Нэлээд олон том үйл явдал зэрэг зэрэг болж, чингэхдээ хэт хурдан болж байгаа нь олон монгол хүний толгойг эргүүлж байна. “Хоёрхон гишүүнт” үйл явдал Таван Толгой, Оюу Толгойн алийг, эсвэл “гуравхан гишүүнт” Засгийн газар, С.Баяр, Ц.Элбэгдорж нарын асуудлын алийг ярихаа бараг хэн ч мэдэхгүй болов. “Дөрвөн гишүүнт” бол бүр баларч байгаа нь тэр. Бүгдийг нь хараах гэхээр хэний ч шүлс хүрэлцэхгүй болов. Энэ “хүнд нөхцөлд” бодох, эрэгцүүлэх, сэтгэх, үнэлэх, цэгнэхэд чинь хэрэг болно гэж үзээд саяхан хийсэн системийн анализаа толилуулж байна. Системийн анализ хийхээр загнадаг, хийхгүй болохоор бас загнадаг монгол зангаа татсан чинь дээр гэдгийг “уламжлал ёсоороо” сануулж байна.
Үнээнийхээ сүүтэйг үхэхээр нь мэдэв
А.Баатархуяг Ордны шатан дээр гишүүн Г.Баярсайхантай уулзаад зогсож байна. Г.Баярсайхан “Тойргоороо уулзалт хийлээ, манай намынхан Алтанхуягийн Засгийн газрыг огцруулсанд их дургүй байна” гэхэд нь “Хөгшөөн, үнээнийхээ сүүтэйг үхсэн хойно нь мэдэв гэж нэг үг байдаг даа” гэж явуулж байна. Энэ бол тун ч онож хэлсэн зүйрлэл бөгөөд А.Баатархуяг шинэчлэлийн Засгийн газрын түүхээс сануулж, Н.Алтанхуягийн хэлснийг давтаж даапаалсан хэрэг.
Харин шийдлийн Засгийн Газар нь яав ?! Яг үнэндээ өнөөдрийг хүртэл нэг ч юм шийдсэнгүй. “Оюу толгой” унасан, одоо “Таван толгой” унана. Ч.Сайханбилэг Ерөнхий сайд болмогцоо “Нэгдүгээрт эдийн засаг, хоёрдугаарт эдийн засаг, гуравдугаарт” эдийн засаг гэсэн. Одоо харвал “нэгдүгээр эдийн засаг-Оюу толгой” нь явахгүй болсон, “хоёрдугаар эдийн засаг-Таван толгой” нь явахаа байв, үүнээс улбаалаад гуравдугаар эдийн засаг буюу төсөв сүйрэх нь байна. Ингэвэл ч ёстой “шидлийн Засгийн газар” гэгч болох байх…
Яагаад гэвэл “Оюу толгой”-н зээл, “Таван толгой”-н урьдчилгаанд хамаг найдлагаа тавьсан комсомолчид Монгол Улсын Засгийн газрын зайлшгүй хийх ёстой ажлыг хийсэнгүй. Уг нь төсвийн хямралыг сүйрэл болохоос сэргийлэх ёстой байсан юм. Өөрийнхөө толгойг мэддэггүй, өөр толгойнд найддаг хүмүүс ийм л юм хийнэ, юун улс толгойлох…
Хэдийгээр би АН-ынхныг шүүмжилдэг ч сүүтэй үнээгээ “үхсний” дараа нэг удаа “зөв сонголт” (намынх нь сонгуулийн уриа шиг санагдаж байна) хийх дөхсөн. Гэвч чадаагүй, уг нь тэр “зөв сонголт” нь “галочкатайгаа” Р.Амаржаргал байсан юм. Тэр хатуу хэмнэлтийн бодлогын баримт бичигтэй явсан, түүнийгээ гишүүдэд танилцуулж явсан нь боломжийн гэх дүгнэлтэд хүргээд байсан юм.
Гэвч УИХ дахь АН-ын бүлгийн шийдвэрийг АН-ын ҮЗХ орвонгоор нь эргүүлсэн, тэгэхээр үхсэн үнээндээ харамсахаас яах юм ?! Нам нь төрөөсөө илүү эрх мэдэлтэй болсны нэг гай энэ…
Өмнөх Засгийн газрын үйл ажиллагаанд үнэлэлт дүгнэлт өгсөн “Хямралын гурван шалтгаан” ба “Хямралын гуравдахь шалтгаан” өгүүлэлдээ би Н.Алтанхуягийн засгийн газар үнэндээ тэр үед өрөг нь буруу тавигдсанаас унах нь гэдгийг сануулж байсан. Алсдаа С.Баярын балагаас болоод балрана гэдгийг ч хэлсэн.
Харин энэ удаад эхнээсээ буруу явснаас “бошгыг халахынхны” айл гэр болж тоглох гэсэн дэггүйтлээс болоод улсыг самарч хаяхдаа тулсныг бичихгүй бол наадам ч байхгүй, наргиа ч байхгүй болчих гээд байна. Баабарыг дуурайж зөнч мэргэнээ гайхуулаад яахав, одоо өнгөрснөөс ирээдүй маань илүү ноцтой болоод байхад…
Наад төсөв өө…!!!
Манай комсомолчид үнэнхүү тэнэг хос юм. Төсөв нь баларч сүйрчих гээд, хэрэв эдийн засагч хүн бол боогоод үхчихмээр юм болоод байхад дуугүй сууж л байх. Ядаж Ч.Сайханбилэг нь биш юм гэхэд С.Баярцогт нь мэдэрдэггүй. Тэр чинь 20 мянган хувьсагч боддог гэж телевизээр ярьдаг хүн шүү дээ. Улс гэр удирдах нь гадныханд найр тавихаас зарчмын хувьд огт өөр зүйл, улс удирдахын тулд ажиллах ёстой, зовох ёстой, гэтэл энэ бэртэгчингүүд зовж, зүдэрч, махаа зулгааж ажиллахаас л үхтлээ айдаг бололтой.
Энэ оны эхний гуравдугаар улиралд манайх 1,7 тэрбум ам.долларын зээлийн үйлчилгээ хийх ёстой. Өөрөөр хэлбэл өнгөрсөн 25 жилд тавьсан өрийн эхний төлбөр хийх цаг болж. Гэтэл гадаад өрийн төлбөр хийх байтугай цалингаа тавьж чадахгүйдээ тулаад 500 тэрбумын дотоод бонд гаргах гээд сууж байдаг Засгийн газар гэж байх уу ?! Ерөөсөө зээл л аваад байвал улсын ажил яваад байна гэсэн ганцхан гаргалгаатай ажиллаж байна. Гэвч бүх юманд, тэр дундаа манай төгрөгт ч “уналтын дээд хязгаар” гэж бий л дээ…
Засгийн газраас авсан их том арга хэмжээ нь УИХ-д өрийн хэмжээгээ мэдээлсэн явдал байв. “Тоогоо нэгтгэе” ч бил үү, нэг балай нэртэй танилцуулга хийсэн, үр дүнд нь манай улс 20 гаруй тэрбум ам.долларын өртэй болохыг санал нэгтэй хүлээн зөвшөөрөв шүү дээ. Нөгөө айхтар их өрийг даруй нугалсан дүн. Уг нь энэ талаар Н.Алтанхуягийн Засгийн газар мэдээлэл хийхээр бэлтгэж байсан нь Ч.Сайханбилэгийг оронд нь томилох асуудлаас болоод хагас жил хойшилсон байж. Тэгээд “аймаар их ажил” хийж, тоогоо тогтсон ч тэр нь 2014 оны эхний хагас жилийн байдлаар л тогтсон хэрэг. Үүнээс өөр ямар ч бодитой алхам энэ Засгийн газар хийсэнгүй ш дээ…
Ч.Сайханбилэг ажлаа аваад асуудлын голыг олж, ажлаа шүүрч авах байсан ч түүнийгээ хаяад популизм хийхээ л бодсон. Тэгэх тусмаа бүр бусдыг популист гэж харааж байгаад шүү ! Тэд хоёрхон зүйлд найдаж байж, “Рио Тинто”-д бушуухан бууж өгөөд барууны банкуудаас мөнгө зээлүүлэх, “Таван толгой”-н гэрээг яаж ийж батлаад 200 сая ам.долларын урьдчилгаа аваад түүгээрээ сонгууль хүртэл зүтгүүлнэ гэж боджээ.
Өө, бас нэг алдартай ажил бий. Эдийн засгийн форум гэсэн. Форум дээр хэрэв ингээд ингээд ялагдвал “Гадаадад сурахаар явна” гэсэн гэнэ ээ гэлцэхийг би цуурхал гэж бодож байсан юм, гэтэл үнэн бололтой дог оо. Эдийн засгийн тооцоо судалгаагүй энэ популист хосын цээжний тооцоо нь одоо өөрсдийг нь унагах нь гарцаагүй. Тэд унаад зогсдог бол ч яахав…
Ямар ч тэнэг хүн өмнөх Засгийн газрын зарим аятайхан арга хэмжээг анзаармаар юм. Н.Алтанхуягийн Засгийн газрын үед З.Энхболдтойгоо учраа олоод төсвийн хөрөнгө оруулалтыг хянах нэрээр хэдэн зуун төслийг царцааснаараа төсвөө тавиад туучихалгүй бариад байсан юм. МАН-ынхан 6000 аж ахуйн нэгж дампуурчихлаа гэж их л тоо баримттай, боож үхэхдээ тулаад орилолдоод байсны учир нь хөрөнгө оруулалтаас асар их мөнгө иддэг, төсвийн хөрөнгө оруулалтаар хийгдэж буй ажлыг хамаатан, хамсаатнуудтайгаа хуйвалдаж аваад баяжиж байсныг нь гэнэт зогсоосных. Үр дүнд нь төсөв хэсэгтээ тогтворжиж, цалингаа бага ч болов нэмэх бололцоотой болсон.
МАНАН хамтармагцаа өнөөх царцаасан төслүүдийг буцаагаад төсөвт тусгаад зүтгүүлсэн, үр дүнд нь цалингаа тавьж чадахгүйдээ тулаад байна. Ингэхэд энэ Ч.Сайханбилэг өмнөх Засгийн газрын ХЭГ-ийн дарга байхдаа юу ойлгож, юу хийж байсан хүн бэ ?!
