Шийдлийн Засгийн Газар байгуулав. Ингээд хамгийн сайн шийдэл гэж ойлгуулах гэж байна. Яахаараа улс орныг хямралд оруулж мөнгөгүй болгосон хүмүүс сайн шийдэл гаргадаг байна. Энэ бол үнэн утгагүй. Энэ бол С.Баяр. Ц. Элбэгдорж хоёрын түүхий хоол юм. Гэхдээ аль эрт хийсэн хоол юм. Энэ тухай өгүүүлэх гэсэн юм.
Н.Энхбаярын эрин үеийн төгсгөлд
Н.Энхбаярын эрин үе их удсан мэт хүмүүст санагддаг боловч яг үнэндээ бол түүний оргил үе 2000-2004 оны хооронд яг 4 жил л болсон юм. Энэ 4 жилд тэр хүний санаанд багтамгүй дарангуй дэглэм тогтоосон ба тэр нь жам ёсоороо нурсан юм. Тодруулж хэлбэл 2004 оны УИХ-ын сонгуулиар МАН ялагдал хүлээх нь тэр. Үүнээс хойшхи үеийг амиа аврах буюу дэглэмийг тогтоон барих зовлонт үе эзлэнэ. “Манай нам ялж ч үзсэн, ялагдаж ч үзсэн нам” гэж дүгнэж байсан Н.Энхбаяр хэдхэн хоногийн дараа сонгуулийн үр дүнг хүлээн зөвшөөрөхгүй бараг иргэний дайн гаргах шахав. Дотоодын цэргийн сонсогчдод энгийн хувцас өмсгөөд жагсаад цуглаан хийлгэдэг байсан юм.
Ялалт байгуулсан “Эх орон-Ардчилал” эвслийг задлан бутаргах бодит шаардлага үүссэн бөгөөд энэ үүргийг “Эх орон ардчилал” эвслийг задалсан С.Оюун ажлын хэсэг байгуулснаар гүйцэлдүүлсэн юм. Ялагдал хүлээж орох байхгүй газраа олж ядсан МАН-ын дарга Н.Энхбаярыг УИХ-ын дарга болгож, үүний хариуд АНУ-аас ирээд байсан Ц.Элбэгдоржийг Ерөнхий сайд болгох энэ бохир хуйвалдааныг энэ ажлын хэсгийн дарга С.Баярцогт тун амжилттай гүйцэтгэсэн юм. Үүнийг МАН талаас Ц.Нямдорж өөрийн биеэр зохион байгуулсан билээ. Бүр тодруулбал Н.Энхбаярыг УИХ-ын дарга болгох, Ц.Элбэгдоржийг Ерөнхий сайд болгох асуудлыг АН-ын талаас С.Баярцогт, Ч.Сайханбилэг нар голлон хариуцаж, хуульч зүйн зөвлөгөөг АН-ын Х.Тэмүүжин, МАН-ын Ц.Мөнх-Оргил нар хийж гүйцэтгэн, Н.Энхбаярын дэргэд эрх зүйн хувьд баталгаажуулсан юм. Энэ бол “Алтангадас”-ын хууль зөрчсөн бусармаг үйлдлийн томоохон амжилт, бас АН-ын эмгэнэл байсан юм. Ингээд УИХ дахь 62-ын бүдүүн хэмээгдэх бүлэг байгуулагдсан ба УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дэд даргаар Р.Гончигдорж болж нүүрээ ширлэж байсныг олон хүн мартаагүй байх. Ер нь Р.Гончигдорж нүүрээ ширлүүлсэн чигээрээ энэ насыг дуусгах биз…
Н.Энхбаяр Орост элчин сайд байсан С.Баярыг дуудан ирүүлж МАН-ын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга болгов. Нам доторх асуудлыг цэгцлүүлэх гэж. Гэтэл С.Баярын мөрөөдөл биелсэнгүй. Намаа цэгцлүүлсний дараа түүнийг намын дарга болгосонгүй, харин М.Энхболдыг намын дарга, Ерөнхий сайд болгов. Гэвч С.Баяр тэвчээртэй байсан юм. Олон түмний хүлээлт түүний талд байгаа гэдгийг тэр сайн мэдэрч байв.
2005 оны 8 дугаар сард нэгэн хөгийн явдал болов. Энэ үед УИХ-ын 65 дугаар тойрог дээр нөхөн сонгууль болсон юм. Ерөнхийлөгч болсон Н.Энхбаярын орны хүнийг сонгох сонгууль л даа. Энэ сонгуульд МАН-аас МАН-ын дарга М.Энхболд, АН-аас Ерөнхий сайд Ц.Элбэгдорж нарын нэр дэвшсэн байлаа. Гэтэл 2005 оны 8 дугаар сарын 2 буюу сонгуулиас нэр татаж болох сүүлийн өдөр Онцгой байдлын асуудал хариуцсан сайд У.Хүрэлсүх, Засгийн Газрын Хэрэг Эрхлэх Газрын дарга С.Баярцогт нар хөтөлцөн орж ирэв. Ажлын цаг дуусан байсан хэдий ч С.Баярцогт Ерөнхий сайд Ц.Элбэгдорж нөхөн сонгуулиас нэрээ татаж байгааг тойргийн хороонд мэдэгдэж, У.Хүрэлсүх түүнийг нь баталгаажуулан харж байсан юм. Яг арван жилийн дараа энэ хоёр хөтөлцсөн хэвээрээ Засгийн Газарт ахиад ороод ирнэ гэж хэн бодох билээ ?! Дашрамд дурдахад энэ нөхөрлөл МАН-ын байшинг шатаах хэд хэдэн оролдлогын үед ч тасалдаагүй эдүгээ хүрч байгаа юм.
Хэрэв хэн нэгэн С.Баярцогт, Ч.Сайханбилэг нарыг юу ч мэдэхгүй залуу хүн гэж бодож байвал тун их эндүүрэл болно, эд нар бол монголын сонгодог хорчингууд өөрийн гараар бэлтгэсэн жинхэнэ мэргэжлийн хорчингууд мөн. Эдүгээ тэд багш нараасаа илүү гарч, жинхэнэ бие даан ажиллах түвшинд нэгэнт хүрчээ.
