Энэ жил үүсэн байгуулагдсаны 90 жилийн ой нь тохиож байгаа Увс аймгийн Зүүнговь сумын нутгийн зөвлөлийн дарга, гавьяат хуульч, бөхийн “Увс нуур” галын тэргүүн Д.Дорлигжавтай ярилцлаа.
-Та сайхан наадав уу, одоо сумын ой гээд ажил ихтэй байна уу?
-“Увс нуур” галаас энэ жил хүчит гарьд, заан цолтон төрлөө, сайхан наадлаа. Төрж, өссөн сумын минь 90 жилийн ой энэ онд тохиож байгаа. Бэлтгэл ажлаа хангаад л байна. Сум байгуулагдсаны 90 жилийн ойгоо манай нутгийнхан долдугаар сарын 31, наймдугаар сарын 1-нд тэмдэглэхээр бэлтгэлээ хангаж байна. Нутгийнхан шүтдэг Өгөөмөр хайрханаа баясгасны дараа ойд зориулсан наадмын үйл ажиллагаа, хөтөлбөрийн дагуу үргэлжилнэ.
-Ойн баяраа тохиолдуулаад нутагтаа бүтээн байгуулалт хийж байгаа байх. Үүнээсээ сонирхуулж болох уу?
-Ардын хувьсгал ялснаас зургаахан жилийн дараа домог түүхтэй арван баядын хошууны ардуудын нэг хэсэг нь Зүүнговь сумыг байгуулсан түүхтэй. Хангай, говь хосолсон сайхан тогтоцтой нутаг. Сумынхаа ойг сайхан зохион байгуулахаар нутгийн зөвлөл, нутгийнхан маань бүгд л эрвийх дэрвийхээрээ зүтгэж байна. Бид 90 жилийнхээ ойд зориулж олон ажил төлөвлөсөн. Томхон хэдээс нь л дуулгая. Орчин үеийн урлаг соёл олон нийтийн ямар ч арга хэмжээ зохион байгуулах боломжтой стадион барьж байгаа бөгөөд төсөвт өртөг нь 250 сая төгрөг. Бетонон замтай, саравчтай, битүү ногоон зүлэгтэй, мод буттай, орчин үеийн нийтийн бие засах газартай стадион юм. Сумын эмнэлэгтээ 60 орчим сая төгрөгөөр орчин үеийн тоног төхөөрөмж бэлэглэж, эмч нарынхаа дунд сургалт зохион байгууллаа. Манай сумын эмнэлэг байгуулагдаад 70 жил болж байгаа, мөн энэ үеээр ойгоо тэмдэглэнэ. Зүүнговь суманд Зэвсэгт хүчний 328 дугаар локаторын салбар байдаг. Энэ жил 20 жилийн ой нь мөн тохиож байгаа. Зэвсэгт хүчний 328 дугаар салбарын ойг бас хамтран тэмдэглэнэ. Ерөнхий боловсролын сургуульдаа 20 гаруй сая төгрөгөөр физик электроникийн лаборатори байгуулж байгаа. Мөн баярын үеийн урлаг соёл, спортын арга хэмжээг их өргөн зохион байгуулахаар төлөвлөсөн.
-Энэ бүх хөрөнгийг яаж босгосон бэ. Сумын төсвөөс хэдийг нь гаргасан бол?
-Улсаас тусгайлан төсөв хөрөнгө гаргаагүй ээ. Нутгаа гэсэн зон олны хандив тусламжаар л зохион байгуулж байна. Энэ дашрамд нутгаа гэх халуун сэтгэлээр хандив өргөсөн алтан нутгийнхандаа, мөн дэмжиж тусалсан найз нөхөд бусад хүмүүст Нутгийн зөвлөл, нутгийнхныхаа өмнөөс талархаж байгаагаа дахин илэрхийлье. Ямар ч зүйл өнгөрсөн, одоо, ирээдүй гэсэн гурван цагийн хэлхээст оршдог. Бидний гол зорилго бол бүтээн байгуулалт хийж, нутгаа гэх сэтгэлтэй баяр наадамд ирсэн хүмүүс, нутгийн зон олноо сайхан баярлуулах л зорилготой юм. Эдийн засаг хямралтай, хүндхэн байгаа ч ирээдүй хойчийнхоо төлөө нутгийнхан маань үл ажран зүтгэцгээж байна.
