Гурван этгээдийн хэлэлцээр Монгол Оросын хил дагуу орших Хиагт хот буюу 18-р зууны эхнээс Орос, Монгол, Хятадын худалдаа арилжааны үндсэн цэг төвлөрсөн хотод болсон. Орос Хятадын худалдааны ихэнх хувь Хиагтаар дайрч өнгөрдөг байсан.
Хятад улс уг хэлэлцээрт орсон гол нөхцөл нь:
1. Монгол улсын олноо өргөгдсөн оны цолыг хүчингүй болгох
2. Тусгаар тогтнолыг нь хүчингүй болгох
3. Хааны цолыг хэрэгсэхгүй болгохыг Монгол улсаар хүлээн зөвшөөрүүлэх явдал байсан.
Гурван улсын хэлэлцээр Монгол улсын худалдаа хил гаалийн тухай харилцан тохиролцсон юм. Мөн Орос, Хятад иргэдийн эрхийг Оросын Консул болон түүний томилсон хүмүүс Хятадын сайд ба түүний түшмэлүүд хамгаалж хариуцахаар болсон.
Хиагтын гэрээнд оролцсон Монгол улсын засгийн газар түүний бүрэн эрхт төлөөлөгчдийн тавьсан гол зорилго нь:
1. 1911 онд тунхагласан улсынхаа тусгаар тогтнолоо баталгаажуулах
2. Монгол Улсын засгийн газрыг дэмжиж нэгдэхээ илэрхийлсэн Өвөр Монгол болон бусад Монгол үндэстнээ өөрсдөдөө хамааруулах зорилго байсан.
Энэ зорилго хэрэгжсэн байдал нь:
1. Монгол Улс эзэн хаантай
2. Үндэсний засгийн газартай
3. Өөрийн асуудлаа дотооддоо шийдэх эрхтэй
4. Өөрийн цэрэгтэй
5. Нутаг дэвсгэртэй
6. Тусгайлан тогтоосон хил хязгаартай
7. Хятад иргэдийг олноор оруулахгүй байх
8. Бусад улсын цэргийг нутаг дэвсгэртээ байрлуулахгүй байх
9. Худалдааны талаар Олон Улсын Гэрээ байгуулах эрхтэй болсон
10. Дээрх эрхийг хэрэгжүүлэхэд Хаант Орос улс болон Хятад улс оролцохгүй байхаар тохиролцсон
11. Уг гэрээгээр Монголын улс төр хязгаарлагдмал шинжтэй болсон ч гэрээний эхэд "Улс" гэдэг үгийг оруулахаар болсон.
Гурван улсын гэрээнд Хятадын засгийн газар түүний бүрэн эрхийн төлөөлөгчдийн тавьсан зорилго нь:
1. Ар, Өвөр Монголыг өөртөө бүрэн хамааруулж Манж Чин улсыг залгамжлагч гэж өөрийгөө үзэж Монгол үндэстний талаарх бүх эрхийг өвлөн авч хадгалдаг.
2. Үүний тулд Орос Хятадын тунхагыг Монгол улсаар хүлээн зөвшөөрүүлэх, МУ-ын тусгаар тогтнол оны цол хааны цолыг хэрэгсэхгүй болгох зорилго тавьсан.
Хятадын тавьсан зорилго хэрэгжсэн байдал нь:
1. Өвөр Монголыг өөртөө авч чадсан
2. Ар Монголын хувьд Орос болон Монголын хүчтэй эсэргүүцэл дээр тулгарч нэр төдий сюзернитет эрхтэй үлдсэн
3. Хэлэлцээрийн явцад Хятадын төлөөлөгчид Монголыг "Улс" гэж томьёолохыг эсэргүүцэж хэрэв ингэж бичвэл Хятад улсаас салсан болон хэмээн Монголыг тусгаар тогтнолоо устгаж Хятадын бүрэлдэхүүнд орохыг шаардсан ч бүтээгүй.
Гурван улсын гэрээнд оролцсон Оросын засгийн газар болон түүний бүрэн эрхт төлөөлөгчдийн тавьсан гол зорилго нь:
1. 1911 оны Монголын үндэсний хувьсгалд тусалснаараа олж авсан улс төр, эдийн засгийн байр сууриа баталгаажуулах.
2. Ар Монголыг өөрийн нөлөөний эрхшээлд голлосон улс болгохыг зорьсон.
Оросын талын тавьсан зорилго хэрэгжсэн байдал нь:
1. Хиагтын хэлэлцээрийн эхний үеэр Хаант Орос улс Монгол улстай мөнгө зээлдүүлэх, буу зэвсгийн, төмөр зам байгуулах, цахилгаан мэдээний тухай 4 зүйлийн гэрээ байгуулсан нь Монголд олж авсан улс төр, эдийн засгийн байр сууриа бататгасан явдал байсан.
2. Ар Монголд Хятадын Сюзернитет эрхийг ёс төдий тогтоож өөрийн холбоотон болох Англи, Франц улсуудын хилийн талаар байр суурьтай сөргөлдөхгүй байхыг хичээж байсан.
Хиагтын гэрээнд автономи буюу өөртөө эзэрхсэн хэмээх нэр томьёог хэрэглэсэн нь тухай үеийн ОУХ-нд бие даасан улсын утгаар хэрэглэж ирсэн жишиг. Гэрээний явцад болон түүний дараа ямар нэгэн маргаан гарвал тухайн үеийн дэлхийн нийтийн хэл болсон Франц хэлийг гэрээний үндсэн хэл болгохоор тохиролцсон юм. Учир нь: Аль нэг тал нь өөрийн хэлээр өөрийн улсын эрх ашгийг урьтал болгон хэлэлцээрийн агуулгыг гуйвуулахаас сэргийлж чадсан юм. Хиагтын хэлэлцээрт Монголын нутаг дэвсгэрийг зааглан тогтоосон нь Хятадаас тусгай, ОУЭЗ-н субъект мөнийг зөвшөөрсний нотолгоо болсон. Ийнхүү 1915 оны 6-р сарын 7-ны өдөр Хиагтын гэрээ түүний үйл явц өндөрлөсөн.
Ш.Үнэнтөгс
Treaty of Kyakhta 1915- A Treaty between Russia and China
Along with the Treaty of Nerchinsk (1689), this regulated the relations between Imperial Russia and the Qing Empire of China until the mid nineteenth century. It was signed at the border city of Kyakhta, August 23, 1727.
Results
Diplomatic and trade relations were established that lasted until the mid nineteenth century.
It established the northern border of Mongolia (what was then the Russo-Chinese border).
The caravan trade from Kyakhta opened up (Russian furs for Chinese tea).
Agreement with Russia helped China expand westward and annex Xinjiang.
Background
By the 1640s Russian adventurers had taken control of the forested area north of Mongolia and Manchuria. From 1644 the Manchus made themselves masters of China (Qing Dynasty). In 1689 the Treaty of Nerchinsk established the northern border of Manchuria north of the present line. The Russians retained Trans-Baikalia between Lake Baikal and the Argun River north of Mongolia.
At the time of Nerchinsk what is now Mongolia had just been captured by the Oirat Zunghar Khanate. These people were gradually pushed back westward. This raised the question of the Russo-Manchu border in Mongolia and opened the possibility of trade from the Lake Baikal area to Peking. The Manchus wanted an agreement because they were worried about possible Russian support for the Oirats and did not want disobedient subjects fleeing to the Russians. Many of the Cossacks in Siberia were rather close to bandits and could cause trouble if not restrained by the Tsar. The Russians had neither a reason nor the means to push south and were more interested in profitable trade. The Russians had no hope of sending a serious army this far east and the Manchus had no interest in the frozen forests of Siberia.
Negotiations
From the 1710s the Kangxi Emperor began to put pressure on Saint Petersburg for an agreement, largely by interfering with the caravan trade. The Lev Izmailov mission in 1719/22 to Peking produced no results.
Just before his death, Peter the Great decided to deal with the border problem. On October 23, 1725 Sava Vladislavich, a Serb in the Russian service, left Saint Petersburg with 1,500 soldiers and 120 staff including map-makers and priests. Before reaching Peking in November 1726, he picked up Lorents Lange and Ivan Bucholz and sent out cartographers to survey the border. The negotiators on the Manchu side were Tulishen and Dominique Parrenin (??this sounds like a Russian misspelling of a French name). After six months a draft treaty was worked up, but it became clear that neither side had adequate maps. In May Vladslavich and Tulishen went back to Selenginsk near Lake Baikal to get the waiting maps.
By August 31 a draft treaty was drawn up ('Treaty of Bura' after a nearby river). Work quickly began setting up border markers starting from Kyakhta on the Selenga River. The 'Abagaitu Letter' listed 63 markers from Kyakhta east to the Argun River. The 'Selenginsk Letter' listed 24 markers west from Kyakhta to the "Shabindobaga River on the northwest slopes of the Altay Mountains" (??this needs to be located). The 'Treaty of Bura' was sent to Peking to be combined with work already done there. The result was sent back to the frontier and the Treaty of Kyakhta was signed on 25 June, 1728 (old style). The treaty had three official versions, in Russian, in Latin and in Manchu. No official Chinese version of the treaty exists.
Articles
The Treaty had eleven articles, the core of which dealt with commercial relations and diplomatic immunities.
Articles I and XI spoke of eternal peace and cooperation between the two nations, and concerned itself with the language and organization of the rest of the document.
Article II dealt with the exchange of fugitives.
Article III, along with VII, delineated the new borders, leaving only territory along the Irtysh River unassigned. The fate of this land, according to the treaty, would be determined in the future by ambassadors or further correspondence between the two nations' capitals.
Article VI dealt with commercial relations; from this treaty and others, Russia gained far more favorable commercial arrangements with the Chinese than most European countries, who traveled by sea and traded at Canton.
Article V allowed for the establishment of a Russian religious institution in Beijing.
Article VI, along with IX, concerned itself with the forms and modes of diplomatic intercourse between the two nations, both of which had complex systems of bureaucracy and protocol.
Article VIII, along with X, discussed the methods and procedures for settling future disputes.
1768: On 18 October 1768 a Convention was signed modifying Article X of the original treaty making punishments more explicit. This was due to the Qing conquest of the Zunghar Khanate, causing rebels to cross the border and other problems which led the Chinese to curtain trade in 1762 and suspend it in 1765.
1915 On 25 May 1915, China, Russia and Outer Mongolia made a second treaty of Kyakhta. Basically: Russia and China recognize Outer Mongolia's autonomy, but Mongolia recognizes China's sovereignty and will make no treaties with foreign countries. This had the effect of reducing Outer Mongolia's autonomy within the new Republic of China, but it became moot after the October Revolution when Mongolia lost its protector.