Дурдсан буй үед иргэний хөдөлгөөний тэмцэл ширүүсч, Н.Энхбаяр, Ц.Элбэгдорж, М.Энхболд гурвын гурвалсан тэмцэл хурцдав. МАН Ц.Элбэгдоржийн Засгийн Газрыг огцруулснаар нөхцөл байдал нэн хурц хэлбэрт оров. Энэ үед улс орон ужиг хямралд орж баларч гүйцэж байв. Гаалийн Баатарын хэрэг илэрч, Улаанбаатар хот удирдлагуудад санхүүгийн шалгалт хийж эхэлжээ. Барилга, хот байгуулалтын сайд асан Ж.Наранцацралт автомашины ослоор, АТГ-ын дарга Б.Дангаасүрэн учир битүүлгээр амиа алдаж, Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга асан Д.Бадраагийн амийг хөнөөсөн хэрэг гарчээ. Г.Түмэнгэрэл цаазаар авахуулав. Ми-8-ын осол болж, Хадгаламж зээлийн хоршоодын хэрэг мандав. Иргэний хөдөлгөөнүүдийн тэмцэл ид хүчээ авч, МАН дахь элдэв фракц хөдөлгөөнүүд тоогоо алдав. Энэ нь эрх баригч бүлэглэлийн өрсөлдөөн ширүүсч, юу ч үйл хайхрах, юуг ч үл хайрлах тийм зааг үед тулж ирснийг баттай харуулдаг юм.
Энэ үед МАН-ын Их Хурал болсон бөгөөд С.Баяр түүхэн эгзэгтэй боломжийг тун соргог мэдэрч чадсан юм. Тэр М.Энхболдын сул талыг тун зөв үед мэдэрч чадсан юм. Энэ нь Намын Их Хурлаар болсон намын даргын сонгууль болсон билээ. Хан-Уулын Д.Загджав мэтийн хэдэн нөхдүүдээр сонгуулийн санал тоолох жижиг сажиг ажил хийлгэсэн нь С.Баярт түүхэн том амжилт авчирсан юм. Огт санаандгүй байсан М.Энхболд намын дарга, Ерөнхий сайд хоёроо зэрэг өгсөн юм. Энэ бол 2007 оны намар байв.
Н.Энхбаяр МАН-ын эсрэг онц хорлолтой тулалдаан эхэлж энэ нь МАН-ын оршин тогтнохуйд үлэмж халгаатай болсон эгзэгтэй үед С.Баяр гарч ирсэн юм. Тэр тухайн үедээ бараг бүх хүний итгэлийг хүлээсэн хүн байлаа.
С.Баярын шинэчлэл
С.Баяр эхэндээ Н.Энхбаярын орыг эзлэх зорилготой байв. Хашир хүн учраас М.Энхболд шиг шууд байлдаан хийсэнгүй. Зүгээр л ямар ч үнээр хамаагүй сонгуульд ялах зорилт дэвшүүлсэн юм. Гэтэл АН, Ц.Элбэгдорж яг ийм зорилт дэвшүүлжээ. Энэ үед Иргэний Эвсэл гэж асар том улс төрийн хүчин гарч ирсэн байлаа. Н.Энхбаяр гэж сонгууль үймүүлж онц байдал тогтоон Ерөнхийлөгчийн засаглалд шилжих гэсэн бодолтой этгээд бас байлаа. Ер нь бол Иргэний эвслээс бусад нь сонгууль луйвардах, залилах бүх талын бэлтгэл хийсэн байлаа. Ингээд 7 дугаар сарын 1 болох нь тэр. Энэ талаар үй олон хурал семинар хийсэн боловч гол учир шалтгааныг нь одоо болтол олоогүй, олохыг ч хүсэхгүй байгаа юм.
7 дугаар сарын 1-ний үйл явдал бол улс төрийн эрх мэдэлд хүч хэрэглэсэн аргаар хүрэх гэсэн эрх баригч хэдхэн бүлэглэлийн хэдхэн хүний зөрчлөөс үүдсэн эмгэнэлт явдал мөн. Энэ бол Монголд Үндсэн Хуульт байгуулал, ардчилал бүрэн алдарсны тод үлгэр жишээ болсон бөгөөд үүнээс хойш Монголын төрийн амнаас гарсан “ардчилал”, “хүний эрх” гэсэн үг болгон худал хуурмаг зүйл болон хувирсан юм. Яагаад гэвэл алхам тутамдаа тэдгээрийн уландаа гишгэхэд бэлэн тэр нам, тэр хувь хүмүүс эрх мэдэл барьсан хэвээрээ байгаа юм.
С.Баяр МАН-д ямар шинэчлэл хийсэн вэ ? 2008 оны 9 дүгээр сард МАН-ын Бага Хурал дээр тэр илтгэл тавьсан юм.
Түүхэн боломжийг ашиглаж чадахгүй байсны гол шалтгаан нь…улс төрийн маргаан, зөрчил, сөргөлдөөн улсын маань хөгжлийг чөдөрлөсөөр ирсэнд оршиж байна. Бид улс төрийн ээдрээгээ шийдэхгүй түүхэн боломжоо алдах аваас…хоцрогдол ухралт болно.