-90 жилийн түүхтэй сумаас олон алдартан төрөн гарсан байж таарна. Нутгийнхаа бахархал болсон алдартнуудын тухай дурдахгүй өнгөрч болохгүй байх?
-Увс аймгийн Зүүнговь сумаас төрсөн олон алдартан бий. Монгол Улсын баатар Т.Дүүдээ, Хөдөлмөрийн баатар Б.Цэвээн болон төрийн соёрхолт, төрийн шагналт, гавьяатууд олон бий. Тэр бүх алдартнуудын нэрийг нь дурдахад урт жагсаалт болно. Ойн хүрээнд Т.Дүүдээ баатрын хөшөөг шинээр сэргээн босгож, мөн Халх голын дайн, 1945 оны чөлөөлөх дайн, Баруун хязгаарын тулгаралт, Хасгийн дээрэмчидтэй тулалдаж явсан ахмад дайчдынхаа нэрсийг хөшөөндөө оруулан мөнхжүүлж байгаа. Улс эх орныхоо эрх чөлөө, тусгаар тогтнолын төлөө цусаа урсган тулалдаж явсан дайчин баатар эрс, ахмад үеэ бид үеийн үед мартах учиргүй. Бас хэлмэгдүүлэлтийн бараан сүүдэр ч манай нутгийнхныг тойроогүй. Харьцангуй цөөн хүн амтай манай сумаас гэхэд 109 хүн хэлмэгдүүлэлтээс үүдэн хорвоогийн мөнх бусыг үзсэн. Хэлмэгдсэн ахан дүүсдээ зориулж том хэмжээний хөшөө дурсгалын цогцолборыг шинээр босгож байгаа. 90 жилийн ой бол дан ганц баяр наадам биш, бидний алдаж эндэж явсан, бас баярлаж бахархах бүх түүхийн хэлхээс гэж үзвэл зохино.
-Зүүнговь сумаас төрөн гарсан алдартнуудын нэг нь УДЭТ-ын захирал, Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн Д.Цэрэнсамбуу. Энэ утгаараа ойд зориулсан урлагийн үзүүлбэр өвөрмөц болох болов уу гэж бодож байна?
-Наадмын нээлт нэлээд өвөрмөц болно. Цэрэнсамбуу маань зөвхөн баяр наадмын нээлт төдийгүй санхүү хөрөнгө мөнгө босгох төдийгүй бүхий л бэлтгэл арга хэмжээг зохион байгуулан олон зүйлийг санаачлан оройлон ажиллаж байна. Баяр наадмын нээлтийн ажиллагаанд манай сумын гаралтай уран бүтээлчдээс гадна өөр олон уран бүтээлч оролцоно. Арван баядын хошууны үүсэл гарал, түүхийг харуулахаар Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн Ё.Цэрэндолгороор ахлуулсан баг ажиллаж байгаа.
-Наадмыг бөхийн барилдаан, морины уралдаан, сур харваагүйгээр төсөөлшгүй. Ойд зориулж хэчнээн бөх барилдаж, хэдэн насны морь уралдах вэ?
-Ойд зориулсан наадамд бүх насны морь уралдана. Зүүнговь сум хурдан хүлэг олонтой учраас морины уралдаан эртнээсээ нэлээд өрсөлдөөн сонирхолтой болдог уламжлалтай юм. Онцолж хэлэхэд наадмаас өмнө Увс аймгийн Өндөрхангай сумын нутагт төрийн тахилгат Ханхөхий хайрханы тахилга, баруун бүсийн хурдан морины уралдаан болох юм. Энэ тахилгад оролцсон морь, бөхчүүд манай наадамд ирж шандас, хүчээ сорих байх. Сумын ой маань нэлээд нүсэр, үзүүштэй сайхан наадам болох биз ээ.
-90 жилийн ойн баярыг үзэнгээ жуулчид сонирхож болох дурсгалт, үзэсгэлэнт газар Зүүнговьд хэр олон бэ?
-Манай суманд өвөрмөц тогтоц бүхий байгалийн үзэсгэлэнт олон газар байдаг. Дэлхийн бөмбөрцгийн хамгийн хойд хэсэгт орших Алтан элс бүхий элсэн бөөрөг дундаас оргилон урсах нарийны голын хоёр эх, модтой, жимстэй Нарийны гол, Урт булаг, Хустын гол, Гурмасны гол зэргийг харж болно. Бид бүхний хувьд сумын маань бүхий л газар дов толгод бүхэн нь хамгийн дурсгалтай, үзэсгэлэнтэй сайхан байдаг.