Сэтгэгдэл0
OIRDUUD CH MONGOLYN TUSGAAR TOGTNOLD IKH CH GAI TAR'SAN ULSUUD SHUU. ZUGEER MOROOR OO TURKESTAN ,SHINJAAN,KAZAXSTAN AA ZAXIRAAD HEN HEND EE HAL BALGUI YAVJ BAISAN BOL . BARUUN MONGOLCHUUD BAIGALIIN KHHII ,NEFT EE OLBORLOOD ,MONGOL CH BAIGAL IKH DALAIN CHAND CHAYANDIN ,KOVYKTINY ORDOOS OO HIIG EE SHAHAAD , ZAIBAIKALSKAAR DALAID GARTSTAI LUT AMITAD SUUJ BAIH BAISAN YUM ...
oiraduud bol chingesees hoish mongol ulsiig neriig garsan aldart zvvngariin ulsiig baiguulj dundad azid ih gvren baiguulij mongoliin neriig aldarshuulsan aguu tvvhtei baruun mongolchuudaa.oiradiin esen taij l hyatadiin 0.5 say hvntei armiig ylj haaniig olzolj honichin bologson aguu tvvh shuu.esen taij ene ylaltaa temdegelej bvh mongol tuuragtaniig ulaan zalaa hereglehiig tushaaj baisan. mongolchuud oorsdoogoo ulaan zalaat mongolchuud gedeg.halimaguud ch ulaan zalaatai gedeg. buriaduud malgain deeree ulaan zalaagaa odoo hvrtel hiij bna..
Ойрдууд бол новшийн гарууд Галданбошигтын үр садууд одооч баллаж байгаа шүү ойрдуудыг төрийн толгойд гаргаж болохгүй гэдгийг Элбэгдорж яруу тодоор харуулж өгсөн дөө ккк
Сүүлийн үед " Шинжааны шанзав " Ц,Элбэгдорж хэмээх элдэвтэй нөхөр Монгол Улсын тусгаар тогтнолоор тоглох гээд нойр нь хүрэх ээ болиод бгаа юм. Ард түмний удирдлагтай парламентийн засаглалыг нурааж " Шинжааны Хаант " улсыг байгуулах гэж үзээд бгаа хүн дээ. 1911 онд Автономит Монгол Улс ,1921 онд Д.Сүхбаатар тэргүүтэй монгол хөвгүүдийн байгуулсан Ардчилсан Монгол Улс , Маршал Х.Чойбалсангийн ятгалгаар Сталины дэмжлэгтэй Франклин Рузвельтээр Ялтын гэрээнд Тусгаар Тогтносон Монгол Улс гэж Дэлхийн тавцан аа дэмжүүлж чадсан ар ,өвөр эх оронч монгол хөвгүүдийн нүр их гавъяа зүтгэлээр олж авсан Эрх чөлөөг чам шиг муу хог шаараар устгуулахгуй шүү ! Шинжааны Илийн голын хөвөөнд өө очиж сэрүүн зүүдэлнэ шүү !
ELBEGDORJ OO ,CHI SAIKHANBALAG ,SHOOHUUZ BAYARTSOGT NARAAR RIO TINTO-GIIN BANK-NY BARTSAAND TAVIULSAN MONGOL ULSYN OTY TOLGOIN ORD=NY LICENSE-G BUTSAAJ AVCHIRCH ARD TUMEND N TUSHAA !
Elbegdorj odoo MCS hemeeh hujaa kompaniig demjij Tavan Tolgoig ogoh geed noir hoolgui zutgej yavaa daa ,hoorhii Mongolyn Tenger,Sahius tuuniig orshoog !
Чуулалт хаалга, Бат хаалга, Долнуур, Хєх хот, Бугатын чиглэлд их цэрэг хєдєлгєсєн тvvх Баргад гарсан хєдєлгєєн нийт Євєр- монгол- чуудыг эрх чєлєєний тэмцэлд уриалсан тэр vед Богд хаант Монгол улс байгуулагдаж зарлан тунхагласан явдалд Євєр монголын Зуу vд, Зост, Жирэм, Шилийн гол, Улаан цав, Их зуу зэрэг 6 чуулган Хєх хотын Тvмдийн зvvн баруун гарын засаг Хар мєрний их мянган, Єєлдийн засаг, Алшаа, Ар хорчин, Илийн голын цахар зvvн гар болон Тарвагатайн аймгийн хошууд талархан дагаж баясахаа илэрхийлж, Нийслэл хvрээнээс цэрэг илгээж, Євєр монголыг бvхэлд нь Хятадын дарлалаас чєлєєлєхийг хvсэн гуйж байжээ. Хєлєнбуйрын Барга, Євєр зургаан чуулганы 49 хошууны 35 нь Монгол улсад нэгдсэнээс гадна Хєх нуурын 24 хошуу, Цахар 8 хошуу, Илийн гол болон Тарвагатайн 16 хошуу дагаар орж албан ёсоор нэгдэхээ илэрхийлсэн юм. Богд хааны зарлигаар 1913 оны 7-р сард зvvн хязгаарын хэргийг захиран шийтгэх тусгай газар байгуулагдаж, Сайдаар нь цэцэн хан аймгийн харьяат Егvзэр ачит зан бадарсан эрдэнэ мэргэн хамба Галсандашийг томилсон. Жамсранжавын Галсандаш нь 1912 онд Богд хааны зарлигаар vvрд хэрэглэх хутагтын тамга авсан Монголын тамгатай 13 хутагтын нэг юм. Євєрмонголтой холбоотой бvх бичиг баримт мэдээ сэлт тvvний удирдсан тусгай газраар дамжиж хэрэгжих учиртайгаар шийдвэрлэгджээ. Монгол угсаатныг нэгтгэх энэ бодлого нийт vндэстний эрх ашгаас урган гарсан чухал оролдлого байсан билээ. Ер нь Євєр монгол нутгийг чєлєєлєх нь vндэсний эрх чєлєєний хувьсгалт тэмцлийн салшгvй хэсэг байсан гэж судлаач эрдэмтэд vздэг. Євєрмонголын ардын бослогыг удирдагчид зохион байгуулагчдаас Э.Тогтох тайж,Хорчины Удай ван, Баргийн Ж.Дамдинсvрэн, Харчины Б.Хайсан гvн, бэйс Бавуужав, Илийн голын Тарвагатай нутгийн цахар Л.Сумьяа нарын зориг зvрх ихтэнvvд тодорсон. Э.Тогтох тайж 1900 оноос хятадын эсрэг идэвхтэй тэмцсэн. Зєвхєн 1907-1910 онд Хятад цэрэгтэй 23 удаа байлдсан багахан отрядын удирдагч байлаа. Тэр єєрийн отрядын хамт Хятад цэрэгт хєєгдєн орос улсын хил давж, орсон бєгєєд /тvvнийг отрядынх нь хvмvvсийн хамт/ эргvvлж єгєхийг Хятадын засгийн газраас шаардахад «Тогтох бол улс тєрийн зvтгэлтэн болохоос дээрэмчин биш тул танай саналыг биелvvлэх нь олон улсын хэм хэмжээг зєрчсєн болно!» гэж Оросын засгийн газраас хариу єгч улмаар Улан-Yд хотын орчим газар заан нутаглуулжээ. Э.Тогтох эхнэр, хvvхдээ тэнд орхиод таван нєхдийн хамт нийслэл хvрээнд ирж, Богд хаанд мєргєн «Монголын тєрд зvтгэх» чин хvслээ илэрхийлжээ.Богд хаант Монгол улс тvvний тэмцлийг єндрєєр vнэлж тэргvvн зэргийн жинс, тогосын отго, зоригт баатар цол шагнаж сангаас тусгай хашаа байшин олгосон байна. Тогтох хvрээнээс Євєрмонголдоо буцаж очоод цэрэг элсvvлэн нутаг усаа чєлєєлєх тэмцлээ vргэлжлvvлэн удаа дараа Юань Шикайн цэрэгт цохилт єгч билээ. Мєн Э.Тогтохын харьяат цэргvvд 1912 онд Ховд дахь Манжийн амбан сайдыг хєєж, тус хотыг харь цэргээс чєлєєлєхєд оролцож гавьяа байгуулсан тул Тvшээ гvнгийн цэргээр Тогтохыг шагнаж, цэргvvдээс нь П.Лаасаг, Насантогтох, Тємєр, Чой ван лун, Шаарийбуу, Найданжав нарын хvмvvс баатар цол хvртсэн юм. Эрдэнэбилэгтийн Тогтох уг нь Євєрмонголын Жирмийн чуулганы Горлос хошууны хvн байжээ. Євєр монголчуудын єєр нэг отрядыг ван Удай толгойлж, Хятад цэргvvдтэй тулалдаж байсан бєгєєд 1912 оны 8-р сард Богдхаант Монгол улсад нийлснээ албан ёсоор зарласан. 1912 оны 9-р сард арга буюу хvчинд автан ухарсаар гэр бvл цэргvvдийнхээ хамтаар Хянганы нурууг дамжин Монголд орж ирсэн. 1912 оны 11-р сард нийслэл хvрээнд ирэхэд нь тvvнийг цэргийн яамны дэд сайдаар томилж,Чин вангийн зэргээр шагнасан.Удай шvvх яамны дэд сайд байхдаа 1913 оны сvvлч 1914 оны эхээр Орос улсад очсон.1914-1915 онд Хиагтад болсон гурван улсын хэлэлцээрт Монгол улсын тєлєєлєгчдийн бvрэлдэхvvнд оролцсон хvн. Зостын чуулганы Харчин гvн, Гvнсэнноровын хошууны Б.Хайсан, мєн нутгийнхныхаа бослогыг удирдсан юм. Эрдэмт тvшмэл энэ хvн Дорнод Хятадын тємєр замын компаниас эрхлэн 1909 оноос Монгол хэл дээр гаргаж байсан «Монголын сонин бичиг» сонины эрхлэгчээр ажиллаж байв.1911 онд нийслэл хvрээнд ирж лам ноёдын нууц зєвлєлгєєнд Євєрмонголыг тєлєєлєн оролцсон.Улмаар Орос улсад явсан Монголын тєлєєлєгчдийн бvрэлдэхvvн орж Петербургт очсон.Монголын тулгар тєрийг сэргээн байгуулахад идэвхтэй оролцсон хvн юм. Богд Жавзан дамба Монгол улсын хаан ширээнд єргємжлєгдєєд тулгар тєрд хvчин зvтгэгсдийг хєхvvлэн шагнахдаа Чин ван М.Ханддорж, Да лам Цэрэнчимэд, Б.Хайсан гvн гурвыг буcдaас тvрvvн дурьдан нэрлэж байсан билээ.Энэ нь санамсаргvй зvйл биш юмаа.Тэрбээр дотоод яамны Дэс тvшмэлийн алба хашиж байлаа. 1912 онд Баруун хязгаарыг илбэн тохинуулах сайд Жалханц хутагт Дамдинбазарын зєвлєх сайдаар томилогдож Ховдыг чєлєєлєхєд идэвхтэй оролцсон. Yнэн сэтгэл мэргэн бодлогоороо хvчин зvтгэсний нь vнэлж Гvн Хайсанд тvшээ гvний зэрэг шагнажээ. Богд хааны зарлигаар зvvн ємнєд хязгаарын цэргийг дайчлан захирах сайдаар Манлай баатар Ж.