ТОКИО. /Thediplomat/. Монгол Улсын Сангийн сайд, Монголбанкны ерөнхийлөгч нар Монголын төсвийн дарамтыг багасгах зээлийн асуудлыг Олон улсын валютын сантай /ОУВС/ хэлэлцэхээр энэ сарын эхээр АНУ-ын нийслэл Вашингтон хотыг зорьжээ.
Монгол Улс ОУВС-д ямар хүсэлт гаргасан тухай мэдээлэл олон нийтэд ил болоогүй хэдий ч 1.5тэрбум долларын зээл авах талаар хэлэлцээ өрнөсөн байх гэж таамаглаж байна. ОУВС одоогийн байдлаар Монголын хүсэлтийг хянаж байгаа бөгөөд дахин үнэлгээ хийхийн тулд Монгол руу техникийн багаа илгээх юм.
Гэвч ОУВС-гаас тусламж авахыг эсэргүүцэх хүмүүс Монголын Засгийн газрын дотор байсаар байна. Тэдний үзэж байгаагаар, ОУВС-гаас санхүүжилт авбал дэндүү их шаардлага, хязгаарлалтыг биелүүлэх хэрэгтэй болно, харин үүний оронд Хятадаас тусламж авах нь илүү хялбар, өртөг багатай байх ажээ. Гэтэл эдгээр хүмүүс Хятадын тусламж мөн л дэндүү өндөр шаардлага дагуулдаг гэдгийг ухаараагүй бололтой. Хятадын тусламжийн шаардлага нь тодорхойгүй, илүү нууцлагдмал байдаг бөгөөд энэ нь Монголын эдийн засаг, геополитикийн хэтийн төлөвт сөргөөр нөлөөлөх юм.
Энэ онд Монголын төсвийн алдагдал ДНБ-ийх нь 20 хувьтай тэнцэж байна. Харин нийт өрийн хэмжээ нь ДНБ-ийх нь 200 орчим хувьтай тэнцжээ. Тус улс сүүлийн хэдхэн жилийн хугацаанд ийм их хэмжээний өр тавьсан байна.
Монголын эдийн засаг зэс, нүүрс зэрэг түүхий эдийн экспортоос шууд хамааралтай байдаг бөгөөд 2012 онд түүхий эдийн үнэ унаж эхэлснээр 2011 онд дэлхийд хамгийн өндөр буюу 17 хувьтай байсан тус улсын эдийн засгийн өсөлт буурсаар 2015 онд 2.3 хувь болсон байна. Энэ уналт тус улсын төлбөрийн тэнцэлд нөлөөлж, Засгийн газрын төсвийг хумижээ.
Монголын дунд болон урт хугацааны өрийг удирдах илүү их боломжтой. Ирэх жилүүдэд түүхий эдийн ханш сэргэж эхэлбэл Монгол руу орох хөрөнгийн урсгал эрчимтэй нэмэгдэнэ. Зөвхөн энэ онд гэхэд нүүрсний үнэ 150 хувиар өсч, зэсийн үнэ тогтворжсон. Үүний зэрэгцээ Монголын хамгийн том зэсийн орд болох “Оюутолгой”-н далд уурхайг барих таван тэрбум долларын төсөл хэрэгжиж эхэлсэн билээ. Энэ төсөл нь удахгүй Монголын эдийн засгийг сэргээж, бүрэн хүчин чадлаараа ажиллах үедээ асар их хэмжээний орлогыг бүрдүүлэх юм. 2018 он гэхэд Монголын ДНБ-ий өсөлт 7 хувьд хүрч, 2019 онд энэ хэмжээ хоёр оронтой тоонд хүрнэ гэж шинжээчид таамаглажээ.
Харин ойрын хугацаанд Монголын хувьд төлбөрийн тэнцлийн алдагдал томоохон асуудал болоод байна. 2016 болон 2017 онд эдийн засгийн өсөлт гарахгүй. Үүнээс гадна Монголын Засгийн газрын тавьсан өрийн заримыг төлөх хугацаа удахгүй болно. Тухайлбал, 2017 он гуравдугаар сард буюу таван сарын дараа Монгол Улс Худалдаа хөгжлийн банкнаас гаргасан бондыг эзэмшигчдэд 580 сая доллар, 2018 оны тавдугаар сард Чингис бондыг эзэмшигчдэд 500 сая доллар төлөх ёстой.
Монголд юу хэрэгтэй вэ гэхээр, ирэх хоёр жилийн хугацаанд эдийн засгийн нөхцөл байдлыг сайжруулах санхүүжилт хэрэгтэй байна.
Харин Хятадын санхүүжилт үүнээс илүү чухал юм. Хэд хэдэн мэдээлэлд Хятад улс дөрвөн тэрбум долларын тусламж үзүүлж магадгүй гэсэн байна. Ийм өр нь Хятадаас Монголыг чиглэсэн улс төр, худалдааны бодлогод томоохон хөшүүрэг болж магадгүй бөгөөд энэ нь Азийн зарим хэсэг болон Африк даяарх хязгааргүй зах зээлд Хятадын давуу талыг улам бататгах юм. Энэ хөшүүргийг хятадууд давуу талаа болгон ашиглахаас татгалзахгүй.
Үнэндээ Хятадын энэ тусламж нь тус улсын “Бүс ба зам” бодлоготой холбоотой юм. Энэ бодлогын хүрээнд тус улс Азид худалдаа, стратегийн ашиг сонирхлоо ахиулах зорилготой байгаа. Монголын хувьд Хятадын олгосон ямар ч санхүүжилтийг тус улсын эдийн засагт шаардлагатай байгаа тээврийн коридор зэрэг дэд бүтцийг санхүүжүүлэхэд ашиглах бөгөөд эдгээр дэд бүтцийг байгуулахад Хятадын компаниуд оролцох ёстой болно.