- Ярилцлагын төгсгөлд та нутгийнхандаа хандаж юу хэлэх вэ?
-Юуны өмнө сонины нийт уншигчдад сумынхаа 90 жилийн ойн мэндийг дэвшүүлье. Зүүнговийн уугуул иргэд болон, ажиллаж амьдарч байсан хүмүүс тэдний үр хүүхэд, хамаатан садан, үр ач зээ, худ ургууд бүгдээрээ Зүүнговь нутагтаа зочлон баяр наадмын арга хэмжээндээ саатан морилохыг урьж байна.
Ц.Сүрэн
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
Сэтгэгдэл0
zuungovidoo ochoj amidar tiim mundag yum bol
teneg lalr
dorligjav bol elbegdorjtoi huivaldaj enhbayariig helmegduulsen novsh.
2017 оны 7 сарын 7 бол Монголын түүхийн хуудсанд заавал бичигдэх естой монголчуудын бахархалт өдөр.Энэ өдөр монголын төрийг бүхэлд нь эзэгнэсэн Зо Зи Сан овогт Энхболд гэгч хятад хүнээр удирдуулсан хятад гамингийн эрлийз хурлийзууд,тэдэнд худалдагдсан шанзав Бадамдоржтонгууд, хятадын нууц тагнуулууд,эх орноосоо урвагчдын мафийн байгууллага болсон МАН-ын эсрэг хүч тэнцвэргүй тулалдаанд Монголчууд ялсан өдөр.Энэ өдрийг Монголын уламжлалт баярын жагсаалтанд оруулж жил бүр тэмдэглэж байх естой.Түүхийн сурах бичигт оруулж хэвлэх естой.
Гэм нь шинээр сонгогдсон ерөнхийлөгч чинь орос-еврей-хятад цусны эхнэртэй. Яг үнэндээ Монгол ялаагүй. Монголыг самарсан хулгайч нарын уралдаанд хамгийн их уярааж чаддаг нь ялсаан. Жирийн монгол хүнд огт ялгаа гарахгүй. Шинэ ерөнхийлөгч өөрийн өрсөлдөгчидтэйгээ тулалдана, өөрийн нэр холбогдсон хэргүүийг цайруулж далд хийнэ. Монгол урагш алхахгүй бас хойш алхахгүй. Сүүлтэй зодолдсон нохой аятай дороо л эргэлдэнэ.
Энэ нөхөрийн охины данснаас маш их хэмжээний мөнгө илэрсэн гэдэг үнэн юм болов уу, Үнэн бол гарал үүслийг нь шалгаач ээ
Muu luivarchin onoo aimaar ardchilsan hulgaich nariin neg hulgaich terbumtan shorond baih estoi hulgaichiin neg bas Yu Yu Gene Vene . Uhsen aznii Chin uvs muss galiin terguutei um gaviyat huulch Ve gaviyat hulgaich gaviyat huul zavharuulagch luivarchin baij
Muu uhdel nohoin shees buudaj alah buyu tolgoigii taslah 200 hulgaichiin sanaand nileed deeguur ner Ni bichigdseer muu lalar uhdel hulgaich daa ardchilaliinhan gedeg nertei hulgaich nar bol bugd tolgoigoo tasluulah Yaltai buzar uheeruud gedgiig mongoliin ARD tumen jigshin zevuuzej sejiglen zailshiih estoi buzar hulgaich nariin neg hulgaich dorligjav
Ardchilal gej yarisanaasaa hoish hulgai luivar huivaldaan buh muu muuhai buzar bolgoniig hiilzej baisan lalar hulgaich daa
Энэ нэг балай хулгайч одоо зайлаачээ, зайлаач
АН энэ мэт үл бүтэх новшнуудаса салах хэрэгтэй ш дээ.
mongol ulsiig urund oruulj uguuch .enhbayriin darsan uriig hvchingvi bolgoj uguuch geed orosruu nuutc zahia bicheed baisan hvn dee
УВС бох туруулсэнгуй гэж уурлаад туруулсэн Халх боход баяр хургэхгуй тэнэгтээд байсан баагий монуу?
Muu novsh mini bitgii menegteed baigaarai. Naad hun chini tiim yum yarisagui bn.
