Хэнтий аймгийн Музейн байгалийн танхимын нэгэн сонирхолтой үзмэр нь солир юм. 1990 онд Бор–Өндөр хотын дунд сургуулийн багш Д.Бат-Очир Хэнтийн Галшар, Сүхбаатарын Түвшинширээ сумын нутгийн зааг орчмоос маш том хэмжээний чулуу олсноо манай музейд мэдээлсний дагуу тухайн үеийн музейн захирал асан Т.Магсаржав, сан хөмрөгч Г.Дагва, тайлбарлагч М.Оюунбаатар нар УАЗ /аавын цээж гэгддэг/ машинаар тээвэрлэн авчирчээ. Чулууны өндөр 79.5 см, өргөн 45-52 см, 550 кг хүнд жинтэй. Түүнээс хойш уг чулууг солир хэмээн таамаглаж байснаас бус шинжлэх ухааны үүднээс нарийвчлан судалж солир гэдгийг нь батлалгүй өдийг хүрчээ.Энэ чулууг үнэхээр солир мөн эсэх талаар ул суурьтай судалгаа хийлгэхээр аймгийн музейгээс 2010 онд химич, профессор Г.Гонгоржавт хандсан байна. Тэрээр ШУТИС-ийн экологийн хүрээлэнгийн эрдэм шинжилгээний тэргүүлэх ажилтан, доктор Б.Цэндээтэй хамтран солирын химийн найрлагыг судалжээ.
Судлаачид солирыг рентгенфлуоресценцийн спектрометрийн физик- хими болон химийн сонгомол аргаар 2 удаа шинжлэн, уг солирын химийн найрлагын зонхилох хувийг цахиурын оксид (33,93%), төмөр (25,11%), магнийн оксид (21,10%), хоёр валенттай төмрийн оксид (8,68%), хөнгөн цагааны оксид (2,04%), кальцын оксид (1,68%), никель (1,58%), хүхэр (1,26%) тус тус эзэлж байгааг, мөн найрлагын хувьд ОХУ-ын "Маркова", "Одесса", "Полуямки" зэрэг чулуун солируудын химийн найрлагатай дүйж байгааг тогтоон улмаар уг солир нь чулуун солир болохыг баталж, судалгааны дүнг нэгтгэн англи, монгол хэлээр эрдэм шинжилгээний өгүүлэл бэлтгэснээ аймгийн музейд ирүүлжээ.
-Манай аймгийн музейд Монгол улсын хэмжээнд олдоод байгаа чулуун солирын хамгийн том нь, төмөр ба чулуун солируудаас “Аж Богд-2” /583 кг/ солирын дараа 2-т орох солир хадгалагдаж байгааг шинжлэх ухааны ул суурьтай судалгаагаар баталж өглөө. Энэ судалгаа нь тус үзмэрийн нэр хүндийг өргөсөн төдийгүй шинжлэх ухааны судалгаанд нээлт болохуйц цоо шинэ мэдээ мэдээллийг эрдэм шинжилгээний эргэлтэнд оруулснаараа чухал ач холбогдолтой гэж Хэнтий аймгийн музейн захирал, доктор /Ph.D/ О.Баттуяа ярилаа.
И.Байгалмаа.
Эх сурвалж: "Хэнтийн мэдээ"
Сэтгэгдэл0
naad solir chini yahab!!!bysad zyileen chi herehen hamgaalaj baigaa be?...naadahiig chini hyn abaad yabchihgyi,harin tanaid baigaa yasan siilbertei zandan hyyr,ertnii darhachuudiin zytgamal zohih bagajuud,bolon alt erdeneseer hiisen chimeglelyyd,ehner hynii daryylaga nar chini bii yu?ali hediin hyyramjiig ni abchiraad zalchihsan yy?...naad muzei chini zezen haanii bairand mas chuhal yzmeryyd baih yum bilee?...chamaig tereegyi baihad Jugderjab gauin zytgel buteeleer zyglarsan ed syy!!!!harin chinii yed yah ni yu l bol?...mas olon muzeid sydalgaa hiihed ikhenh hyychin delelyyd alga bolj,orond hyyramch edleleer dyyrsen baigaa syy!!!manai ynet edlelyyd hyatadiin damchidiin halaasaar dyyrch heden tegregnii telee amia egehees byzahgyi doroi setgegtenii garaar yabaad baigaag chi harj bna yy?....chuluun soliriig hench abch yabahgyi ee!!!hyyhee!!!!yynees emne ch chylyyn solir baisan yum naana chini baigaa baih gedegt itgeltei bna!!!!bicheh yumaan olj yadsan abgai be?....
яагаад хүн загнаад байгаа хүн бэ энэ чинь хэлэх юмаа л хэлэхгүй буруу зөнөсөн гарууд байх юмаа