Үүнийг БНХАУ давуу талаа болгон ашиглаж, өөрсдийн компаниудыг Монголын ашигт малтмалын салбарт хөнгөлөлттэй нөхцлөөрр нэвтрүүлэх боломжийг бий болгох юм. Үүнээс гадна Монголын гуравдагч хөршийн бодлогыг сулруулж, тус улсын АНУ, Европтой харилцах харилцааг нь хязгаарлахын тулд Хятад улс энэ хөшүүргээ ашиглаж магадгүй юм.
Нөгөөтэйгүүр ОУВС-гийн санхүүжилт нь ямар нэгэн асуудал үүсгэлгүйгээр Монголын хэрэгцээг хангах боломжтой. 1.5 тэрбум долларын санхүүжилт олговол энэ нь ирэх хоёр жилийн хугацаанд Монголын төсвийн дарамтыг арилгана. Энэ санхүүжилт нь зарим нэг шаардлагыг дагуулах нь ойлгомжтой. Ялангуяа зардлаа танаж, орлогоо нэмэгдүүлэх арга хэмжээ авахыг ОУВС шаардана. Энэ шаардлага нь Монголын хувьд хүндхэн алхам байх бөгөөд Монголын ард иргэдийн төдийлөн мэдэхгүй хүндхэн арга хэмжээ авах үед үүний буруутан нь ОУВС болж хувирах юм.
Харин хөрөнгө оруулагчдын, ялангуяа хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулагчид, ЕСБХБ зэрэг олон улсын санхүүгийн байгууллагуудын итгэлийг сэргээхэд ОУВС-гийн санхүүжилт илүү тус дөхөм болох юм. Дээрх олон улсын байгууллага болон хувийн хэвшлийн хөрөнгө оруулагчид Хятадаас тусламж авах нь Монголд үйл ажиллагаа явуулдаг бусад орнуудын аж ахуйн нэгж болон байгууллагуудыг хүнд байдалд оруулна гэж үзэж байна.
ОУВС-гийн санхүүжилт нь тусламжийн үндсэн хэлбэр бөгөөд Өмнөд Солонгос, Япон зэрэг улсууд нэмэлт санхүүжилт олгох учир ийм шийдлийг хэрэгжүүлснээр Монголд сөрөг нөлөө үзүүлэхгүй юм. Төрөлжсөн санхүүжилтийн энэ шийдэлд Хятад улс ямар нэгэн хязгаарлагдмал хүрээнд оролцож магадгүй.
Харин Монгол Улс Ази, Африкийн зарим орнуудын гаргасантай адил алдаа гаргахгүйг хүсч байгаа бол ОУВС-гийн зээлийг эдийн засгийн хямралаас гарах хүчин чармайлтынхаа гол чиглэл болгох хэрэгтэй гэж “Schulze Global” хөрөнгө оруулалтын компанийн гүйцэтгэх захирал Александр Бернард бичжээ.
Д.Нямтулга
Эх сурвалж: “Монцамэ” агентлаг
Сэтгэгдэл0
хятадаас мөнгө авах болоод Босоо хөх монгол зэрэг хятадуудад халгаатай нөхдүүдийг шоронд хийж байгаа. Удахгүй хятад хүнийг муухай харсан монгол буруу болдог болно. Төлбөрөө хийчихсэн тул дуртай дуугаа захиална. ШИЙДЭГДСЭН АСУУДАЛ
Яах гэж 2012 АНы Илжигнүүдийг сонговоо
ямар ч нөхцөлд төсвөө танаад халамжаа багасгаад Сангийн зээл дэмжлэг авах нь зөв шүүдээ МАН мал л биш бол
Сангийн дэмжлэг нь хамаагүй дээрдээ. харин Сангийн дэмжлэг авахаар бол татвар нэмэхийг хаиуу цээрлэвэл зохиэно
Delhiigeer neg guilga gu guideg shivshigtei mglchuud ene zuund neg bnaai
DURAARAA IDEJ UUH GESEN ULSUUDAD L OUBSANGIIN. ZEEL TAALAGDAHGYI BAIGAA BOLHOOS HURDHAN. UNDIIYE URNUUS GARYA MONGOLIINHOO IREEDYIG BODYO GESEN HYN SANGIIN ZEELEES DURGYITSEED HAACHHAB. HYATADAD DARAA NX UZBEKISTAN SHIG GAZAR NUTGAASAA TASDAJ UGUH BOLNOSHYYDEE
Хятадын мөнгө бусад орны хүндрэлийг шийдэж чадаад байдаг, харин яахлээрээ Монголын эдийн засгийн хүндрэлийг шийдэж чадахгүй гэж. Энэ бол хоёр зээлдэгч нэг нь нөгөөгөө муулж байгаагийн илрэл бөгөөд "хоноц хоноцтоо дургуй, хонуулсан айл хоюуланд нь дургуй гэдэг байхаа. Дарга нар л шийдэж дээ..Нэг ёсондоо Монголыг нөлөөндөө оруулах гэсэн хөшигний ар талын их гүрнүүдийн далд "зодоон" явагдаж буй.