Хажуугаар нь Ц.Элбэгдорж гэж нэг нөхөр бантан хутгаж “Шилэн данс” гэж популизмдаад нэг их ажил хийсэн аятай аахилан суух. Үнэндээ өнгөрсөн 20 жилийн хугацаанд төсвийн зардлын хяналтыг сүрхий чангатгасан, урсгал төсөв Сангийн яаманд сайн хянагддаг, үүнд “шилэн данс” ямар ч хэрэггүй л байхгүй юу.
Гэхдээ луйварчид мөнгө саах төсвийн цоорхой нүх үлдээсэн нь “Хөрөнгө оруулалт”, түүнийгээ хаацайлахын тулд тендер энэ тэр гэж сүржигнэдэг ч тэр тендерээ нулимдаг байсан. Харин Н.Алтанхуягийн алдаа нь “Хөгжлийн яам” гэж байгуулаад хөрөнгө оруулалтаа нарийвчлан хянах гэтэл Портуун гэж нөхөр тулгандаа хийж шатаагаад үнс болгож хаясан.
Дөнгөж Засгийн газраа аваад МАН-ын бүлэгт мэдээлэл хийсэн Ч.Сайханбилэгийг Ц.Нямдорж “Урт Алтанхуяг” гэж, Ч.Хүрэлбаатар “Та эрүүл үү ? Портуунаасаа солиотой амьтан байна шүү дээ” гэж хэлээд гаргасан тухай ордноор л нэг ярьж байна. Хэрэв Ч.Сайханбилэг нөгөө хоёроосоо илүү “аймаар амьтан” юм бол энэ засаг ч сүйрчээ, сүйрч гэлцэх. Гэхдээ МАН-ынхан хэн Ерөнхий сайд болох гэж байгааг мэдсэн хэр нь өөрсдөө орох гээд дэмжчихсэн байна. Үнэндээ Ч.Сайханбилэг томилогдохдоо ялагдчихсан байсныг бүгдээрээ л мэдэж байсан юм.
9 ба 90-ийн гай
Энэ засаг сүйрээд тогтдог бол яахав, эдийн засаг нь хамтдаа сүйрэх нь. Хэрэв тогтсон цагт гадаад өрийн үйлчилгээг хийхгүй бол, яг сарын дараа ОУВС Монголд дефолт болсныг зарлах болно. 2013 оны 10 дугаар сард намайг дефольтын тухай бичихэд бараг бүгдээрээ барьж идэх шахаа биз дээ. Одоо тэр чинь л болох гэж байна. Харин өнөөгийн эрх баригчид санхүүгийн дефолт өөрсдийнх нь улс төрийн дефолт болоод хувирчих вий гэдгээс үхтлээ айж байгаад манай онцлог оршино.
Ийм хүнд нөхцөл байдал бий болчихоод байхад тэгэхээс тэгэх гэсэн юм шиг Ц.Элбэгдорж ASEM-ийн уулзалтыг Монголд хийхээр болсон гэж популизм хийх юм. Тэр хурал хэнд хэрэгтэй юм, огцорсныхоо дараа ЮНЕСКО-д шигдэхэд нь өөрт нь хэрэгтэй болохоос Монгол Улсын тухайд уутны нь ёроолыг эргүүлээд сэгсэрсэнтэй адил шүү дээ.
Олон орон хүнд байгаа эдийн засагтаа дарамт учруулахаас болгоомжилж тэр уулзалтыг авахаас цааргалсан тул Монголд гай болж оногдсон, түүнээс Ц.Элбэгдоржийн олон улсын нэр хүнд энэ гайг авчраагүй юм. Тэгээд нүүрээ ширлээд “хужаа” нараасаа мөнгө гуйж, өнөөдүүл нь төв засгийн газарт мөнгө байхгүй, орон нутагт л юу юм гэхээс гэж буцаасан гэлцэнэ. Тэр орон нутаг нь Өвөрмонгол л байх даа. Монгол Улс Өвөрмонголын автономиос мөнгө гуйх уу ?! Одоо Монгол Улс ASEM-ийн уулзалтын зочид буудлын мөнгийг ч дийлэхгүй сөхрөх гэж байна ш дээ. Энийг зүй нь Ц.Элбэгдорж төлөх ёстой юм л даа, гэхдээ энэ балайгийн бэлэн амнаас болж монголын ард түмэн л махаа идэж таарч байна…
Ерөнхийлөгчийн алхам бүр эвдэн сүйтгэх шинжтэй болж байгааг онцлон дурдах ёстой. Нэгэнт экспорт буурч, эдийн засаг хямарч, төсөв хүндэрч байгаа бол санхүүгээ аль болох нэг гарт төвлөрүүлж, чанга хатуу хянах ёстой байтал “Орон нутгийн бие даасан байдлыг хангах” нэрээр “бүр илүү цац” гэсэн хууль оруулж ирж байгаа нь үэнэ утгагүй. 700 гаруй тэрбумыг хэдийнээ цацчихаад үр дүнгүйг нь мэдсээр байж яагаад дахин хуульчилж тараагаад төсвөө гөвөх гээд байдаг юм бол ?! Ер нь Ерөнхийлөгч Ерөнхий сайд хоёр манай талд байна уу ?!
Дээр нь мөнгө өгөхгүй бол шударга байж чадахгүй гэж байгаа хуульчдын цалинг сая саяар нэмэх гэх мэт ядаж байхад ярнууд нэмэгдсээр. Тэр бүрийг парламент зогсоох гэж оролдох бүрийд “хамгийн муу парламент, парламент бүхнийг гацааж байна, 76 мангуу” гэхчилэн хувийн сайт, худалдагдсан твийтэрчдээр дайруулдаг болж…
Энэ бүхний ард нэгэнт хүрэлцэхгүй төсвийг тарааж хаяад аргаа барахын цагт хөрөнгө оруулалтын гэрээнүүдийн маргаанд буулт хийлгэх сонирхол байна гэж би дүгнэж байна. Ц.Элбэгдоржийн найз Р.Пэйнтэр нь ТЕГ-ын мэдээлэгч, өөрөө “хямдхан” байрныхаа мөнгийг “Оюу толгой”-гоор төлүүлсэн, “том Алтан гадасын ноён” С.Баяр АНУ-д үл хөдлөх хөрөнгийн томоохон наймаа дүнгэнүүлэх хөрөнгөтэй болсон зэрэг нь ил тод болчихоод байхад ийм юм хийж байдаг хүн гэж байх уу ?! Цэвэр популизм гэж яг үүнийг л хэлээд байгаа юм ш дээ. Олон улсын нэр хүнд, орон нутгийн бие даасан байдал гэх мэт бөөлжис цутгам, нулимаад хаячихмаар хуурамч үгээр ядран доройтсон эдийн засгаа нураахыг оролддог Ерөнхийлөгч байж болох уу ?! Монгол Улсыг холбооны улсын зарчимд шилжүүлж, бие даасан феодалын вант улсуудад жижиглэн хуваах хорт бодлогоо энэ хүн хэзээ болих юм ?! Үндсэн Хуульт засаг төр байсаар байтал “иргэний танхим” гэсэн зэрэгцээ төр байгуулж, монгол төрийг сүйрүүлэхээ хэзээ болих юм ?!
Холбоотнууд
МАН чухамхүү энэ сүйрлээс болгоомжилж Засгийн газраас гарах гэж амь тэмцэн тийчигнэж байна. Нэгэнт сүйрэл ирсэн бол АН-ыг хаяж өгөх нь зүйтэй. Р.Амаржаргал нэг ярилцлагадаа “Нэгэнт сүйрэх юм бол ядаж МАН-ыг тэврээд сүйрье” гэж тохиролцсон тухайгаа ярьсан. Нөгөө татаарууд шиг дэр авч үхнэ гэгч болсон байна. Үүнийг хожуу боловч МАН-ынхан ойлгожээ.
Засгийн газраас зарласнаар манай Засгийн газрын гадаад өр их өрөөс давж 13,5 тэрбум ам.доллар болсон, дотоод өр 2,1 тэрбум ам.доллар. Үүний дээрээс компаниудын өрийг тооцвол улсын ДНБ-тэй тэнцэх өртэй болсон байна. Яг одоогоор нийт өр ДНБ-ны 74 хувьтай тэнцэж байна. Хэрэв би андуураагүй бол өрийн таазыг төсөвтэй харьцуулдаг байсан санагдана. Энэ жишгээр бол төсвөөс бараг хоёр дахин давсан өрийн дарамтанд Засгийн газар байна.
АН-ын нэр хүнд чөлөөт уналтын хурдаар унаж байна. Хэрэв уналт үргэлжилбэл АН 2016 оны сонгуульд үсгүй хусуулна. Яг 2000 онд 72:1-ээр цэвэр тавиулсан шиг. Тиймээс АН жагсаалтаас зуурч байна. Тойрогт тулсан нь бүгд ялагдлаа ч, эрхбиш намын гишүүдийн дэмжлэгээр хэдэн хувь санал цуглуулна, түүнийг нь хамж шимж байгаад хэдэн хүн УИХ-д хавчуулна л гэж тооцож байна. Нэр дэвшигчдээ тодруулахаар ярилцаж эхэлсэн АН-ынхны хувьд жагсаалтын эхний 5-аас хойш найдваргүй гэсэн теорем үйлчилж байна шүү дээ…
Одоохондоо АН-д буух аянгыг МАН л зайлуулж байна. Гэхдээ сайндаа ч биш. Учир нь МАН-ын нэр хүнд ч унасан бөгөөд дараагийн сонгуульд эрх барих хэмжээнд ялах магадлалгүй нь мэргэжлийн судалгаанаас харагдаж байна. Ийм нөхцөлд зүй ёсны мөрдлөг гарна. Үүнд нэгд, Засгаас гарах, хоёрт, 2016 оны сонгуульд хамт унаснаас УИХ-ыг тараагаад ээлжит бус сонгуульд орох замаар ялах магадлалаа нэмэх, гуравт, МАХН-ыг өөртөө нэгтгэх. Үүний дараа л эрхбиш олонх болох боломжтой. Хэрэв Засгийн газрыг унагавал дахин Засгийн газар байгуулагдахгүй байх нөхцөл болон бэлтгэлийг хангахыг МАН хичээж байна. Өөрөөр хэлбэл МАХН-ыг талдаа татсанаар Засгийн газар байгуулах 39 суудал “үлдээхгүй” байх ёстой. Ингэвэл Засгийн газраа томилж чадахгүй УИХ тарна. Харин энэ нь Ерөнхийлөгчид ашигтай, тэр яг үүнийг хүсэж байгаа гэж мөрийцөхөд ч бэлэн байна.
