Хувьцаа гэж компанид хөрөнгө оруулж, түүнийг үндэслэн хувьцаа эзэмшигчдийн хуралд оролцож санал өгөх, ногдол ашиг авах, компанийг татан буулгасны дараа үлдсэн эд хөрөнгийг худалдан борлуулснаас олсон орлогоос хувь хүртэх болон хуулиар тогтоосон бусад эрхийг гэрчилсэн үнэт цаасыг хэлнэ. Энэ утгаараа хувьцаа бол хөрөнгө.
Харин манайхан хувьцааны үнэ цэнийг хэр зэрэг ойлгодог вэ. Аль нэг компанийн хувьцаа эзэмшдэг бол хувь хүртэнэ гэдгээ ойлгодог уу. Ялангуяа “жижиг” хэмээх тодотголтой хувьцаа эзэмшигчид хувь эзэмшигчийн хувьд хурал, шийдвэрт нь оролцож, ногдол ашиг авдаг уу. Эсвэл тийм боломжийг томоохон хувьцаа эзэмшигчид нь хаадаг уу.
Компаниудын хувьцаа тойрсон ийм асуудал Монголд цөөнгүй бий. Тухайлбал, “Улсын их дэлгүүр” ХК-ийн хувьцааны асуудал олон жилийн турш хэрүүл маргаантай явж ирсэн. Энэ компанийн гол хувьцаа эзэмшигчид /Эх сурвалж: https://marketinfo.mn/stock/company/484/ болох Р.Содном /45.03 хувь/, Ш.Баярсайхан 5.57 хувь/, Ш.Уламбаяр /10.59/ эзэмшдэг байгаа юм. Бусад эх сурвалжаар Р.Содном 45 хувь, А.Шагдарсүрэн, Ш.Уламбаяр, Ш.Баярсайхан, Ш.Энхбаяр нар үлдсэн хувийг нь эзэмшдэг гэж байна. “Улсын их дэлгүүр” ХХК-аас нийт 21.3 тэрбумаар үнэлэгдэх 36 807 850 ширхэг үнэт цаас гаргасан. Дээрх томоохон хувьцаа эзэмшигчид 22 521 247 ширхэг үнэт цаас буюу 61.19 хувийг эзэмшиж, үлдсэн 14 286 603 ширхэг буюу 38.81хувийг 43 995 иргэн эзэмшдэг. Үүгээрээ “Улсын их дэлгүүр” ХК нь Монголдоо хамгийн олон хувьцаа эзэмшигчтэйгээрээ № 2-т бичигддэг байгаа юм.
Гэвч энэ компанийн бүх асуудлыг томоохон хувьцаа эзэмшигч хэдхэн хүн л мэддэг. 38.81 хувийг нь эзэмшдэг 43 995 хувьцаа эзэмшигч “хаалга”-ны гадна байдаг. Тэр ч байтугай ямар ч ногдол ашиг авалгүй өнөөдрийг хүрсэн.
Тухайлбал, СЗХ-ноос 2019 онд “Улсын их дэлгүүр” ХК-ийн 2016-2018 оны үйл ажиллагаанд шалгалт хийсэн. Тус хорооноос “Улсын их дэлгүүр” ХК-тай хийсэн “...Үйл ажиллагааг сайжруулах, бие даасан байдлыг хангуулах гэрээ” гэж байдаг байна.
Гэрээнд “УИД ХК-ийн барилгыг түрээслэх гэрээний үнийн дүнг тухайн үеийн зах зээлийн ханштай дүйцүүлэх…” гэж заажээ. Гэтэл “Номин реалтор” ХХК-тай түрээсийн гэрээг зах зээлийн үнээс хэт бага үнээр хийж дээрх гэрээнд заасан үүргээ хэрэгжүүлж ажиллаагүй байна.