Дамдинсvрэнгийн дараа томилогдсон хvн бол шударга баатар улсад туслагч цолоор шагнагдсан Харчины гvн Бавуужав байсан. Хаант тєрєєс тvvний vнэнч шудaргаар зvтгэж байгааг vнэлж бэйсийн зэргээр шагнасан. Бавуужав бол гурван улсын хэлэлцээрийн vр дагавараас хожмоо Монголын ноёдоос харилцаагаа тасалж санаа хувирч Євєрмонголдоо очоод Линьсисяний орчим Хятад цэргvvдтэй тулалдаж яваад амь vрэгдсэн юм. Цэргийн хэргийг бvгд захиран шийтгэх яамны 1902 оны 12-р сарын 7-ны бичигт: Илийн голын цахарын гvн Л.Сумьяа зуун цэрэг бэлэн болгов! гэсэн баримт бий бєгєєд энд єгvvлэгдэгч Лаварын Сумьяа нь Ил, Тарвагатайн нутагт гарсан эрх чєлєєний хєдєлгєєнийг удирдаж єєрийн албат иргэдийн хамт Орос нутгийг нэвтлэн Монгол улсад дагаар орсон хvн. Л.Сумьяа бол Монгол Улсын засгийн газраас ялгуун баатар цол авсан Монгол угсаатны эрх чєлєєний тєлєє тэмцэлд багагvй хувь нэмэр оруулсан хvн юм. Л.Сумьяа Богд хаант тєрд зvтгээд зогсоогvй 1921 оны ардын хувьсгалын vйл хэрэгт идэвхтэй оролцож хvндтэй гавьяа байгуулсан домогт партизануудын нэг. Богд хаант Монгол улсын засгийн газар улсаа нэгтгэж хязгаар нутгаа батлан хамгаалах зорилгоор Чуулалт хаалга,Бат хаалга, Долнуур, Хєх Хот, Бугат хотын чиглэлд таван замаар их цэрэг хєдєлгєсєн. Энэ таван замын цэргийг захирагч жанжнаар Манлай баатар Ж.Дамдинсvрэн томилогдож ажилласан. Ийнхvv их цэрэг цаашилж, Євєр монголд байгаа хятадын хар цэрэгтэй тулалдаж эхэлсэн бєгєєд Эзний гол, Ноён уул, Алшаагийн яамд хотын орчим, Шандын гол, Yхэрчин уул, Тэнгэр элс, Сургага Хєєрєг, Дархан уул, Чулуун хєхий хошуу, Долнуур, Бяруу хот, Хєх хотын орчим, Хєвєє шар хошуу зэрэг олон газар ялалт байгуулж байлаа. Энэ явдлыг Лондон таймс, Японы «Манчю ничи ничи» зэрэг олон сонин дэлхий нийтэд зарлаж байсан бєгєєд Орос улс «Танай улс учиргvй их улс болохыг бvv яар. Гагцхvv тогтнохыг хичээх нь эрхэм!» гэж зєвлєж их цэргээ татахыг шаардаж байсан. Энэ нь Хятадын засгийн газрын тvлхээс байсан буй за. Энэхvv таван замын байлдаан 1914-1915 онд Хиагтад болсон хаант Орос, Хятад хоёр улсын ил далд хуйвалдсан гурван улсын хэлэлцээрийн дараа зогссон. Энэ байдал нь Барга, Харчин, Хорчин, Сєнєд, Цахар, Алшаагийн болон Хєхнуурын Монголчуудад хvчтэй цохилт болж эдvгээ цаг хvртэл туурга тусгаар орших харамсалт явдлын эхэн болсон билээ. Монголчууд vндэсний эрх чєлєєнийхєє тєлєє тэмцсэн 1911 оноос эхлээд таван замын байлдааны ажиллагааг дуусан дуустал улс vндэстнийхээ тєлєє гарамгай гавьяа байгуулсан 101 хvнд баатар цол олгосон. Yvнд: Манлай баатар Ж.Дамдинсvрэн, Хатанбаатар С.Магсаржав, Хичээнгvй баатар Л.ГомбоИдшин, Шалгарсан баатар Б.Мааньжав, Хурцбаатар М.Ярин, Тvрэмгий баатар Баяр гvн нараас гадна Баргын Гилэн гvнж, Шаламгай баатар Пунцаг Гэлv сvхэн Доржпалам, Даш, Жигшинбуу, Сэргэлэн, Г.Цэнд гvн/Сангийн яамны дэд сайд байсан бодлогот баатар цолоор шагнагдсан/Жирмийн чуулганаас Бавуужав, Галсанцанпан, Тvгжням, /лам/ Долгор, Самдагдорж, Э.Тогтох, Тємєр, Тvмэннаст, Шаарийбуу, Зvvн vзэмчний Божи, Дэлхий, Єлзийбадрах, Дугаржав /шулуун цагаан vхэр сvргийн хошууны/ Заяат, /хєвєєт цагаан хошууны/ болон Харчины Волиган, Б.Мааньжав, Хєх хотын Тvмэд, Илиv, Чулуун Шилийн голын чуулганы Манажав, Мандах залан, Урианхайн Лувсан, Хохилон, Зуу vдийн чуулганы Норов, Налгор, Зостын чуулганы Чулуун, Мурангаа, Мутvнбунгаа, Зарууд хошууны Єлзий орших, Найман вангийн хошууны Сандуйжав зэрэг олон хvн энэ хvндтэй цол хvртэж улс vндэстнийхээ тvvхэнд мєнхєрсєн юм. Монгол улс тусгаар тогтнохын тєлєєх энэ хєдєлгєєнийг хаан ширээнээ залагдсан Богд Жавзандамба хутагтын гэгээн тал бvрээр дэмжиж, манай Монголын шашин тєрєє бататган газар нутгаа хамгаалж, єнє удаан амар жаргалтай суух цаг болов гэж байжээ. Энэ хэрэгт ерєнхий сайд Т.Намнансvрэн, гадаад яамны тэргvvн сайд М.Ханддорж, Да лам Цэрэнчимэд нарын олон хvн эцсийнхээ амьсгалыг хураатал зvтгэсэн билээ. Гурван улсын хэлэлцээрт ялагдсан Монгол улсын засгийн газар Євєрмонгол нутгийн гvнээс цэргээ хэдий ухраасан ч улс орноо нэгтгэх санаа бодлоо орхиогvй, дипломат аргаар гvйцэлдvvлэхээр зорьсон. Ийнхvv тvvхэнд «таван замын байлдаан» хэмээн бичигдэж vлдсэн vйл явдлын мєн чанар Монгол vндэстний тусгаар тогтнолын тєлєє байсан болoв уу. http://h-turuu.blogspot.com/2009/04/vv-v-v-6-v-vv-vv-v-v-v.html
хэхэ ингээд хараад байхад энэ хэдэн увс,шинжаан улсууд үнэнд ээ Монголын Төрд гавъяагүй улс ажээ )))
Халимгууд 17 дугаар зуунд Эрдэнэбаатархунтайжийн урилгаар Хөх нуурт ирж Халхын Цогт хунтайжийг цохин хядаж Түвдийн шарын шашныг аврахад хамжин тусласан түүхтэй. Халимаг ойрдын хүн нь халх монголчууд шиг биш юм даа. Уул нь халхын боол байх заяаг эзэн Чингис оноож өгсөн юм шүү дээ. Гэтэл их эзний зарлигийг зөрчин эзэн дээдэстэйгээ үе улиран мөчөөрхөн тэмцэж Монголын махыг идэж, тамирыг сульдаахад мөн ч их хувь нэмэр оруулж, манж хятад ялангуяа Оросуудын манай газар нутгийг булаан тэлэхэд тэнгэр мэт тусласан хүмүүс бол ойрдууд юм. Ойрд нэр барьсан хулгай нар хэзээний УРВАГЧ нар шүү дүү бүүр түүхээсээ!!!! Ойрдууд тэр Түвдүүдтэй нийлж Цогттайжийг цохисон. Түвдүүдийн тусламжтайгаар. Түүнээс өмнө Тогоон, Эсэн тайш нар Хятадын МИН улсын цэргийн болон бусад тусламжтайгаар Монгол цэргийиг цохиж байсан. Энэ Хулгай нарыг Халхууд нэгэ хэсэг нохойн дөнгөнд нь оруулж, боол заяанд нь байлгаж байгаад бас болхоо байгаад 1680-аад оноос Галдан бошгот гэж Манжийн боол, вассаль хамжлага, нөхөр гарч ирэээд Манжуудтай хуйвалдан Халхыг цохисон түүхтэй. Галдан маш зальтай бас түүхэн нөхцөл таарч Түвдийн далай ламаас Хаан цол аваад, Оросуудаас цахиур буу 3,000 мянгыг тусламжинд аваад, Манжуудаас тагнуулын мэдээ, Манж Хатны хамт аваад Халхыг ганцаардуулан цохисон хүн. Галдан бол Манжийн ЭФҮ, хүргэн хүн шүү дээ. Үнэн хэрэг дээрээ Манжийн вассаль байгаад сүүлдээ Манжуудад хууртагдсанаа мэдээд амиа хоролж үхсэн.!! Нохойн үхэлээр үхсэн. 1920 иод онд Торгуудын Балт ван гэгч Ойрдын улс байгуулан гэж гүйгэд, сүүлдээ Сүх, Чой хоёрт хөөгдөж Шинжаан гараад үхсэн. Дамбийжаа бас Ойрд улс гэж гүйгээд Сүх, Чой, Магсаржав нарын цэргүүдэд алуулсан Бүүр сүүлд, 1930-40 онд Ө.Бадрах З.Шижээ нар бас Ойрдын улс гэж далдаганаж байгаад алуулсан бодит үнэн түүх бий шүү дээ.
37.130.227.133 Чи шал худлаа шааж, монголчууд бидний дунд яс хаядаг манж, хятад, түвдүүдийн уламжлалт аргаар Монгол улсын үндэсний эв нэгдлийг эвдэн бусниулах хэрэггүй, чадах ч үгүй, хуунхууз аа.
Халхууд урваж, Ойрадууд тусгаар тогтнолоо хамгаалан байлдаж 70 гаруй жил Монгол улсын суулчийн гал голомт болж байсаныг 1755 онд Халхууд Манжтай нийлэн хуйс тэмтрэн 0,5 сая гэм зэмгуй ахан дуусээ алж, алсан хунийхээ чихийг нь авч ирж /тэр алсан хуний чих нь асар том овоо болж байсныг туухэнд бичиж улдээжээ/ лан монгоор шагнуулж байсан харамсалтай туух бидэнд сургамж болсон. Ойрадын Зуунгар улс нь Чингисийн угсааны Монголын суулчийн хучирхэг гурэн байсан тухай, урвагч Халхын харгайгаар устсан тухай алдарт эрдэмтэн Гумилев. Л маш тодорхой бичсэн байдаг!