С.Баяр “улс төрийн ээдрээ”, “түүхэн боломж” мэтийн шинжлэх ухааны бус нэр томъёо хэрэглэсэн хэдий ч монгол орны улс төрийн систем гүн гүнзгий хямралд орсныг хүлээн зөвшөөрөв. Ингээд тэр “Хийх ёстой түүхэн сонголтын тухай” бүлэгтээ хувьсгалтай дүйхүйц ихээхэн ноцтой олон санааг тэр өгүүлсэн юм. Илтгэлд өгүүлснээр бидний монголчуудад сүүлийн 100 жилд дөрөв дэх түүхэн сонголт тохиож байна. 1911, 1921, 1990 онуудыг тэр дурджээ. Харин одоо бол шинэ сонголт хүлээж байгааг тэр шулуухан хэлжээ. Энэ бол хурдан ч бай, удаан бай хувьсгал хийнэ гэсэн хэрэг юм. Ингээд тэр “дөрөв дэх түүхэн сонголт”-ын талаар юу гэж өгүүлснийг авч үзье:
Өнөөдөр бид бас нэгэн ийм сонголтын өмнө ирээд байна. (Бид) салаа замын уулзварт ирээд байна. Монгол Улсын төр засаг, улс төрийн намууд хөгжлийн талаарх бодлогоо шинэчлэн тодорхойлж…үр өгөөжээ өгөхүйц тогтолцоог бүрдүүлэх…Монгол төрийн “хар хайрцагны” бодлогоо бид хамтаараа дахин нэг сайн дэнслэх… шаардлага тулгарч байна. Монгол орон ухрах, урагшлахын торгон зааг дээр ирээд байна. Төрийн машин нэг бол мөнхийн гацаатай байдаг, нэг ажиллавал хяналтгүй дураараа эргэдэг эрүүл бус ийм байдал нүүрлэсний гайгаар бид асар их боломжийг алдлаа. Улс төр гацаанаас гарч, Монголын төр хөл толгойгоо олох…Төр засаг үймж байх хооронд…Монгол төрийн ажлыг өөд нь татахгүй бол бид хол явахгүй нь ээ. Түүхийн шийдвэрлэх шинж чанартай цаг мөчид дахин тулж ирээд…Энэ санаа бол Монгол орны түүхэн онцгой нөхцлөөс урган гарсан…
Ингээд тэр алдарт “5 төгөлдөршил”-өө зарласан юм. Түүнийг нь эдүгээ олон хүн мартчихсан учраас сануулах нь зүйд нийцнэ. Нэг. Сонгуулийн тогтолцооны, Хоёр. Байгалийн баялаг ашиглалтын, Гурав. Төр иргэнийг холбосон бүртгэлийн, Дөрөв. Хишиг хуваарилалтын, Тав. Төрийн албаны гэсэн ийм таван төгөлдөршил байсан юм.
Гэвч энэ нь ердөө л тунхаглал болоод өнгөрсөн юм. Учир нь С.Баяр 5 төгөлдөршлөө сонгууль болохоос 6 сарын өмнө зарласан, хожим Эвслийн Засгийн Газар байгуулаад ганцхан жил болсон учраас түүнийгээ хэрэгжүүлэх боломж байгаагүй юм. С.Баяр 2007 оны 12 дугаар сард Ерөнхий сайд болсон учраас 2007 оныг “ажил хийсэнд” тооцохгүй. 2008 онд сонгуулийн ажилд орсон нь мэдээжийн хэрэг ба тэрээр АН-ын жишгийг дагаж 1.500.000 төгрөг амласан, тэгээд сонгуульд бэлтгэсэн. Улмаар 7 дугаар сарын 1-ний эмгэнэлт үйл явдал болсон, ингэж байж байгаад 2008 оны 9 дүгээр сард Эвслийн Засгийн Газраа бүрдүүлсэн. Ингээд ердөө л 1 жил ажиллаад 2009 оны 10 дугаар сард Сү.Батболдод намын дарга бөгөөд Засгаа шилжүүлсэн. Ингэхлээр С.Баярт “тавтай тухтай” ажиллах боломж байгаагүй гэж бүрэн итгэлтэй хэлж болно.
С.Баяр намд юу хийсэн вэ ? Тэр МАН-ын Удирдах Зөвлөлийг 39 хүнтэй болгож өргөтгөв. Мөн МАН-ын Бага Хурлын бүрэлдэхүүнийг 250 орчмоос 310 болтол өргөжүүлэв. Энэ нь намыг ардчилж байгаа мэт сэтгэгдэл төрүүлэх боловч огт тийм биш юм. Ийм хачин өөрчлөлт хийснээр МАН дотор байсан олон төрлийн жигүүр, фракцийн бүх удирдагчдыг Удирдах Зөвлөлд оруулж, мөн тэдгээрийн Удирдах бүрэлдэхүүнийг намын Бага Хурлын бүрэлдэхүүнд оруулав. Ингэснээр МАН-ын бүх сөрөг хүчин бүгдээрээ Удирдах Зөвлөлийн бүрэлдэхүүнд орж С.Баярын мэдэлд бүрэн шилжив. МАН-д эсрэг үзэл бодол байх бололцоогүй болов. Үнэн хэрэг дээрээ бүх шийдвэрийг албан бусаар хэдхэн хүн гаргадаг дэглэмд шилжив. Энэ бол МАН-ыг алсуур хорлосон хамгийн адгийн шийдвэр болсон юм.
Дараа нь С.Баяр АН-ын “Алтангадас”-т, бүр тодруулбал Ч.Сайханбилэг, С.Баярцогт нарт ихээхэн таатай хандах болов. Тэд нар нь МАН-ын залуучуудыг бодвол хамаагүй илүү пракматик байх аж. С.Баяр Оюу Толгойн асуудлыг шийдвэрлэхдээ МАН-аас Д.Зоригт, АН-аас С.Баярцогт, Л.Гансүх нарт найдсан юм. Д.Зоригт нь Санхүүгийн Зохицуулах Хорооны дарга асан, талийгаач Д.Бадраагийн дүү бөгөөд ихээхэн хүнд сорилт туулж, мөн үлэмж зориг гаргаж улс төр рүү орж ирсэн залуу юм. Л.Гансүх одоо шоронд байгаа. Харин УИХ-ын гишүүдэд тэрбум тэрбум төгрөг тараасан С.Баярцогт л ганцаараа мандаж байгаа. Их л сонин хувь заяанууд юм. “С.Баярцогт Оюу Толгойн гэрээг байгуулсныхаа төлөө 250 саяын 3 хувийн хүүг насан туршдаа авах, бас дээр нь “Оюу толгой” төслийн ажилчдын хүнсийг нийлүүлэх гэрээг авах болжээ” тухайн үеийн нэгэн өгүүлэлд барин тавин өгүүлсэн нь буй. Үүнийг үгүй гээгүй, зөвхөн интернет хайлтаас арилгасныг үзэхэд энэ бол нэлээд ноцтой баримт бололтой. Учир нь гэрээ байгуулагдахаас өмнө энэхүү 250 сая долларын урьдчилгаа ямар ч хүүгүй байсан юм.