"Монгол улс түүхийнхээ тун эгзэгтэй цаг мөчид тулж ирээд байна" гэж АНУ-ын Бостоны их сургуулийн профессор, улс төр судлаач С.Хаттингтон саяхан дурджээ. Ирак, Афганы дайн, Исламын улсын үүслийг хүртэл 15 жилийн өмнө урьдчилан харж чадсан энэ судлаачийн нэр хүнд Чингис хааныхаас ч илүү Өрнөдөд тархжээ. Монголчууд өнгөрсөн цаг үедээ түүхийн чухал эгзэгтэй цаг мөчүүдтэй олон удаа тулгарсан ч өвөг дээдэс маань сорилт, шалгалтыг даван гарч байсан удаатай. 1690 онд Халх Манжийг дагах уу яахав гэсэн эгзэгтэй асуултанд тулж байлаа. 1911 онд Дундад улс тусгаарламагц Хятад, Манж хоёроос салах уу дагах уу гэсэн эгзэг гарч ирж байв. 1921 онд Зөвлөлт Оросыг дагах уу сөрөх үү гэсэн хутганы ирэн дээр хөлөө тавьж, 1946 онд Өвөр Монголыг татах уу хаях уу гэх мэт он цагийн тулгалт гарч ирж байлаа. Энэ мэтээр өнгөрсөн түүхийн эгзэгтэй он цагуудыг бичээд байвал барагдахгүй. Адгийн наад зах нь л гэхэд 1965 онд Ю.Цэдэнбал тэргүүлэн хэсэг нөхөд БНМАУ-ыг ЗХУ-ын 16 дахь республик болгон нэгтгэх захидал хүсэлт илгээж Н.С.Хрущев ч толгой дохин хүлээж авснаар Монгол туургатны улс цаашид орших уу үгүй юү гэдэг эгзэгтэй мөч тулгарч байлаа. Азаар Н.С.Хрущев албан тушаалаа Л.И.Брежневийн багийнханд алдсанаар БНМАУ-ыг ЗСБНХУ-ын бүрэлдэхүүнд багтаах асуудал хойш тавигдсан юм. Уншигчид мартаагүй бол ЗХУ-ын Дэлхийн шатрын аварга Г.Каспаров 1989 оны зун "Плейбой" сэтгүүлд өгсөн ярилцлагадаа "ЗХУ өнөөгийн хямралыг давахын тулд Зүүн Германыг Зүүн Берлиний хамт Баруун Германд, Монголыг Хятадад худалдах хэрэгтэй" гэсэн асар ашиг харсан бизнес үг алдаж бөөн хэл аманд орж байлаа. Г.Каспаров тэр үедээ бүр үнэ цэнийг нь тогтоож Зүүн Германыг 150 тэрбум ам.доллараар, харин Монголыг 50 тэрбум ам.доллараар Хятадад зарчихвал ЗХУ-ын эдийн засаг 200 тэрбум долларын хүчээр сэгсийтэл босоод ирнэ гэж тооцож байжээ. Өнөөдөр Монгол улс маань эдийн засгийн зргэлжилсэн гүн хямралд орчихсон, гадаадад 22 тэрбум долларын өртэй, дотооддоо 4 тэрбум долларын алдагдал бүхий нүсэр ядуу эдийн засагтай, зардлаа тооцон, ОУВС-ийн "Стэнд Бай" хөтөлбөрт хамрагдах уу, ахиад бонд босгож гаднаас хэд ч хамаагүй мөнгө зээлэх үү хэмээн эргэлзэж суугаа билээ. ОУВС-ийн хатуу шаардлагатай зээл олгодог Стэнд Бай хөтөлбөрт орохоос цааргалсан дуу хоолой УИХ-ын танхимаас Дамба-Очир гишүүнээр дамжин цуурайтаж эхэллээ. Яг үүнтэй зэрэгцэн саяхан Тажикстан улсаас авах 2 тэрбум долларынхаа оронд бүхэл бүтэн мужийг нь газар нутаг, хүн амтай нь өрөндөө суутган авч, нутаг дэвсгэрээ тэлэн өргөжүүлж амташсан БНХАУ манай улсад элдвийн болзол нөхцөл тавихгүйгээр 4 тэрбум ам.доллар зээлүүлэх санал тавьсан дуулдаж байна. Хятадын ерөнхий сайд Ли Кэ Цян чин санаагаа үндсээр нь нуулгүй илэрхийлж "Энэ удаагийн хямралыг даван туулахад нь Хятад улс Монголд ах дүүгийн тусламж үзүүлж, тэрбум орчим долларын буцалтгүй тусламж, дөрөв хүртэл тэрбум долларын зээл үзүүлнэ" гэж ам алдсан ажээ. Харин зээл тусламжаа дагуулаад "Хуацяо" буюу бид Хужаа хэмээн галигладаг цагаач иргэдээ үй олноор нь оруулж ирэх юм байна. ХХ зууны турш Монгол улсын Хятад хамаарах аюулгүйн баталгаан ОХУ болсоор ирсэн. Тэгвэл сүүлийн жилүүдэд Өрнөдтэй муудаж, Украйнаас болоод АНУ-тай сөргөлдсөн ОХУ олон улсын хорио цээрэнд автсаны улмаас БНХАУ-тай түр зуурын "мөнх" найрамдал тогтоожээ. ОХУ нь Монголд нэвтрэх Хятадын нөлөөг торгоох талаар хуруугаа ч хөдөлгөхгүй гэсэн ам тангараг ч өгсөн дуулдана. Тэр ч бүү хэл "Экономист" сэтгүүлд бичсэнээр өнгөрсөн хоёр жил буюу 2013-2015 оны хооронд Си Жин Пин, В.