sonin.mn
Сэтгэгдэл (0)
Монголбанкны албан ханшаар ам.долларын ханш 2122 төгрөгтэй тэнцэж байна. Харин арилжааны банкууд америк мөнгөн тэмдэгтийг 2131 төгрөгөөр худалдаж байгаа юм. Үндсэндээ ногоон мөнгөний ханш сүүлийн хоёр долоо хоногт эрчээ авч энэ хүрээд байна. Цаашид ч улам өсөх хандлагатай байгааг эдийн засагчид анхааруулсаар буй. 
 
Энэ нь шинэ Засгийн газар, шинэ УИХ, Төв банкны шинэ удирдлагад томоохон сорилт болох нь мэдээж. Тиймээс гадагшаа явж ам.доллар олж ирэх арга замыг судлах шаардлага тулгарч байна. Мөн Олон улсын валютын сан, санхүүгийн байгууллагатай хэлэлцээр хийж бусад арга хэмжээ авахаас өөр гарцгүй. 
 
Гэвч энэ ажлыг амжуулах гэсээр багаар бодоход аравдугаар сартай золгоно. Уул уурхай болон бусад салбарт орж ирэх хөрөнгө оруулалт яг одоогоор дотоодын валютын нөөцөд төдийлөн дэм болохооргүй харагдаж буй:
 
Хөрөнгө оруулалтын үр шимийг хүртэхэд мэдээж хугацаа хэрэгтэй. Тэгвэл энэ талаар эдийн засагч Х.Батсуурь “Гадаад валютын ханш их, бага байх нь эерэг, сөрөг нөлөөтэй. Хэн нэг нь төгрөгийн ханш уналаа манай экспортын үнэ хямдарна, экспорт өснө гэж мэдэмхийрч болно. Онолын хувьд тийм байж болох ч энэ нь манай эдийн засагт ач холбогдол багатай. 
 
Монгол бол импортын эдийн засагтай улс. Тэгэхээр долларын ханш өсөх нь импортыг үнэтэй болгох учраас эдийн засагт сайнаар нөлөөлөхгүй. Өнөөгийн байдалд хүрсэн гол шалтгааны нэг нь өмнөх жилүүдэд Монголбанкнаас 3.5 их наяд төгрөг буюу улсын төсвийн тал хувьтай тэнцэх хэмжээний мөнгийг хэвлэж эдийн засагт нийлүүлснээс болсон тухай би хангалттай ярьсан" хэмээсэн. 
 
Тэгвэл Үндэсний стратегийн хүрээлэнгийн гүйцэтгэх захирал Б.Мөнхсоёл “Эрэлт нь өндөр хэрнээ ам.доллар олдохгүй байгаа учраас ханш өндөр тогтож байгаа. Яагаад доллар олдохгүй байна вэ гэхээр экспортын хэмжээ багассан, гадаадын хөрөнгө оруулалт буурсан, валютын нөөц нэмэгдэхгүй байгаатай холбоотой. Мөн иргэдийн төгрөгт итгэх итгэл буурсан гээд олон шалтгаантай" гэжээ.
 
Тэгвэл хэдхэн хоногийн өмнө Монголбанкны Ерөнхийлөгч Н.Баяртсайхан Монголбанкны нөөцийг нийтэд зарласан нь үнэндээ цочир мэдээ байлаа. Түүнээс өмнө хэн ч ингэж зоригтойгоор валютын нөөцийг ил цагаанаар зарлаж байсангүй. 
 
Эрхэм Ерөнхийлөгч УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан дээр “Монголбанкны валютын нөөц 1.2 тэрбум ам.доллар гэж дансанд тусгасан байгаа. Гэхдээ Хятадын Ардын банктай байгуулсан своп хэлэлцээрээр нийтдээ 1.6 тэрбум ам.доллартай тэнцэх хэмжээний юань төгрөгийн своп хийсэн. Энэ дүнг оруулаад тооцвол Монгол Улсын валютын цэвэр нөөц -429 сая ам.доллартай тэнцэж байна” гэв. 
 
Ханш гэдэг эмзэг сэдэв. Энэ утгаар Төв банкны Ерөнхийлөгчийн энэ мэдээллийг нийгэм цочир хүлээн авч байна. Цөөн үгээр хэлбэл, бодит мэдээлэл өгснөөрөө тэрбээр олон хүний нүдэнд буруутан болж харагдав. Мэдээж энэ бүхний эсрэг талд үнэнийг мэдэхийг хүссэн олон иргэнд дүгнэлт хийх боломж гарсан биз.
 
Үнэндээ өнгөрсөн дөрвөн жилийн хугацаанд манай улсын гадаад валютын нөөц шавхагдсан байсан. Гэтэл Монголбанкны зүгээс шавхагдаж хоосорсон нөөцийн санг “Болж байна", “Сандрах болоогүй” гэх мэт зөөлөн үгээр аргадаж, олон арга хэмжээг авч хэрэгжүүлснийг эдийн засагчид өнөө хүртэл халаглан ярьж байна.
 
Тухайлбал, Хятадын Ардын банктай хийсэн юань-төгрөгийн своп хэлцлээр таван жилийн хугацаатай 15 тэрбум юань буюу 2.4 тэрбум ам.доллар авсан нь Монголбанкны Ерөнхийлөгчийг ажил хийсэн мэт харагдуулах том шалтгаан байв.
 
Албан мэдээг авч үзвэл манай улсын гадаад валютын албан нөөц өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард 1.54 тэрбум ам.доллар байсан бол тавдугаар сард 1.44 тэрбум болж буурчээ. Үүнээс хойш Монголбанкны зүгээс албан ёсны мэдээлэл өгөөгүй байгаа юм. Энэ мэт ээдрээтэй олон зүйлийн дундаас Монголбанкны Ерөнхийлөгч асан Г.Золжаргал одоо хаана явна вэ гэсэн асуулт хариулт нэхэн торойсоор. Мөн түүнээс хариуцлага нэхэх хүсэлтэй иргэд ч одоог хүртэл байсаар байна.
 
Д.Булган
Эх сурвалж: