Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, Мехикогийн олимпийн мөнгөн медальт, ДАШТ-ний хүрэл медальт Даяар дуурсагдах, далай даян, дархан аварга Жигжидийн Мөнхбат нь Монгол туургатны төдийгүй дэлхийн чөлөөт бөхийн спортын агуу хүчит, дэлхийд нэрээ үлдээсэн алдарт бөх билээ.
-Та сайхан намаржиж байна уу?
-Намаржаа тавтай сайхаан. Та бүхэн аятай сайхан намаржиж байна уу?
-Бага насны тань дурсамжаас ярилцлагаа эхлэх үү?
-Миний бага нас Төв аймгийн Эрдэнэсант сумын Сайхан баргын нутаг Буянтуул, Баянхар, Мөөрийн гол, Цахирын цагаан нуур зэрэг эр хүний хийморь сэргэсэн уул, ус жигдэрсэн байгалийн үзэсгэлэн хосолсон нутагт жирийн малчин айлын хүүхдүүдийн адил малтай ноцолдож морин дэл дээр өнгөрсөн.
-Бөхийн ертөнцөд анх хөл тавьсан түүх гэвэл...
-Төв аймгийн Баян-Уул сумын бага сургуулийн дөрөвдүгээр ангийг төгссөн. Тэр жил Баян-Уул сум анхны наадмаа хийж, би өсвөр насанд түрүүлсэн юм. Энэ үеэс л өөртөө итгэж цаашид үзээд алдая гэж урам орж, сэтгэл шулуудсан.
-Барилдаж байсан бүхий л наадам сэтгэлд тань тодхон байдаг байх. Санаанаас тань гардаггүй хамгийн сайхан наадам гэвэл?
-40 жилийн ойгоор бидний барилдаанаас гадна ахмадын, хүүхдийн гэж нийтдээ гурван барилдаан болсон юм. Тэр наадамд Н.Жамъян аваргаас эхлээд Дорнодын “Хумбан хар” Балсан гуай, “Улаан хүзүүт” Дэлэг гуай, “Босоо” Банзар, “Хужаа” Чүлтэмсүрэн гээд олон сайхан ахмад бөх ирсэн. “Боохой” Данзан, “Гулзгай” Дамчаа нар л ирээгүй юм. Ахмад бөхийн барилдаанд Лхагваа арслан түрүүлж байсан. Одоо бодоход тэр л хамгийн сайхан наадам байсан санагддаг юм. Аваргууд маань ч бүгд амьд сэрүүн байсан цаг. Тэр жил шинэ аварга төрсөн нь С.Цэрэн. Би ч тэр аугаа их аваргуудын тоонд чүү чамай багтдаг байсан. Би Улсын наадамд 3 дараалан түрүүлж байж аварга цол хүртсэн хүн шүү дээ.
-Олимп, ДАШТ-ээс медаль хүртсэн үеийн дурсамжаасаа хуваалцахгүй юу?
-1968 оны Мехикогийн олимпийн дэвжээнд барилдаж мөнгөн медалийн эзэн болчихоод Мексикийн гудамжаар алхаж явахад биднийг хүмүүс аль орны бөхчүүд вэ гээд л их асууж шалгаадаг байсан. “Хятадын Монгол уу, Оросын Монгол уу” гээд л асууж байсан. Тэр үед бид аль нь бишээ, бид “Чингисийн Монгол” гээд омгорхож байлаа. Мөн ДАШТ оролцож хүрэл медалийн эзэн болж байсан үе маань санаанд илхэн байдаг. Би 5 Олимп, ДАШТ-д гэвэл 10 гаруй удаа улс эх орноо төлөөлж оролцсон.
-Олимп, дэлхийн алдартнуудыг cap бүр цалинжуулж бүхий л насаар нь амьдралын баталгаатай болголоо.
-Ингэх ёстой юм чинь. Олимпоос медаль хүртсэн тамирчдад бүр илүү хандах хэрэгтэй.
-Монголдоо төдийгүй дэлхийд данстай 20 дугаар зууны их аварга, 21 дүгээр зууны их аварга болсон аав, хүү хоёр төрөх нь ховор тохиол шүү.