Нэг талаас аянга зайлуулж байгаа мэт боловч нөгөө талдаа МАН АН-д булшны нүх ухаж байна.
АН-ын нөлөөллийг бууруулахад С.Баярын нэр хүнд унасан нь аятайхан боломж болж байгаа юм. МАН үнэндээ С.Баярыг өмөөрөхгүй, өмөөрөхийг хүсэх ч үгүй, нөгөө талаас С.Баяр өнөөдөр “хэн ч биш”, дугаар хорооны иргэн болсон. С.Баярт ямар ч эрх мэдэл байхгүй, нөлөөллийн бодит механизм байхгүй учраас тэр одоо ердөө л “эрдэмтэн Доуэлийн толгой” болон хувираад байна.
Гэхдээ нэг “бэрхшээл” байгаа нь С.Баярын орыг залгах дотоод тэмцэл МАН-д өрнөж эхэлсэн байна. У.Хүрэлсүх, М.Энхболд нарын зөрчлийг нөлөөллөөрөө дарж байсан С.Баярын нуралт ийм нөхцөл рүү түлхэж байна. Энэ дундаас Ө.Энхтүвшин Н.Энхбаярын дэмжлэгтэйгээр санаачлагыг гартаа авахыг оролдох нь зүйн хэрэг юм. Хэрэв энэ асуудлаа шийдвэл МАН Засгийн газраас гарахад бэлэн байна.
Харин АН-д өөр тохироо хийгдэж байна. М.Энхболд Женко Х.Баттулгатай бүлэглэсэн ба “Таван толгой”-н уналт нь Засгийн газраа ширвэж, тэдэнд нөлөөгөө тэлэх боломж олгоно. Тиймээс “бүрэн засагч” болохын тулд Н.Алтанхуягийн дэмжлэгийг авахыг хичээж байна. Ингэснээр Ч.Сайханбилэг ба Ц.Элбэгдоржийн гэсэн жижигхэн бүлэглэл цаана нь үлдэж байна. Чухам энэ шалтгаанаар Ц.Элбэгдорж М.Батчимэг, Ц.Оюунгэрэл зэрэг америкчилагдсан сулхан хүчээр Таван толгойг дэмжүүлэхээр шахаж байна. Бас Ж.Батзанданд Таван толгойг дэмжихийг тушаасан авч нөгөөх нь эрх мэдлийн хуваарилалт хаана төвлөрч байгааг мэдэх тул бүр адарч, Таван толгойг зогсооход идэвхийлэн оролцож эхэлжээ.
Гэхдээ 2016 АН ялагдах нь тодорхой учраас З.Энхболд, Х.Баттулга нар 2017 оны сонгуульд бэлтгэж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл Ерөнхийлөгчид З.Энхболд дэвшинэ. Тохироо нь хэрэв Засгийн газар унавал Х.Баттулга Ерөнхий сайд болохыг хүснэ. З.Энхболдыг “шавартай хутгаж болохгүй”, тэгвэл парламентаа ч, Ерөнхийлөгчөө ч тавьж туугаад намаараа шинэ Ганц худгийг дүүргэж, нарлахдаа хуралддаг болно. “Таван толгой”-г гацаахад идэвхийлэн оролцогсод сайдын шанстай учраас Ц.Элбэгдоржид түшиглэж байсан УИХ-ын гишүүд намын дарга З.Энхболд руу эргэчихээд байгаа юм. Гэхдээ Таван толгойн гэрээ сайн гэсэн үг биш, үнэндээ Таван толгойн гэрээ гэгч нь Оюу толгойн ХОГ-ын бас нэг хувилбар мөн.
Цаад шалтгаан нь Монголчууд “Рио”-той нэг стандарттай, “Шинхуа”-тай өөр стандарттай байж болохгүйг Хятадууд сануулсан. Тиймээс хамгийн гайтай нь Оюу толгойн гэрээ энэ мөчөөс эхлэн зөвхөн эдийн засаг санхүүгийн биш, улс төрийн муу нөлөөгөө үзүүлж эхлэсэн хэрэг.
Харин МАН талаас М.Энхболд, У.Хүрэлсүх нар нэр дэвшихээр санаархаж байна. Чухамхүү МАН-ын дотоод зөрчлийн уг шалтгаан энэ юм. М.Энхболд намаа Засгаас татаж чадвал У.Хүрэлсүх шалдан бөгсөөрөө газардах ба нэр хүндээ алдвал Ерөнхийлөгчид дэвших боломжгүй болно.
Эдгээр хувилбарын аль аль нь намуудыг шороотой хутгах ба өнөөгийн нөхцөл байдлыг үргэлжлүүлж “чөтгөрийн тойрогтоо” эргэлдэхээс өөр үр дүн харагдахгүй байна.
Өөр хувилбар…
Түүх давтагддаг. Худлаа гэвэл 1996 оны түүх АН-д давтагдаж байна. Хэрэв АН Засгийн газраа сольбол Ерөнхий сайдаар зайлшгүй эдийн засагч хүн л тавихгүй бол өөрсдөө улс төрийн дефолтод өртөнө. Тэгэхээр шинэ Засаг байгуулагдлаа ч эцэстээ бас л унаж, Р.Амаржаргалд өгөөд өнөөх нь хагас жил болоод дуусах төлөвтэй байна.
З.Энхболдын байдлыг харвал Таван толгойг зогсоосон ч “Оюу толгой”-г явуулахыг хичээнэ. Өөр гарц наадуул чинь харна гэж ёстой гонжийн жоо. “Оюу толгой” төсөлд зээл авахыг “Рио Тинто”-д зөвшөөрөх нь Засгийн газрын өрийг нэмснээс ялгаагүй юм. Ч.Сайханбилэгийн Засгийн газрын PR-ийг хариуцсан залуус хэтэрхий мэргэн жараахайнхаа зөвлөснөөр “Рио Тинто”-гийн зээл бол хөрөнгө оруулалт болохоос өр биш гэж ойлгуулахыг хичээж байгаа. Гэхдээ яаж ч бодсон тэр 4,2 тэрбумын 34 хувь нь 4,215 хувийн хүүтэй манай өр болж таарна. Гайтай нь энэ зээлийг авахуулахын тулд “Рио Тинто”-гийн 3,4 тэрбум долларын луйврыг тэмээн дээр ямааны гарз гэгчээр 100 сая ам.долларын татварын “өршөөлтэй” хамт зөвшөөрсөн “эвлэрлийн гэрээ” байгуулах шахаанд Засгийн газар орчихоод байна.
Ингэвэл бас 3,4 тэрбумын хөрөнгө оруулалтын хэтрэлт ба баримтгүй зарцуулалтын 34 хувийг Монгол өөртөө наана. Нийт дүнгээрээ 2,6 тэрбум ам.долларын өрөнд нэг л өдөр орчих юм.
Аюултай нь “Рио Тинто” зээлээ “Оюу толгой”-д оруулах магадлал маш бага, учир нь тэд “зэсийн үнэ буурсан” гэж байнга улиглаж байгаагийн дээр өөрсдөө сүйрлийн ирмэгт зогсож байгаа ба “Глинкор”-т үнэтэй зарагдаад замхрахыг хичээж байна. Ийм ангалын аман дээрх Монгол улсыг түлхэхийн тулд “Рио Тинто” Монголын “либерал” гэгдсэн бүх тавдугаар цувааныхныг дайчлахаас гар татахгүй байна. Үнэндээ “Би үхэхээр чи үх” л байхгүй юу. “Том төслүүдээ явуулъя” гэх мэт зохион байгуулалттай жиргээчдийн бүлэг, “Баялаг бүтээгч” нэрийн дор цугласан хэзээ ч баялаг бүтээж байгаагүй адгийн шааруудын элдэв ТББ-ууд ийм өрөнд улсаа оруулахыг хүсэж байна. Харин тэд эзэдтэйгээ нэг араншингаар их адилхан нь “Монгол сүйрвэл гараад явчихна” гэсэн бодолтойгоо нуудаггүй юм билээ.
Эдийн засгийн энэ будлиантай яг адилхан үзэгдэл Монголын улс төрд ажиглагдаж байгаа нь МАХН МАН-д үнэтэйхэн зарагдахын тулд хэдийнээс бөгсөө хаялаад эхэлсэн бөгөөд сүүлийн үед улайм цайм өндөр рейтингтэй улстөрийн хүчин болохоо батлах гэж усан тэнэг үйлдлүүд олноор хийх болов. Үүний жишээ нь “Тусгал” хэмээх судалгааны агентлагийн судалгааны дүн юм. “Сант марал”-ын судалгаанаас олон нийтэд хамгийн хүчтэй туссан дүнг хуулж “үнэний баталгаа” болгоод МАХН-ын рейтингийг өсгөж, үлгэрлэвээс үрчгэр хөгшин авгайг зуузаан энгэсгээр хулдах мэт гоёод зарахыг хүсэж байна. Яахаараа судалгааны дүнг Н.Энхбаярын мэдлийн “Зууны мэдээ” зарлаж, түүнээс нь төлбөртэй эшлэхдээ сайт нь Н.Энхбаярын зургийг дурайтал наагаад, “Энхбаяр даргын нэр сүр өндөр байна” гэж гарчигладаг юм, яахаараа “Сант марал”-ын судалгааны дүнг засахдаа бие даагчдын хувиас хассанаа тэр чигээр нь “Шударга ёс” эвслийнх дээр нэмчихээд шууд зарлачихдаг юм ?! Ийм хогийн бүдүүлэг бохир заваан ажлыг харахаар мэргэжлийн хүний бөөлжис цутгах юм байна ш дээ. Ухаантай хийсэн бол ядаж муу залийг нь үнэлэхсэн…
Сүүлийн үед намууд цагаандаа гарч иймэрхүү улайм цайм юм олныг хийж байна.
