Үндэсний бөх гэдэг бол монголчууд бидний ямагт хайрлаж хүндэтгэж явах гайхамшигтай өв соёл шүү дээ. Гэтэл өнөөдөр энэ нандин өв соёлоо гутаагчид олширчээ. Бөх хүний ёс жудаг гэж хир халдаашгүй зүйл байдаг. Тийм байтал амин хувиа хичээсэн атгаг санаатай бөхөнцрүүд бөхийн дэнжийг бузарлаж байна.
Сая л гэхэд Увс аймгийн 90 жилийн ойгоор тус аймгийн харъяат, улсын арслан Н.Батсуурь зургаагийн даваанд амлаж авсан бөхөө шанаадан дэлсэж унагахаа шахсан төдийгүй улмаар зодох гэж хөөгөөд нутгийнхаа наадмыг ёстой гутааж өглөө шүү дээ. Тэнд наадам төдийгүй бөхийн баяр хийж байсан цаг.
Энэ явдлын тухай нуршаад яахав. Нэгэнт цэнхэр дэлгэцээр монгол даяараа үзсэн юм чинь. Хүмүүс ер нь дэндүү танхай явдал гэж харж байгаа. Иймээс бөхийн дүрмээ бид чанд сахьдаг гэдэг Монголын Үндэсний бөхийн холбооныхон ямар арга хэмжээ авах бол гэж олон түмэн харж байна.
Цаг алдах ч хэрэггүй юм. Үйлдсэн хэрэг тодорхойн учир Н.Батсуурийг хоёр жилээс доошгүй хугацаагаар барилдах эрхийг хасвал таарна. Урьдынх шигээ зарим бөхөд оноосон зургаан сараар гэвэл хоёрын хооронд “танхайрч байх чинь зөв” гэсэн мэт толгойг нь илсэн явдал болно.
Бас найраа гэж юу байдгийг Увсынхан харуулав даа. Н.Батсуурьт зодуулсан улсын харцага Б.Пүрэвсайхан түрүүлэх од нь гийсэн байлаа. Түүнийг үзүүр, түрүүнд улсын харцага Ө.Бат-Оршихтой үлдэх үед найраадаж байж нутгийн бөх түрүүлсэн нэр зүүв.
Б.Пүрэвсайхан тавын даваанд улсын начин С.Батсуурийг, зургаагийн даваанд улсын арслан Н.Батсуурийг, долоод улсын аварга С.Мөнхбатыг хаяад Ө.Бат-Оршихтой үлдсэн л дээ. Тэгээд найрааны хүчинд зүгээр л хүүхэд шиг өнхөрч өгнөлээ. Ер нь заавал нутгийн бөх түрүүлэх ёстой юм гэж үү?
Иргэн Н.Лувсанбаяр
Сэтгэгдэл0
mongol bohiig hog bolgoj bna daa sukhbataas ehleed hooson tolgoinuud yum chin argagui shuudee hodoo mal deer esbel tulee mod zooj bgad irsen teneguud joohon yum uzheeree iim boldog shuu dee. davgaa ch bas aylgaa bhgui dee erin ybdag jorlonguud
Batsuuria chi neg muu bairnii jijuur avgain yadarsan ohiniig panaaldaad sh.aach.ihaj chadahgui argaa barahdaa araasn tuipuudaj baihadaa yu bodoj bsan be ain ! Hajuugaarn muu n muudaa gegcheer neg yadarsan ortsnii jijuur avgain ohiniig harahaaraal eleg barih gedeg bsan iim eriin sug Mongol bohiin devjeen deer turuulsniign bodohoor hiimori lundaa gedeg zov huniig dagadag gedegn ern shaal hudlaa ymdoo !
hi
Uvs aimgiin heden heruulch har avgai shg suhbat bayanmunh enter buhiin holboog avbal tgd yu boloh ni todorhoi bgaaz deee tamine
МҮБХ ЯАЖ Ч ЧАДАХГҮЙ ДАМПУУРСАН ТББ БОЛСОН.ЕР НЬ МҮБХ НЭРТЭЙ ХУВИЙН КОМПАНИ ГЭЭД Л ОЙЛГОХОД БОЛНО.