Путин хоёр хэд хэдэн удаа нөхөрсгөөр уулзалдахдаа Монгол улсыг алгуур аажуухан, нам гүм, хэл амгүй, эдийн засгийн аргаар булааж авах нөхцөлийг хэлэлцэж, үүнд нь ОХУ хумсын төдий ч саад хийхгүй гэдгээ тангараглаж, уг андгай бичгээ В.Путин 145 тэрбум доллараар үнэлэн Си Жин Пинд хар үгээр хэлбэл 290 их наяд төгрөгөөр зарж орхисон юм байх. Хятад улс энэ наймааныхаа урьдчилгаа болох 25 тэрбум долларыг ОХУ-ын зэвсэг үйлдвэрлэлийн санд шилжүүлсэн нь аль хэдийнээ 8 ширхэг нисэх онгоц тээвэрлэгч аварга крейсер хөлөг болоод байгаа аж. Түүнчлэн 22 тэрбум доллараар ОХУ-аас Хятад руу дамжуулах хийн хоолойг урд хөрш өөрсдөө санхүүжүүлэхээр тогтжээ. Үлдсэн 100 тэрбум доллар нь ОХУ-ыг олон улсын хорио цээрийн улмаас үүсэх хямралаас гаргахад зарцуулагдах юм гэнэ. 26 жилийн өмнө Дэлхийн шатрын аварга Г.Каспаров Монголыг 50-хан тэрбум доллараар БНХАУ-д зарчихъя гэж байсан бол В.Путин үүнийг гурав дахин нугалж 145 тэрбумд хүргэн өсгөж, Монгол улсыг урд хөршид сул тавин хөсөр орхижээ гэсэн үг. Биднийг ганц хаус, 100 сая төгрөгийн төлөө хоорондоо алалцаж байх хооронд өөр улс гүрнүүд нэгэндээ бараа болгон зарж 145 тэрбум доллар халааслачхаад сууж байна гэхээр гол харламаар. АНУ-ын Бостоны их сургуулийн профессоро С.Хаттингтон чухам үүн дээр үндэслэн "Цаашид Монгол улс орших уу, үгүй юү гэдэг нь өнөөгийн төр барьж буй эрхмүүдээс хамаарна" гэж бичсэн буй за. Хэрвээ "Экономист" сэтгүүлд бичсэнээр үнэхээр Монголыг Хятадад өгөх 145 тэрбум доллараа зарцуулсан Хятад улс цэрэг армиа хөдөлгөөд ч хамаагүй Монголыг эзлэх гэж улайран зүтгэнэ. Гэвч тэгэх шаардлага гарахгүй л болов уу даа. 145 тэрбум доллар сул хаян улс төрийн алс холуур нүүдэл хийж байгаа улс Монголын дээдэс томчууд гэгдэх 50 орчим гэр бүлийг худалдаж авахын тулд 25 тэрбум доллар гаргахад гар татахгүй. Монголд хамгийн чухал нөлөөтэй ерөнхийлөгч, ерөнхий сайд, УИХ-ын дарга гэх мэт таван хүн тус бүрт нэг нэг тэрбум доллар атгуулахад л 1919 оны Шанзан Бадамдоржийн гэрээнд шууд л гарын үсгээ зурна. Үлдсэн 10 тэрбум долларыг УИХ-ын 76 гишүүн тус бүрт, Засгийн газрын 25 гишүүнийг оролцуулаад 101 хүнд тарааж өгөхөд амаа үдүүлсэн мэт тас дуугүй болно. Харин үлдсэн 10 тэрбум долларыг тав таваар нь хоёр багц болгон хувааж Монгол улсын иргэн бүрт сар болгон 100 мянган төгрөг олгох "Дундад улсын хишиг" гээчийг бий болгочихвол ойрын тав арван жилдээ сарын 100 мянгаас татгалзан Монгол улстайгаа л үлдье гэж цөсөө дэлдэх аавын хүү ховорхон л гарах болов уу. Монгол улсын иргэн бүрт сар болгон 100 мянган төгрөг тараагаад эхлэхээр эрчүүд нь гэлтгүй эмс хүүхнүүд, хүүхэд багачуул нь хүртэл архи дарсанд умбан орж, хэдхэн жилийн дотор үхээд дуусах нь лавтай. Угаасаа 1998 онд батлагдсан БНХАУ-ын маш нууцын зэрэглэлтэй "Газар нутгаа тэлэх" бодлогод Монгол, Лаос, Кампучи, Тажикстан, Киргизстан, Казакстан, ОХУ-ын Сибирь болон Алс Дорнодыг Хятадад нэгтгэх үед тухайн улсын иргэн бүхэнд сар болгон хишиг түгээж тайвшруулан унтуулах арга хэрэглэнэ" хэмээн дурдсан байдаг аж. Үүнээс Казакстан болон ОХУ-ын иргэдэд хамгийн их өндөр халамж буюу монгол мөнгөөр тооцвол сар болгон 300 мянган төгрөг өгөхөөр тооцсон бол Монголд 100 мянга, харин Киргиз, Тажикстанд 