-1984 онд Монголд Японы жүдочид ирсэн юм. Тэгэхдээ надад нэг сумо бөхийн сэтгүүл өглөө. Даваажаргал багаасаа л тэр сэтгүүлийг үзээд л сумо бөх барилддаг хүн болно гэдэг байсан. Би хувьдаа жүдогоор хичээллүүлэх сонирхолтой тэгтэл, заавал сумод л явна гэдэг байгаа. Тэгээд аав та намайг явуулж өг гээд шалаад, 15 настайд нь сумогийн их ертөнц рүү үдэж байлаа. Одоо их аварга болж улс орныхоо нэрийг гаргаж яваад нь бахархаж сууна. За даа, тэгээд Монголоос сайн бөх төрөх нь тодорхой. Төрж ч байна. Төрөх ч болно.
-Таны талаар олон онигоо, элэглэл байдаг хэр эмзэглэж хүлээж авдаг вэ?
-Янз янзын үнэл худал нь мэдэгдэхгүй яриа их л сонссон. Эмзэглэх юу байхав, ард түмнийхээ дунд яригдаж явах нь сайхан шүү дээ.
-Таныг ид барилдаж байхдаа улсын баяр наадамд Булганы “дүүгүүр” хэмээх Д.Гомбосүрэнг 2-3 удаа амлаад хаячихсан гэдэг. Хамгийн сүүлд ардын хувьсгалын 44 жилийн ойгоор 6-гийн даваанд амлаж хаячихаад тахимаа авахад “Чамайг салам зодно доо” гэж уурссан Д.Гомбосүрэн начин тэр жилийн наадамд таныг түрүүлэхэд баяр хүргэж үнсээд “Ийм сайхан амьтныг хаана нь зодох билээ, өвгөнийгөө уучил, уучил!” гэж байсан гэдэг.
-Бөх хүн гэж ийм л талбиун сайхан эрчүүдийг хэлдэг юм даа.
А.Алтанхуяг
Эх сурвалж: "Соёмбо"
Сэтгэгдэл0
урт наслаарай аваргаа
Teneg ovgon sh dee
Bayanaa avargiin derged yu ch bish.
Shunaltai, teneg, zonog ovgon.
Өнөөдөр олон монголчууд хүчирхийлэлд өртөж "задлан шинжилгээ" гэгчийн үр дүнд өвчний улмаас хорвоогийн мөнх бусыг үзүүлсэн ойр дотны хүнийхээ бие эд эрхтэнг сэглүүлж амьгүй болсон бие нь ч амар тайван байж чадахгүй байна. Өвчний улмаас нас барсан хүндээ задлан хийлгэхгүй гэвэл Прокурорт хүсэлтээ гаргаж шийдүүлэх хэрэгтэй юм байна. Прокурорт хүсэлтээ гаргаж хариу авахад наад зах нь 14 хоног хэрэгтэй гэнэ. Энэ хооронд талийгаачийг Шүүхийн эмнэлэгт хадгалж л байх гэнэ. Нас барсан хүнийг ийм удаан хадгална гэдэг ямар ч боломжгүйг хэн бүхэн мэднэ. Ямар хүн ойр дотны хүнээ ийм удаан тэр моргод хэвтүүлэх вэ дээ. Ингээд л арга буюу задлан шинжилгээ хийхийг нь зөвшөөрөхөөс аргагүйд хүрдэг байна. Монголын төр иргэдээ ийн хүчирхийлж байна. Энэ талаар бодлоо бичицгээнэ үү. Хүн ер нь нас барахаараа задлан хийлгэхгүй байх эрхтэй юу?
halhiin jinhene avraga daa, ta urt naslaarai
Fuck
aataiu jaatai awarga daa urt nasalaarai awargaa
unenexeer aatai avarga shuu. ypt naslaxiig erooe
Mooeo avraga bol jinhen halhiin aldart avraga amid domogdoo iim huntei negen ued n tcug amidarch aatai irtei barildaaniig n harj yvsan aztai humuus shuu bid cholootoor delhiin anhnii medal olimpiin anhnii mongon medaliig ter l aguu aag omgiinhoo hucheer avsan jinhene chingesiin orlog janjinguudiin hoich ue gej Mooeo avragiig l helne tand eruul enh urt naslahiig husen erooe !