Bi ugn 2 Monkh avargiig hamtdaa baihiign haraad ymuu hen negiign tsengeldeh ymuu bohiin orgoond ofn irehedn ooriin erhgui ogshin talarhalaa ilerhiildeg jiriin bohiin horhoitonldoo ! Hoishidch tiim baih bolno . 2 Monhiin ued harin tiim zodoon tsohion margaan bol hovorl gardag baisan . Say Uvsiin naadmaar ter batuuri gegch amisgaa uneheer zevuu hurgechilee tiiml nutgarhah durtai ym bol ter uvsdaal barildatsgaa pi.z.da . Halhiin havtgai beneesnch barildaanii turuu uzuur bai shagnal haramlalgui onoog hurgesen ym shuu ! Neg muu gachin huuhen huchindeh geed zovshoorohgui bolohoorn bogsruu n tuipuu shiddeg , gazar unahaarn boogood uhaan aldahaarn zugataad alga boldog pi.z.da Mongol bohiin devjeen deer turuulsend n uneheer zevuu hureed bn .
эрчүүдийн хооронд яс бүү хаяцгаа монгол эр хүн шиг гүндүүгүй байцгаая ер нь тэгээд эр улсын явдал эмс оролцох илүүц байдаг юм
hutsdag gar ve chamaig alchihval chi gomdolgui geh uu ayagui bol uilan duulaad garaad irnee
ХАХАХАХА нохойн баасны чинь эрчүүд...
Uvsiin iim hogiin yumnuud bohiin holboog avbal jinhene utgaar n hutgaj ogno, unendee halhuud avch yavaa uchir yas undes, jalga dovoor yalgavarlasan asuudal gardaggui. oor aimgiin boh irj barildaad unaj ogohgui baina gej zodoj baigaa humuus bohiin holboog avbal yu boloh ve. Uvsuudad itgej ogt bolohgui.
Онгоцны тийз худалдан авсан тохиолдолд AIRPORT автобусаар үйлчлүүлэх эрх ҮНЭГҮЙ дагалдана Билет захиалгын утас 7000-4141
Udmaa dagasan zodoonch boh Batsuuriig mongoliin huuli diilne gej uu?
арслан гэдэг чинь монгол бөхийн өндөр дээд цол төдийгүй үлгэр дууриаллын манлайсан.тохиолдлоор ам хамрыг нь цуулах шахаж түрүүлэхчүү аядаад ахин дахин жудаггүй зан гаргаж буй батсуурь мэтийн бацаануудыг 2 жил эрхийг хасах нь зөв.нутгийн наадам гутаасан хөгийн эр.
Эрт цагаасаа наадам хийж байгаа хошуу нутгийн бөх түрүүлдэг бичигдээгүй аман хуультай явж ирснийг мартах ёсгүй.Их аварга Намхай багадаа Заяын гэгээний наадамд очоод торолгүй үзүүрт хүрэхэд нь ахмад бөхчүүд, Хошуу олны эв найрыг бодож бууж өг гээд буулгаж байсан нь үнэн түүх юм.Хожим Сэцэн хан аймагт Богд гэгээн залрах үед Даншиг наадам хийхэд Намхай аварга, Буянтогтох аваргад бууж өгөх гэсэнд, Богдоос ,Бууж болохгүй,заавал хүчийг үзэн барилд гэж зарлигдсанаас Буянтогтох аваргыг хаяж түрүүлсэн гэдэг.Өөрийнхөө хүч хөрөнгөөр наадмаа хийж байгаа нутаг орны ард түмэн өөрийнхөө нутгийн хүүг түрүүлээсэй гэж залбирч суудаг нь ёс юм.Олон жилийн өмнө Б.Бат-Эрдэнэ аварга Ховд аймгийн ойд очиж барилдаад үзүүрт Бямбадорж заанд унаж өгөх гээд аргаа олохгүй,нөгөөх нь хаях аргаа олохгүй будилж байхад нь, Ховдчууд ,Бид наадамдаа заавал Ховдын бөх түрүүлүүлэх гээгүй,шударга барилд гэж шаардсан гэсэн дам үг сонссон.Үнэхээр нутгийн ард олон тэгж найртай хандаж байвал наадмынх нь түрүүг авч болох юм.Гэвч дэмий дээ, дэмий.Ганбат арслан,Даваабаатар харцага хоёр Ламын гэгээний даншигт очиж түрүүлээд хоёулаа хэн ч биш болсныг та нар санаж л байгаа.Дээр хэлсэн Сэцэн ханы даншигт Намхай аваргыг түрүүлэхэд нь зодгийг нь дүүртэл нь хийж өгсөн тойгон ембүүнээс ганцханыг дээж гэж аваад үлдсэнийг нь бүгдийг нь нутгийн олон руу хишиг болгон цацсан гэдэг юм. Хожим Буянтогтох аварга өтөлсөн хойноо,Би тэр үед хайран юм,юм үзсэн нүнжигтэй хүн өөр юм даа гэж бодож байж билээ гэж хуучилсан байдаг шүү дээ.