50 мянга, Лаос, Кампучид 30 мянгыг сар болгон өгөхөөр тооцсон байдаг ажээ. Хэрвээ 2020 оноос эхлэн Хятад улс манайд далбаагаа мандуулж, иргэн бүрт сарын 100 мянгын хишиг халамж тараагаад эхэлбэл яах вэ. Монголчууд эсэргүүцэн босож, Чечень Афган шиг цөхөртлөө тэмцэж чадах бил үү. Үгүй л болов уу даа. Таван ам бүлтэй айл сардаа зүгээр сууж байгаад л 500 мянган төгрөг Хятадаас сул авна гэхээр иргэдийн маань бараг 85 хувь нь хоёр гараа өргөөд л Бээжинг дагах байх. Харин үлдсэн 10 хувь нь гадаад улс орон руу дүрвэн зайлж, таван хувь нь зэвсэг барин шазраад хүйс тэмтрүүлж дуусах нь лавтай. Зэвсэг барин боссон Монголын салан тусгаарлагчдыг ХАЧА-ийн цэргүүд дарна гэж бодож байна уу. Тэгвэл үгүй шүү. Сарын 2000 долларын цалинтай хөлсний монгол цэргүүд ах дүү, элгэн саднаа өөрсдөө очиж нухаад л дуусгана. Олон улсын зүгээс харсан ч энэ нь дотоодын асуудал, нэг үндэстэн дотроо хагарснаас биш Хятад гараа ч дүрээгүй цэвэр ариунаар харагдах учиртай. Чухам ийм л үед НҮБ-ын цэргийг газар нутгаараа дамжуулан оруулах, цэрэг техник, өөр олон зүйлээр туслах учиртай ОХУ маань өнөөдөр 145 тэрбум долларын наймаа хийчихээд сууж байна гэхээр тийм хэцүү цагт дээшээ тэнгэр хол, доошоо газар хатуу болох буй за. Одоо үүнийг сөрөхийн тулд геополитикийн хувьд газар нутгийн гачаалтай Япон улсад хэдэн аймгийн нутгаа 200-300 тэрбум доллараар зарж, тус улсаас 20-40 сая иргэн нүүлгэж авчрах, лалын дүрвэгчдийг авчирч өмнөд хил дагуу жийргэвч бүс байгуулах нь аврал болно гэж зарим хүмүүс үзэж байгаа нь ёстой л аргаа барсан явдал буюу. Япон болон АНУ хэдий хүчирхэг баян ч цэргийн зардалдаа 250 тэрбумыг хөнгөхөн зарж буй Хятад улс тэднээс эмээнэ гэж үгүй л болов уу. Харин НАТО болон Энэтхэг, Вьетнам, Өмнөд Солонгос тэргүүтэй Азийн улсууд нэгдэж Монгол улсад "Хамтын армийн бүс", "Агаарын халхлалт" армиа байгуулаад эхэлбэл хэдэн арван жилээр их Хятадын аюул хойшоо ухарч мэдэх юм. Гэвч хүн амаа багтааж шингээхээ больсон, Хятад улс хийх гэж буй дайныхаа хөлд манай улсыг хэзээ нэгэн цагт чирэх нь дамжиггүй.
Яах гэж 2012 АНы Илжигнүүдийг сонговоо
Бизнесийн талаар та юу бодож байна гэсэн Playboy-н асуултад Каспаров ингэж хариулсан юм: Манай Орост бизнес яг ГАЙХАМШИГИЙН ОРНЫ АЛИСА (үлгэр)-д бичсэн маягаар явдаг. (онц сонин гажиг сэтгэлгээгээр гэсэн утгатай) Тийм болохоор юу ч сэдэж болно жишээ нь Куриллын арлуудыг Японд зарахад тэрбум тэрбумаар өгнө түүгээр Орос 5-10 жил амьдарна. Монголыг Хятадад зараад бас хэдэн жил явна. Гэхдээ хамгийн том наймаа нь Зүүн Германыг баруунд нь зарах. Хэрэв азхүү байвал Зүүн Германыг өгөхгүйгээр үүнийхээ төлөө Англи Францаас түүнээс ч их мөнгө шагнал болгож авах. Каспаров 1989 онд Playboy сэтгүүлд өгсөн ярилцлагадаа ингэж хэлсэн юмдаа. Сонирхуулахад: Орост яагаад шатар их өндөр түвшинд хүрч хөгжсөн юм бэ гэсэн асуултад: зардал бараг шаардлагагүй, тэгээд өөр хийх юмгүй хүмүүст яг таарсан их хялбар спорт. Шатар бол та нарын хувьд хэвийн зүйл болсон тэр ардчилал, хүний эрхийн төлөө өргөн хүрээтэй тэмцэхэд чинь зэвсэг болох л зүйл гэж хариулсан юм. Дээр буруу бичсэн байна. Экономист сэтгүүлд дээр бичсэн шиг юм олж хараагүйдээ. Монголтой холбогдолтой бүхнийг олж үзэхийг хичээдэг л юм.
202.9.41.61 та орос хэлнээс еер хэлээр юмаа уншвал яасан юм бэ??? Монголчууд биднийг бас их л амархаан бодоод байгаа юм биш биз????