Хамгийн хүнд усны асуудлыг шийдүүлэхийн тулд Байгаль орчны сайдын 22 тоот тушаал гаргаж, түүндээ үндэслэж говийн гүний усыг үнэ төлбөргүй ашиглуулахаар Оюу Толгойн гэрээнд тусгажээ. Энэ бол асар ноцтой гэмт хэрэг юм. Яг энэ асуудлын мөрөөр орсон сэтгүүлч А.Баатархуяг, одоо УИХ-ын гишүүн Г.Уянга нарыг шүүхэд өгөх шаардлагыг С.Баяр өөрөө биечлэн Л.Гансүхэд өгсөн байна. Үүний дараахан АНАТХ-г байгуулан Сүхбаатарын талбайд өлсгөлөн зарлаж байсан Г.Уянгийн амь насанд халдах оролдлогыг зохион байгуулалтай хийсэн байж болзошгүй байдаг…
Энэ мэтчилэн Оюу Толгойн шударга бус гэрээг сурталчлах, ухуулах, өмгөөлөх, хамгаалах бүхэл бүтэн сүлжээ Монголд бий болсон юм. Хамгийн гол үзэл сурталч нь Баабар юм. Баабар С.Баярын нууц зөвлөх болсон бөгөөд түүний өгүүллүүд монголын эх орончдыг муучлах, гадаадын хөрөнгө оруулалтыг магтан дуулах байдгийг монголчууд бүгдээрээ мэднэ. С.Баярыг явсны дараа Баабар дансаараа Сү.Батболдын мэдэлд шилжин ирсэн юм. Би эд бараа л дансаараа шилждэг гэж мэднэ, гэтэл эх орноосоо урвагч бас “дансаараа” шилждэг аж…
Үнэндээ бол С.Баяр Оюу Толгойн гэрээг л батлуулсан юм. Тэгэхдээ хамгийн шударга бус нөхцлөөр, хамгийн ашиг муутай, тэгш бус гэрээ байгуулсан нь одоо болтол хэл ам таталж байна.
Дарангуйлагч солих хуйвалдаан
Н.Энхбаярыг унагах нэг том зорилт С.Баярын өмнө тулгарсан юм. Н.Энхбаяр Оюу Толгойн гэрээг шударга хийх гээд байсан юм огт байхгүй. Нуран унаж байсан Н.Энхбаяр зан авир хийгээд бүхий л үйлдлээрээ ганцаараа идэх гээд байсанд хамаг учир байлаа. Иймээс Н.Энхбаярыг түүн шиг амбицтай хүнтэй нийлж унагах ёстой байв. Харин тэр хүн нь Оюу Толгойн гэрээнд саад болох ёсгүй байв. Ийм хүн бэлэн байсан юм. Тэр нь мэдээж хэрэг Ц.Элбэгдоржоос өөр хэн байх билээ ?! Ингээд наймаа тохиров.
2009 оны Ерөнхийлөгчийн сонгуульд Н.Энхбаяр, Ц.Элбэгдорж нар өрсөлдөв. Монголчууд Ерөнхийлөгчөө голдуу хоёрдахь удаагаа сонгодог ёс заншилтай бөлгөө. Гэвч Н.Энхбаярын ард тэсрэх бөмбөг байгааг Монголд тун цөөхөн мэдэж байсан юм. Ингээд сонгуулийн дүн гарахад хамаг юм орвонгоороо эргэв. Ц.Элбэгдорж 562.718 санал буюу сонгогчдын 51,21%-ийн санал авч ялалт байгуулан, Н.Энхбаяр 520.948 санал буюу сонгогчдын 47,41%-ийн саналаар ялагдал хүлээв. Зөрөө нь ердөө л 31.770 санал. Үүнийг мэргэжлийн хэллэгт “математик алдаа” гэж нэрлэх нь ч буй. Энэ бяцхан зөрөө агуу их дарангуйлагчийн эрин үеийн төгсгөлийн эхэн болсон юм. Мөн энэ зөрөө УБ хотын дүүргүүдэд, бүр тодруулбал Баянзүрх дүүрэгт гарсан нь хачирхалтай. Бараг л адил тэнцүү явж байсан хоёр өрсөлдөгч Баянзүрх дүүрэгт болохоор Ц.Элбэгдорж нь 59,84 хувьтай, Н.Энхбаяр нь 39,07 хувьтай гарсан нь яав ч тохиолдол биш юм. Одоо яая гэхэв, Н.Энхбаяр өөрөө олон удаа сонгууль луйвардсан биз дээ. Үүнийг сэтгүүлч А.Баатархуяг:”Н.Энхбаярын ард С.Баяр дөрвөн хөллөн хэвтэхэд Ц.Элбэгдорж өөдөөс нь түлхэж годройтуулсан юм” гэж нүдэнд харагдтал дүрсэлсэн болохоор надад нэмж хэлэх үг алга…
М.Энхболдыг дэргэдээ шадар сайдаар авав. Мөн “Хадгаламж” банкны хэрэгт УИХ-ын гишүүн Т.Бадамжунай, У.Хүрэлсүх, Г.Занданшатар нарыг татаж шалгах асуудал УИХ-аар орж, тэдний бүрэн эрхийг нь түтгэлдүүлэхдээ тулаад байв. Үүнийг С.Баяр, М.Энхболд нар аргалснаар тэднийг аварсан ба тэд “эв нэгдлээ” бэхжүүлж чадсан юм. Ингээд тэд Н.Энхбаярын эсрэг асар хүчтэй фронт байгуулж чадсан юм.