Хямралтай улсын Ерөнхий сайд гэж нэг нөхөр сахлаа гялайтал хусчихаад, гял цал оргиод популистуудыг хараах нь инээдтэй. Засгийн Газар ажиллахгүй байна аа гэдгээ нотлож байгаа аятай. Н.Алтанхуягаасаа үлгэр аваасай даа, хаа очиж цаадах нь нүд нь хавдаж, хоолой нь сөөчихсөн, турж эцсэн амьтан л парламентад элдэв хууль оруулаад, зөв буруу ярьж, хэрэлдэж, сөрөг хүчиндээ шоолуулаад зүтгэдэг байсан. Гэтэл залгамжлагч нь үргэлж худал ярина. “Таван толгойг муусайн популистууд гацаах гэж байна” гэж төлөгдөөд занаад байсан, гэтэл тэр нь З.Энхболд, Х.Баттулга болж таарлуу ?! Татвар нэмэхгүй гээд байсан маргааш нь хотын татвар, хөрөнгийн татвар байнгын хороогоор орж байх юм. Ядаж өөрөө УИХ-ын гишүүний хувьд мэдээлэл авчихаж болно биз дээ ?! Ядарсан ардаас татвар нэмж аваад хүүдээ өгөх гээгүй юм бол тэр татвараар Бат-Үүл юу хийх юм ?! Улсад орохгүй, бас нэг “бие даасан байдлын” баталгаа болох л эд. Гэтэл үүнийг ч анзаарахгүй байна, манай Ерөнхий сайд. Төрийн гурав дээр хотын дарга нь нэмэгдээд дөрвөн мөчнөөс нь татахаар энэ улс тэлэгдээд балрах нь байна шүү дээ…
Үнэндээ ийм унхиагүй “шидлийн” ЗГ-ыг огцруулах нь гоё мэт боловч санхүү улс төрийн маш том сүйрэлд улс орон ороход бэлэн байна. Уг нь үүнээс “хохирол багатай” гарах арга зам бий, гэвч тэр замыг Ерөнхийлөгч нь чагталчихсан.
Энэ шааруудаар тоглуулж бүрмөсөн балрахгүйн тулд шууд “Үндсэн хууль”-ийн өөрчлөлт рүү орохоос замгүй болж эхэллээ.
Чухам ийм учраас бид өнөөгийн нөхцөл байдлыг урьдаас таамаглан шинжлээд Үндсэн хуулийг өөрчлөх санаачлагыг 10 гаруй жилийн өмнө эхэлсэн юм. Гэтэл энэ санаачлагыг замаас нь булаан авах гэж МАНАН бүхэлдээ МАХН-тайгаа улайран зүтгэж эхэлснийг бүгд л харж байна.
Үндсэн Хуулийн шинэчлэл бол өөрсдөө Үндсэн Хуулийг уландаа гишгэсээр байгаад улс орноо дампууруулчихсан хуучин намуудын сонгуульдаа ашигладаг реклам огтхон биш…
Гэхдээ энэ бүхний ард С.Баяр, Ц.Элбэгдорж нар алгаа үрчин хүлээж байгааг мартаж болохгүй. Яая даа байз, дахиж баахан баримтан дээр сууж анализ хийж байгаад үргэлжлэлийг ойрын хугацаанд хүргэе…
Судлаач Х.Д.Ганхуяг
Эх сурвалж: ganaa.mn блог
Эрхэм та судлаач Д.Ганхуягийн бусад нийтлэлийг түүний албан ёсны блог ganaa.mn- ээс уншина уу?
Сэтгэгдэл0
D.GANHYGAA urgeljlelee dariuhan bicheerei mash sonirholtoi niitlel baina amjilt husie
GANAA AKH INGEED BUGDIIG N PAL HIITEL N AVCHIKH YUM .OOROOR INGEJ BICHEED BGAA HUN HEN BAIGAA YUM BE ? ENE BUZAR HULGAICHUUDYYN BAAS BALCHIGIIG TA L INGEJ UUDALJ BICHIJ BNA.STALIN-Y UYED BAISANSAN BOL EDGEER RIO TINTO-GIIN URVAGCHIDYG SHUUD BUUDAHGUI YU.S.BAYAR HEND CH HEREGGUI UHDEL BOLSON ,ODOO NAAD MCS-N TARAVGAN TAXALYG L DALD ORUULAKH HEREGTEI ...YAMAR GAIGAAR ENE ELBEGDORJ GEDEG PIZDAA ERONHIILOGCH BOLOV OO ? UHEJ DALD OROOSOI PIZDAA
ELBEGDORJ OO ,CHI UHVEL TAARNA MUU SHINJAANY SHEES EE , MONGOLCHUUD CHAMAIG BUGDEER EE UZEN YADAJ HARAAJ BNA
yg zob helsen bnaa, vnendee odoo tiim l baidald bnaa
За энэ яахав. Ээби Рио Тинтогоос орон сууц авсан тухай баримт яасан бэ. Өдийг хүртэл гаргаж тавихгүй байхыг бодоход худлаа шаасан уу?
Хүүхээ чи өдөж байж өөрийнхөө баримтыг гаргуулав, цаагуур чинь Баабараас эхлээд идсэн уусан нь дэлгэгдээд баларч байгаа шүү.
Olon tumen unshij bugd zuv oilgolttoi boloosoi. Yu bolood bgaag yu bolgochihood bgaag bugd medeesei. Daraa ny dotroo negiig bodotsgoogoosoi. Tegeed hariutslaga tootsotsgooyo.
Үнээнийхээ сүүтэйг үхүүлж байж мэдэв гэсэн чинь дээр биз. Үхүүлэх үйлст чи ч мөн их зүйл хийсэн дээ...
Нохойны чацга аа, тэр үнээг чинь албан тушаалтай хүмүүс үхүүлчихээд байна. Судлаачийг дам утгаар нөлөөлсөн гэх гэж байгаа бол Баабараасаа л ял асуу даа.
Кора. Чам шиг усан тэнэгээр заалгавал би судлаач биш. Чи намайг тэнэг комментоороо л эсэргүүцэх боломжтой. Гэхдээ энэ чинь ч удахгүй. Би амлаж байна... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Ганхуягаа чамайг би бас ч байна... Хорин жилийн өмнөх шигээ..
Кора гөлөг өө, чи хэн бэ? Одоо ч өөрийгөө ил гаргаж чадахгүй байж муу чацганы хүүдий, баасны ногоон өт өө? Битгий далжигнаад байгаарай чи. Ядаж эхлээд нэрээ тавь, за. Чам шиг хашааны цаанаас хэн ч хуцаж чадна. Чиний утас ч байгаа. Хашааны завсраар чавхаар харвахад хөгийн гөлгөн нохой яадаг билээ? Чи дурын хөгийн гаруудыг энд худлаа дарамталчихаад өөрийг ихэд бодож байна уу? Чиний Тэмүжин ч АН ч чамайг өтний дайтай бодохгүй шүү. Чамайг судалж байгаа шүү. Агаарт гараад яаж амьсгалахыг чинь харна аа. Өгөөш үмхсэн загас шүү дээ чи.
KORA GENE UU ? BAASNY HAR MIN ,CHAMAIG UYE UYER CHIN JIRGENE SHUU...CHI HEN BE ,HED VE ? UHEV EE PIZDAA ,NINJA NUUDYN NUHEND BULUULAV AA AMISGAA . SUDLAACHYG ZUGEER BAILGAARAI LALAR AA
ergvv koro chi boloosoi doo
Улс орны хувь заяаг хэдхэн нөхдүүд тодорхойлоод өөрт л ашиггүй бол тас гүрийгээд, ашигтай бол зад зүтгээд ингэсээр байгаад энэ улсын эдийн засгийг даавууны тасархай шиг болгосныхоо хариуцлагыг хүлээх хэрэгтэй. Баярцогтоос эхлээд Сайханбилэгээс авахуулаад Женког таширалдуулаад өөр хэн хэн ч байдагийн тэднийг хуугаар нь шийтгэх хэрэгтэй. Ер нь чадахгүй юмнууд больчооч дээ улс орон өөрийн дотоод инерцээрээ л хөдөлж чадахгүй юм бол мянга гаднаас тусламж аваад шороогоо ухаж зараад нэмэргүй гэдгийг усан толгойтнууд хэзээ ойлгох юм бэ? Тэр Оюутолгой, Тавантолгойг хаяач ээ өөр боломж гаргаж ирж чадах аавын хүү улс орноо авч явах хэрэгтэй байна.
Элбэгдорж Баярын толгойг илээд байдаг нь Баярын америк дах мөнгө угаалттай өөрөө бас оролцсонд байгаа юм..Хэрэг бишидсэн тохиолдолд Ээбээ америк руу зугатааж орогнож нуугдах хаусыг нь Баяр бэлдээд тавьчихсан хүлээж байгаа.
49.0.161.111 чи намайг олсон гэлүү? Намайг олох шаардлага өөр шиг чинь иймэрхүү нөхдүүдэд ахдана. Харин би чамайг олно гэвэл үнэнд дэндүү ойрхон. Хэдхэн хопын цаана сууж байж чи юун ч цод цод дуутай юм. Чиний наад сүлжээ аюч байгаа айспины чинь цаана динамик хост конфиг сервер, резервэшн дээр нь эрваа минь чиний гэрийн хаяг нэг ус чинь ярзайтал байж л байна. Эрваатаад байвал чинь чамайг яаж ч чадна шүү... Энэ судлаач нэрттэйгээ таарсан Эрваа лалар вэ чи яасан.
Хэ хэ, чамайг олж яах юм бэ. Чацганаас өмхий л үнэртнэ шүү дээ.
gansyh
Амныхаа зоргоор хашгирч буй чам мэтийн эрваа бол амьдрал дээр бол зүгээр нэг гоожуур л байдаг юм. Чи надад дэндүү багадана. Чулуу шидэж байж онцгүй зүйл болов. Чамд сүүлийн удаа сануулъя....
Хэ хэ, чамайг олж яах юм бэ. Чацганаас өмхий л үнэртнэ шүү дээ.
togsoo
...you'll see...
...then you should know...
энэ хүний ард, энэ бүгдийн ард Орос байгааг хэзээ ч мартаж үл болно. Сүйдтэй судлаад шинжилгээ хийгээд гаргаад ирсэн юм алга. Сүүлийн нэг сарын телевизийн шар мэдээг нийлүүлсэн байна. Түүхий эдээр амьдардаг Орос мэтийн улсад манайх өрсөлдөгч. Тэдний гар хөл эд нар...