Сүүлийн 40-өөд жил Галданбошгот гэж ор үндэсгүй түүхийг санаанаасаа ургуулан ЗОХИОЖ тахин шүтэх үйл явдал явсан нь санаандгүй асуудал биш. Цэдэнбалын үед ЗХУ-н санаачилга, зб-аар хийгдсэн ажи, өнөө үед Хятадууд санхүүжүүлж биагаа. Энэ нь гэхдээ түүхээсээ Монголын хагалган бутаргах, хүчийг сулруулах сонгодог арга байсан, одоо ч байсаар байгаа. 1400 онд Хятадын Минь улс бага хаадыг тухайлбал Ойрдын салан тусгаарлалтыг илтээр дэмжиж Тогоон, Эсэн нарт цол хэргэм өгөх, зэр зэвсгээр туслах ажил ажлыг амжилттай хийж Монголыг мохоож байсан. 1680-аад онд Манж чин, Түвдийн далай лам, Орос улс мөн энэ аргыг маш амжилттай хэрэглэж Монголыг мөхөөж Манжийн, Оросын харьяанд хувааж авсан. Энэ бузар ажилд ашиглагдсан хүн нь хувийн амбиц ихтэй, шуналтай, ухаан мулгуу Галдан бошгот байсан. Галдан бошгот Манжийн хааны Вассаль байсан хүн. Хэдийгээр Манжаас хэдэн мянган бээрийн хол оршдог ч, хаа хамаагүй ч Галдан Манжид морь нохой мэт үнэнч зүтгэж гагчхүү Халх Монголын эзэлж, хаан болход зөвшөөрөл хүсч байсан. Манжууд түүнийг хаан болгоно хэмээн Халхын эсэрэг турхирч Халхын цэргүүдийг Манжид зөвөлгөөнд дуудан авчараад ар хударгаар нь Хулгай Галданг оруулж түйвээлгэсэн. тэгээд Халхыг дарж авчаад Галданг золбин нохой мэт үзэж юун хаан болгох харин ч Урвагч хэмээн ад үзсэн тул Галдан аргаа бараад амь зулбан зугтаж Манжтай, бас Зүүнгарын хууль ёсны хаан Цэвээнравдантай байлдсан. Гэвч бүх зүйл амжилтгүй болж золбин нохойн үхлээр амиа хоролж үхсэн. Үнэн түүх ердөө л энэ. Тэрвээр Түвдийн Далай ламаас бошгот, хаан цол хүртэж Азийн өндөрлөг дэх шарын шашны тэргүүний төлөөх Өндөр гэгээн, Далай лам 2-ын тэмцэлд түвд далай ламын талд орж Халхын эсэрэг байлдсан. Тэрвээр оросын холбоотон болж Халхын эсрэг хамтдаа тэмцэх гэрээ хийсэн, зэр зэвсэгийн тусламж авсан. Тиймээс ч 1688 оны зун Халхын 6 мянган цэргийг Байгль нуур, Үд голд оросуудтай байлдаж цайц бэхлэлтүүдийг нь нураан ялж явах хойгуур ар хударгаар нь Халхад довтолсон юм. Чингис хааны алтан ургийн ноёдыг байсаар атал Боол удамтай тэгээд УРВСАН ХУЛГАЙ хүнийг Монголчууд хэзээ ч хаанаараа залахгүй гэдгийг тэр ойлгоогүй, гэвч үүнийгээ тэр Гадныхны тусламтжайгаар гүйцэтгэх оролдоод, сүүлдээ орох оронгүй золбин нохой болж төгссөн түүх нь үнэн юм.!!! ЗХУ-ын үед ч Монголыг Халх Ойрдоор нь бутарган хүчийг нь сул байлгах бодлогыг Цэдэнбал, Батмөнх гэсэн Халх бус хүмүүсээр дамжуулан гүйцэтгэж байна. Өнөөдөр яг энэ бодлогыг мөн манай агуу гуравддагч хөрш АНУ, хөрш Хятад улс явуулж биана. Үүндэ на.Сүхбаатар, Нагаанбуу гэх мэтийин овилгогүй далд санатай, шуналтай өөдгүй нөхдүүдийг ашиглаж Монголын түүхийг уран зохиол мэтээр ургуулан зохиолгож ажлыг хийлгэж, бүх л хэвлэл мэдээллээр цацаж олын тархийг угааж Монголыг Монголд нь дайсагнуулах ажлыг хийлгэж байгаа юм. Тэгээд Доктор Хоролдамба мэтийн түүхийг баримтаар нь судалсан үнэнийг хэлсэн хүмүүсийг гүтгэн доромжилж байгааг Монголчууд бид таслан зогсоох ёстой.
Gumilev geed bas shaachihaj haltar psdaa . Gumilev Altan urgiin Chingisiin ur sadyg magtaj bichsen bdg yum.,Ungar,pol'shd bolson Moni golyn hondiid bolson tulaand Subeedei janjin daisny alagdsan tsergiin toog barimyjuulj,chikhiig n ogtolj shuudailsab bdg yum ,omkhii urvagch psdaa.Galdan Boshigtyn yaraglalaas bolj Zanabaz,Cha
chahundorj naryg dagaj 20.000 orkh Hoh hot ruu nuusen bdg yum
Халхын ханууд, тууний дотор Чахуундорж Манжийн хаанд том хуугээ барьцаанд байлган вассал нь болчихсон, тэгээд Манжийн хааныхаа зовлогооноор хучирхэг Ойрад ах дуу-Зуунгарын эсрэг байнга дайсагнаж байсан байдаг. Харин Засагт хан Шар маш ухаантай хун байсан богоод хучирхэгжсэн Зуунгарыгаа тушин Манжийн эсрэг хамтран тэмцэж Монголоо урдаас ирж буй Асар том аюулаас аврахаас оор аргагуй гэдгийг ухаарч байсан. Гэтэл овилгогуй Чахуундорж хэдэн тумэн цэргээр цэрэглэн ходолж Засагт хан Шарыг алж, туунийг хамгаалж байсан Галдан хааны дуу Доржжав хунтайжийг 1000 цэргийн хамт гэнэдуулэн алж, улмаар Алтайн нурууны омнуур тойрон Зуунгарын ахан дуус руугээ довтлон Халх-Ойрадын дайныг эхлуулсэн нь туухэн унэн. Иймээс эвийн аргаар Монгол ундэстнээ нэгтгэхийн толоо Галдан хааны олон жилийн , олон удаагийн оролдлого тогсгол болж Чахуундожийг бут цохин урвагч Чахуундорж, тэнэг дуугээ хорьж чадаагуй Ондор гэгээн нарыг Монголд нь буцаан огохийг Манж эзэдээс нь шаардсан байдаг. Энэ хооронд Манж нар Галдан хааны ах Сэнгийн хуу Цэвээнравданг дэмжин Зуунгарын хаанаар ар хударгаар нь оргомжлуулж ар талыг нь тасалж ганцаардуулсан юм. Тэгээд Манж, урвагч Халхын хамтарсан 400,000 цэрэгтэй Ойрадын 30,000 /зарим эх сурвалж 50,000, зарим нь 80,000 гэдэг/ цэрэг хуч тэнцвэргуй тулаанд Тэрэлжийн 100 модонд ялагдсан . Ар талаа алдсан Галдан хаан 1696 онд одоогийн Говь-Алтай аймгийн Шарга сумын нутагт хор идэн оорийгоо хоноосон гэдэг. Ингэхдээ эцсийн уг нь " Би Халхаа ийм урвагч гэж бодсонгуй, даан ч дээ" гэж орилон сэлмээрээ ургаа хадыг тас цавчин гэртээ орон хор идсэн туухтэй. Галдан хааны Зуунгар улс 14 улс ундэстнийг оортоо захирсан Манжийн хаанаас илуу нутагтай, Монгол ундэстний суулчийн хучирхэг гурэн байсаныг туухчид хулээн зовшоордог. Ондор гэгээн ч хэдийгээр Чахуундоржоос болж арга буюу Манжид урвасан ч Ойрад ахан дуусээ, Оолдуудийг эх оронч, эрэлхэг монголчууд гэж хундэлдэг байсан байдаг. Галдан хааны дараа , Халх Манжид урвасны дараа Зуунгар улс 70 жил Монгол улс, ундэстнийхээ гал голомтыг хадгалж байсан нь туухэн унэн. Харамсалтай нь Манж-Хятадууд урвагч Халхуудын тусламжтай ахан дуу Ойрадын Зуунгар улсын дотоод зорчлийг ашиглан 1755-1757 онд бурэн мохоосон юм. Манжууд алсан Ойрад хуний тоогоор лан лангаар нь монго огно гэсний дагуу урвагч Халхууд Ойрад ахан дуусээ эр эм, хогшин залуугуй аймаглан хядаж 500,000 , зарим эх сурвалжаар 1 сая шахам гэм зэмгуй, энгийн номхон ахан дуусээ хядсан нь гашуун унэн. Алсан хуний чихээр тооцон лан монго огсоноор уул овоо босгосон байдаг. Умхий Манжийн хаан баатарлаг Ойрадуудаас ухтэлээ айдаг байсан тул тусгай элч илгээн Зуунгарын нутгаар явуулж шалгахад ногоо элч нь Хаандаа " Энэ Халхууд чинь Ойрадуудаа бараг хядсан байна. Зуунгар нутгаар 26 хоног явахад 1 ч амьд хунтэй таарсангуй. Алагдспн хуний хуур, эзэнгуй малаас оор юмтай таарсангуй" гэж бичсэн харамсалтай , сургамжтай туух байдаг. Ойрад Зуунгарын ахан дуустэйгээ нэгдэн Манжийн эсрэг тэмцэж, Монгол улсаа дахин байгуулах гэсэн Хотгойд/Ойрадын Хойд аймгийн ур сад/-ын Чингунжав, Халхын 2-Богдын торсон ах Рэнцэндорж ван, Оолдийн Амарсанаа нарын тэмцлийг мон л урвагч Халхуудын оорийнх нь хучээр дарсан гашуун туух дэндуу харамсалтай! Дашрамд хэлэхэд, Манж нар Рэнцэндорж ванг эхлээд урвагч нарын хучээр баривчлан Бээжинд ах Богдын нуурэн дээр зэрлэгэрр цаазлан толгойг нь тавган дээр тавьж огсон богоод Богдыг буцах замд нь хор огч алсан туухтэй. Урвагч Халхын ноедын харгайгаар Монгол улс мохон доройтож,очуухэн болсон нь маргашгуй унэн. Энд нийт Халх ахан дуус ямар ч буруугуй богоод урвагч, овилгогуй Чахуундорж тэргуутэй Халхын ноед юугаар ч зовтгохийн аргагуй буруутай!!!!!!!