Ярьж тэнэгтэж байсаныгнь сайн санаж байгаа учраас бичиж байна.Чи одоо юу гээд омнооснь боож ухэх гээд байгаан?Эсвэл чи оороо Энэ матар юмуу?Би энэ матарыг хэн юу гэдгийнь сайн мэдэхч угуй мэдсэнч би тоохгуй, би гадаадад амьдардаг гадаадын иргэн хун заа юу!
Хазгар тарвагын бөгсний хамгаалагч.
Энэ бага ястангуудыг Мандухай цэцэн Хатан хутгаар мах огтолж идэхийгнь хориглосонтой адил улс тороор оролдохыгнь хуулиар хорьчих хэрэгтэй!Энэ матаруудыг хаа явдаг газар ургэлж дов жалганы бутарсан хэруул доруул болж байдын яршиг
Саяхан л прокурор байхдаа ечнеен хуний мууг узэж, эд херенгийг нь булааж, дарамтлан авилгал авч хагартлаа баяжсаныг хумуус мартчихсан боловуу
Бага ястангууд ягл Тиймуу байж тарарама!Оороор тэднийг тосоолоходч бэрх очуухэн дотортой матарууд!
Увс нуур дэвжээний бөхчүүд дэвжээний хурал хийж МҮБХ-г бусниулахаар хор найруулсан гэсэн.Ард нь энэ рецедевист гэмт хэрэгтэн байгаа болж таарлаа.Ёстой дүүрчихсэн хог шаарыг толгой дээрээ залжээ,Увсын бөхчүүд.Ийм хар мөртэй,арван хар нүгэл үйлдсэн ландарм, бузар амьтан дэвжээ тэргүүлж байхад Увсын бөхчүүд яаж төрийн наадамд түрүүлэх юм бэ.Тэнэг золигнууд.
MAN_iin hulgaichnuud yalagdaad booj uheh nee ta nart hun chanar baih bish dee
tegeed ter zuungovdoo amdarch zuungovio hugjuuleech novshoo
Энд Монгол улсын 360 -аад сумын нэг нь л ойгоо тэмдэглэх тухай нутгийнх нь хүн ярьсан байна. Харааж бачимдах юм даан ч алга. Ард олныг нь үндэс, яс угсаагаар нь, намаар хувааж, үзэл бодлоор нь хагалан задлаж, улс орныг нь мөхөөн доройтуулах гэсэн гаднын хорт явуулгад автсан цөөхөн хэдэн хүн хэт туйлширч, хүн бүрийг занан доромжилж, юм болгоныг хар бараанаар нялгадах хоосон бөгөөд өөрсөд нь тун ч хортой хийрхэлд автсан нь юутай харамсалтай!!! Энд 213.162.68.231, мөн 89.12.245.31 дугаартай зочид гэхэд л хорсол заналаа барьж ядан, хэд хэдэн удаа хараал урсгасан байх юм. Монгол ах дүүсийнхээ эсрэг ийм хар хорын бузар санаа тээж, энэ чинь та нарын сэтгэлийн хорт хавдар болон дотроос чинь мэрж явахад Та нарын бие, сэтгэл эрүүл, аз жаргалтай байх болов уу??? Сэтгэл хичнээн ариун байна, бие төчнөөн эрүүл байдаг нь жам юмаа. Эргэцүүлж нэг бодоорой доо залуус минь!
Аймаг сум албан газар сургууль цэцэрлэг бүгдээрээ ингэж зураг хөргөө тавьж ойгоо тэмдэглэн сүржигнэвэл Интенетийн бие муудна биз. Гэр бүл бүхэн хүн бүр төрсөн өдрөө нийтэд сурталчилж сүржигнэвэл хорвоо түүнийг даахгүй биз. Дорлигийн хувьд хэт өндөр олон алба тушаалыг хэт олон жил хаасан эрхбиш үүнийг гадарламаар юм. Ганц Дорлигч биш бүх дорлигууд бусдыг хүндэтгэж даруу баймаар байна.