1. Сүүлийн үед Орос, Хятад-т Монголын талаар бараг юу ч гараагүй. 2. Монголын хэвлэл мэдээллээр бас л бараг юу ч гарааагүй, хэрүүл л гарсан. 3. Ийм анализыг надаас өөр хүн хийж ил тод тавьж чадахгүй. 4. Чи ийм адгийн аргаар намайг гутаах боломжгүй. Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Bayarlalaa.Ganaa
za za ganaa naad tsalintai bugs doloogchdoo hayaa. Analizaa urgeljuulen ard tumnee geegeeruuleerei. Amjilt husiye.
Яг үнээн. Ганхуяг судлаачийг эргүү шизотой гэж бичдэг том төслөө дэмжие гэсэн хаягтай элий балай харь сэтгэлтэй харь нөхөртөй гараад зугтчихна гэдэг нөхөд шилэн дансны хууль мөрдөж эхэлснээс хойш Хөгжлийн банкнаас 60 сая төгрөг шаагаад шанд нь хүн муулж байсан байна. Уянгыг хамаатуулдаг, популист гэдэг цолыг өмхий баабар л хэлж нөгөөдүүлээрээ тараалгасан. Тэрнээс нь бас Ийгл телевиз хүртдэг. Бүхэл бүтэн сүлжээ байна. Менежер нь Амнудра гэдэг пацан. Энэ Кора гэгч Тэмүжинг өмөөрөгч АН-ын гар ч багтана. Гол компани нь монгол масс медиа ЛЛС гэж байгаа даа. Эдэн рүү Элбэгдорж, Сайханбилэгийн тушаалаар сая саяар мөнгө юүлдэг шүү дээ.
Ингэж л санаагаараа наадаг гарууд даа та нар. Ха ха ёстой хөх инээд хүрч байна. Би одоо хэний хамсаатан болох нь тэр вэ? Гайхалтай түүх байна. Үргэлжлүүлээч...
Үүнийг би мянга дахин хэлж, нэрсийг нь цохон хэлж чадна. Энэ нь тэдний цаашдын үйлдлээс шалтгаална. Харин чамд шүлснээс өөр юу ч байхгүй... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Сайханбалагцогт нарт өөрийн толгой байхгүй гэдэг тодорхой байсан. Гарах үр дүн нь сүйрлээс өөр юуч биш. Тиймээс ийм хог шааруудыг зайлуулахгүй бол улам л хүнд байдалд орно. Гэхдээ нөгөө муу Оюун шиг иргэний зориг гэж нэг юм амандаа бувтнаж чадахгүй юу.
Судлаач танд баярлалаа
vnenl yum bichsen baina.gehdee heregtei shiidwer gargah erh medeltei hvmvvs ni hvleej awdaggvi ni haramsaltai! het ardchilal,lebralizmiin vzel sanaa zorilgo ni aliwaa tor uls,bvtetsiig ewdej ,samuuruulan nuraah todorhoi argachlal tehnologigi bolohdool baidag bololtoi. hyanaltaa togtoohiig ermelzegch 2 tom gvrnii dund orshih manaih shig jijig ornii ediin zasgiin nohtsolt oron nutgiig bie daalgah ni hortoi vr dagawartai(yadaj 30%iin orlogoiig ni 10% bolgon bagasgaj urshigiig bagasgah ni chuhal)! yalanguya hyamraliin ved! dainii tsagiin ve shig ediin zasgiin udidlagiig negen gart towlorvvlj,hemnelt vr ashigiig deeshlvvleh heregtei.medeej bulgiin ehees bulingar segiig zailuulah hamgiin chuhal!
ganaa ahdaa bayarlalaa
Зөв анализ байна. Ард иргэд л сэрэхээс нааш бидний төлөө хэн ч юу ч хийхгүй. Дэлхийн түүхийг эргэн ханран уу!!!
Алтанхуягийг буцааж тавьяаа Алтанхуягийн үед Монгол улс хөгжих сэргэн мандахийн эхлэлийг тавьсан замыг огцоруулсан новшнууд нураагаад хаячихлаа
Ах нээрээ сайхан хуньж өгөхиймаа. Дандаа уншдаг шүү. Үнэнийг хэлдэгт чинь баярлалаа.
http://news.yahoo.com/poland-recalls-dark-side-wwii-victory-062247000.html
Ганхуяг эрваа минь ээ "................Аюултай нь “Рио Тинто” зээлээ “Оюу толгой”-д оруулах магадлал маш бага, учир нь тэд “зэсийн үнэ буурсан” гэж байнга улиглаж байгаагийн дээр өөрсдөө сүйрлийн ирмэгт зогсож байгаа ба “Глинкор”-т үнэтэй зарагдаад замхрахыг хичээж байна. Ийм ангалын аман дээрх Монгол улсыг түлхэхийн тулд “Рио Тинто” Монголын “либерал” гэгдсэн бүх тавдугаар цувааныхныг дайчлахаас гар татахгүй байна. Үнэндээ “Би үхэхээр чи үх” л байхгүй юу. “Том төслүүдээ явуулъя” гэх мэт зохион байгуулалттай жиргээчдийн бүлэг, “Баялаг бүтээгч” нэрийн дор цугласан хэзээ ч баялаг бүтээж байгаагүй адгийн шааруудын элдэв ТББ-ууд ийм өрөнд улсаа оруулахыг хүсэж байна. Харин тэд эзэдтэйгээ нэг араншингаар их адилхан нь “Монгол сүйрвэл гараад явчихна” гэсэн бодолтойгоо нуудаггүй юм билээ." ------- Чи Монголчуудыг ёстой эргүүтүүлж байна даа... Глинкорынхонд аль өнгөрөгч жил Рио салаавч өгчихсөн юм шүү дээ.. Чамд нээрээ эдийн засгийн анхан шатны ч ойлголт алга. Мйм тэнэг юм бичиж байхаар ... яана даа чи..
Дөнгөж саяхан "Глинкор" болон "Рио Тинто"-гийн хэлэлцээр ахиад сэргэсэн. Үүнийг мэдээгүй бол чи далд ор... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
чи ингэж цуурсанаараа юу ч олж долоохгүй.. Нэгдэх санал тавих зарах 2 угтаа өөр ойлголт.. чи далд ор.
Судлаач Ганаа чам шиг хэзээ ч цуурдаггүй. Өөр юм хэлж чадахгүй бол чи далд ор... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Та нар энэ эрвааг үнэн юм бичиж байна гэж бодож байна уу? Монгол иймэрхүү эрваа нараас хол байвал хэдхэн жилийн дотор төв азийн сингапур болох нь үнэхээр ил.. даан ч та нарын бодол гэж хэрэг алга.. зүгээр л бөөн өмхий ...
Чиний Хөгжлийн банкнаас Баабар.мн-ээр дамжуулж авах мөнгө байхгүй болсоон, хөгшөөн. Одоо чамд мөнгө байхгүй... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Янаглан хорлогч
Хэнд янаглах гэж ?! Чам шиг мөнгөгүй болоод хаягдчихсан, хэнд ч хэрэггүй хөгшин новшид "янаглах" гэдэг үг арай л хүнддэж байна... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд хоёр аль хэдийн нь маэай талын хүн биш болсон шүү дээ.
Та үнэхээр голыг нь олж, ШАРХАН ДЭЭР НЬ ДАВС ЦАЦДАГ ШҮҮ.
Sudlaachid bayarlav. AN-iig MAHN -tai negdehiig urialj baina. Tegj chadval uls oron uhliin ayulaas zailj chadna.
ОДООГИЙН ЖИШГЭЭР БҮХ АСУУДЛЫГ ЗӨВХӨН ОРОН НУТГИЙН АРД ТҮМЭН / УДИРДЛАГА/ Л ШИЙДЭЖ МЭДДЭГ ЮМ БОЛ МОНГОЛ УЛСАД ТӨР ГЭЖ БАЙХ ХЭРЭГТЭЙ?