Сүүлийн 40-өөд жил Галданбошгот гэж ор үндэсгүй түүхийг санаанаасаа ургуулан ЗОХИОЖ тахин шүтэх үйл явдал явсан нь санаандгүй асуудал биш. Цэдэнбалын үед ЗХУ-н санаачилга, зб-аар хийгдсэн ажи, өнөө үед Хятадууд санхүүжүүлж биагаа. Энэ нь гэхдээ түүхээсээ Монголын хагалган бутаргах, хүчийг сулруулах сонгодог арга байсан, одоо ч байсаар байгаа. 1400 онд Хятадын Минь улс бага хаадыг тухайлбал Ойрдын салан тусгаарлалтыг илтээр дэмжиж Тогоон, Эсэн нарт цол хэргэм өгөх, зэр зэвсгээр туслах ажил ажлыг амжилттай хийж Монголыг мохоож байсан. 1680-аад онд Манж чин, Түвдийн далай лам, Орос улс мөн энэ аргыг маш амжилттай хэрэглэж Монголыг мөхөөж Манжийн, Оросын харьяанд хувааж авсан. Энэ бузар ажилд ашиглагдсан хүн нь хувийн амбиц ихтэй, шуналтай, ухаан мулгуу Галдан бошгот байсан. Галдан бошгот Манжийн хааны Вассаль байсан хүн. Хэдийгээр Манжаас хэдэн мянган бээрийн хол оршдог ч, хаа хамаагүй ч Галдан Манжид морь нохой мэт үнэнч зүтгэж гагчхүү Халх Монголын эзэлж, хаан болход зөвшөөрөл хүсч байсан. Манжууд түүнийг хаан болгоно хэмээн Халхын эсэрэг турхирч Халхын цэргүүдийг Манжид зөвөлгөөнд дуудан авчараад ар хударгаар нь Хулгай Галданг оруулж түйвээлгэсэн. тэгээд Халхыг дарж авчаад Галданг золбин нохой мэт үзэж юун хаан болгох харин ч Урвагч хэмээн ад үзсэн тул Галдан аргаа бараад амь зулбан зугтаж Манжтай, бас Зүүнгарын хууль ёсны хаан Цэвээнравдантай байлдсан. Гэвч бүх зүйл амжилтгүй болж золбин нохойн үхлээр амиа хоролж үхсэн. Үнэн түүх ердөө л энэ. Тэрвээр Түвдийн Далай ламаас бошгот, хаан цол хүртэж Азийн өндөрлөг дэх шарын шашны тэргүүний төлөөх Өндөр гэгээн, Далай лам 2-ын тэмцэлд түвд далай ламын талд орж Халхын эсэрэг байлдсан. Тэрвээр оросын холбоотон болж Халхын эсрэг хамтдаа тэмцэх гэрээ хийсэн, зэр зэвсэгийн тусламж авсан. Тиймээс ч 1688 оны зун Халхын 6 мянган цэргийг Байгль нуур, Үд голд оросуудтай байлдаж цайц бэхлэлтүүдийг нь нураан ялж явах хойгуур ар хударгаар нь Халхад довтолсон юм. Чингис хааны алтан ургийн ноёдыг байсаар атал Боол удамтай тэгээд УРВСАН ХУЛГАЙ хүнийг Монголчууд хэзээ ч хаанаараа залахгүй гэдгийг тэр ойлгоогүй, гэвч үүнийгээ тэр Гадныхны тусламтжайгаар гүйцэтгэх оролдоод, сүүлдээ орох оронгүй золбин нохой болж төгссөн түүх нь үнэн юм.!!! ЗХУ-ын үед ч Монголыг Халх Ойрдоор нь бутарган хүчийг нь сул байлгах бодлогыг Цэдэнбал, Батмөнх гэсэн Халх бус хүмүүсээр дамжуулан гүйцэтгэж байна. Өнөөдөр яг энэ бодлогыг мөн манай агуу гуравддагч хөрш АНУ, хөрш Хятад улс явуулж биана. Үүндэ на.Сүхбаатар, Нагаанбуу гэх мэтийин овилгогүй далд санатай, шуналтай өөдгүй нөхдүүдийг ашиглаж Монголын түүхийг уран зохиол мэтээр ургуулан зохиолгож ажлыг хийлгэж, бүх л хэвлэл мэдээллээр цацаж олын тархийг угааж Монголыг Монголд нь дайсагнуулах ажлыг хийлгэж байгаа юм. Тэгээд Доктор Хоролдамба мэтийн түүхийг баримтаар нь судалсан үнэнийг хэлсэн хүмүүсийг гүтгэн доромжилж байгааг Монголчууд бид таслан зогсоох ёстой.
Халимаг ойрдын хүн нь халх монголчууд шиг биш юм даа. Уул нь халхын боол байх заяаг эзэн Чингис оноож өгсөн юм шүү дээ. Гэтэл их эзний зарлигийг зөрчин эзэн дээдэстэйгээ үе улиран мөчөөрхөн тэмцэж Монголын махыг идэж, тамирыг сульдаахад мөн ч их хувь нэмэр оруулж, манж хятад ялангуяа Оросуудын манай газар нутгийг булаан тэлэхэд тэнгэр мэт тусласан хүмүүс бол ойрдууд юм. Ойрд нэр барьсан хулгай нар хэзээний УРВАГЧ нар шүү дүү бүүр түүхээсээ!!!! Ойрдууд тэр Түвдүүдтэй нийлж Цогттайжийг цохисон. Түвдүүдийн тусламжтайгаар. Түүнээс өмнө Тогоон, Эсэн тайш нар Хятадын МИН улсын цэргийн болон бусад тусламжтайгаар Монгол цэргийиг цохиж байсан. Энэ Хулгай нарыг Халхууд нэгэ хэсэг нохойн дөнгөнд нь оруулж, боол заяанд нь байлгаж байгаад бас болхоо байгаад 1680-аад оноос Галдан бошгот гэж Манжийн боол, вассаль хамжлага, нөхөр гарч ирэээд Манжуудтай хуйвалдан Халхыг цохисон түүхтэй. Галдан маш зальтай бас түүхэн нөхцөл таарч Түвдийн далай ламаас Хаан цол аваад, Оросуудаас цахиур буу 3,000 мянгыг тусламжинд аваад, Манжуудаас тагнуулын мэдээ, Манж Хатны хамт аваад Халхыг ганцаардуулан цохисон хүн. Галдан бол Манжийн ЭФҮ, хүргэн хүн шүү дээ. Үнэн хэрэг дээрээ Манжийн вассаль байгаад сүүлдээ Манжуудад хууртагдсанаа мэдээд амиа хоролж үхсэн.!! Нохойн үхэлээр үхсэн. 1920 иод онд Торгуудын Балт ван гэгч Ойрдын улс байгуулан гэж гүйгэд, сүүлдээ Сүх, Чой хоёрт хөөгдөж Шинжаан гараад үхсэн. Дамбийжаа бас Ойрд улс гэж гүйгээд Сүх, Чой, Магсаржав нарын цэргүүдэд алуулсан Бүүр сүүлд, 1930-40 онд Ө.Бадрах З.Шижээ нар бас Ойрдын улс гэж далдаганаж байгаад алуулсан бодит үнэн түүх бий шүү дээ. Сүүлийн үед " Шинжааны шанзав " Ц,Элбэгдорж хэмээх элдэвтэй нөхөр Монгол Улсын тусгаар тогтнолоор тоглох гээд нойр нь хүрэх ээ болиод бгаа юм. Ард түмний удирдлагтай парламентийн засаглалыг нурааж " Шинжааны Хаант " улсыг байгуулах гэж үзээд бгаа хүн дээ. 1911 онд Автономит Монгол Улс ,1921 онд Д.Сүхбаатар тэргүүтэй монгол хөвгүүдийн байгуулсан Ардчилсан Монгол Улс , Маршал Х.Чойбалсангийн ятгалгаар Сталины дэмжлэгтэй Франклин Рузвельтээр Ялтын гэрээнд 1945 онд Тусгаар Тогтносон Монгол Улс гэж Дэлхийн тавцан аа дэмжүүлж чадсан ар ,өвөр эх оронч монгол хөвгүүдийн нүр их гавъяа зүтгэлээр олж авсан Эрх чөлөөг чам шиг муу хог шаараар устгуулахгуй шүү ! Шинжааны Илийн голын хөвөөнд өө очиж сэрүүн зүүдэлнэ шүү ! Элбэгдорж оо !
Чи битгий худлаа мэдэмхийрээд бай! Тэгэж ярих юм бол эзэн Чингис хааны сонгосон Огодэй хааны удам Хайду ноены удмынхан бол Ойрадын дээдсууд байжээ гэдгийг туухчид нотлоод байгаа. Харин Халхууд торийн эргэлт хийж хаан ширээг Огодэйн удмаас Тулуйн удам -Монход /Гуегтэй хувийн ош хонзонтой Батхааны хучтэй дэмжлэгээр/ хууль бусаар авч огсон, дараа нь мон л Монх хааны гэрээслэлээс зорчин Аригбохийг биш Хувилайг хаан болгох хуйвалдаан хийж ахан дуусийн хооронд дайн одуулэн Монголыг хагаргах эхлэл тавьсан байдаг. Дараа нь Элбэг гэгч Хувилайн удмын бага хаан торсон дуу Хурхарцагыг алж эхнэрийг нь авч сууж олон жил ургэлжилсэн алан хядлагыг одуулсэн . Харин тэр уед Ойрадууд хучирхэгжин Хятадын 400,000 цэргийг хиар цохин эзэн хааныг нь олзлон 2 жил тугал хариулуулан тавласан бахархал бол Ойрадын хаан Эсэн тайжийн гавъяа байсан. Иймд Ойрад-Зуунгарын хаадууд Чингис хааны гэрээсэлсэн Огодэйн удмын жинхэнэ хууль есны хаадууд гэдгийг эрдэмтэд нотолсон билээ. Хууль бус Хувилайн удмын Чахуундорж бол естой Монголыг самарсаноодгуй, овилгогуй урвагч гэдгийг бух туухчид, эрдэмтэд нэгэн дуугаар хулээн зовшоордог. Уунд халхын ард тумэн бус урвагч Чахуундорж г. м ноедууд буруутай, уучилахын аргагуй нугэлтнууд. Галдан хааны " Миний Монголын газар шороооноос бурхан гуйсан ч буу ог" гэдэг гйхамшигт уг хойшдын эх орончдын уриа болсоныг бугд мэднэ. Бид Ойрад, Халх гэж хагаралгуй аль хучтэйгээ тушин урагш тэмууэх естой!!!!!!!
UHSEN OIRDYN HUCHTEI ,HAVTAI YAVSAN HEND HAMAATAI YUM BE ? OROS,MANJTAI HUIVALDAJ OROSUUDAAS GUNAN BUU ,TSAHIUR BUU AVAAD 1688 OND AR HALH RUU TSOMORCH HALHUUDYG HYADAA BIZDEE ,BUR NEG CH UDAA BISH ,2 UDAA GEECH. MONMGOLCHUUD BAIGAL NUURAA HAMGAALJ OROSYN ERMEKIIN K HASAG TSERGUUDTEI AMI NAAANA ,TAM TSAINA DAITAJ YAVSAN HEREG L DEE.TIIM SURKHII MONGOLCHUUD AA DEMJSEN BAISAN YUM BOL "CHONO BOROONOOR GEJ .." INGEJ MUUHAI AVIRLAH HEREG BAISAN YUM UU ??? HEREV ZUUN GAR MONGOLTOI DUU NEGTEI GADNY ULSUUDYN ESREG BOSDOG BAISAN BOL ZUUN GARCH ,MONGOL CH TSETSEGLEJ BAIKH BSAN YUM AA.MONGOLCHUUDYG OROLDOKH ZORIGTOI ULS GARAHGUI L BSAN YUM....DEER N MANAI ERDENE ZUU HIIDIIG YAJ ,SHATAAJ TUIVEEJ YAVLAA. GALDANGIINAVGA AKH "DANJILA NOYONTON HURTEL HELSEN BDG YUM SHUU ..CHI AR HALHYG MANJID HAYAJ ,OGOOD ZUUN GARYG HUCHIN MOHOSDUUL LEE ...GEJ UURLAAD MANJIIN HAAND ALBA ORGOHOOR YAVSAN BDG YUM...YUN UHSENIIHEN MONGOLYN TULII ???