Каспаров Playboy-д өгсөн ярилцлага 10 гаруй хуудас эзлэсэн. Ихэнх нь цэвэр шатартай холбоотой. Түүнээс агуулгыг товчилж орчуулсан хэсэг нь: [Interviewer: You have the sound of a politician, but you also seem to be a pretty fair businessman. Do you have ideas for future business projects? G.K.: Sure. In our country, it’s not so difficult, because all the opportunities are just lying there, ready to be picked up. Everything needs to be done. If you have good connections with businessmen in the West, you can establish the bridge easily. But look out: this is a very special kind of place to do business. I have a friend who has a computer business in Moscow, a cooperative company. When he meets new partners from the West, his first question to them is, “Have you read Alice in Wonderland?” They will answer yes, then he says, “Imagine you are in Wonderland, and we will start our discussions from there.” That’s how it is here. But since that is so, we can juggle all sorts of fantastic and unbelievable ideas. I just had a thought the other day: why don’t we sell the Kuril Islands to the Japanese? Frankly speaking, I’m not sure that these islands belong to us, and the Japanese, who claim them, would give us billions and billions of dollars for them! That would keep us going for maybe five or ten years. Then we could sell Mongolia to China and get a few more years that way. But the best deal would be to sell East Germany to West Germany. That would be worth a fortune – and maybe we could get even more money from England and France for not doing the deal!] Interviewer: Can you explain why the level of Soviet chess is so high? Why do so many millions of people play serious chess in your country when they don’t elsewhere? G.K.: Because most of the time, there’s nothing else to do in our country! Chess fits the Soviet Union perfectly. It’s the simplest of sports. You don’t need a special field or court for it. Just a chess set, pieces and a quiet place in the park. It’s the easiest way for people to have a little bit of enjoyment. And if you become a strong player, chess is one of the best ways for a Soviet citizen to improve his life, to get a better position and maybe raise his standard of living above the average – which is not so good, by the way.
Ихэнх баян орнуудын гадаадад олгох зээл нь хамгийн түрүүн өөрийн иргэдийг ажилтай байлгах, өөрсдийн барааг зарахад зарцуулагдах бөгөөд ядуурлыг бууруулах нь хоёрдугаар зэрэгт тавигддаг. Тусламжаар санхүүжүүлэх төслүүд нь хүнд сурталтны том армийг бий болгох бөгөөд энэ нь тун удалгүй авилгад автагдан, үр ашиггүй ажиллах болж, улмаар асар их алдагдалд оруулдаг. (Бангладешийн Читтагангийн их сургуулийн профессор, нэрт эдийн засагч Мухамед Юунус)
Орон оронд өөр өөрийн онцлогтой капитализм нь амжилт биш юм. Энэ нь оюуны өндөр хөгжил ч биш, сайн сайхан зүйл ч биш, шударга явдал ч биш, ариун үйлс ч биш билээ. Товчоор хэлэхэд бидэнд капитализм таалагдахаа нэгэнт больсон ба бид бүр үзэн ядаж эхэллээ. Оронд нь харин юу байх ёстой вэ гэдэг дээр тулаад ирэхээр бид учраа олохгүй мунгинаж байна. (Английн Кембриджийн их сургуулийн профессор, алдарт эдийн засагч, Олон улсын валютын сан, Дэлхийн банкийг үүсгэн байгуулагчийн нэг Жон Мэйнард Кейнс)
Хувийн эдийн засаг нь жолоогүй буюу удирдлагагүй машинтай адил. (АНУ-ын Мэссэачусэттсийн Технологийн их сургуулийн профессор, Нобелийн шагналт эдийн засагч П.А. Самүэлсон)
Капитализм нь угаасаа тогтворгүй бөгөөд капитализмын үед бүгдийг хамарсан ажил эрхлэлтийг бий болгох үндэсгүй юм. (Английн Кембриджийн их сургуулийн профессор, алдарт эдийн засагч, Олон улсын валютын сан, Дэлхийн банкийг үүсгэн байгуулагчийн нэг Жон Мэйнард Кейнс)
Бүрэн хэмжээний ажил эрхлэлтэд дөхөж очих цорын ганц арга зам бол аажим боловч нухацтай замаар хөрөнгө оруулалтыг нийгэмчлэх явдал мөн. (Английн Кембриджийн их сургуулийн профессор, алдарт эдийн засагч, Олон улсын валютын сан, Дэлхийн банкийг үүсгэн байгуулагчийн нэг Жон Мэйнард Кейнс)
Социализм оршин тогтнож чадах болов уу? Мэдээж чадна. Капиталист нийгэм өөрөө өөрийгөө устгана, төвлөрсөн социализм түүний орыг эзлэх шинжтэй. (АНУ-ын Харвардын их сургуулийн профессор, нэрт эдийн засагч Иозеф А. Шүмпитер)
Хятад улс конвергенцийн онолоор амжилттай хөгжиж байна. Орос араас нь ороод явж байна. Конвергенцийн онолын мөн чанар нь капиталист, коммунист нийгмийн аль сайныг нь авч оновчтой хослуулах явдал юм. Капиталист, коммунист нийгмийн байгуулалын аль алин нь дэлхийн суут ухаантнуудын бодож олсон нийгмийн байгуулалууд юм. Аль нэгийг нь хатуу баримтлах нь туйлширал юм. Конвергенцийн онолоор бол байгалийн баялаг, эрчим хүч, боловсрол, эрүүл мэнд, батлан хамгаалах салбаруудыг хувь хүнд, хувийн болон гадаадын компанид өгдөггүй, 100 хувь төрийн мэдэлд байлгадаг. Харин аж үйлдвэр, хөдөө аж ахуй, зам, барилга, хүнс, хөнгөн үйлдвэрийн гэх мэт салбаруудыг хувьчилж, чөлөөт зах зээлийн жамаар нь явуулдаг. Энэ бүхнийг үндсэн хуулиндаа тусгаж өгдөг.