Гэтэл “Улсын их дэлгүүр” ХК-ийн 2016-2018 оны ТУЗ-ийн тогтоолоор тус дэлгүүрийн барилгыг бүхэлд нь нэг сарын 450 сая төгрөгөөр хувьцаа эзэмшигч Ш.Баярсайханы хамаарал бүхий “Номин Реалтор” ХХК-д түрээсийн гэрээний дагуу түрээслүүлжээ. “Номин Реалтор” ХХК нь цаашаа мөн л Ш.Баярсайханы өөрийн хамааралтай “Номин Тав Трейд" ХХК-д бүх талбайг нэг сарын 800 саяар түрээслэсэн байдаг. Ингэхдээ бас арга хэрэглэсэн. Энэ түрээсийн асуудлыг Хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаар орохын өмнө “Улсын их дэлгүүр” ХК -ийн 2.0 хувийг “Номин холдинг” ХХК-даа шилжүүлсэн байна. Ингээд хувьцаа эзэмшигчдийн хурлаар “...2.0 хувь эзэмшиж байгаа этгээд түрээслэх нь зүйтэй” гэж санал өгсөнөөр өөрсдийн хамаарал бүхий “Номин Реалтор” ХХК-д “Улсын их дэлгүүр” ХК -ийн талбайг зах зээлийн үнээс багаар түрээслүүлэх боломжийг эдлүүлсэн байдаг. Үүний улмаас “Улсын их дэлгүүр” ХК нь 2016 онд 3.9 тэрбум, 2017 онд 2.4 тэрбум, 2018 онд 2.6 тэрбум төгрөгийн татварын дараах цэвэр ашигтай ажиллах боломжийг хаасан байна.
Хэрэв энэ ашгийг хууль ёсны дагуу авсан бол тус компани нэгж хувьцаанд 2016 онд 106 төгрөг, 2017 онд 65 төгрөг, 2018 онд 71 төгрөгийг ногдол ашиг хэлбэрээр хуваарилах байсан гэх тооцооллыг СЗХ-ноос хийсэн байна.
Ийнхүү урсгал зардлаа ч дийлэхгүй шахуу үнээр талбайгаа түрээслүүлсэн учраас“Улсын их дэлгүүр” ХК өөрөө өрөнд ордог. Тэгэх тоолондоо “Номин Реалтор” ХХК-наас мөнгө зээлдэг. СЗХ-ны шалгалтаар “Улсын их дэлгүүр” ХК нь 3.1 сая ам.долларыг “Номин реалтор” компаниас зээлсэн бөгөөд сарын 1.44 хувийн хүү төлдөг нь ил болжээ. Хамгийн ноцтой нь ингэж ам.долларын зээлийг компанид олгодоггүй. Төлбөр тооцоог төгрөгөөр хийх Монгол Улсын хууль үйлчилсээр байгаа юм. Тиймээс тухайн үед “... “Улсын их дэлгүүр” ХК нь “Номин холдинг” ХХК-тай зээлийн гэрээг гадаад валютаар байгуулсан нь Төлбөр тооцоог үндэсний мөнгөн тэмдэгтээр гүйцэтгэх тухай хуулийг зөрчсөн. Иймд СЗХ-ноос прокурорын байгууллагад хандан зөрчлийн хэрэг нээж, хэрэг бүртгэлтийн ажиллагааг эхлүүлсэн байна. Шалгалтын ажлын хэсгээс “Улсын их дэлгүүр” ХК -ийн холбогдох хууль тогтоомжийг зөрчсөн бусад үйл ажиллагаанд торгууль оногдуулж, улсын байцаагчийн албан шаардлага хүргүүлж, жижиг хувьцаа эзэмшигчдийн эрх ашгийг хамгаалах чиглэлээр холбогдох хууль тогтоомжид заасны дагуу арга хэмжээнүүдийг хэрэгжүүлж ажиллах үүргийг өгчээ” гэсэн мэдээлэл цацагдаж байв. Улмаар СЗХ-ноос ХУД-ийн Иргэний анхан шатны шүүхэд нэхэмжлэл гаргасан боловч тус шүүх “...СЗХ нь “Улсын их дэлгүүр” ХК -ийн 31 хувь буюу жижиг хувьцаа эзэмшигч 40 мянган иргэнийг төлөөлөх эрхгүй” гэсэн шийдвэрийг гаргуулсан байна.
Түүчнлэн “Улсын их дэлгүүр” ХК -ийн ТУЗ-ийн хараат бус гишүүдийн нэг нь ГТГ-ын дарга асан Г.Өлзийбүрэнгийн хүү Үнэнбүрэн ажээ.