За боль боль та нар ойрдууд бол ердөө төр улс аа мөхөөгөөд .монголчуудыг ч манжуудад аваачаад хаячихсан улс.Уул нь бол хүн амаар ч тэр ,зэр зэвсэг , Орос руу явдаг цайны замыг хянаж ,татвар гувчуураар ч хөрөнгөжөөд монголчуудаас илүү болчихсон байсан улс,хөөрхий муу чингисийн монголчуудыг аа барчихмаар санагдаад эрдсэн улс ,дээр нь манж ,оросын хатгаас дэмжлегч их орсон. Монголчуудыг ганцаардуулж манжид хаяж өгсөнийхөн дараа ,манжууд Нерчинскийн гэрээ гэдэг юмийг байгуулж ,Орос ч Зүүн гарыг дэмжих ээ больж ойрдууд дархлаагуй болж ,адаг сүүлд нь хүний эрхшээлд орцгоосон юм. Сүүлчийн Даваач хаан аа хүртэл Амарсан аа аваачаад ажин түжин болж ид бад хийлгэчихсэн шүү дээ. Дээр нэг хүн Хубилайг бичиж , хуралдайгаар монголчууд хаанаа сонгодог байсныг умартсан юм байлгүй дээ.Тэрнээс биш Өгөөдэйд Монголын төрийг өмчлүүлчихсэн юм гэж хаанаас байх вэ дээ. Бүр дээр үед Тив Тэнгэр бөө Хубилайг хаан болон гээд эзэн Чингисд айлтгаж байсан гэж эх сурвалжуудад бдг даа..ойрдууд бол алс холоо харалгуй Ар Халхад хамгийн муухай загнасан улс даа
Ямар ч хучгуй, Манжид ууган хуугээ барьцаалуулсан Халхын ханууд ундсэндээ Манжийн вассаль-боолууд болсон байсан. Овор Монгол нь 1636 онд Манжид дагаар орчихсон байв. Гагцхуу Ойрад Зуунгар маш хучирхэг Монгол ундэстний суулчийн хучирхэгжилт байсныг Гумилев гуай бичсэн байдаг. Хучирхэг Зуунгар нь манжаас ирж буй аюулыг ухааран хамтарсан хучээр Манжийн эсрэг тэмцэхийг уриалж байв. Халхын хануудаас Засагт хан Шар л ухаалаг загнаж Манжийг бус элэг нэгт Монголын Зуунгар улсыг тушин , хучирхэг ахан дуусийнхээ далбаан дор Монголоо нэгтгэхийн толоо байсан. Тушээт хан Гомбодорж ч ийм бодолтой, ухаантай хун байлаа. Харамсалтай нь туунийг наса барсаны дараа хуу Чахуундорж нь ямар ч хучгуй, сул дорой болсноо ухаарахгуй, Халх л тэргуулэх естой гэж муухарлан хучирхэг Зуунгараа басамжилж байсан. Тэгээд Засагт хан Шарыг цэрэглэн очиж алаад улмаар Зуунгар руу довтлон дайн одоосон нугэлтэн. Энэ тэнэг хуний харгайгаар Монголчууд нэг нэгнийгээ хядалцаж, улмаар Чахуундорж Манжид дагаар орсон нь туухэн унэн. Тэгээд Манжтай нийлэн Зуунгарт ар хударгаар нь Галдан хааны ах Сэнгийн хуу Цэвээнравданг хаанд оргомжлуулж Галдан хааныг ганцаардуулж мохоосон. Гэсэн хэдий ч Зуунгар 70 шахам жил Манжийн цэргийг олон удаа хиар цохин Монголынхоо тусгаар улсын гал голомтыг хадгалж чадсан байдаг. Харамсалтай нь Зуунгарын дотоод зорчлийг ашиглан 1755-1757 онд Халх Манжтай бас л нэгдэн ахан дуу Ойрадын улсаа мохоон, геноцид буюу аймаглан устгах нугэл уйлдэн 0,5 сая гэм зэмгуй энгийн номхон ойрад ахан дуусээ хуйс тэмтрэн алсан. Алсан хуний тоогоор лан монго огно гэсэн Манж-Хятадын далд муухай бодлогоор хоорхий ахан дуусээ хуйс тэмтрэн алсан хунийхээ чихийг нь авч ирж монго авч, чихэн овоо босгосон гашуун унэн дэндуу харамсалтай. Энэ бухэнд тэнэг ячахуундорж, дуугээ зогсоож чадаагуй Ондор гэгээн нар яах аргагуй буруутай. Тэд тиймээс туухийн хог руу шидэгдэн урвагчаараа дуудуулах нугэлтэнгууд яах аргагуй мон. Энд Халх, Ойрад гэж бид хуваагдах шаардлагагуй. Бид нэг л Монголчууд! Дайсанууд л биднийг Хадх, Овор, Буриад, Ойрад гэж хувааж оор хооронд нь яс хаяж байлдуулсаар эрэлхэг Монголчуудыг оорийг нь оорсдоор нь хоноолгосон гашуун туухтэй.
Дээр ойрдуудыг муулж бичээд бгаа 77.109.139.27 нөхөр бол 1990 оноос хойш гараж ирсэн Хятад-Америкчуудаар толгойгоо угаалгасан Ардчилсан тэнэгүүдийн тод жишээ бн.Үнэндээ Чингисийн удамын Өвөрмонгол,Халхын феодолууд 17-р зуунд хоорондоо муудалцаагүй бол,их хаан болох албан ёсны эрхтэй Лигдэнгээ манжтай нийлэж устгаагүй бол Монголчууд манж-хятадын эрхэнд орохгүй бх бсан.Оросуудыг Новосибирскээс нааш эзлүүлэхгүй,Казахстан болон Халимаг,Астарханыг Ойрдууд эзлэн тусдаа улс бх бсан юм
Хуваа тэгээд захир гэдэг аргыг Хятад-Америкчүүд 1990 оноос хойш маш амжилттай Монголд хэрэгжүүлж бн.Тэр арганд хэрэглэгдэж бгаа тэнэгүүдийн тод жишээ нь дээр бичээд бгаа 77.109.139.27
Үнэндээ Халх,Өвөрмонголын феодолууд би ч Чингисийн удамтай,БИ Ч чИНГИСИЙН УДАМТАЙ гэж өөр өөрийгөө хаан болгох гэж мэрийж хоорондоо муудалцасанаас болож 17-р зуунд Манж-Хятадын мэдэлд орсон.15-р зуун сүүлчээс 17-р зууны сүүлч хүртэл Ойрдууд хооорондоо эв нэгдэл муутай тус тусдаа аймгууд бсан учираас Халх болон Өвөрмонголын дотоод хэрэгт ерөөсөө оролцоогүй юм
Dvghelt hiiz surh heregtei, Vnenbataa
Халимаг ойрдын хүн нь халх монголчууд шиг биш юм даа. Уул нь халхын боол байх заяаг эзэн Чингис оноож өгсөн юм шүү дээ. Гэтэл их эзний зарлигийг зөрчин эзэн дээдэстэйгээ үе улиран мөчөөрхөн тэмцэж Монголын махыг идэж, тамирыг сульдаахад мөн ч их хувь нэмэр оруулж, манж хятад ялангуяа Оросуудын манай газар нутгийг булаан тэлэхэд тэнгэр мэт тусласан хүмүүс бол ойрдууд юм. Ойрд нэр барьсан хулгай нар хэзээний УРВАГЧ нар шүү дүү бүүр түүхээсээ!!!! Ойрдууд тэр Түвдүүдтэй нийлж Цогттайжийг цохисон. Түвдүүдийн тусламжтайгаар. Түүнээс өмнө Тогоон, Эсэн тайш нар Хятадын МИН улсын цэргийн болон бусад тусламжтайгаар Монгол цэргийиг цохиж байсан. Энэ Хулгай нарыг Халхууд нэгэ хэсэг нохойн дөнгөнд нь оруулж, боол заяанд нь байлгаж байгаад бас болхоо байгаад 1680-аад оноос Галдан бошгот гэж Манжийн боол, вассаль хамжлага, нөхөр гарч ирэээд Манжуудтай хуйвалдан Халхыг цохисон түүхтэй. Галдан маш зальтай бас түүхэн нөхцөл таарч Түвдийн далай ламаас Хаан цол аваад, Оросуудаас цахиур буу 3,000 мянгыг тусламжинд аваад, Манжуудаас тагнуулын мэдээ, Манж Хатны хамт аваад Халхыг ганцаардуулан цохисон хүн. Галдан бол Манжийн ЭФҮ, хүргэн хүн шүү дээ. Үнэн хэрэг дээрээ Манжийн вассаль байгаад сүүлдээ Манжуудад хууртагдсанаа мэдээд амиа хоролж үхсэн.!! Нохойн үхэлээр үхсэн. 1920 иод онд Торгуудын Балт ван гэгч Ойрдын улс байгуулан гэж гүйгэд, сүүлдээ Сүх, Чой хоёрт хөөгдөж Шинжаан гараад үхсэн. Дамбийжаа бас Ойрд улс гэж гүйгээд Сүх, Чой, Магсаржав нарын цэргүүдэд алуулсан Бүүр сүүлд, 1930-40 онд Ө.Бадрах З.Шижээ нар бас Ойрдын улс гэж далдаганаж байгаад алуулсан бодит үнэн түүх бий шүү дээ. Сүүлийн үед " Шинжааны шанзав " Ц,Элбэгдорж хэмээх элдэвтэй нөхөр Монгол Улсын тусгаар тогтнолоор тоглох гээд нойр нь хүрэх ээ болиод бгаа юм. Ард түмний удирдлагтай парламентийн засаглалыг нурааж " Шинжааны Хаант " улсыг байгуулах гэж үзээд бгаа хүн дээ. 1911 онд Автономит Монгол Улс ,1921 онд Д.Сүхбаатар тэргүүтэй монгол хөвгүүдийн байгуулсан Ардчилсан Монгол Улс , Маршал Х.Чойбалсангийн ятгалгаар Сталины дэмжлэгтэй Франклин Рузвельтээр Ялтын гэрээнд 1945 онд Тусгаар Тогтносон Монгол Улс гэж Дэлхийн тавцан аа дэмжүүлж чадсан ар ,өвөр эх оронч монгол хөвгүүдийн нүр их гавъяа зүтгэлээр олж авсан Эрх чөлөөг чам шиг муу хог шаараар устгуулахгуй шүү ! Шинжааны Илийн голын хөвөөнд өө очиж сэрүүн зүүдэлнэ шүү ! Элбэгдорж оо !
oirod bishee , dzungar uls
Ene deer oirad hun halhaas uur geed geed muulaad bgaa pizdag ene tagnuuliinhan IP gaar shalgaad bariachee. Bi bol halh hun gehdee Oirad iin ard tumen buyu baruun mongolchuud maani bidentei yag adil mongol humuus halh undesten gej bhguitei adil oirad undesten gej bhgui bid bugd MONGOLCHUUD. Tuuhendee bid ali ali n aldaa hiisen humuus gehdee unuudur ter aldaanaas bolood bid odoo bgaa nutgaa 2 nugalah dainii yazguuriin gazar shoroo, hun ardaa 2 hurshduu aldsan n unen. unuudur bid uvug deedsee shuuh bish harin tednii zuviig n demjij buruug tungaaj yavah yostoi shuu. harin ene deer shuud utgaar n OIrad, Uvur Mongol, Buriad, Tuva uraianhai nariig muulaad bgaa humuus bol bidnii jinhene daisan
Ойрдууд үргэлж эв эеийг сахиж сануулж бсан Халх ноёд үргэлжид эрх мэдэлийг эрэлхийлж бсан нь түүхэн үнэн юмдаа гэхдээ бидний хэдэн монгол энэ зэргийг ухаарахтайгаа болсон нь сайн хэрэг
Odoo naad hujaanuud chini mongolig afrikin har,enethegiin guilgachid,pakistan,vietnam,uvur hujaa,hunii naimaa,yanhandalt,hujaa mungu ugaagchid, hulusnii aluurchidaar udahgui hedhen jiliin dotorduurgene.tedniig tsagdan sergiileh yaj ch chadahgui shuud shees aldana. tegeed baahan hunii erh HUMAN RIGHTS,hugjij baigaa oron iimel baidag geed daraa ni hench hariutsahgui,medehgui geed duusna.