Саяын Увс түмний хийсэн сайхан наадмыг гутаасан ганц чөтгөр бол намсрайжав боксчины хүү батсуурь боксчин байлаа.Шившгийн хог.Тэгж их хөрөнгө хүч хаяж, тэгж сайн зохион байгуулсан, тийм сайхан наадмыг ганцхан амьтан гутаачихаж байна шүү дээ.Гадуур батсуурь гэхээсээ Увсынхны наадмыг харав уу гэсэн ёжтой яриа л явж байна.Чадахгүй бол унаж ирээд барсангүй гээд л сууж байна биз дээ.Дээр бичсэн зарим сэтгэгдлийг харахад батсуурь урьд нь эрүүгийн гэмт хэрэг өдүүлж явсан баримт дэлгэгдэж байх шиг байна.Жоготой юм болоход ойрхон багаа бололтой.Цагдаагийн газар шалгая гэвэл "Увс нам"-ын дорлигжав шалгуулахгүй гэнэ дээ.баянмөнх бол, Ийм юм байдаг юм гэж солиорох биз.Увсчууд аа, балмад явдлаар баатар болохгүй шүү."Увс хүн" гэдэг хөтөлбөртөө монголын бусад ястнуудыг удирдана,захирна гэсэн үг оруулж солиорч байхаар эхлээд хамгийн ёс зүйтэй шударга иргэд байна гэж оруулсан нь зүйд нийцэх болов уу.
Nutgiin beh nutagtaa turuuleh yostoi ch geh shig ovog omgiin hocrogdloos hezee salna daa mongolchuud Tegj yarival UB ch nutag ulaan hacartuud irj terelh UBg mini buzarlah yos baihgui sh dee Yalgaa baina uu? Nuttiin beh turuuleh ni yos genee je he Tegvel busad aimgiin behiig anhnaas ni l barilduulahgui baigaach dee Odoo ch beh geh heden helstei tohom shig shiver hanhluulsan mangaruudiig toodog hungui bolj dee
purevsaihan ugsun ni bolson yumoo. uvsad turuuleed demii demii huvsguluus dutahgui haraaltai humuus shde. turuu buhiin bai super69uu ughud ni avaagui gesen surag duuldsan ter ni ch deer dee. uvsiin ongiroonuudad zugeer zahiin halh zaluu ochood turuulchihej chadna shuu bitgii ongirood bai gedgiig ni hangalttai haruulsan.
Ернь энэ дорводууд дандаа хаа явсан газраа ийм заваан янз бурийн хор найруулж эмх замбраа алдагдуулж бие биенээ хаацайлсан заваан жалгын бодлого ургэлж явуулж байдаг баагийнууд!Эднийг ернь монгол халхуудын олон нийтийн бух торлийн тэмцээн,мэмцээнд оруулахгуй хасаад хаячих хэрэгтэй!Тусдаа оорсдийнхоо жалган дотроо онхорцгоож байг
бизнесмен луйварчид буруу аргаар олсон мөнгөө энэ хэдэн мангаруудад бэлэг нэрээр өгч угаагаад байгаад хамгийн том асуудал байгаа юм шүү дээ, энэ бөхчүүдэд өндөр бай шагнал өгөөд байгаа нөхдүүдээс өгсөн бэлэгнийх нь 20 хувьтай тэнцэх татварыг улс авдаг байх хэрэгтэй, бас бэлэг авсан бөхийнх нь шагналаас 20 хувийг нь татварт авдаг байх хэрэгтэй,... бөх нь ямар гавъяа байгууллаа гээд хэд хэдэн байр машинаар шагнуулаад байдаг юм, нөгөө бэлэглээд байгаа нөхөр хаанаас ямар аргаар мөнгө олчихоод тэгээд цацаад байдаг юм, анхаарах л асуудал, бөхчүүд бол баян байх шаардлагагүй хүмүүс баяжаад ирэхээр балиартаад найраа хийгээд, хүн зодоод явдаг байхгүй юу даа,
Унэн унэн!Татвартай заавал холбож яаагаад тийм их монго байраар цацаад байдаг асуудлыг тогтвортой болгож эмхэлбэл яваандаа заваан найраа майраа но Алга болно
nohoin baas bolson doo uvschuud
ba
hariua huseye
batsuuri yah ve ter monkhbat gej neg joohon dongoj garch irj baigaa huuhed baij barildahaas taahalzah n gedeg bolson bna lee. iimerhuu mayg uzuulj herberddeg bohchuudiig shuud hoochih byar bna uu naymdorjoo.