Дээрх явдлуудын талаар 2019 оны арванхоёрдугаар сард “жижиг” хувьцаа эзэмшигчдийн төлөөлөл О.Отгонбаяр Өдрийн сонинд “...СЗХ-ноос хийсэн шалгалтаар “Улсын их дэлгүүр” ХК доороо охин компани байгуулаад түүндээ бүх ашгаа өгдөг, эсвэл түүнээсээ зээл аваад хоорондоо гэрээ хийгээд бирж дээр бүртгэлтэй байгаа компаниа алдагдалтай ажиллуулахад хүргэдэг. Түүнийг 2015 онд хувьцаа эзэмшигчид эсэргүүцээд явж байсан боловч хоорондоо тухайн үед үр дүнд хүрч чадаагүй. Тэр үеийн нөхцөл байдлаас шалтгаалсан болов уу, бүгд хоорондоо ярилцаж үзэл бодлоо хуваалцах, мэдээлэлтэй болох нөхцөл бүрдээгүй. Тиймээс фэйсбүүк сүлжээнд “УИД-ийн жижиг хувьцаа эзэмшигчдийн нэгдсэн групп” байгуулаад хүмүүстээ мэдээлэл өгөөд явж байна. Магадгүй 2015 онд хүмүүс илүү сайн зохион байгуулалттай байсан бол 44 000 хүнээс дор хаяж 10, 20 мянга нь нэгдэж илүү үр дүнд хүрэх байсан болов уу гэж боддог” гэж ярьж байлаа.
Мөн Үнэт цаасны “БиДи Сек” компанийн 2015 оны судалгааны материалд “...СЗХ шүүх дээр ялагдсан ч, энэ үйл явдал нь цаашдаа “Улсын их дэлгүүр” ХК-ийг илүү хараат бус, илүү нээлттэй, илүү сайн компанийн засаглалтай болгох болов уу гэж бид үзэж байна. Зах зээлийн ханшнаас маш доогуур үнээр түрээс төлснөөр “Номин” жижиг хувьцаа эзэмшигчдийг хохироож байгаа бөгөөд энэ өөрчлөгдөх ёстой. Бид СЗХ-ноос эхлүүлсэн энэхүү ажлыг маш зөв гэж үзэж байгаа” гэжээ.
Ер нь бол Ш.Баярсайхан нар “Улсын их дэлгүүр” ХК-ийн 40.000 гаруй хувьцаа эзэмшигчид 2021 оныг хүртэл ямар нэгэн ногдол ашиг өгөөгүй. Гэтэл “Улсын их дэлгүүр” ХК -ийн ихэнх хувьцааг эзэмшдэг Ш.Баярсайхан нар Улсын их дэлгүүрийн барилгыг өөрсдөө түрээслэж, энэ нь ашиггүй “ажиллахад” хүргэсэн байдаг. Тэгсэн атлаа Ш.Баярсайхан 2016 оноос “Ариг” банкны хувьцааг эзэмших болсон. Хоёр, гурван жилийн өмнөөс “Ариг” банкны хувьцааны асуудлаар маргаан үүсч, хамтрагч нь ял авч шоронд орсон. Энэ бүхэн нь өөрийнхөө өмчийг өөртөө түрээсэлж, жижиг хувьцаа эзэмшигч нарт өгөх ёстой байсан ногдол ашгаар “Ариг” банкийг авчихав уу гэж хардах бүрэн үндэслэлийг бий болгоод байна. Өөрөөр хэлбэл, Ш.Баярсайханы “Ариг” банкны хувьцаа авахад зарцуулсан хөрөнгийн эх үүсвэрийг шалгах хэрэгтэй гэсэн үг.
Нөгөөтэйгүүр Ш.Баярсайхантай “ноцолдсон” хэн ч Хан-Уул дүүргийн шүүх дээр дандаа унадаг олон тохиолдлыг эх сурвалжууд яриад эхэлсэн. Энэ бас л анхаарал татна. Шүүх байгууллагад итгэж болох ч энэ “давхцал”-ыг бий болгодог шүүгч нар байхыг үгүйсгэхгүй.
Нэг үгээр хэлбэл, Монголын хууль, шүүхийн байгууллага Улсын их дэлгүүрээс “Ариг” банк хүрсэн “Номин”-гийн Ш.Баярсайханы замыг шалгах цаг болсон байна.