хэхэхэ хүүгээ жудод явуулсан чинь тэнд очоод хэлэлгүй сумод орчихсон байсан гэж авч байсан хүн ш дэ хамаагүй хальтрах юм да
Ямар тэнэг сэтгүүлч таараа вэ дээ, Мөөеө аваргаас асуух юм асар олон л байна даа, Одооны бөхчүүд допинг 280 саяар начин болсон бөх , залуугийнх нь 1974 онд баянаагаа хуураад түрүүлсэн жил гээд мөн ч их ярих асуух юм байхын даанч тэнэг сэтгүүлч таарч дээ хөө,
Harin teh, shal hudlaa heden jijuuriin asuultuud asuugaad l. Ug ni bol neleen nariin yum asuuval bas ch gej shaggui yariltslaga bolchih yum shuu dee.
hyndlelgyi gorigyi abraga daa!!!bid byhnii baharhal bol yah argagyi meeye Menhbat abraga syy!!!saihan ch barildaj baisan daa!!!yrt naslaj ydaan jargaarai!!!abragaaa!!!
Khalhiin jinhene sain beh, Tandaa bayar hurgej urt udaan naslaarai hemeen ereeie
Mooeo avarga tanid eruul enhiig huseed urt udaan naslahiig erooie
Сайн байцгаана уу? Яааг үнэн, хүндлэхээс ч горьгүй, ёстой л аатай, жаатай аварга бөх. Эршшл энх,сайхан наслаарай Та.
"Эршшл"-Эрүүл.
Duuguur Gombosuren guaig Bulgan aimgiin Teschig sumand baihad ni harj bailaa. Morind unen garamgai eremgii er hun bj bilee. Sumiin naadamd aimgiin zaan Daschdorj guiad unachihaad tahimaa ogohgui.Tahimaa og gej haschgiirsan huniig, zodno ged dairj baisan ni sanaanaas gardaggui ym.shunhalj zassan deltai saihan huren halzan mori unadagsan.
Bayanmonkh gej gantshan BOH l barilddag, bur huuhen ch sonirhodgui tiim davahiin toloo ulairsan, heneetsen huniig yaaj 6 davsan yum boloo ene MOOE AVARGA!! Bayanmunkh avarga davah gej ulairsan heneenees gadan mangar tom bietei, huchtei hun shuu dee!! Mooe 90 barilaj baihad Bayanaa 100 barilddag baisan. Jin chats asar yalgaatai tiim tom har huniig Mooe avarga id zaluud ni 6 jil darj chadsan gedegt bi gaihdag!!! Mooe bol AGUU HUN!!! AGUUGAAS AGUU!!
aguu aguu huniig hairlaj hundelj ybaarai ard tumen jenhene mongoliin baatriin baatar ni Mooeoo abarga urt nasalj udaan jargaarai.
mongol buhiin bosoo tsagaan hiimor
Tand eryyl enh utr nasalj udaan jargahiin eruul iig urgun urgun devshyylj muggue. JAPAN>
МАНАЙ БУРХАН БОЛСОН ААВТАЙ МИНЬ ХАМТ АЖИЛЛАЖ БАЙСАН, БӨХИЙН БЭЛТГЭЛ ХАМТ ХИЙЖ БАЙСАН САНААНААС ГАРДАГГҮЙ ЮМ. ААВЫГ БАРИЛД ГЭСЭЭР БАЙГААД БАРИЛДУУЛАХАД МӨӨЁӨ АВАРГЫГ ХЭД ХЭДЭН УДАА ХАЯЧИХАЖ БИЛЭЭ. ТЭР ААВААС ИХ БЭРГЭДЭГ БАЙСАН. ААВ МИНЬ НАЛАЙХЫН УУРХАЙД СТАХАНОВЫН ХӨДӨЛГӨӨНИЙГ УДИРДАН АЖИЛЛАДАГ БАЙСАН ЮМ. АГУУ ИХ ХҮЧТЭЙ ХҮН БАЙСАН. 6 ТОМ ХҮН ЧҮҮЧАЙ ӨРГӨДӨГ БАЙСАН ХУУЧНЫ ШИРМЭН ТОМ ПИЙШИНГ ГАНЦААРАА ӨРГӨӨД ГАДАА ГАРГАЧИХДАГ БУЛИА ХҮН БАЙЖЭЭ. МӨӨЁӨ АВАРГА ИХ НАЙЗАРХАГ, ШУДАРГА ХҮН. УРТ НАСЛААРАЙ, МИНИЙ ААВЫН НАЙЗ МИНЬ. ТА ХАЛХЫН БОСОО АВАРГА ШҮҮ.