төр гэдэг хамгийн муу менежер гэж солиороод тэр муу юмны төлөө үхэн хатан зүтгээд байдаг нь төр татвар дээр тогтдог гэж номоод татварын мөнгийг хувааж идэх гэсэн сонирхолоос өөр зүйл МАНАН-д алга 2016 оны сонгууль их мөнгөний сонгууль болно. хэрэв энэ сонгуулиар МАНАН-гаас салж чадахгүй бол монгол сөнөл рүүгээ эргэлтгүй явна. шидэл барамын засаг эдийн засаг гэж халаглаж гарч ирсэн боловч эдийн засгийг дээшлүүлэх талаар гараа хөдлөгсөнгүй зөөлөн суудалдаа түрч болтугай заларч байхын тулд татвар, түрээс хураамж, торгууль нэмэхээс өөр юм хийхгүй нь тодорхой болж байна. элбэгдоржийн хувиа бодох тухай онол их хурлаасаа эхлээд айл гэрийнхнийг шуудайд хийсэн эвэр шиг хагалан бутаргаж эцэст нь монголчууд гадаадын эдийн засгийн алуурчдын зууш болж байна. энхсайхан таван толгойн гэрээг хуулийн дагуу хийсэн гээд байна. тэгэхээр 76 мангуугын батласан хууль монголын баялагыг гадаадын алуурчдад өгч цөөхөн хүн баяр баярцогт шиг баяжиж болох хууль байждээ төрийн залгамж чанар гэж 76 мангуу дахин сонгогдох замаа засах юм. энэ төрөнцөр, засганцраас даанч уламжилмаар юм ард түмэнд алга. МАНАН-гаас л салах юмсан
Цэдэнбалын тухай нийтлэл хааччихав аа. алга болчихлоо. уг нь их л хүч гаргаж сэтгэгдэл бичсэн юм сан. Лханям гэж бас нэг доктор. Доктор гэдэг үгийг сонсохоор баахан хуулан бичигчид л санаанд ордог болоод байгаа. Хэн нэгний бүтээлийг хуулаад л доктор . Ийм хуулан бичгийн докторууд одоо ч хэдэн мянга давж дээ. Доктор гэдэг гуншин ч ичиж үхмээр нэр болж хувирч дээ. Ийм хэдэн арван мянган хуулан бичлэгийн доктортой улс улам л хоцрогдох нь ойлгомжтой ш дээ. Дөч тавиад онуудад ганц монгол улс тийм хоцрогдсон байгаагүй , Харин японыг эс тооцвол нийт ази тэр чигээрээ сингапур, хятад, өмнөд солонгос, тайван, гонконгийг оруулаад бүгд бөөсөндөө баригдсан, гаднаа бааж шээдэг, гудамж нь талбайд нь баас ялгадас нь өмхийгөө ханхалуулаад гуу жалгаар ил урсдаг, хүн ам нь нийтээрээ бичиг үсэггүй , өлсгөлөн , өлөн зэлмүүн л байсан ш дээ. Ази африк чинь яг адилхан харанхуй тив байсан ,. Орсуудын хувьд намгийн муухай хараал нь тэнэг ази гэдэг байсан гэж байгаа. Оросууд ч тэнэг ази гэж хэлэгдэхгүй гэж хаанаасаа авахуулаад германы эрлийз болох гэж хамраа өндөр , нүдээ хөх болгох гэж их ч мэрийсэн байдаг юм. Сүүлдээ Николай хаан нь хэт герман болох гэсээр цус нь ойртож хүүхдүүд нь мэдрэл муутай болоод өөртөө гутаад гадагшаа ч зугтахгүй гэр бүлээ сайн дураараа алуулсан устагуулсан гэж байгаа. Ази гэхээр тэнэг бүдүүлэг хүн л гэж ойлгогдож байсан гэж байгаа. Ганц монголчууд бөөсөндөө баригдаж , бичиг мэдэхгүй , усанд ордоггүй ч байгаагүй юм даа. Харин монголчууд хэзээ ч азийн тэнэгүүд шигээ өлсөж байгаагүй юм байна лээ. Бэлчээрийн мал л монголчуудыг аварч байсан байгаа юм. Энэ харанхуй тивд , энэ бүдүүлэг оронд Цэдэнбал дарга гарч ирээд жар далаад онуудад оросууд, төв европын социалист улсуудын удирдагчдыг бүгдийг нь хошгоруулаад баахан том үйлдвэр бариулж орхисон юм даа. Эдгээр орнуудын төрийн тэргүүнүүд монголд айлчлахад манай ээж аав нар яаж ураа хашгарч хамт хошгоруулдаг байснаа ярьж л байдаг ш дээ. Хөөрхий богларууд түүхэндээ хэзээ ч барьж үзээгүй асар том нэхий эдлэлийн үйлдвэрийг ямар ч үнэгүйгээр буцалтгүй тусламжаар Дарханд барьчихсан байгаам даа. Нэг болгар найз маань Дарханы нэхий эдлэлийн үйлдвэрийг хараад мэл гайхаж толгой сэгсэрч байсан юм даа. Учир нь болгарт байдаг хамгийн том нэхий эдлэлийн үйлдвэр нь манай дарханыхаас дөрөв дахин бага жижиг гэж байгаам даа. Румыны удирдагч Чаушеску монголд айлчлаад Циркийг үзчихээд ийм буурай жижиг оронд ийм том , ийм гое цирк барих ямарч шаардлагагүй байсан юм байна гэж боож үхтэлээ уурласан гэж байгаа. Учир нь улаан баатрын циркийг румыны зураг төслөөр румынчууд барьсан боловч тоноглол , дизайн ер нь бүх л талаараа румынд өөрт нь байхгүй цирк байсан юм байна л даа. Сүүлд оросууд ч гэсэн Цэдэнбалд хууртан хошгорсноо мэдээд Андроповын үеээс түүнийг яаж цааш нь харуулахаа бодож эхэлсэн гэж байгаа юм. Учир нь Зөвлөлтийн зарим арван таван улсуудад ч байхгүй том үйлдвэрүүдийг оросууд Цэдэнбалд хууртан хошгороод монголд бариад өгчихсөн байгаа юм даа. Сүүлд наяад онуудад америкчууд монголчуудыг цагаан арьстангуудыг боолчилсон цорын ганц шар арьстан гэж сонин хэвлэлээрээ нэг шуугидаг болсон гэнэ лээ. Үүнд нь оросууд ёстой боож үхэх шахдаг байсан юм даа. Тэгээд оросууд Брежневийгээ үзэн яддаг их ч муулдаг байсан даа. Монголд ази африкийн төрийн тэргүүнүүд тэр үед их айлчилдаг байсан. Манай туршлагыг судлах гэж их ирдэг байсан даа. Никарагуагийн даниел ортегаагаас авхуулаад , конго, афганистан, гээд бүгд л монголын хөгжилийг хараад бишрээд буцдаг байсан. Манайхан яахав дээ азийн хамгийн том нэхий эдлэлийн үйлдвэр, азийн хамгийн том савхин эдлэлийн үйлдвэр гээд л үзүүлдэг байж дээ. Энэ гадаадын орны удирдагчидийн нэг хэсэг нь монгол шиг улсаа хөгжүүлнэ гээд баахан иргэний дайн хийсэн, Тэр дайн нь одоо хүртэл үргэлжилж байгаа улсууд ч байна. Харин зарим нь ер нь хамгийн том үйлдвэр л барих хэрэгтэй юм байна гэж ойлгоод баахан том үйлдвэрүүдийг монголыг дууриагаад барьж эхэлсэн байдаг. Манай соелын довтолгооныг цэдэнбал албадаж хийдэгийг Сингапурын Ли кван юу ч гэсэн яг дууриагаад дал, наяад онуудад усанд ороогүй хүнийг ташуурддаг байсан гэж байгаа юм. Сингапурын Ли кван юу ч манай Цэдэнбалын олон юмыг дууриасан байдаг юм билээ. Ази дэлхийн хамгийн том үйлдвэрүүдийг Сингапурчууд бариулж чадсан юм даа. Хя тадууд ч юмыг хуулах дууриахдаа гаргууд улс даа. Ямар сайндаа европчууд хятадуудыг дууриаж хуулдагийг нь шоолж тэнэг сармагчин гэж нэрлэхэв дээ. Харин хятадууд нь сингапурын ли кван юугаа их дууриаж хуулбарлаж овоо хөгжөөд байгаа.
http://sonin.mn/news/politics-economy/42834
Унгарын тусламжаар баригдсан Азид 10-т ордог Сонгины Биокомбинатыг яагаад оруулсангүй вэ
миний ай пи хаягаар сэтгэгдэл бичдэг чи хэн бэ. Жи мобайлийн ажилтан уу аа. Ичээч нэр зээлдэгч ээ. Жи мобайлийнхан энэ эргүүгээ халаач ээ. Танайхыг биеээ үнэлдэг болгон харуулаад байна ш дээ.
Өнөөдөртэй харьцуулахад Цэдэнбалд хийсэн юм байсныг үгүйсгэж болохгүй. Гэхдээ түүнийг магтаж дуулаад байх хүн биш. Тэр сул дорой байсныг хүлээх хэрэгтэй. Ганц түүний гавьяа биш.
элбэгээ тэргүүтэй ан- хан засагт гарсаар -- хүүхдийн мөнгө, ээжүүдийн мөнгө, эх орны хишиг , олимп дэлхийн аваргуудад мөнгө, шүүгчидийн цалинг нэмээд. ан- орон тоогоо нэмээд. элдэв нэртэй бондууд авсаар улс дампуурлаа.... батүүл сонгуулийн өмнө айл болгоноос авч байгаа энэ их мөнгөөр хоггүй болгоно хаузжуулна. газар тэрбум төгрөг болно битгий зараарай гээд байсан. засаг авсаар хогны мөнгө бага бна гээд аан- с доод тал нь 15 мянга одоо 50 мянгыг авч бна. элбэг үүл хоёр самарч хаялаа...
Kkk ortoi l ug shuu bugdiig n guujil byyd sym hurehgui bol yalaltiin bayar hj bga orosyydaas av tsaadyyl chin yyhsin tas ogno doo
Энэ хүн ямарч сонирхолгүй хов жив шиг юм бичих юм.
Женко Зи 2 баиж болох хамгийн муу хувилбарт улсаа аваачин баиж эрх мэдлийг авах нь тодорхои баина.Улсаа бодвол оимсийг нь гозолзуулмаар юм шиг
estoi teneg hooson tolgoi bas tarhia molchiitol ugaalgachijee
Их хурал ЗГ-ыг бүгдийг тарааж дээрэмчдийг Алтанхуягтай нь Сайханбэлэг, Баяцогт, Энхболд, Элбэгдорж, Баяр, Хүрэлсүх Женкотой нь, АН МАНтай нь шүүрдэж цэвэрлэх хэрэгтэй. Энхбаярыг урьж түр засаг байгуулъя.
Тэгье, гэхдээ ТЭЦ 4-ийн цаана байгаа "шинэ ордон"-д суулгая.
Elvegee yavsan gazar hor murtei gej unen yum daa yana daa mongol uls muu tsagaach hujaagaas bolj duuslaa daa
Төмөр замын гурван угсармалаас гаралтай Ландаг Батцэнгэл, Гомо Мөнхжаргал гэж алдартай хоёр хулгайч бий. Ландаг нь аяга хоолноос болж төрсөн эхийнхээ эсрэг зуудаг нохой тавьж явсан бол Мөнхөө нь шоронд байхдаа эр эмэлдэг байсан гаж зуршлаа наранд гарч ирсэн хойноо мартаж чадалгүй байрныхаа залуухан хөвгүүдийг оролдоод энэнээсээ болж Гомо Мөнхөө нэр авсан хүн байгаан. Одоо Мөнхжаргал нь Төв цэнгэлдэхийн хажууд байдаг Нархан хотхоны 51-р байрны нэгдүгээр орцны таван давхарт амьдардаг бөгөөд бас зүгээр байж чадалгүй энэ хавийн хөвгүүдийг татаж чангаадаг сурагтай. Энэ хоёр хулгайчийн талаар илүү ихийг мэдье гэвэл Youtube дээр Mongoliin ijil huistnii holboo гэсэн аудио бичлэг байгаа.
Төмөр замын гурван угсармалаас гаралтай Ландаг Батцэнгэл, Гомо Мөнхжаргал гэж алдартай хоёр хулгайч бий. Ландаг нь аяга хоолноос болж төрсөн эхийнхээ эсрэг зуудаг нохой тавьж явсан бол Мөнхөө нь шоронд байхдаа эр эмэлдэг байсан гаж зуршлаа наранд гарч ирсэн хойноо мартаж чадалгүй байрныхаа залуухан хөвгүүдийг оролдоод энэнээсээ болж Гомо Мөнхөө нэр авсан хүн байгаан. Одоо Мөнхжаргал нь Төв цэнгэлдэхийн хажууд байдаг Нархан хотхоны 51-р байрны нэгдүгээр орцны таван давхарт амьдардаг бөгөөд бас зүгээр байж чадалгүй энэ хавийн хөвгүүдийг татаж чангаадаг сурагтай. Энэ хоёр хулгайчийн талаар илүү ихийг мэдье гэвэл Youtube дээр Mongoliin ijil huistnii holboo гэсэн аудио бичлэг байгаа.
