж бнаштээ. нэгэнт л өргөн царигаар барьсан бол тэр стандартаар явах л ёстой. тэрнээс Зи хүсээд тэрийг нь Женко Хүүк 2 зөвшөөрөөд явсан юм биш
Геополитикийн үүднээс АНУ GSM, ОХУ Glonass, Хятад beidou гэсэн навигацийн системтэй, ганц манайх биш Энэтхэг, Вьетнам ч төмөр замын цариг өөр байдаг, Баттулгын зүтгэлээр харин ч бид ТЗ нэгдсэн сүлжээг алдалгүй барьж чадлаа, Зүүнбаянгийн ТЗ бол ОТ, ТТ нүүрс, зэсийг 3 дахь оронд зарахаас гадна зам дагуух 30-40 орд ашиглах, олон арван үйлдвэр байгуулах боломж нээж байгаа. Хэдий болтол энержи ресурс, олигархуудын улиг болсон нарийн цариг барих байсан гэдэг увайгүй хужаагийн шавхрууг долоох гэсэн тархи угаалтаа явуулах юм бэ, 2010 баталсан Төрийн бодлогын эхний 2-3 үе шатыг хэрэгжүүлээд нэг хараач, Энхбаярын мянганы замыг мянгуужин гээд байсан, одоо ямар их хэрэгтэйг, монголчууд бид нэлээд хэсгийг өөрсдөө барьж чадахаа харуулсан
Баттулгын бас нэг гавьяа бол өргөн цариг, нэгдсэн сүлжээгээс гадна монголчууд өөрсдөө хямд зардлаар барьж чадна гэдгийг харууллаа. Барьсан ТЗын чанар, зураг судалгаа муу гэж шүүмжилж байгаа ч Шэньхуад 40% үүрд алдах, эсвэл монголын олигархууд гадныхантай нийлж 2-3 дахин өндөр өртгөөр ТЗ барьж улсын өрийг зузаатгах, өөрсдөө баяжих гэсэн замыг хааж, цэргүүд, үндэсний компаниудын хүн хүчийг зөв ашиглаж болох боломж потенциалыг бодит амьдрал дээр харуулж чадлаа. Цаашдаа цэргүүд идээд хэвтээд бие биенээ дэглээд хийх ажилгүй суух биш, харин ч мэргэжилтэй, дадлагатай, мөнгөтэй, хүсвэл үргэлжлүүлээд ажиллах боломж байгааг харууллаа. үндэсний зам барилгын компаниудаа ч дэмжих боломж ийг нотоллоо, АНУ их хямралын үеэр зам барих хөрөнгийг гаргаж олон компани, олон ажилчдаа аварч, эдийн засгаа хямралаас гаргаж байлаа,
tegeed tawiad yz l dee
димийр монголын өмнө талаар хилд тулан ирсэн цэргийн зориулалттай нарийн олон төмөр замыг угтуулан өмнөөс нь бэлээхэн нарийн төмөр зам тавьж монголын хил рүү хятадын цэрэг зэвсэг тэхникийг цөмрөн оруулахна уу монголын баялгийг цөлмөж хужаа гаргаж баяжиж байгаа ашиг олж байгаа бизнес монгол хүнд түй гэх хүртээлгүй монголын урд хилээр өргөн төмөр зам барьсан баттулга ерөнхийлөгч АН хүн ч гэсэн эх орон ч хүн
Монгол гэдэг улсыг бий болгон үеийн үед үргэлжлүүлэн авч яваа шилдэг баатрууд, удирдагчдын хөрөг байвал эх түүхийн мөн чанар орших биз ээ. Түүхийн явцад эх орноосоо урвах, худалдах г.м. үймээн самуун дунд эх орноо аварч үлдсэн нэр цуутай баатруудаа алдаршуулмаар юм. Төрийн ордонд үе үеийн ерөнхийлөгч,ЕС нараас Ц.Элбэгдорж, Н.Энхбаяр,С.Баяр, Сайханбилэг, Сү.Батболд... г_м-ийн хөргийг авч хаях хэрэгтэй. Тэд хөрөнгөнд шунасан, гарын үсгээр баяжсан юмнууд түүхэнд хар толботойгоо үлдэх биз.
урвагчдын зураг арчигдах цаг үе удахгүй ирэх болтугай!
түүхийг засдаг та нар хэн бэ. Өнгөрсөн лүүгээ нулимдаггүй юм алдаатай оноотой ч ЕС бсан бол тавих л хэрэгтэй. Би хятадын эрлийз биш. би авга талын дээшээ 8 үе, нагац талын 5 үеэ мэднэ. Бичсэн бичиглэл нь бна
Эрлийз биш цэвэр юм байгаа биз ха ха
гахх гахх
Монголд хувьсгал үүсэхээс өмнө боловсролгүй бичиг үсэг тоо мэддэггүй хир бөөс хуурс яр тэмбүүндээ баригдсан ядуу тарчиг мунхаг бүдүүлэг харанхуй монголчууд чинь лам хуврага ноёндууддаа дарлагдаж байсан түүхтэй. Тэр лам хуврага ноёдууд нь хятадуудын өмнө бөхөлзөж байсан урвагчид байсан.