Өнөөдөр манайхан “Хадгаламж” банкны асуудлыг аль хэдийн хоолтойгоо холиод идчихсэн гэдэгт мөрий тавьсан ч болох байна. Нэг хэсэг “Хадгаламж банк”, “14 тэрбум”, “казино”, “Чимэдцэрэн” гэнгүүт л пиво ч уухаа мартаад солиордог байснаа одоо санаж байгаа гэж найдаж байна. Манайхан ийм л тэнэг ард түмэн ш дээ. Ийм усан тэнэг болохоор чинь цаадуул чинь Та нарыг ингэж дээрэлхэхээс өөр яадгийм ?!
Уг нь “Хадгаламж” банкны асуудал бол Хадгаламж зээлийн хоршоо хийгээд Монголын Ардчилсан Социалист Залуучуудын Холбоотой ихээхэн холбоотой, гүн гүнзгий учир холбогдолтой. Энэ асуудал оросын 100 бензин колонкны асуудлаас эхлээд Жастын Батхүүгийн асуудал хүртэлх тун гүнзгий асуудал юм. Мөн “Зоос”,”Анод” банкны асуудалтай тун ч их холбоотой. Гэвч манайхан банкны асуудлыг угаасаа сонирхдоггүй бөгөөд энэ хэрээрээ банк санхүүгийн бүлэглэлүүдийн “гарын шүүс” болж байдаг. Үүний тод жишээ нь банк санхүүгийн луйварчин О.Чулуунбатын сүйрүүлэгч үйлдлүүд мөн. Одоо банкны луйварчин О.Чулуунбат Шийдлийн Засгийн Газрын Ерөнхий сайдын зөвлөх болж байгаа нь яав ч сайны ёр биш. О.Чулуунбат байсан газарт дандаа сүйрэл болдог зүй тогтолтой.
С.Баяр ердөө л Оюу Толгойн гэрээг байгуулаад “алга болов”. Гэрээний тухайд асар олон зүйл бичсэн болохоор надад нэмж хэлэх зүйл бараг алга. Оюу Толгойн гэрээ бол шударга бус, тэгш бус, эх оронч бус гэрээ хэлцлүүдийн сонгодог жишээ болно. Өөрөөр хэлбэл эх орноо зарж худалдахын үлгэр жишээ болсон юм.
С.Баяр Оюу Толгойн гэрээг баталсан 2009 оны 10 дугаар сарын 9-нд дараах үгийг хэлжээ:
Бид Оюутолгойн төслөөс Монголын талд ногдох үр өгөөжийг нэрлэсэн үнэ цэнээр 53 хувьд хүргэхээр тохиролцоонд хүрч чадлаа. Оюу толгойн төслийн бэлтгэл ажлын үе шатанд 4000-5000 хүн ажиллаж, шууд болон шууд бус байдлаар 10000 ажлын байр шинээр бий болох юм. Төслийн ашиглалтын шатанд 2500-3500 хүн ажиллах бөгөөд эдгээрийн 90 хувь нь монголчууд байх юм; Уурхайн үйл ажиллагаа эхэлснээр манай улсын экспортын хэмжээ 2-2,5 тэрбум ам доллараар нэмэгдэж, гадаад валютын маань улсын нөөц арвижина; Жилд дунджаар 580 гаруй сая ам долларын татварын орлого улсын төсөвт орж, төслийн үргэлжлэх хугацаанд нийт татвар, орлого 29 гаруй тэрбум ам долларт хүрч, төсвийн орлогын найдвартай эх үүсвэр буй болж, эдийн засаг, нийгмийн олон чухал асуудлыг шийдвэрлэх таатай нөхцөл бидэнд бүрдэнэ; Уурхайг дагалдан говийн бүсэд авто зам, төмөр зам, эрчим хүч гэх мэт улс орны нийт эдийн засагт ач холбогдол бүхий дэд бvтэц байгууламжууд баригдаж, говийн бүсийн эрчимтэй хөгжлийн эхлэл ийнхүү тавигдана; Уурхайн цаашдын өдөр тутмын үйл ажиллагаанд шаардлагатай бараа, бүтээгдэхүүнийг нийлүүлэх, үйлчилгээ үзүүлэх зэрэг бизнес шинээр бий болж, манай олон арван аж ахуйн нэгж, иргэдийн бизнесийн үйл ажиллагаа, ашиг орлогод сайнаар нэн нөлөөлөх юм.
С.Баяр энэ үгийг хэлээд л улс төрийн тавцангаас алга болсон юм. Хэрэв эх орондоо шударга, ашигтай гэрээ хийсэн хүн бол нүүр бардам зогсож байх ёстой атал С.Баяр бушуухан алга болов. Шалтгаан нь өвчин боловч асуудал хэт шударга бус гэрээнд байлаа. Оюу Толгойн шударга бус гэрээ, 7 дугаар сарын 1 хоёр С.Баярыг “алахад” хангалттай байсан юм. Яг энэ асуудлаар асуудлаар С.Баярыг золих суртал нэвтрүүлгийн компани Н.Энхбаяр өрнүүлэв. Оюу Толгой болон 7 дугаар сарын 1-ний учир шалтгааныг олох олон нийтийн болон эрдэм шинжилгээний хурал, зөвлөгөөн, сонсгол сард тутам 2-4 удаа болж, хэвлэл мэдээллийн хүчирхэг дайралт эхэлсэн юм. Нэг хэсэг монголын хуульчид, судлаачид, сэтгүүлчид тасралтгүй захиалга авч “жигтэйхэн сайхан” байсан боловч энэ талаар судлаад үр дүнд хүрсэн нь харин ганц ч байхгүй юм. Дашрамд дурдахад бүх төрлийн захиалгат судалгаа ганцхан намайг л тойрон өнгөрдөг байсан нь энэ асуудлын учрыг олох хүсэлтэй хүн Монголд нэг ч байгаагүйг баттай харуулдаг юм.