odoo barildaj notsoldoj bgaa ah duu naraasaa nerleech hu
uneheer teneg bas yuch medehgui baij sohoroor bishren shutegch, haralgan amitan yum da chi! uchir n gebel Bayanaa abargiig barildaj baih tsag ued hogshinoos n Tuvdendorj, zaluugaas n Baterdene hurtel halhiin buh tsag ueiin abarguud bas boloogui arsanguud, zaanuud gantshan tuuniig unagahiin toloo barildaj baisan n yalt ch gui unen yum da. tegsen ch gesen Bayanaa ter buhniig cham shig yumnuudiin sanaanuudtai tsug hayj, dabj Hamag Mongoliin naadmiig hagas zuunaar baysgasan yum da ! augaa gebel uuniig helne de ! nusan jur mini za?
Баянаагийн хар хэл ам нь одоо хүртэл тасрахгүй юм даа, увс дөрвөдүүдэд хүмүүс яагаад дургүй байдаг вэ гэвэл ингээд хөгийн юм яриад салдгүй байхгүй юу, энэнд нь хүмүүс дургүй байдгийн
Баянмөнхийн өөрийх нь ярьж буйгаар өөрөө Увсад хөөгдөж, оргож очсон ХАЛХ хүний удам юм гэнэлээ! Ер нь угаасаа ч тийм сул яриа байдаг байснийг Баянаа өөрөө баталсан даа! Баянмөнх Цэдэнбал гээд увсынхан нийлээд бусадыг, ялангуяа бөхчүүдийг үүндээ Мөөе аваргыг гадуурхаж явсан нь БАРИМТ юм. 3 түрүүлчээд байхад аварга цол өгөхгүй байсаар байсан нь үнэн!! Баянаа 1 түрүүлээд шууд аварга цол авсан. Ялгаа бий шүү дээ!! Баянаа хэзээ ч ганцаардаж байгаагүй, харин бусдыг гадуурхаж, хар хэл ам хийж явдаг байсан, явсаар ч байгаа!!! Гудиггүй, уужим сэтгэлт ухаант их аварга Мөнхбат танийгаа Монгол хүн бүр хайрлаж явдаг! Танид дургүй хүн байвал Монгол хүн биш гэсэн үг!! Таны, таны гэр бүлээс Монгол түмэнд хийсэн гавьяа асар их!! Таны гэр бүл Монголын спортын домогт гэр бүл!! Та бол Дэлхийд данстай АГУУ МОНГОЛ ЭР!!
ene Uvsiihniig chin xingjiand baisniig n manjuud tuva nariin gazar nutagt shiljuulsen n odoogiin Uvs aimag bolson yum gedeg. Tsaanaa l huniirhuu huiten hachin humuus
Za chi bitii shaagaad bgaarai. bi halh hun gehdee ingej haduurmaargui bna
Ardchilsan namd Dorligjav gej Uvsiin hun baihad Mongol ardiin Namd Nyamdorj gej uvsiin hun baina. Tednii zorilgo neg Mongoliin toriin buh erh medeliig UVS-iinhan avah yum. Hoyor oor namiin buh udirdah alban tushaald Uvsiin deeremchid diilenhi huviig ezelsen baigaa shuu Halhuudaa.