Б.Дамдин-Очир
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
Сэтгэгдэл0
Шагдарсүрэнгийн Баярсайхан гэж юу ч хийхээс буцахгүй нахальный этгээд дээ!!!!
Сү Батболд, Мие нарын шийрийг хатаасан шилийн сайн луйварчин бол Ш.Баярсайхан. Мэхт мэхэндээ гэгчээр Эрэлийн Эрдэнэбат түүний мэхэнд орж Ариг банкаа алдсан. Одоо Баярсайхан аав шигээ том луйварчин болохын тулд УИХ-д орж ирнэ.
энэ луйварчныг хэзээ нэг цагт бурхан шалгалтаа авнаа цаг хугацааны асуудал, Хууль шүүхийн байгууллага шалгаж үнэнийг нь олно гэж байхгүй юм шиг байна
Баярсайхан гэж новш улсын ганц дэлгүүр авчихаад олигтой авч явж чдахгүй байгаа шүү муу шуалы тулам нусак новш.
Эцэг нь гээд лалар Шагдарсүрэн улсын их дэлгүүрийг хууль бусаар авсаан. Шагдарсүрэн гэж шуналын тулам балиар хар өвгөний хүү энэ баярсайхан бол бүр ч хөгийн новш доо
Үйлийн үр гэж айхтар юм байдаг юм даа!!! Түүнээс хэн ч зайлж чадахгүй!!! Зайлахын тулд нэгэнт үйлдсэн нүгэлээ цайруулах хэрэгтэй!!! Эс тэгвээс пиздец!!!
Шагдарсүрэн баярсайхан нарын Үйлийн үр нь ирж үхэх нь тодорхой
Хөгийн новш л доо
ганц УИД ч биш мөн Гутлын үйлдвэр, их тэнгэрт байрлах буудал зэргийг шалгах цаг бсоон.
хувьцаа эзэмшигчид босох тэмцэх хрэгтэй.өөрөө өөртөө түрээслэнэ гэж юу байдаг юм. татвар болон ноогдол ашигаас бултуулж байна. гэртээ нойргүй хонотол нь жагсаж тэмц, дарамтал.
Etseg n xeer alga bol Xuun shiir alga gej yg bi dee.
Zavaan lalr shuu. Hamag buzar bulai buhniig hideg sda.
Би УИД ын хувьцаа эзэмшигч олон жил НООГДОЛ ашиг авсангүй өдийг хүрлээ Энэ өндөр Төрийн шагнал авсан нөхөр Банк хүртэл байгууллаад үнхээрэл баяжижээ хэзээ энэ олон хүнийг НООГДОЛ ашгийг өгөх болоо
Луйварчин гэр бүл.Өөрсдөө хуулийг сайхан ярьдаг ч хийж бгаа үйлдэл нь хорлонтой. Дэндүү гэмээр шулаачид.
НОГООН ШАГДАРСҮРЭНГИЙН НОГООН БЭЛТРЭГ ХУЛГАЙЧ, ШУНАЛЫН БУЗАР НЬ ХЭЗЭЭ НЭГ ЦАГТ ӨРЛӨНӨ ДӨӨ ЭДНИЙ ГЭР БҮЛИЙНХНИЙГ
хугацаагүй хадгаламжийн хүүг тэглэв мөнгөө хөрөнгө оруулалтанд оруулмаар байна монголд хувьцааны ноогдол ашиг олон жилийн турш өгдөггүй өгсөн ч автобүсны нэг удаагийн тасалбарын үнэ хүрдэггүй энэ байдлыг сангийн яамСЗХ мэдсээр байж арга хэмжээ авд аггүй тийм байхад хувьцаа гэж яриад нэмэргүй
30 гаруй хувийг эзэмшдэг жижиг хувьцаа эзэмшигч тэнэгууд ийм олон жил юу ч ган хийхгуй дээрэлхуулж байгааг хохь чинь л гэж хэлэхээс оор юу гэхэв, Чадаж байгаа юмыг яая гэхэв, Баярсайханд баяр хургье
Энэ 40 гаруй мянган хүн 2016,2017,2018 онд нийт дээ 11 сая төгрөгийн ногдол ашгийг Баярсайханд бэлэглэсэн нь үнэн л дээ
Их дэлгүүр ашиггүй ажиллаа юу.түрээслэгч нараас нь хэдээр талбайгаа түрээслэдэгийг асуугаарй.700к түрээстэй лангууны орлогоос хамаарч 1400000к авна.асуувал гар гэнэ.аудит оруулах газардаа
Их дэлгүүр шатахад номин буруугүй гүйцэтгэгч компани буруудсан.хямдхан зардлаар хямд газартай гэрээ хийсэн номин уг нь буруутай баймаар.хохирсон нь түрээслэгч харилцагч нар нь .үнэндээ хаягдсандаа
Ихэнхи жижиг хувьцаа эзэмшигчид хохирч эзэд болох нөхөд нь баяжаад байдаг нь Монголын минь байдаг л зүйл болоод байна. Хндийд ном журмын дагуу явдаг болох бол!!!