Уруу харуулаад яахав тавих юм
Шанзав Г.Бадамдорж урвагч байсан эсэх нь сүүлийн үеийн судлагаатгаар эргэлзээтэй болсон шүү.Харин хятад цэрэг дуудан ирүүлсэн гол зохион байгуулагч нь хичээнгүй сайд гэх Шансиийн хятад наймаачны хүү Б.Цэрэндорж байсан гэж нотлогдож байгаа.
Eh ornoo gej amia ogson gariin 10 huruund bagtahgui Galdanboshigt geh met baatruudaa uhtel ni doosh ni hiij odor shonogui tvgeer muulj tarhi ugaaj uzen yaduulaad Urvagch Zanabazaraa burhan gej shutdeg yum chini ene Shanzaviig shuteh bol logiciin l asuudal shuu dee. Daraagiin eeljniih ni Chahundorj, Efu Tserenguud, tovchlood suuliinh boloh Saihanbalai, Bayar, Bayartsogt, Uul geed oocheroo huleesen amitad zondoo. Tusgai ordon bariulj ehlehgui bol toriin ordond bagtahgui. Zurag hoshoonuudiig ni bosgoj buh mongolchuudiig morguulj uliig ni doloilgono. Hujaagiin gar holuudeer udirduulj baigaagaa medej avtsgaa.
balin tserendorjiin khushuug nuraagaach
Б. Цэрэндорж нь угаасаа хятадын эрлийз хшн байсан ч гарвалаа ихэд нууцалж байсан гэдэг. Овог нь Балин биш Бао Линь гэх амьдрал хайж ирсэн хятад байсан гэх бөгөөд Хэнтийд ядуу малчин эмэгтэйг эхнэрээ болгон амь зангидаж гарсан хүү болох Цэрэндоржын хэтийг бодож манж, хятад хэл бичиг зааж тэр үедээ нилээн боловсролтой болгосон гэдэг. Харин овгий нь хялархаан өөрчилж Балин болгох мөртөө өөрөө ч тэгж нэршсэн гэдэг юм билээ. Богд хаант төрийн анхны 5 яамны сайд нарыг хорлон үхүүлэх ажлыг тэр үед Сангийн яамны эрхэлсэн түшмэлийн ажил эрхэлж байсан Цэрэндорж хийсэн гэдэг юм билээ. Одоо цагийн тэгээд Хэнтийн гарвалтай гэгдэх Хүрэлсүх Оюунэрдэнэ нар нь мөн л илтэд хятадыг дэмжиж байгааг бид харсаар элэг бариулсаар сууна даа. Хар элгийн хүмүүс ийм л байдаг.
Ehleed nuursee yamarch tsarig baisan zuuj gargaad dollartai bolsinhaa daraa urgunuu tavina uuu nariinaa tavina uu geed suuld mungutui bolchood herelden tsetserheh baisiim 20 terbum dollar sndee mungugui baij urgun nariin ter hudlaa hutsahaa boli urvasan bol urvasan hog uruu sbideh baih urvagchiig
Өнөөдрийн ашгийг биш алс хэтийн эрх ашгаа бодсон нь зөв байжээ. Монголоо гэсэн хүн олшроосой
Шанзудабын хойд дүр Хүрэлсүхийн үед МАН Хятадын КН ын салбар хороо болсон, одоо Монголыг Дундат улсдаа нэгтгэх 6 жилийн ажлаа эхэллээ.
Балин хятадын цэрэндорж хайсан гүн шанзадба да лам бадамдорж нар монголыг хятадад ниылүүлхээр 30 20 15 лан мөнгө авч зүтгэсэн байдаг энэ үед хан ноён намнансүрэнг.м алтан ургын тайж ноёдууд битүү нас барцгаасан яг өнөөдрийн о.энхсайхан дашбалбар зэнээ зориг малчин их хурлын гишүүн самбуу байхаа гишүүд бусад манангыхан хордоогүй байхад 5 цул нь хордож алуулсан байдаг. Одооч бүр ил цагаандаа гарч муу малнуудад 5 цаас тал уут гурил өгхөд биднийг сонгоно гэж хийсэн луйвар өнөөдөр монголыг хятдад шилжүүлэх ажилгаа илт хийгдэж байна гэж харж байна. Орсууд 15 онд синхуа сонинг орчуулсан байсан 25-28онд мөнгөө нэхнэ үгүй гэвэл газар нэхнэ үгүй гэвэл тайван замаар нэгдэхийг шаардана үгүй гэвэл цэргийн хүчээр эх нутагтаа нэгтгэнэ энэ бол засгын мэдээ дураараа хуцахгүй шизэнпиний бодлого . тун удалгүй хятадын удам дамжсан тагнуул элбэгээ шээс монголын асуудлыг шизинпин шийднэ гэж хуцаж байсан. Монголчууд бид нам дагаж навсганаж шашин дагаж шарвалзхаа болих хэрэгтэй 300 шахам жил шүтээд мөхөж ба
Энхсайхан хужаагийн шээс юм чинь тэгж л зүтгүүлнэ шүү дээ. Ойлгомжтой¡
хятад биш монгол хүмүүсийн үг сургаалийг дагаж. сонсох хэрэгтэй байна
Шанзав Бадамдорж бол урвагч мөн шүү .