zaluuchuudaa mongol bohoo boliod yavj sumo barildatsgaa ter n shudarga amidrald chin ch heregtei um shig bna. ta nar en zavaan umand n bitgii holbogdotsgoo
BELEG, HONJVOR, UVLULT, zereg ontsgoi tatvartai baidag yum shuu dee, Delhii dayar iim. uniin dungiin 50% tatvar avdag
olon tymnii hair enereliig daagagui boh hol yavdgui moo orhi muu novshiig zygeerl hyndelhee boli tgedl naadah uchraa oilgono
Teneg mangar khvn bol bukh shvv dee
5 jil erhiig ni hasaj 3 jil shorond horij stoliig ni huraah heregtei. iim changa baijiij naad huduunii heden haltar buhuntsuruud chin oilgono.
Зөвхөн барилдах эрхий нь хязгаарлаад зогсохгүй цолыг нь хураах хэрэгтэй. Монгол бөхийн дүрмийг нэн яаралтай өөрчлөх хэрэгтэй үүний зэрэгцээ бөхийн холбоогоор олон жил тоглосон энэ Нямдорж ,Данзан гэдэг хүмүүсийг яагаад зайлуулж болдоггүй юм бэ. Араичдээ олон жил яригдлаа байсаар л байх юм ямар учир байнаа.
Ene danzan genyy dylzen genyy nuxur chin ulaan tsaim yumiig batsuuri tsoxison n notlogdvol geed xutsaad bsanshde.novsh chin.uuruusuu busdiig teneg gej boddiim bxda
nutgiin ner buzarlaad... ichij l yvlaa daa ah ni
neeree judo chuluutiinhun delhiid neree gagaad bai shagnal avaad ireheer ni tatvar avdag bizdee. terentei adilhan buhchuudiin shagnalaas tatvar avdag bolmoor yum baina daa
Батсуурийг зодоон хийсэн болохоор нь Увсын наадмыг шуугиад байгаа болохоос найраа ч хаа сайгүй л байх шиг. Өндөр гэгээний ойн сүүлийн 4 бөхийн барилдаан их итгэл үнэмшилгүй найруулсан жүжиг харагдаж байсан. Пүрэвсайхан сайхан барилдсан. Бат-Орших ч Пүрэвсайханыг давахгүй гэсэн баталгаа байхгүй. Хууль зүйн сайд Дорлигжав нь хараад сууж байсан. Зүгээр л Батсуурьтаа арга хэмжээ авч олныг тайшруулмаар....
ичмээр амьтад
Дорлигжав сайд УВС нуур бөхийн дэвжээний дарга болохоор хүн алсан ч хамаагүй гэж байгаа байлгүй дээ.Ер нь С.Зоригийг алсан хүн зүгээр хотын дарга болчихсон байхад бөх зодсон хүн шагнал нэхэх байлгүй.