Odoo naad hujaanuud chini mongolig afrikin har,enethegiin guilgachid,pakistan,vietnam,uvur hujaa,hunii naimaa,yanhandalt,hujaa mungu ugaagchid, hulusnii aluurchidaar udahgui hedhen jiliin dotorduurgene.tedniig tsagdan sergiileh yaj ch chadahgui shuud shees aldana. tegeed baahan hunii erh HUMAN RIGHTS,hugjij baigaa oron iimel baidag geed daraa ni hench hariutsahgui,medehgui geed duusna.
Ёстой сайхан ховор түүхэн зураг байна.
Yunii chini saihan jurag.Hujaa nar maniigaa ali hediinii oorsdiinhoo gazart oruulaad jurchihsan baigaa yum bishuu?.Harhad jevuu jigshil toruulem zurag
Дубайд очиж зурсан зураг шиг гунигт зураг байна!
Hairan ch augaa ih Mongol mine. Harin ch bas bidnii zaya tushj ene gazar deeree tusgaar uldsen maani ih zayaa umshuu. Uniigee l hairlaj yavah yostoi umshuu mongolchuud mine.
Монголчуудын хооронд халх, ойрд гэж яс хаядаг, Нэгдмэл Монгол улсыг хагалан бутаргадаг уламжлалт аргаа хунхуузууд сүүлийн үед их идэвхжүүлж байна аа?
Manchu gedeg uneheer Khalhuudiig basamjilj doromjilohiin tuild hurgesen bolovch uwur mongoltoi uls toriin holboo ni oor baisan bololtoi.Mongoliin yajguurtan emegtei Manchutai gerleed Beijind binhan baidagiig khalhuud medeh uu?Manchu Khalh 2 chono honi 2 bolson gedegiig Uwur Mongolchuud Han Chinese medehgui ee?Khalhuud temchsen.Khalhuud manchud dagaar oroogui.Buuj ogoogui.Mongoliin Royal princess Manchutai gerleed bunhan ni Beejind baidagiig Khalhuud medeh uu?Tsogt taij,Gingunjav Mahsarjav.... bugd bosoj baisan.Uhsench mukhursonson.1911 ond Manchiig but tsohoson.Mongol uls Munkh
Mongoloor zuv galigla
Манайд амьдардаг АН-н гамингуудын хийдэг нэг ажил бол халх,ойрд гэхчлэн хатгаж монголыг дотроос нь хагалан бутаргах гэсэн бодлого яваад байна.Бас тэрэнд нь тархи толгойгоо угаалгасан галдан бошигт ярьсан хийрхүү эргүү дөрвөдүүд ч цөөнгүй байж хөндлөнгийн хүний хоол болж явна.Одоо цагт бол бид тийм том юм ярихаар том хэвээр үлдсэнгүй.Тэр тусмаа халхаас бусад аймаг одоо хүнийх болжээ.Тэгэхээр халхын алга дарам нутагт толгой хоргодож байгаа бүх монголчууд эвтэй найртай амьдарч дэлхийн нийт монгол туургатны төлөөлөл болсон, цорын ганц тусгаар тогтносон Монгол улсын төлөө нэгэн үзүүрт сэтгэлээр зүтгэх шаардлага байна.Дөрвөн Ойрдын ард түмнийг хядсан Манжийн цэргийн хятад жанжин Нян Ген Яаогийн ялыг халхаас асуух гэсэн хийрхүү малнууд нэг юм бодох болсон. Ганц яйжгий завин дээр арай ядан дэнжигнэж байж савлуулвал хамтдаа л живэх байх шүү.Тэгвэл халхыг чадах гэсэн биш дэлхийн монгол туургатны өмнө аймшигт нүгэл үйлдэх болно.Тэр Увс хүн мэтийн золбин санаагаа орхисон нь онох байх шүү.
Chi yostoi goyo helsen.Haramsaltai n Yu,Tsedenbalyn magtaj gargaad tavisan ,Kazaxyn sultan Ablai khany hurgen Amarsan aa ,suulchiin Zuun Garyn khan Davaachiig manj tserguudiig avaachij huis temtersen baidag yum shuu dee
Монголчууд бид хагралдахдаа тургэн учир дайснууд тэрийг ашгилдаг жнь: Элбэгдорж дурээрэ? Байна.
Үнэн хэллээ одоо чинь өөрсдийгөө багууд гээд нэрлэчихсэн буриад дөрвөд болоод бусад ястнууд халхуудыг л доош нь хийж байна гээд л солиорцгоож байна хажуугаар нь манайхан болох эрлийзүүд голд нь тэнцвэрийг нь таарууулан тоглолт хииж нийт монгол угсаатны эсрэг ажиллагаа зөөлөн хүчээр явж л байна гэхдээ хэзээ ч хан үндэстнүүд нэг муу эрлийзийг хятад хүний тоонд оруулж харж хандах нь юу л бол
Өнөөдөр эрх мэдлийг авч болоод байгаа юм шиг санагдаж магадгүй нарийндаа дөрвөд буриад 2хоорондоо өөрсдийн аялгаараа ярьхад ойлголцох юум болвуудаа заавал халх үг хавчуулж ярина шүү дээ тэгээд энэ багууд тэр аялгаараа ярь л даа хаана хэнтэй ойлголцох юм бэ дэлхийн монголч эрдрэмтэд халхаар л сурч боловсорсон байна ер нь элбэгдорж яг украйны дотоодын так Тикииг хиигээд л байж байна шүү дээ эрүүлээр тунгаан бодоцгоодоо хүмүүсээ бид том угсаагаараа эртний соёлт хүн.монголын эзэнт гүрний үргэлжлэл шүү
Одоо бүүр халх үг хэл гэж ярьдаг болох нээ хахаха мөн сайхан мэдэмхийрэх юмдаа нэртэйгээр нь халх үндэстэн тусдаа хэл яриатай бсан болгоод түүх зохиочихооч Монгол түмнээс тасарчих юм бналдөө
саяхан л халхууд Юүндэн гөөгөө, Ян тайван гөөгөө гэхчлэн баахан хятад үгээр ардын дуу гэж дуулдаг бсан шиг билээ хахаха тэгээд бас халх үг яриа гэчихжээ Монголын ард түмэн дөрвөн зүгээс Монгол төр хэмээн цуглаж одоо бидний ярьж хэвшсэн ХҮРЭЭ аялга үүсэн бэхжсэн нь саяхнаас үүссэн монгол хэлний аялга юм шүү
Hoorondoo merelts merelts yu olj doloodogiig tuuh gerchilne
1911 onii undesnii huvisgald ovormongolchuud idevhitei oroltssonoos ihenh ni jiremiin chuulganiihan bn.hedii jirem zuu ud hoyor chuulgan hamgiin ih hyatadchilagdsan ch hamgiin oh eserguutsen temtsen ni.togtoh taij haisan gun shudarga baatar bavuujav bugd tendehiinh.tendehiin mongolchuud hyataduudiig ontsgoi iheer uzen yadah bolson ni 1891 onii 11-12 sard 48 han honogiin dotor hyataduud 150000 mongol huniig alj ustgasan.manjiin zasgiin gazar ene uimeen samuuniig darsan ch ene yavdal manjiin tor mongolchuudiig hamgaalj chadahguig haruulsan.aldart zohiolch injinash ene samuunaas zugtaj yavaad ami uregdsen ba nutag ornoosoo 100000 mongol hun durvej zugtjee.tednii neg haisan gun hojim 1907 ond hureend irj handdorjtoi uulzsanaar undesnii tusgaar togtnoliin ehlel tavigdsan.
түүхийн шинэ сурвалж байна, баярлалаа
сайн байна уу сайхан сурвалж байна энэ үед явсан хүмүүсийн намтрыг олох боломж бий болвуу байярлалаа
1895 ond manjiin vassal haraat oron bsan solongos japanii tuslamjtaigaar manjiin tsergiig hooj gargaad tusgaar togtnoloo zarlaj angli german france amerik oros zereg huchirheg ornuudaar tusgaar togtnoloo huleen zovshooruulj diplomat hariltsaa togtooson ni mongol zereg manjiin noyorhold bsan undestnuudiig tsochooloo.bogd gegeen shanzav badamdorj terguutei toloologchdiig oros ruu tuslamj guilgahaar ilgeesen ni 1895 on.
хэхэ ингээд хараад байхад энэ хэдэн увс,шинжаан улсууд үнэнд ээ Монголын Төрд гавъяагүй улс ажээ )))
энэ ойрадууд гvрэн байгуулж явсан ингэсэн тэгсэн гэж худалаа хийрхэж улиад байдаг манж болон хужаа цэрэгийн тожигоний шавхруунаас vлдэсэн гарал муут новошнуудад хэлхэд ойрадууд тvvхэнд оросуудийн боолууд байсан юм шvv! оросуудийн огсон vхэр буу галт зэвсэгийг ашигалаж хэдхэн хором тvvхэнд товойгоод гарч ирсэнээ ойрадууд оорсодийн хvчээр дайтаж ялсан юм шиг худалаа хуцаад байх хэрэггvй шvv лаларуудаа манж хятад цэрэг ойрадийг даран нухаж боов унжуулсан болгонийг цаазалан хороож эмс охидийг нь эзэмдэж шааж орсодийнхоо vр удамуудаа хангалттай vлдээсэн болхоор одоо орсодийгой ойрад зvvнгар гэж солиороод байгаа луухайн тожигиний vлдэгдэлvvд мэдэж авцагаа тан нар бол эрлийзvvд хужаа шээснvvд
82.145.217.218 Чи шал худлаа шааж, монголчууд бидний дунд яс хаядаг манж, хятад, түвдүүдийн уламжлалт аргаар Монгол улсын үндэсний эв нэгдлийг эвдэн бусниулах хэрэггүй, чадах ч үгүй, хуунхууз аа.