Унэнээс хэнч хэзээ ч бултаж чадахгуйг унэнээр бичижээ!!! Солиотой $ -н хэнээтнууд улсыг авч явна гэдэг улгэр ч байдаггуй !
Ганхуягт баярлалаа. Өнөөдрийн энэ цаг үед өөрийн чинь дүн шинжилгээ хүмүүст үнэхээр хэрэгтэй байна. Энэ эрчээрээ цааш нь бичээд байгаарай гэж хүсье. Жингэр хуцаж л байг, жингийн цуваа урагшлах болно. Хөлсний комментчидийг битгий тоо
Яг л иймэрхүү юм болоод байна даа. Маш бодитой шинжилгээ болжээ. Өөрөөр тайлбарлах арга алга. Гэтэл Элбэгдорж америк эгчдээ салаавч үзүүлчихээд парад үзэхээр хэдэн бор цэрэгээ дагуулаад орос уруу яваад өглөө. Америк эгч нь галзууртлаа уурлаад монголд хөрөнгө оруулж болохгүй гээд уриалаад эхэллээ. Үүнд бас нэг учир байна уу?
Ёстой л "яаядаа байз" болчхоод байгаа юм байна.Үндсэн хууль өөрчилөх асуудал ярихаар наад сөнөөгч дотоодын дайснууд чинь хуурч худалдаж дарангуйлж дээрэмдэж төр хууль цаазруу маань нулимж байгаад авсан эрх тушаалаа ашиглаж нөгөө үнэн үг дугардаг хүмүүсд өгдөг популист гээчээ өөрсдөө жинхэнэ утгаар нь хийгээд эхлэнэ.Үнэндээ дотоодын дайснуудын сөнөөх аргын нэг байсын билээшдээ!Эх орон шатаад байхад хөдөлж ядаад байсан урвагчид үндсэн хууль гэхээр цэрэгч хөдөлгөж мэдхээр хорлонтойдоо! МАНАН-гууд зурагтаар гархаараа нэг нэгнээ үзэн ядаад аймшигтай байдаг жүжиг үзүүлдгээс цаагуураа эвцсэн углуурга болж таараад байх шиг!Дайны цагт өрөгсөн тангаргаасаа няцвал шууд буудчихдаг байсан гэдэг.Энхийн цагт төр ард түмэндээ өрөгсөн тангаргаасаа няцсан урвагчидыг яах ёстой вэ?!Эх орноо хүнд хэцүү үед улс орон шиг авч явсан Ю.Цэдэнбал Ж.Батмөнх гээд төр улсын зүтгэлтэнгүүдийг амьдаар нь цаазалсан нөхдүүд тэдний маань суудлыг хуурч эзэрхийлээд өнөөдөр улс орныг дампууруулж харьд хямдхан худалдхад бэлэн бологчхоод өөрснөө гадагшаа зугтаах бүх боломжоо хангачаад зарим нь өвөг дээдэсийн маань халуун амь бүлээн цусаараа гагнаж байсан найрамдлаар популизмдаад танасаглаад хүндлүүлээд ичихгүй хөөж тууж америкийн баастай хутгалдаж байснаа ум мартсан тууж явааг яалтай.Ийм зуйварган сүржин бөгөөд даржин хуурамч байдлаа дотоодын дайснууд АРДЧИЛАЛ гэж өнглөөд 25 жил улс орныг маань сүйрүүлж хүн ардыг маань тэнэгтүүллээ!Ардчилал гээч нь тийм онцгой зөв чиг баримжаатай юм бол юун 25 жил 5-хан жилийн дотор өсөж өндийчхөөр байсийм бишүү??Үндсэн хуулинд "ардчилсан ёс" гээд үг оруулсан байхыг үзлээ"Монгол ёс заншил гэж дэлхийд танилцуулах болхоос үхснийх нь ардчилсан ёс гэхийн бэ? Индүүрээгүй бол тэр ёс нь хуурах хулгайлах эх орон газар нутгаа зарах замбраагүй завхай зайдан хар тамхи архидалт аллага гээд энэ улсад чихэлдэж байгаа ертөнцийн бузар бүхэн АРДЧИЛСАН ЁС МӨН.Иймээс миний бодлоор болдог бол тэр "ардчилсан ёс" гэдэг үгийг үндсэн хуулиас авч хаях ёстой гэж боддог.Гарцаагүй үнэнээр аймшигт байдлаа илэн далангүй бичсэн судлаач танд баярлалаа дараагийн нийтэлийг тань хүлээж байна.Амжилт.
Оюу Толгой, Таван толгой бол сүүлийн 20 жилийн турш оросуудын монгол оронд явуулж буй гол хөзөр юм шүү дээ. Оросуудын сонирхол маш тодорхой. Тэд монгол орноос 90 жилийн өр авахыг хүсэж байна. Гэхдээ бүх төлбөрийг гадныхнаар хийлгэх тооцоотой. Монгол орон бол ердөө л гадныхныг татах үзмэр маягтай. Их өр тэглэх жүжиг тавьж Рио Тинтог Монголд оруулж ирсэн. Оюу Толгой, Таван толгой бол гадныхныг монголд урхидан оруулж ирэх өгөөш. Эхлээд Эрдэнэтийн Отгонбилэгээр дамжуулан гадныханд үнэр авахуулсан. Гадныхан үнэр авч эхэлмэгц Отгонбилигийг замаасаа зайлуулсан. Хоёрдахь шат нь ОюуТолгой ордыг илрүүлэх явдал байсан. Үүнийг монголчууд хийж чадна гэдгийг оросууд мэдэж байсан. Тиймд, нэг талаас, монголд хайгуулийн шинэ багийг бүрдүүлсэн. Мэдээж, хайгуулийн бүх зардлыг өрнөдийн компани гаргасан. Нөгөө талаас, Фридландад Оюутолгойд азаа үзэх саналыг оросууд далдуур тавьсан. Сээтэн хаяна гэхүү дээ. Социализмын үед Оюутолгойн ордыг судалсан судалгааны материалууд оросуудад байсан. Энэ материалыг Фридландын гарт сэмхэн атгуулахад л хангалттай. Үүнийг оросууд сайтар зохион байгуулж хийсэн. Үр дүнд нь Фридланд ямар ч эргэлзэх зүйлгүйгээр ОюуТолгойн хайгуулын лицензийг худалдан авсан. Улмаар ОюуТолгой ордыг нээсэн. Гуравдахь шат бол гэрээ байгуулах явдал. Ингэхдээ 90 жилийн өрийг монголчуудаас 50 жилийн дотор шахаж авахаар тооцож гэрээгээ төлөвлөсөн. Ингээд 50 жилийн гэрээ байгуулж урьдчилгаа 100 сая долларыг монголчуудаас гаргуулахаар оросууд тооцсон. Их өр тэглэх жүжиг тавихын гол зорилго бол 100 сая долларыг Фридландаас гаргуулах явдал байсан юм шүү дээ. 50 жилийн гэрээ байгуулж татварын урьдчилгаа маягаар ОюуТолгойгоос мөнгө гаргуулахдаа Эрдэнэт үйлдвэрийг жишиг болгосон хэрэг. Отгонбилигийн үүрэг бол үүнийг гадныханд үнэмшүүлэх явдал. Эрдэнэт үйлдвэр дээр бүх тооцоогоо гадныханд тайлагнаж харуулах. Яг нарийн жинэхэн тооцоо нь оросуудад байсан. Гадынхан үүнийг тооцоололгүй шууд Эрдэнэтийн жишгээр ТЭЗҮ хийсэн. Ийм ТЭЗҮ хийсний дараа Отгонбилиг болон өрнийн хамтрагч хоёрыг хоёуланг нь үгүй хийсэн. Оросуудад зөвхөн Эрдэнэтийн жишээг хийсэн ТЭЗҮ л хэрэгтэй байсан. Дараа нь РиоТинто орж ирсэн. Тэд ийм ТЭЗҮ байна, энэ ТЭЗҮ ёсоор орост их өр тэглэх жүжиг өрнөсөн гэдгийг мэдээгүй. Хулхи ТЭЗҮ байна гэдгийг эхний үе шат дууссаны дараа ойлгосон байна. Оросууд хулхиджээ гэдгийг дөнгөж ойлгож эхлэв. Ингээд тэд жинхэнэ ёсоор мэргэжлийн ТЭЗҮ хийсэн байна. Энэ бол яавч 50 жилийн хугацаатай төсөл биш, харин 90 жилийн хугацаатай төсөл юм байна гэдгийг тэд олж тогтоожээ. Оросууд ямар ямар зардлаар тоглолт хийж мөнгө саахаар төлөвлөснийг нарийн судалсан байна. Үүний дараа нь ямар ямар зардлыг царцааж тогтворжуулах шаардлагатай вэ гэдгийг бодож гаргасан байна. Үүнийхээ үндсэн дээр шинэ ТЭЗҮ боловсруулж, гэрээний шинэ төсөл боловсруулж Монголын засгийн газарт санал болгов. Энэ нь оросуудын эрх ашигт шууд харшилна. Оросууд монголоос яаж цэвэрхэн мөнгө сааж 90 жилийн өр салгахаар тооцсон гэж бодно? Онцлог нь оросуудаас сохор зоосны ч зардал гарахгүй. Ингэхдээ сүүлийн 90 жилийн турш монгол оронд зарцуулсан бүх мөнгөө сохор зоос ч дутаахгүйгээр эргүүлж олно. Энд би оросуудын тоглож буй тоглоомын ерөнхий логикийг бүдүүвчилж, маш хялбарчилан гаргалаа. Дараагийн удаа арай дэлгэрүүлээд илүү ойлгомжтойгоор задаргаа хийн үзүүлж болно.
Энэ тоглоомын бүдүүвчийг энгийн жишээн дээр тайлбарлах боломжтой. 90-эд оны эхээр яг энэ бүдүүвчээр оросууд тоглолт хийж гаднын хөрөнгө оруулагч нарыг цэвэрхэн хулхидсан юм шүү дээ. Маш цэвэрхэн хийхийн тулд олигархиуд, Ходорковский гэх мэт жүжиг тавьсан учиртай.