Хятадын удирдагчид Ардчилал гэж солиорсон залуучуудынхаа бөөрийг 1990 онд Тэн-Ан-Миний талбайд сугалаад хаячихсан. Манай Батмөнх мэтийн аймхай, хулчгар, эр зориггүй удирдагчид 1990 онд Сүхбаатрын талбайд Ардчилал гэж солиорсон Элбэгдорж, Бат-Үүл мэтийн залуучуудад хоёр гараа өргөөд буугаад өгчихсөн. Үр дүнд нь Хятад улс дэлхийн хамгийн хөгжилтэй хүчирхэг гүрэн болж хөгжсөн бөгөөд харин Монгол улс эдийн засгийн хувьд дэлхийн хамгийн ядуу, хүн ард нь оюун ухаан, ёс суртахууны хувьд бүрэн дампуурсан улс болж хувирсан. Энэ бол гашуун боловч үнэн. Ардчилал бол аюулт дайсан.
чи тэгээд ардчилсан солонгос руу зайлаад меереед байгаа тэр нийгэм руугаа ЗАЙЛалдаа)))
103.57.92.143 яг үнэн бичсэн байна.
Yag l tiim yum bolson shyy gaihmaar Batmunkh mash sul aimhai hyn bolj taarsan Hariuzlagaas hurdan zugtsan gehyy dee
Манай гариг дэлхий дээр засаглалын олон янзын хэлбэр туршигдсаар ирсэн, цаашид ч туршигдах болно. Хэн ч ардчиллыг төгс төгөлдөр, хамгийн ухаалаг гэж хэлж чадахгүй. Харин ч ардчиллыг хүн төрөлхтний түүхэнд оршиж байсан засаглалын бүхий л хэлбэрээс хамгийн муу нь гэж хэлдэг хүмүүс бий. /Нобелийн шагналт, Английн ерөнхий сайд Уинстон Черчилль/
МАХН (МАН) , АН хоёр манай нийгмийг өөрчилж шинэчлэн хүн төрлөхтний жишигт хүргэхэд үнэлж баршгүй хувь нэмэр оруулсан. Гэвч ярьж хэлж байгаагаасаа авахуулаад арга техник сурц нь улам адил болон улс төрийн нам гэхээсээ юугаа ч хаана ч хэзээ ч зарахад бэлэн, ариун нандин юм гэж огтоос үгүй хэсэг толгойлогчийн эрх ашигт үйлчилдэг өрсөлдөгч мафи бүлэглэлүүд, олигархи тогтоц болон хувирч байна. Энэ хоёр нам аль алин нь өдгөө улс төрийн үүрэг ролио дуусгасан учир Монголын ирээдүй улс төрийн шинэ хуваагдал, шинэ орон зай, шинэ стратегийг шаардаж байна. /Баабар Батбаяр/
Дэлхийн нэрт эдийн засагчид буурай болон хөгжиж байгаа улс орнуудын хөгжлийн загвар болох Конвергенцийн онолыг боловсруулан гаргасан. Конвергенцийн онолын мөн чанар нь капиталист, коммунист нийгмийн аль сайныг нь авч оновчтой хослуулах явдал юм. Капиталист, коммунист нийгмийн байгуулалын аль алин нь дэлхийн суут ухаантнуудын бодож олсон нийгмийн байгуулалууд юм. Аль нэгийг нь хатуу баримтлах нь туйлширал юм. Уг онолоор бол буурай болон хөгжиж байгаа орнууд батлан хамгаалах, эрчим хүч, уул уурхай, боловсрол, эрүүл мэндийн салбараа хувьчилж болохгүй, гадаадын хөрөнгө оруулалт оруулж болохгүй, 100 хувь төрийн мэдэлд байлгах ёстой гэж үзсэн. Эс тэгвэл газрын баялагийг нь гадаад, дотоодын эдийн засгийн алуурчид дээрэмддэг, улс төрчид болон хүн ард нь боловролгүй, хүмүүжилгүй, ёс суртахуунгүй зэрлэг, бүдүүлэг, шуналтангууд болж хувирдаг, ард түмэн нь өвчин эмгэгт баригддаг болохыг нотолсон. Монгол орон минь дэлхийн нэрт эдийн засагчдын заасан замаар бус, гадаад дотоодын эдийн засгийн алуурчдын заасан замаар замнаж байна. Болгоомжлогтун, сэрэгтүн.
bod moriin zeregd orchin ued eruuden shuuh n ulam hund gemt hereg uuntei ijil
china zeel bidniig unseer maani ugui hiine
ЗӨВ ШҮҮ
Манай үеийнхэний оюун ухааны алдаа бол зөвхөн ардчилсан сонгууль л болж байвал эдийн засгийн таатай нөхцлийг бүрдүүлнэ гэж үздэгт байгаа юм. (АНУ-ын Флоридагийн их сургуулийн профессор Жеймс Гуартни, Монтанагийн их сургулийн профессор Ричард Строуп, Жоржиагийн их сургуулийн профессор Дуайт Ли)
Социализмаас шилжиж байгаа улсуудын хувьд арван жилийн өмнө бол “хувьчлал, хувьчлал, хувьчлал” гэсэн гурван үгийг хэлэх байсан. Гэхдээ би андуурч байжээ. Хууль дээдлэх ёс хувьчлалаас илүү чухал байж. (АНУ-ын Чикагогийн их сургуулийн профессор, нэрт эдийн засагч, Нобелийн шагналт Мильтон Фридман)
Nygeltei yum bichdeg hyyhdyyd be
босоо хух монгол мэтийнТББ ууд монголын толоо бишээ амиа тэжээх гэсэн ядарсан гарууд
Chi yaj medev.eebeegiin zahialgiin hun sh de chi
MAN uursdiiguu buyu enhrii hairt namaa bodvol urd hurshuus zeel avah baih,Mongoloo bodvol OUVS songono.