С.Баяр хийгээд Оюу Толгой ч гэсэн зүгээр суусангүй өөрийгөө сурталчлах, хамгаалах пиарын бүхэл бүтэн сүлжээ Монголд байгуулсан ба Монголын бараг бүх ХМХ, иргэний нийгмийн байгууллагууд тэднээс авилга авч амаа хамхисан юм. Энэ талаар би тодорхой бичиж байсныг олон хүн санаж байгаа байх…
Н.Энхбаярт бас нэг боломж байсан нь Ерөнхийлөгч болсон Ц.Элбэгдоржийн оронд УИХ-д нэр дэвших явдал байсан юм. Харин энэн дээр С.Баяр намын дарга хэн бэ гэдгээ үзүүлэв. Тэхээс тэгэх гэсэн юм шиг Д.Зоригтын нэрийг дэвшүүлэв. С.Баяр: “АН-тай тохирчихсон, Д.Зоригт ялна…” гэсэн хамгийн товч, хамгийн ойлгомжтой үг хэлэв. Үүнийг МАН-ын Бага Хурал дээр Н.Удвалаас бусад нь маш сайн “ойлгов”. Энэ бол Оюу Толгойн гэрээг ямар ч байсан батална гэсэн хэрэг байсан юм. Энэ ч ёсоороо болсон билээ.
Н.Энхбаяр уурандаа Р.Бурмааг мэдээллээр хангаж хорлон сүйтгэх гэж оролдов. Хэрэв Д.Зоригт унасан бол Ерөнхийлөгчийн болон нөхөн сонгуульд МАН-ыг унагасан гэх ялд С.Баяр унах байсан юм. С.Баяр юу боллоо гэж иймхэн юманд унаж байх билээ.
Дарга сөнөтүгэй, гэхдээ л дарга мандтугай
Ингээд С.Баяр Ц.Элбэгдоржтой нөхөрлөн Эвслийн Засгийн Газар байгуулав. МАН 45 суудалтай атлаа асар их буулт хийв. Энэ нь МАН-ын дургүйцлийг төрүүлсэн боловч “Алтангадас”-ыг шинээр эмхлэн байгуулж байгаа нь хамгийн том ололт байсан юм. Энэ удаад Н.Энхбаяргүй “Алтангадас”-ыг байгуулав. С.Баярын Засгийн Газарт Н.Алтанхуяг, Ч.Сайханбилэг, С.Баярцогт нар тэргүүн эгнээнд байх нь зүйн хэрэг байлаа. Чингэхдээ С.Баяр МАН дахь Н.Энхбаярын нөлөөг бууруулах ажил хийсэн болохоос системийг бүрэн эвдэхийг бодоогүй юм. Энэ ч гэсэн ойлгомжгүй хүнд асуудал байлаа. Монголын олигархууд даргад дургүй атлаа даргагүй бол хэцүүддэг хөгийн амьтад аж. Н.Энхбаярын үед бүх асуудал ойлгомжтой бөгөөд хялбар байжээ. Одоо бол учир нь олдохоо болив. Дарга нь хэнийг мэдэхээ байжээ…
С.Баяр уу ? Ц.Элбэгдорж уу ? Аль эсвэл Н.Энхбаяр уу ? Ер нь 7 дугаар сарын 1-нийг энэ гурвын зөрчлөөс гарсан гэж дүгнэж бүрнээ болох юм. Тэгвэл Н.Энхбаярыгаа нөгөө хоёр нь нийлээд унагасан тохиолдолд өрсөлдөөн ямар хэлбэрт орох вэ ?! Энд нөлөөлөх өөр хүчин зүйл байгаа юу ? Энэ асуултыг хэн ч тавьж байгаагүй юм.
Энэ нөхцөлд Эвслийн Засгийн Газар байгуулж том “Алтангадас”-ыг шинээр эмхлэн байгуулах нь хамгийн “зөв” шийдэл байсан юм. Энэ тохиолдолд том “Алтангадас”-ын дарга бөгөөд үүсгэн байгуулагч нь яалт ч үгүй С.Баяр болж таарч байгаа юм.
Гэтэл С.Баярыг хоёрдугаар Н.Энхбаяр болгохыг хүсэх хүн тийм ч олон биш байв. Дайснууд нь С.Баярын муу муухай баримтыг хангалттай их цуглуулж амжжээ. Дайсан гэж хэн бэ гэхээр унасан боловч үхээгүй, гэхдээ тархи толгой нь хэвийн ажиллаж чадахаа байсан Н.Энхбаяр байсан юм. Нөгөө талаас МАН дахь дотоод байлдааныг гааруулах, өөгшүүлэх сонирхол АН-ын тодотголтой хэн бүхэнд байлаа. МАН дотор ч гэсэн энхбаяристууд хангалттай их байв.
АНУ-д “нуруугаа хугалаад” эмчлүүлж байсан С.Баярыг Монголд ирмэгц нь барьж аваад намын даргыг нь булаан авах тун ухаалаг төслийг энхбаяристууд боловсруулав. Бүх талын бэлтгэлийг олон хувилбараар маш сайн бэлтгэсэн учраас С.Баяр “үхэх” нь бараг ойлгомжтой болоод байв. Зарим нөхөр С.Баярыг “алчихаад” бусад “урвагч” бүлгүүдээ нядлах төлөвлөгөөгөө барьчихсан давхиж явсан гээд л бодчих. Гэвч тэд нэг л зүйлийг тооцоолж чадаагүй юм. Тооцож ч чадахгүй байлаа. Энэ нь С.Баярыг албан тушаалтайгаа зууралдан үхэн хатан тулалдана гэж хатуу тооцсон явдал байв. С.Баяр АНУ-аас ирэнгүүтээ ерөөсөө огцрохгүй “шууд байлдана” гэдгээ “сайтар ойлгуулж” байгаад ердөө л Бага Хурлын урд шөнө гуравхан хүнтэй нүүр нүүрээ харан сууж байгаад намын даргын суудлаа Сү.Батболдод шилжүүлж орхив. Энд улс төрийн томоохон шахалт болон тохиролцоо аль аль нь байсан байх…
“Дайнд” бэлтгэсэн бүх бүлэглэл түүнийг ингэнэ чинээ огт санасангүй. Ялангуяа МАХН-ын Бага хурлынхан сэхээ авч амжсангүй. Ямар С.Баярыг хэвээр нь үлдээнэ гэж дайралтай нь биш. Ингээд “бодож” амжилгүй, шинэ даргаа “уламжлал” ёсоороо “100 хувь” сонгов. Үүнийг С.Баяр “нийгмийн захиалга” гэж ёжлов. Мөн Сү.Батболдод “no” гэсэн ганцхан үг зааж өгөв. Огцроод яваад өгсөн С.Баяртай “байлдах” утгагүй, дөнгөж саяхан “сонгосон” шинэ дарга Сү.Батболдтой “байлдвал” бүр ч утгагүй болов. Үүнийг сэтгүүлч А.Баатархуяг “улс төрийн амралт” гэж нэрлэсэн юм.