Manj Hytaduud Mongolchuudiin hoorond yas hydag.Oirodiig manjuud Ustgasan.
Хэн та нарыг хэрэлд гэсэн юм цаг уеээ зов дугнэн зов хунээ сонгоорой гэсэн дохио яваад байхад солиороод хэрэлдээд л! Нэг их туухч гарууд!
Ойрдууд более нэгдсэн монгол улсыг дотрооснь задлахад гадаадын орос манжуудын гар хол болж явсан хамгийн муухай дотор бодолтой хуний дайснуудаас илуу их хийсэн матарууд!Оноодор хуртэл энэ Монгол торийн засаг эрхэм булаалдаад явка дорвод баяд матаруудыг харахгуй юу биеээ авч яваа байдалнь 17-р зууны ойрдуудтай яг адилханшд!Эд Нарыг ернь ундэс ясаарнь Монголын лорд ойртуулахгуй зай барьсан бодлогыг явуулах хэрэгтэй гэж би боддог!Эд нараасл Монголд дандаа гай гарч байдаг
37.190.62.75 Чи шал худлаа шааж, монголчууд бидний дунд яс хаядаг манж, хятад, түвдүүдийн уламжлалт аргаар Монгол улсын үндэсний эв нэгдлийг эвдэн бусниулах хэрэггүй, чадах ч үгүй, хуунхууз аа.
hujaa shinjan uigar zailaa
Монгол Улсыг мөхөөх аюул гадна талаас биш харин дотроосоо ирнэ. Монголчууд бидний утгагүй талцал, хуваагдал, эв нэгдэлгүй байдал Монголыг мөхөөнө шүү. Түүхээс суралцана уу гэхээс биш дүгнэлт өгөөд маргаад байх хэрэггүй. Түүхээ тайван үлдээ. Алдаатай, оноотой ч өвөг дээдсээ хүндэлж, ясыг нь амраа. Бид одоо олон улсын тавцанд хүлээн зөвшөөрөгдсөн бүрэн эрхт, тусгаар тогтносон, 1,56 сая км2 нутагтай, 3 сая хүнтэй Монгол Улс. Дэлхийн хаана ч хүлээн зөвшөөрнө. Монгол Улсад монгол үндэстэн л бий. Халх, ойрад, дөрвөд, буриад, захчин гэсэн үндэстэн байгаагүй, байхгүй. Овог, ястнаар хуваах тэнэглэлээ зогсоо. Буриадын Алтаргана, Ойрадын Их хөгсүү наадам хийхээ зогсоо. Тэгэхгүй бол Орос, Хятадууд далдуур ихээр өдөөгөөд, өөгшүүлээд байна, Өв соёлоо Монгол үндэстэн дотроо хадгалж явъя.
ZA NAAD ORDYN ULDEGDELUUD CHIN OORSDOO SOLIOROOD UNADAG ULS SH DEE ''UVS KHUN '' ,''ILIIN GOLYN SHINJAAN '' GEED L ...
"UVS KHUN " GEJ ER N YAMAR BAAS N BDG YUM
Энэ газрын зургийг харахад үнэхээр их харуусал төрж байна. Монгол гэж ямар улс байсан, хятад оросууд хэрхэн хувааж залгисан, одоо хэрхэн үлдсэнийг нь устгахаар улайрч буйг бүү мартагтун.
Naad gazriin zuragt chini orosuud mongoloos baahan gazar avaad hyataduud mongold gazar ogson yum shig bolchjee.
Yunii chini ene zuragt tov asi bolon mongolchuud bid ali hediinii hujaagiin gazar baigaa yum bishuu?
Монголчуудыг дотроос нь хагалан бутаргах санаатай зүйл өгүүлэх юм.Одоо бид нэгнийгээ яс үндэс нутаг усаар нь хавчин гадуурхаж байна.Хөдөөний хөдөс Хөөний намаг Хотын хулгайч Хогийн хулигаан Хулгайч Баяд Хулхи Боржигон Хөлдүү Буриад Холдуу казах Баян Барга Үгээгүй Үзэмчин Өмд Гутлын Хулгайч Өвдөг тавхай нь сайртай гэх мэтээр дормжлох юм.Түүгээрч барахгүй Холын казах Хорезмийн Сартуулч гэдэг.Тэгж ярьвал 14-р зуун дуустал халх ястан гэж огт байгаагүй.Чингис хаан ы эцэг Есүхэй лав л халх байгаагүй ээж нь бол одоогын Хөлөнбуйр аймгийн хүн.тэнд лав халх байхгүй.барга буриад үзэмчин эвенки бий.Чингисийн хөвгүүд нагац талаа дагавал бүүрч олон ястан болно.тэгхээр бие биедээ би халх хөөн гэж томрох гэж тэнэгтээд хэрэггүй.Монгол улс Түрэг Хар Кидан Манж зэрэг олон улс гүрэнд жил нар харалгүй дарлуулж эзлүүлж хүчирхийлүүлж эрлийзэж хурлийзаж байсан улс.Одоо бол бараг бүх дэлхийн үндэстэн ястаны эрлийзүүд монголоор дүүрсэн.Монголын хаад хэзээ ч 14 дүгээр зуунаас хойш халх хүн байгаагүй.сүүлийн эзэн хаан бол түвд хүн байлаа.Тэгээдч цахар Мандухай хатан бол цахар болхоос халх биш.Чойбалсан барга хүн.Цэдэнбал Дүрвэд Батмөнх дүрвэд Очирбат Багабанди 2 бол Хорезмийн Сартуулын үлдэгдэл бол Энхбаяр буриад Элбэгдорж бол шинжааниас гаралтай гэгддэг.1924и оны хүн амын тооллогоор нийслэлийн хүн ам 61000 хүн байхад 17000 нь халх 24000 хүн нь хятад бусад нь швед франц дани солногос япон орос гээд байжээ.Яаагаад гэвэл гадаадын улсууд худалдаачин шинжилгээний газар зүйн хүний дүрээр тагнуулаа их илдгээж байж.За ингээд халх хүн минь таны халх гэсэн үнэрч монгоолд байхгүй сүүлд хүчээр ийм нэр томъёо гаргажээ.
chi ih medemhiireh yum, gehdee halh gedeg bol uls turiin zohion baiguulaltaar uussen mongol ovog aimguudiin holboo. sain uhval oirad, buriad ch gesen end tendees tsuglasan holimoguud.yag jinhene oirad gevel oi taigiin irgediig l heleh baih. harin odoogiin oiradiin urianhai, torguud, hoshuuduud bol odoogiin halh, uvurmongoloos baruun zugt nuuj suuld oiradiin holboond negdsen baidag. buriad gej undesten yastniig orosuud zohiomloor uusgesen gej buriaduud n uursduu hurtel heldeg yum.baruun zuun buriaduud bie bienee sain oilgoltsdoggui baih jisheetei.
Халх ойрд гж хэрэлд гж энэ нийтлэл яваагуй байх! Энэ цаг уе эвгуй байгааг л хэлэх гэсэн байх шуу! Монголчуудаа!
Хоорондоо хичнээн хагаралдана төчнөөн Хятад, Оросын зууш болно гэдгээ халх,ойрд гэж ялгававарлаад байгаа комментчид ойлгодоггүй л юм байхдаа. Иймэрхүү жалга довын нөхдүүд өөрсдөө Хятад, Оросын бууны нохой болоход их ойрхон байна даа. Иймэрхүү хүмүүсийг л үхэр монгол гэж байгаа юм шдээ. Монголд бол ганц л монгол гэдэг үндэстэн бий гэдгийг ухварлан ойлгоосой билээ.
Хаанаас нэг ийм хагас дутуу юм орчуулаад тавьчихсан юм бэ дээ?
наад балай юмаа устгаач бөөн хэрүүл. Ялангуяа энэ кометуудыг нь бүгдийг нь усгаачээ. Үндсэтэн, ястан хооронд дайн гаргах гээгүй юм бол. арай дэндүү юм болж байна. Дэндүү увайгүй, арчаагүй хүмүүсийг яс үндэсээр ялгавралан гадуурхасан, Үндэсэн хуулийн эсрэг юм биш үү. Зарим комет нд бүүр эрүүгийн гэм хэргийн шинжтэй байж болохоор.
Яагаад гэвэл ЗҮҮНГАРЫН Ойрад улс байсаан. Түүхийг сөхмөөргүй байна. Би Монгол улсын баруун талд төрсөн хүн. Бид тэгээд 2 хуваагдах уу. Би өөрийгөө Монгол хүн л гэж боддог. Ойрад халх гээд асуудал үүсгээд байдаг юм дэ. Одоо боль доо. Бидний Монголчууд хангалттай зовлонг туулаад гарсан. Одоо бидэнд тэр хэрэггүй
Ойрад гэж өнөөдөр өөрсдийгөө нэрлээд байгаа шаарнууд бол Ойрадын Зүүнгар улсаа Манж нартай нийлж эздийнхээ араас нь хутгалан мөхөөсөн дүрвэд, урианхай, захчин, зөрим хэсэг өөлд цөөврүүдийн үр үндэс юм. Ховдын хязгаарт 30 хошуу нутаг байгуулан захирах эрхийг олж авсан түрүйний бөөснүүд юм.
Дээрхи комментуудыг уншаад лүгнэлт хийхэд хамгийн их хийрхдэг, үндэстэн ястануудын дунд яс хаядаг, хамгийн муу мухай үгээр бусдыгаа дайрч доромжилдог нь хамгийн арчаагүй үзэлтэй хүмүүс нь халхууд бид өөрсдөө гэдэг нь харагдаж байна. Монголчууд хагаралдаж манжид эзлэгдэх болсон түүх Халхуудаас эхтэй юм байна гэдэгт итгэж эхэллээ. Яг л өнөөдрийнх шиг ийм замаар явсан байх нь.Өчүүхэн бодолтой арчаагүй үзэл халхууд бидний яс маханд байдаг бололтой. Тйимдээ ч хаана ч явсан нэгдэж чаддаггүй ард түмэн. Бусад ястануудыг хараад байхад хүний газар ялангуяа хоорондоо их эвтэй бие биенээ дэмжиж туслаж байгаа харагддаг. Халхууд бид хаа явсан ч бие биендээ гай тарьж, идэж, дээрэмдэж толхилцож байдаг. Яаж үүнээсээ сална даа.
ene commentuudiig unshixad bugd l biy biyniigee xaraaliin muu muuxai ugeer doromjilj uuruu deeshee garax gj busdiig doosh ni xiij bx ym ygd bugd evtei bj boloxgui gj odoo Mongol uls xetsuu bdald bxad ingej dotroo xagarsan butarsan bx ni zuv gj uu
Аяа ухаант, зоригт өвгөдийнхөө өлмийд сөгдөе. Өнөөдрийн бидний тусгаар сайхан дураар эрх чөлөөтэй байгаа нь тэдний маань л хөлс, цус, нулимсаа урсган тэмцсэний үр