Монголын тусгаар тогтнолыг бататгаж ээтгэр хоншоор үндэсний хээ угалз бүх зүйлийг харахадл ядармаар их анхаарч гаргасан атлаа дотор ул гадна ул хоёрын хооронд цаасан ул хийгээд хоёр талаас наачихсан байгаа юм. Эхлээд үндэсний үйлдвэрлэл монгол ёс заншлаа дээдлэн аархаж буй мэт архаг царайтай дэлхийн чихийг дэлдийлгэсэн гэрийн шаахай хийжээ. Сүржин дүртэй даржин чанартай инээдмийн зүйл. Нэг зохион бүтээгч бүтээж нэг биш хурлаар хэлцэгдэж чанарын шалгалт давж байж үйлдвэрлэлд орсон байж таарна. Ганцхан дүгнэлт, бүх шатанд нь тархины архаг тураалтай хүмүүс үүнийг хийсэн байгаам. Юуны чинь хиймэл оюун. Төрөлхийн оюунгүй хүмүүс хиймэл оюуны тухай шүүмж яриад хэрэггүй. Ямар ч тохиолдолд биднээс хавьгүй дээр байх болно. 5 хоноод тэр муу шившгийн шаахай доод ул нь салаад унаж байна. Завсарт нь хийсэн цаас нь бутраад. Нөгөө их үндэсний хээ угалзаа хэт ойр алхамтай оёсон тул муу боловсруулалттай арьс нь сэтэрч урагдаад үндэсний ёс заншил соёл нь ч навсайв. Тархи нь хатсан хүмүүс, улс үндэстний хийж буй бүтээгдэхүүн, гаргаж буй шийдлүүд нь тэднийг толь шиг харуулах юмдаа. Саваагүй нохой саранд хуцна гэгчээр хиймэл оюун хэт хол байна. Энэ шаахайны асуудлыг улс үндэстнээрээ хэлэлцэх юмсан. Хэрэв ингэж хэлэлцдэг ухаан заяасан бол ийм шаахай хийхгүйл байхгүй юу. Гаднын олон жуулчид худалдан авч инээцгээсэн байх, тэнэг омгийг үзэхээр улам олон жуулчид ирэх биз. Монгол хүний ухаанд хэмжээ хязгаар үнэхээр алгадаа. За энэч яахав жижиг зүйл, баярл тэмдэглэж байвал болоо. Дэлхийд хаа нэг газар монголын хууль ёс прокурорын талаар сайн үг хэлэх хүн байгаа боловуу. Бид гэр бүлээрээ тэр үнэтэй шаахайг аваад их ч баярласныг хэлэхүү, одоо гутран дургүй хүрч харагдсан хүн бүррүү орилон дайрдаг болоод байнадаа. Уучлаарай гэж хэлмээргүйл байна.
юун залуус гэж энд чинь зохилн байгуулалттай хэдхэн хүн л ажиллаж байгаа юм биш үү
Чи ямар лангуу ажиллуулдаг жижиг бизнесмен иг дарангуйлж авилага шахаж байгаа биш буу элдэв долоон солиороод инээдьхургээд бай чи
ene dorligjaviin hulgailsan erdentiin 800 say dolloriig shalgah hvn bnuu .
baihgvi ee
Ene xen be, zvingobi sumiin darga uu,
Mongoliin rezidiv gemt heregtei ardchilsan hulgaich nariin neg hulgaich luivarchin dorligjav elbegdorjiin bogsnii alchuur muu omhii lalar hulgaich dorvod buudaj al
За тэр харавуу?Чиний онц тэмдэглэж хараат зухсэн 2 хунээс чинь гадна нийт бух Сэтгэгдэлийн 95% Чамайг хараат зухсэн байна,Ганцч магтсан ам сайтах юм алга!энэнээс чи нэгсайн дугнэлт хийгээд очноон олон монголчуудын хараалыг идсэн чи гуай
Хараалынтцаадьхараалыг идэж хорт хавдраар дотор гадраасаа бутэж илжирээрээ заюу
МАН -ынхан Шар хадны галзуугийн эмнэлгийн сэтгэцийн хүнд өвчтөнүүдээр хүмүүсээр замд тээглэсэн хүн амьтныг хараалгах, гүтгүүлэх юм бичүүлдэг бололтой. МАН тун ч ядарч байгаа юм байна даа, хөөрхий
avilagchidaas olon zuun terbumiig avch hergiig hergsehgvi bolgson hvn dee .
Энэ хүн юун ой тэмдэглэх тухай яриад байна аа?Зүй нь шоронд байх ёстой хүн биз дээ? Баахан хүний хөрөнгийг дүү нартайгаа нийлж дээрэмдэж булааж авилгадаж авсан арчаагүй этгээд биз дээ? Төрсөн дүү Б,эгчийн хүүхэд С,цагдаагийн О нартайгаа нийлж улсын болон хувийн хөрөнгө их идсэн дээ Та нарын нүгэл нүдээрээ өшөө их гарна даа болоогүй ээ Цаг хугацаа бүхнийг харуулна даа
ок