Энэ болтол Н.Энхбаяр өөрийн армийг “нүгэл бүхий” хавтаст хэргээр нь айлган сүрдүүлж давшилтад оруулдаг байсан юм. Одоо бол түүний энэ шахалтаас айж байлдаанд орох хүнгүй болов. Тэр сүйрлийн цохилт хүлээж, ердөө л “орон нутгийн” тулалдаан хийдэг ажилтай болов. Тэрийгээ ч гэсэн АН, МАН-ын алсын удирдлагын дор хийж гүйцэтгэх болов. Н.Энхбаяр хүн аймаар том, лаг чанга дуутай, онодоггүй пулемёттой амьтан болсон бөгөөд үзэгдсэн харагдсан болгон руугаа галладаг өвчтэй болов. Нөгөөдүүл нь эхлээд жаахан аймаар аядаж байснаа сүүлдээ бие биенээ зааж өгөн Н.Энхбаяраар пулемётлуулдаг болов. Тэр МАН, Хамтарсан Засгийн Газар, Ц.Элбэгдорж, С.Баяр, У.Хүрэлсүх гээд л хэн тааралдсан руугаа “пулемётлодог” сайхан ажилтай болсон юм.
С.Баяр Оюу Толгойн гэрээг хүчилж хийсэн болон бусад олон шалтгааны улмаас улс төрөөс холдохоос өөр аргагүй болсон юм. С.Баяр өөрийгөө жорлонд хийж байгаад өөрөө усаа татчихсан юм.
Ийнхүү С.Баяр улс төрөөс явснаар МАН төдийгүй “Алтангадас” ахиад л даргагүй болов. Сү.Батболдыг ямар дарга гэхийм ?! У.Хүрэлсүх Н.Энхбаярыг үлдэгдлийг намаас цэвэрлэх хийгээд намыг залуужуулах гэсэн хачин зөрчилтэй үүрэгт ажил хүлээж авав. Өөрөөр хэлбэл Сү.Батболд боловсон хүчингүй, У.Хүрэлсүх намгүй байв. Ингээд тэд МАН-ыг бүрэн ялалтад хүргэхийн тулд “Тэрэлжийн тунхаг” гаргаж, Н.Энхбаярын нөлөөнөөс гаргах ажил эхэлсэн ба 2012 онд ялсныхаа дараа тооцоо бодохоор төлөвлөж байсан юм. У.Хүрэлсүх “Зүүний хүчний Холбоо”, бас юмыг яаж мэдэхэв гэж “Соёмбо” хөдөлгөөн байгуулсан юм. МАН болон АН-д болсон энэ үйл явдлуудыг хэн бүхэн мэдэхээс гадна “Цагаан шаазан цавтайхан байвал цайгаа уухаа болих уу даа хө,” Ялгаа” болон бусад олон өгүүлэлд шинжилсэн болохоор давтан ярих нь илүүц юм.
2012 сонгуульд АН “дарга” нам болж, МАН “цэрэг” нам болсноор илээр бол МАН, далдуур бол том “Алтангадас”-ын хэвшиж тогтсон суурь харилцаа эвдрэв. Зөвхөн улс төрийн талаар эвдэрсэн бол тэсээд байж болох байв. Гэтэл эдийн засгийн талаар эвдлэв. Н.Алтанхуягийн бүлэг хэт дураараа дургисан ба сүүлдээ бие даасан жижиг “Алтангадас” байгуулах оролдлого хийв. Үүнийг ч гэсэн би дурдсан өгүүллүүдэд тодорхой шинжилсэн.
Энэ үед С.Баяр дахин гарч ирэв. Шалтгаан нь МАН лидергүй, намын нэр хүнд өсөхгүй байсан явдал юм. Энэ хооронд төр засагт дургүйцэх явдал том “Алтангадаст” ихээхэн газар авсан байлаа. Хамгийн түрүүнд том “Алтангадас”-ыг нэгтгэж, шинэ лидертэй болгох явдал амин чухал шаардлага болов. Үүнийг хэн хийж чадах вэ ? Хуучны бүлгийн тоглолтыг сайн мэддэг, мөнгө олох ажлаа сайн мэддэг, мөн “Алтангадас”-ын угшилтай хүн хэрэгтэй. Ийм хүн МАН-д бараг байхгүй юм. Байгаа нь уртаашаа ердөө л У.Хүрэлсүх байгаа. Харин АН-д бол хоёрын хоёр ширхэг байгаа. Энэ бол Ч.Сайханбилэг, С.Баярцогт “сиамын ихрүүд” юм. “Алтангадасын” шинэ дарга нар мандтугай…
С.Баяр юуг дутуу бодсон вэ ?