Er ni Uvs Hovd aimgiinhaniig tusad ni status olgood hovdod ni tusad ni gargachihval zugeer sanagdaad bh bolloo. Tegvel Uvsiinhan ali ch salbart orj irj chadahgui bolno.
Адилхан Монгол хүмүүс байж нэгнийгээ ингэж байх хэрэг байна уу. Увс, Ховд гэлтгүй, Завханчууд Сартуул, Хотгойд, Халхаараа, Хөвсгөл Хотгойд, Халхаараа, Архангай халх, өөлдөөрөө, Дорнод, Хэнтий буриад, халхаараа,Сүхбаатар Дарьганга, халхаараа талцсан байдал ажиглагддаг шүү. Энэ байдлаасаа Монголчууд минь эртхэн салсан дээр байх аа
pizda chini hovdiig tusgaarlaad baigaarai
tand urt naslahig husie. suuliin ueiin setguulch nar bichleg ni ulam muudaad...ene huniig amid baigaad ni sudlaad...mash olon saihan asuult tavij boloh baisan...odoo ch oroitoogui dahin ih yariltslaga gargaasai,,....
ur huuhed oir dotno hamaatan sadand.bichleg...yanz buriin odor tutmiin egel jiriin bichleg hiigeed hadgalaarai...sain yariulj dursamjiig bichij temdegle...aavigaa urgelj amid yavah met...daraa ni haramsdag shu!!!
ha ha yamar zorilgotoi yariltslaga ve sain oilgosongui.
DURVUD HUN HUN BISH GOVIINHON TUV HALHCHUUD BISH. ARHANGAIGAAR TUV HALH TUGSDEG.
halh halh geed l danalzaad baigaa amitad bol unendee jijig huuhdiin togloh gazar,jiremsen emegttein sheeh gazraas ch holdoj uzeegui ,deer n nemeed ug tuuhee unshij ch uzeegui nyalh Sengumuud baigaa da! bid Mongol uls gej yabdag bogood mash tsoohon hun amtai, ter dotroo ch bas burhanii abralaar mash tsoohon yastantai ard tumen yum sh te? Baynmonh naadamd n turuuleed Dorligjav ,Nyamdorj nar tord n ajillassan geed Mongol uls ter tusmaa bayd ,dorvod humuus dooshoo orj, muu helegdene gedeg n yu l bol? harin ta nar metiin erguunuud erthen shig nudee neej, yum unshij,horbootoi taniltssan n oorsdod chin bolon Mongol uls d mini cguham l heregtseetei boloh baih gej bodoj b a.
odoo daanch samurai achtai geheer l setygeld bagtahgui baiogaa yum daa
Ondor tetgemjtei bolsnoosoo hoish ovgon odor bur uudag bolson baina lee. Uug ni uhchihgui haragdaad baijiival tumen olondoo zugeersen.
mongolchuuddaa ta nar ene ovgoniig hairlaj baigaa bol bitgii hamt arhi uugaarai urt nesleg
mash olon saihan humuus horvoogooos arhiar yavsan . hundleed ideenii deej geseer l muu sanaj ogoogui ch tsaaguuuraa gai boldog
Neg saihan avraga zugeer l saihan yariltslaga ugsun baina. Getel yaagaad genet uvs durvud geed yariad ehelvee. Tegj yarihgui bol amtgui baina uu
Mundag avarga
khalkhiin ikh dayaraaa dursagdakh dalai dayan darkhan abarga khoer monkh urt udaan jargaltai amidraarai ta khoeriin buyn ikh shyy
Am'd domog Muue avargadaa eruul enh urt udaan naslahyg husen eruue duu.
Naadam gdg n bohchuudiin racket hiih damjaa. Mongol ulsiin hogjild 0.00000001% nemer oruulahgui baij jijig dund uurhainuudiig racketlaj uiliig n uzej yas mahtai n hataadag mongol undesnii bohchuud. Tarhia hogjuulehiin orond bulchingaa hogjuulsen orc uudaas doloon dor eruugiin elementuud.