Хувьцаа нэрээр ганц,хоёр хүн эзэн суудаг,ашиг өгдөггүй өнөөх луйврын хувьчлалын нэг сонгодог жишээ уид-р зогсохгүй түгээмэл жишээ энэ.Ямар ч засаг эс үйлдэл үзүүлдэг гэнэт баяжилт,гэнэн ядуурлын уршиг гүнзгийрсээр...
bayangol mah impex talh chiher geed ijilhen shuu dee, manai ene hugshin hulgaich ah nar hezee neg hun shig hulgai hiihgui ajil hiih um boloo??? mongoliin tom geed baigaa companiud iin sanhuugiin tailan haraad uzeerei... bugd ashiggui buyu hamag umaa hulgaid aldchidag
zov mortoi zov setgeltei shunalgui yavah saihan egel jiriin negnee gomdooj hunii yumaar huudegnej yavah ur huuhed oort monch ih urhagtai.
Анх л феодалын сэтгэхүй буюу дундад зууны түрүүлж луйвардах аргыг бизнесийн гараа хийсэн энэ үеийхэнийг алга болтол шударга ёс бодож зүрхээ бүү өвтгө.
Анх Номин 5 гэж Хувиараа Эрхлэх Аж Ахуй ХЭАА гэдэг нэртэй оёдлын цэг орцны доор нээж байсан юм. Энэ цэвэр Шагаа гуай санаа байсан юу ч болж чадаагүй. Баяжихид нь их тус болсон хүн бол Баярсайханы хадам аав Огноон гуай юм. Огноон гуай бол хуучны 1000 нэрийн барааны дэлгүүрийн ерөнхий нябо хүргэндээ электрон бараа зарах лангуу гаргаж өгч Номин электроникс болох түүх эхэлсэн. Одоо Огноон гуай хүүхдийг бүгдийг Номингоос хөөсөн. Шагаа бол Ховдын Булганы торгууд айхтар хүн л дээ. Хүүгийнхээ бизнесийн ар талд туслахаар орж ирээд шунал дийлэхээ болиод хүн сэтгэлээ алдсан хүн. Содном гуай бол Баярсайханы ээж. Зүгээр л нэрийг ашиглаж байгаа юм эд нар. Бизнесийн ажилд оролцдоггүй эмч байсан хүн дээ. Одоо гэр бүл дотроо бөөн мөнгөний хэрүүлтэй. Их дэлгүүр Энэбиш даргын үед их нотой зарагдсан. Шагаа Октябрийн районы орлогч дарга байсан. Энэбиш даргатай сайн танил хахууль Энэ тэр өгсөн гэж ярьдаг. Дуудлага худалдаа хийсэн. Энэ гэр бүл үйлийн үрээ эдлэнэ гэдэгт огт эргэлзэхгүй байна.
БАярсайхан бол хогийн хулгай. ӨӨдгүй амьсгаа бгаа юм. Номинд ажиллаж байсан бүх хүн мэднэ. Хорголоо тоолсон, шуналын тулам бгаа юмаа.
Номин сүлжээ Гоё нэртэй заваан дэлгүүр аль болох орохгүйг хичээдэг дээ
30- 40 жил УИД -г ашиглаж ашиглаж чихаад хувьцаа эзэмшигчидээ ногдол ашиг өгөхгүй байхдаа яахавдээ