БНХАУ нь уул уурхай нь өр авах компани байгуулсан юм байна. Айлын хүүхдүүд ийм л айхтар. Дотоодынхоо өрийг тэд нар худалдаж авав гэж дээ. Гадагшаа чиглэсэн ойлгомжтой байна. Мэдээж хамгийн түрүүнд Африк, за тэгээд баялгийн хараал туссанаар нь Монгол руу чиглэнэ. Бараг Монголд зориулж ийм компани байгуулсан даа гэж хэлчихэд алдахгүй биз. Юм хэлэхээр нээх том том юм яриад явчихдаг нөхдүүд одоо хөрсөн дээрээ буумаар юм. Хажууд чинь ийм том аюул босоод ирж байна. Таван Толгой дээр бужигнаад байсан Хятадын компанийн захиралууд нь бараг бүгдээрээ баригдаж шоронд орсон. Нэг нь амиа хорлож үхсэн. Тэгэхээр Хятадын төрийн өмчит компани тэр өмчийг нь худалдаж авах 100% нигууртай. Ямар сонсогдож байна. Зээлсэн мөнгөө ахиад мөнгө зээлж буцааж төлдөг манай эрх баригчид нэг л өдөр улсаа орхиод гадагшаа амь зулбан зугтах хэрэг гарах вий дээ. Та нар ч яахав гадагшаа гараад явчихна. Харин ард түмэн бид чинь өрөндөө барьцаалагдаад өрөвдмөөр юмнууд хоцроно бий вий. Хятад хүн зүв зүгээр мөнгөө өгөөд орхичихно гэж байх уу? Монгол хүн ашдийн билгээр мөрөөддөг гэдэг. Тийм муу муухай юм бүү болоосой гэж залбирцгаая.
Наад залбирдаг чинь л нэг юманд хүргэнэ. Сайн залбир.
ЗӨВ ШҮҮ
замын цагдаагийн урд талийн нархан хотхоны гомо мөнхжаргал арай дэндүү даварч байна чи бүр төмөр замд амьдардаг байх үеэсээ л банди нар шохоорхдог байсан биз дээ чиний тухай ном хүртэл бичигдэж байгаа гэсэн шүү мангараа
замын цагдаагийн урд талийн нархан хотхоны гомо мөнхжаргал арай дэндүү даварч байна чи бүр төмөр замд амьдардаг байх үеэсээ л банди нар шохоорхдог байсан биз дээ чиний тухай ном хүртэл бичигдэж байгаа гэсэн шүү мангараа
yu gej soliorood ehlev ee... nerteigeer ni hen negnees minii telee minii orond amidraad egeech gej guih ni dee....
Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний (ДНБ-ний) өсөлтийн хувь хэмжээ нь төрийн секторын (өмчийн) өсөлтийн хувь хэмжээтэй параболь функцийн хамааралтай байна. (Эдийн засагч Ричард Арми-Ричард Ранийн теором)
Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний (ДНБ-ний) өсөлтийн хувь хэмжээ нь төрийн секторын (өмчийн) өсөлтийн хувь хэмжээтэй шууд пропорциональ хамааралтай байна. (Германы нэрт эдийн засагч, улс төрч Адольф Вагнерийн хууль)
Аж үйлдвэр хөгжихийн хэрээр аж үйлдвэрийн нийт бүтээгдэхүүний болон дотоодын нийт бүтээгдэхүүний (ДНБ-ний) өсөлтийн хувь хэмжээг үндэсний эдийн засагт төрийн секторын (өмчийн) эзлэх хувь хэмжээний өсөлт гүйцэж түрүүлнэ. (Германы нэрт эдийн засагч, улс төрч Адольф Вагнерийн хууль)
Үндэсний эдийн засагт төрийн секторын (өмчийн) эзлэх хамгийн доод хязгаар нь 38 хувь, дээд хязгаар нь 62 хувь байна. Энэ хязгаарт улс орон тогтвортой хөгжих бөгөөд харин энэ хязгаараас гарвал хямралд хүргэнэ. (Италийн алдарт математикч Фибоначчийн тоон дээр үндэслэсэн төрийн болон хувийн хэвшлийн “алтан харьцаа”)
Хурдан хятадтайгаа нийлбэл таарна. Зовлонгийн хурдан нь дээр.
чи очоод нийл.
МОНГОЛ ХЯТАДААР ДУТАХГҮЙ.
Сайн өдөр Бидний үнэлэмж донор Энэ нь бөөрний хандивлагч эрэгтэй, эмэгтэй хүмүүст мэдээлэх, Alur мэргэжилтний эмнэлэг бөөрний бөөр худалдан авах үйл ажиллагаа эхлэхэд $ 150,000 ам.долларыг зарцуулж эхэлжээ. Үүнд: 29B Sainte Stev Medical Medical , Бангладеш INDIA, 21-с дээш насныхан хандивлагчидтай холбоо барина уу. Доктор Люсиентэй холбоо барьж имэйлээр хандаж болно: Dr.Lucienpye.clinic@gmail.com эсвэл та 447031967810 эсвэл 917050494622 руу утасдаж болно. Энэ нь хүүхдийн тоглоо биш гэдгийг бид та бүхэнд уриалж байна Амьдралыг аврах, шагнал урамшуулал бол өвчтөн аль хэдийн хадгалуулсан байсан юм. Тиймээс бид эрүүл, ноцтой хандивлагчид баярлалаа Бид таны түргэн хариуг хүлээж байна! Доктор Люсиенийн талаар