BI HERVEE SHUUGC BAISAN BOL BATSUURIIN ARSLAN ZOLIIG BUURUULJ GARID BAS BOKSIIN SEKZEND <YAVUULJ BOKSCIN HUN HUN ZODOJ BOLDOGGUIG OILGUULNA
SHOROND HIIIIIIIIIII
аав нь согтуугаар танхайрч цагдаа зодход "чи өөрөө л машин зогсоож новширч байж зодуулж байна ш дээ чиний буруу ш дээ гээд харж зогсож байгаад цагдааг аймшигтайгаар зодуулсан мөртөө цагдаагийн мөнгөнөөс цуслана.бөхчүүд хүнд агсан тавьвал гэдсийг нь хүүлж байх ёстой.үүнийг төр засгаас хөхиүлэн дэмжвээс зохино.бөхчүүд гэж шоронд орж эрийн хуйх гаргах газарт гөлөг болдог улс.бэгзсүрэн гэж хаяин бөөс нааран пдоогуур чихүүлж сүхдүүлж атгасахн өөх болчихсон багануурын шоронд амьсгаа болж дүүгээрээ спорт заал бариулж өгч байж амь аврагдаж засангын ивээлд орсон. дүү нь ёстой багабанди дээр уйлж гүйж ороод зүйл ангийг нь шууд өөрчлүүлж байвдаа. зүгээр л үй олноор нь хүйс тэмтэрч хүн хомхорголон алж устгах гэсэн зүйл ангийг зүгээр л хий буудаж олон хүн зорчиж явсан машиныг нь энд тэнд хэдхэн оносон гэж шүүх үзсэн юм. шоронд ганцхан НЭГДЭЛ гэж хаалтгүй атмаан бөх байвдаа. тэр бол жинхэнэ баяд эр хүн.Увсын наадамд Ъүрэвсайхан түрүүлэх гэж зорилго тавиагүй үзүүрлэх гэж очсон.Бая нь нэг муу пургоон.батсуурийн тэр муу пургооныг авах гэж улайрч дайрч байгааг тэгээд үхтлээ шидүүлж газар савуулсан.аав нь арга барагдсан хүнд үед хүнийг жаваьждаж амыг нь ураад тэр самбаанд чоно шиг дайр.эсвэл бүүр хүнд үед долоовол хуруугаа хүний нүдрүү далд ортол шаа. хүний нүд хагардаггүй юм гэдгийг эрдэмтэд тогтоож би баталсан.тэр үед нь л хулгайч нохой мэт хөлөөс нь зуураад ав гэж заасан гэдэг.яахав цочоох энэтэр болбол чихрүү нь хоёр алгаараа дэмбээдэж чихний хэнгэрэгийг нь цоол гэсэн байна.эсвэл бөлдөгд эсвэл бүүр тойгыг нь доороос нь өшиглөж тойгыг нь мултал. Энэ мэтээр аав нь муур багш мэт олон ярганы арга зааж өгчээ.
Batsuuri guai baragtaihan baigaarai. Chi bol zugeer l boh bariddag nohor shuu. Zodoon, atmaan gedeg arai oor. Cham shig huuhed pyngiini daahgui. Morooroo yvaarai duu huu
Ard tumnii hair daahgui teneg novsh bna
Neg muu buh baitugai ni hoorondoo alaltsaj bna . Yadgiin 2 hun zodoldoo l biz . Yalgah geed bgaan . Deedchuud ni hurtel ulsaa huvaaj avch zodoldoj bhad .. Yarshigtai , hunii muud durtai amitan ve??? . Uuruu bol yu ch hiideggui 2 nohoin dund yas hayad bj bdag gulug biz chi . Yadargaatai amitan be ????
Ergui pizda mini zodoldoh ym bol boh barildaj yahiin. Zodoonii naadam bolgo. Boh barildaad zodoldoh maygiin ym bolbol busad ni adilhan l zodoldono. Muu jishig togtoh bii dee
ажлаа хийж чаддаггүй хүнийг халдаг биздээ. Барилдаж чадахгүй бол болиулах хэрэгтэй шдээ.
Содномдорж гэдэг нэг маанаг биеэ тоосон бөх бас гарч ирээд байгаа.Унасан бөхийн дээрээс босохдоо бараг зодчихоод босдог.Ийм мангар тэнэг толгойнуудын барилдах эрхийг хасах хэрэгтэй.Дархан аварга гээд байгаа Өсөхбаяр гэгч хулхи гавихгүй бөх доод бөхчүүддээ буруу үлгэр үзүүлсний гай энэ.Дархан аварга цолыг нь хураах хэрэгтэй.Хятадын эфү Гончигдорж хүчээр дархан аварга болгосон.