Түүхчээ чиний бичсэнийг амтархан уншдаг ч энэ удаа сайн ойлгосонгүй шүү. Барууныхан тооцоо хийлгүй Оросуудын ТЭЗҮ дээр үндэслээд, өөрөөр хэлбэл тэдэнд итгээд сохроор 5,1 тэрбум долларын хөрөнгө оруулсан болж таараад байна уу. Оюу толгойн гэрээнд анхны хөрөнгө оруулалт 4,1 тэрбум гэж байсныг манайхан уриалгахан нь аргагүй 5,1 болгож баталсан, гэрээ ч байгуулсан. Монгол Улс 34 хувьдаа таарсан хөрөнгө оруулалтыг Рио Тинтогийн олж ирсэн өндөр хүүтэй зээлээр санхүүжүүлсэн. Одоо бид Оюу толгойгоос авч байгаа татвараа эргүүлээд энэхүү зээлийн төлбөрөө дарахад зарцуулж байгаа. Гэтэл Оюутолгойд гарсан 2 тэрбум долларын зардлын хэтрэлтийг бол гарч болох эрсдэл гэж хүмүүс тайван хүлээж аваад байх юм. Уг нь Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээнд энэхүү гарч болзошгүй эрсдэлийг 1 тэрбум доллар гээд тусгачихсан, өөрөөр хэлбэл 5,1 тэрбумдаа багтаж яваа. Оюутолгойн гэрээнд ил уурхайн хөрөнгө оруулалт, далд уурхайн хөрөнгө оруулалт гэж ялгасан зүйл байгаагүй. Оюутолгойн хөрөнгө оруулалтын гэрээний нийт үнийн дүн 5,1 тэрбум доллар. Оюутолгой өнгөрсөн жил нийтдээ 150 мянган тн цэвэр зэс, 600 мянган унци алт, 500 мянган унци цэвэр мөнгө борлуулж. Борлуулалтын орлогоосоо үйл ажиллагаагаа санхүүжүүлээд явах гэрээтэй байгаа биз дээ. Гэтэл шинэ ТЭЗҮ, шинэ гэрээ яриад унах юм. Хүмүүс Оюутолгойн гэрээг уншихгүй зүгээр л Баярцогтыг үзэн ядаад байх. Гэтэл Баярцогтын гэрээг бүр муу болгох өөрчлөлтийг хийх гээд байна уу гэж бодогдох юм. Энэ шинээр байгуулагдах гэрээг Баярцогт, Оюутолгойн ТУЗ-ын гишүүн байсан Тэмүүлэн нар эсэргүүцэж байгаа юм байна. Одоо тэр гадаадын том банкуудаас авах олон тэрбум долларын барьцаанд Оюутолгойн ордыг тавих юм байна, 34 хувийг эзэмшигч Монгол Улсын зөвшөөрөл хэрэгтэй. Бид энэ удаагийн авах зээлийн 34 хувийг төлөх үүрэг хүлээх юм биш биз дээ.
Актив гэж нэг ойлголт бий. Бас активийн ирээдүйн үнэ цэнэ гэж ойлголт бий. Энэ хоёр ойлголтыг эхлээд ойлгох хэрэгтэй. Шинэ гэрээ бол зөв тооцсон гэрээ. Бид энэ шинэ гэрээг баримтлах хэрэгтэй. Энэ бол оросуудын урласан урхинаас гарах гарц. Анхны хөрөнгө оруулалт хэтэрсэн гээд байгаа нь Рио Тинтогоос болоогүй. Энэ нь оросуудын тавьсан урхинаас үүдэлтэй асуудал. Их өр тэглэх жүжгийн гол зангилаа нь үүний цаана бий.
Би бол Оую Толгой төсөлийг хаана ч өмөөрнө. Монгол улс 2001 онд уг орд анх нээгдсэнээр дэлхийн эдийн засаг бизнес санхүүгийн зах зээлийн газарын зураг дээр Их Монгол улсаас хойш анх удаа гарч ирсэн гэж үзэж болно. Тэрнээс өмнө дэлхийн улс төрийн газарын зураг дээр хальт бүдэг бадаг алдаг оног нэг тийм орон байдаг ч юм шиг байдаггүй ч юм шиг орон байлаа. Оую Толгой төсөл түүнийг дагасан уул уурхайн бүүмээр дамжуулан дэлхийн эдийн засагийн нэг хэсэг болж эхлэх зам нээгдсэн. Чухам энэ л төсөлийн ачаар гадаадад монголчууд "Оросын монгол уу" эсвэл "Хятадын монгол уу" гэсэн доромжилсон асуултад хариулах ч хэцүү байх ч хэцүү гөлөгнөдөг цаг нь дуусгавар болсон. Одоо ингэж асуудаг хүн байвал нилээн мэдээллээс хол бүдүүлэг хүнд тооцоогдохоор боллоо. Ингэтлээ танигдаж хүлээн зөвшөөрөгдсөн байна.Энэ бол асар том өөрчлөлт. Зөвхөн энэ гутамшигт имижийг өөрчлөсөн өртөг нь хэдэн зуун тэрбум их наяд доллараар хэмжигдэнэ. Үүний хажууд хувь эзэмшилийн маргаан,зардалын хэтрэлт,тав арван сая долларын татварын маргаан, гадаадуудад өгсөн цалин малин бол юу ч биш. Зөвхөн ингэж монголчуудыг хүлээн зөвшөөрөгдөх болгосоных нь үнэ цэнэ өртөгийн хажууд Ганхуяг болон "Эсгий таавчиг бол үндэсний үйлдвэрлэл харин уул уурхай бол үндэсний үйлдвэрлэл биш..." гэж солиорсон шизо хүүхэн Уянга нар бол зүгээр өт хорхой хумхын тоос юм.Оюу Толгойгоор бид дэлхийн эдийн засагт эхлээд танигдана дараа нь хүлээн зөвшөөрөгдөнө тэгээд байр сууриа эзлэнэ. Өөрөөр хэлбэл тоглогч болно. Тийм учраас бид Оюу Толгойг би хаана ч өмөөрнө. Мууг нь дараад сайныг нь мандуулна. Өөр зам байхгүй. Надад ахиж "оросын монгол уу", " хятадын монгол уу" гэсэн доромжилсон асуултанд хариулах тэвчээр алга.Ер нь та нар Рио Тинтогоор яалгах гээд байгаан? Рио Тинто энэ дэлхий дээрхи бусад бүх бизнэсийн байгууллага түүний дотор Туулын эрэг дээр хайрга олборлож байгаа аж ахуйн нэгжтэй адилхан ашиг олох эрхтэй бизнэсийн байгууллага. Тэд монголчуудыг зүв зүгээр байхад баяжуулаад мөнгөжүүлэх ёстой юмуу? Рио Тинто буяны байгууллага юм уу? Хүн оруулсан мөнгөөрөө ашиг хийж чадахгүй бол хэн Монголд хөрөнгө оруулахын юм бэ? Энэ бол энгийн үнэн.Оюу Толгой бол Монгол улс. Хэн Оюу Толгойг харлуулж гутааж зогсоох гэж дайрч байна тэр Монголын дайсан.
Актив, пассив, ирээдүйн болон өнөөгийн үнэ цэнээ ч ойлгоод байгаа ухаантай. Харин одоо яагаад шинээр гэрээ байгуулах гээд байгааг л ойлгохгүй байна. Бас дахиад ТЭЗҮ батлана гээд байх юм.Фридланд Оросуудтай нийлээд Рио Тинтог хуурчихсан болж таараад байна уу. Оюутолгойг харлуулж, гутаах гэсэнгүй, харин сохроор дагахын эсрэг байна. Оюутолгой Монголыг дэлхийн эдийн засгийн орчинд оруулж ирсэн гэдэгтэй хэн ч маргахгүй байх. Оюутолгойг win-win зарчмаар ашиглах тухай л ухаж байна. Бид л нүүрс гээд байгаа болохоос биш дэлхийн зах зээл дээр Монгол Улс бол зэс гэж харагддаг юм шүү. Оюутолгой-Эрдэнэт-Цагаан суварга гэсэн орд дээр түшиглээд адаглаад аккумляторын үйлдвэр байгуулж яагаад болдоггүй юм бэ? Оюутолгойн зэсээс гадна 1100 тн алтны нөөцтэй том орд гэдгийг харин хүмүүс мартаад байх шиг санагддаг.
ene hun jinhene mongol uhaanaar duugaraad l baigaa yum daa.avahiig avch geehiig mongoliin tur medne dee.hezee mongolchuud ingej sanaa bodloo ilerhiilj bailaa!sayhan boltol chingis haanaa oros ardiin ulger daisan /mangas/gej l bodoj bailaa shuu dee!
tsusgui dainii talbar mongol bolsond uneheer haramsaj baina.tsusgui geed bodood uzeerei!ihk mongol ulsad tsuc ursval delhii uilah bizee!
ihk mongoliin tuluu tsohiloh zurhk delhiin uls bolgond mongoliin ur udam hovguud shanalj setgel sharhalj baihk yum.alban bus gelee ch mongol undesten delhiid urgun buguud mongoliig huleej arslan met arhirch baigaa bizee.
Манай улс хөгжих ганцхан зам нь авилгачдаас нэг мөсөн салах явдал.
Ганхуяг агаа маамаа комментчидийн дунд нь ороод хэрэлдээд vзчихдэг нь инээд xvргээд байдаг юм
Сантаандаа толгойтой Санжаагийн Баяр гэгч амьтан амьд байсан цагт улс улам л доройтоно. Тиймээс С.Баярыг ичнээ цааз өгч устгах хэрэгтэй. Авилгалын мөнгөөр амь зуудаг олон эхнэр, хүүхдийг нь мөн яллах ёстой.
Mongol ulsad ene Gankhuyag shig buhniig harluulj doromjilj baidag niitlelch gegch, tuuniig ni unshaad sohroor dagaj huuruud eldev erguu comment bichdeg deer baigaa uhaan muutai haranhui nuhud baigaa tsagt hezee ch hugjihgui dee. Deer ni Zi, jenko, pinshuu, yuaaa ngaa, heegui buh nar baigaa tsagt.