С.Баяр энэ үйлдлийг хийснээрээ юуг зөв тооцож, юуг дутуу тооцсон бэ гэдгийг дүгнэх ёстой болж байна. Энэ шинжилгээг хийхдээ чөтгөрийн тойргийн дотор болон гаднаас гэж хоёр янзаар сэтгэн бодоход л гараад ирнэ. С.Баяр нэгэнт чөтгөрийн тойргийн дотор байгаа, түүнд лав орооцолдсон хүн учир яаж ч лут сэтгэдэг байсан зөвхөн түүнийхээ хүрээнд сэтгэнэ гэхэд ямар ч алдаа гарахгүй. Яг энэ хэсэг дээр нь анализ хийвэл түүний бодол санаа ив ил тодроод л гараад ирнэ. Нөгөө талаасаа улс төрийн ерөнхий хандлага, АН болон МАН-д гарсан хийгээд гарах хандлагуудыг аваад үзэхэд нөхцөл байдал улам тодорхой болно.
Нэг. Зарчмын тухай
“Хоёр нам хамтарч юм хийх тухай” санаа бол С.Баярын зохиосон сайхан атлаа хоосон үг болохоос биш, энд ямар нэг зарчимтай төстэй зүйл юу ч байхгүй. С.Баяр олигархийн нам байгуулан бэхжүүлэх хүслээ ийнхүү илчилж байна. Намууд хамтран ажиллаж болдог, харин санаатайгаар нийлж байгаад хуйвалдаж болохгүй. Ийм утгагүй юм энэ дэлхийд байхгүй. Хэрэв С.Баяр хаа ч байхгүй зарчим тунхаглаж болж байгаа юм бол АН болон МАН ч гэсэн намаа МАНАН буюу том “Алтангадас”-аас цэвэрлэх нь жинхнээсээ зарчим болно. С.Баяр Оюу Толгойн шударга бус гэрээг анх хийхдээ энэ утгагүй зарчмыг тунхаглаж байсан, одоо ахиад тунхаглаж байна. Ер нь ч тэгээд нам дамнасан явцуу бүлэг хуйвалдан төр халаагүй зайдалж байх ёстой гэж хэн ч хэлээгүй.
Хоёр. Алтангадасын дарга хэн бэ ?
Өмнө нь бол том “Алтангадасын” дарга цаг ямагт МАН байж ирсэн. Н.Энхбаяр, С.Баяр, Сү.Батболд гэх мэт. Сүүлийн үед Н.Алтанхуяг жижиг “Алтангадас” байгуулах гээд сүйрч байна. Ингээд одоо С.Баярын санаачлагаар “Алтангадас”-ын даргаар ямар ч эргэлт буцалтгүй МАНАН-гийн хүмүүс болж байна. Нэг хүн биш, бүр хоёрын хоёр хүн болгов. Ч.Сайханбилэг, С.Баярцогт хоёр бол одоо ямар ч эргэлзээгүй АН-ын лидер болох нь. Нэг талаасаа АН-ын олсон амжилт, бусад лидерүүдийн хувь заяаг С.Баяр урьдчилан шийдэж зөвхөн нэг явцуу бүлгийн мэдэлд өгч байна. Нөгөө талаасаа МАН-ын боломжит амжилтыг С.Баяр бас л урьдчилан шийдэж АН-д өгчихөж байна. Энэ бол Монголын улс төрд гарч буй томоохон шилжилт юм. Зөвхөн Оюу Толгойг шийдэхийн тулд, зөвхөн мөнгө олохын тулд ийм том эрсдэлтэй алхам хийж байна. Үүнийхээ олон уршигт үр дагаврыг С.Баяр тооцоолоогүй гэдэгт би бүрэн итгэлтэй байна.
Хоёр. АН-ын асуудал
Хэрэв би эндүүрээгүй бол АН маш олон бүлэг фракцитай. Энэнийхээ хүчинд, энэ тэнцвэр дээр АН оршин тогтнодог. Гэтэл энэ тэнцвэр алга болж, эрх мэдэл том “Алтангадас”-ын мэдэлд шилжив. Том “Алтангадас”-аас өөр бүлэг, фракци намын болон төрийн эрх мэдэл гэж ярих эрхгүй болов. Том “Алтангадас” бол МАНАН-гийн мэдлийн бүлэг, түүний шинэ үе юм. АН-д үе солигдох үйл явц жам ёсны өрсөлдөөний дунд биш, МАНАН-гийн сонголтоор хийгдэх болж байна. АН-д өөр ямар ч лидер гарч ирэх бололцоо алга болж, бүрэн хаагдав. Үүнээс илүү тэнэг юм гэж хорвоод үгүй юм. АН засгийн эрх барьж чаддаггүй, эрх мэдлээ цаг ямагт бусдад алдаж байдаг гэдэг нь үүгээр бүрэн нотлогдож байна. Тэгвэл яах гэж Н.Алтанхуягийн жижиг “Алтангадас”-ыг устгасан юм гэсэн асуултад АН-аас хэн ч хариулт өгч чадахгүйд тэдний эмгэнэл оршино. Ердөө л МАНАН-гийн том “Алтангадас”-ыг дахин бий болгох гэж засаг нураасан болж таарч байна. Н.Алтанхуягийн дарлалаас гарч С.Баярын дарлалд орох нь АН-ынханд “аз жаргал” байдаг аж.
Гурав. МАН-ын асуудал
МАН Авралын Засгийн Газарт орж байгаагаа хэчнээн ч гоё тайлбарлаа гэсэн утга учир багатай. Учир мэдэхгүй хүмүүсийг 5 яам, хэдэн дэд сайдын суудлаар аргацаах бол ердөө л заль мэх мөн. Гуринхилж үхэх шахсан нөхдүүдэд л 5 яам том харагдаж байгаа болохоос уг нь бол бүхэл бүтэн Засгийн Газар байж л байгаа ш дээ. Хэрэв олонхи болсон нам эвсэл Засгийн Газраа бүрдүүлж чадахгүй бол дараагийн нам эвсэл Засгийн Газар бүрдүүлнэ гэж манай хуулинд тов тодорхой заасан байгаа. Энэ нь АН Засгийн Газраа бүрдүүлж чадахгүй бол МАН бүрдүүлнэ гэсэн үг юм. МАН-д өөрийн Засгийн Газраа бүрдүүлээд цааш явах бүрэн боломж байгаа. Ингэвэл МАН-д бүхэл бүтэн Засгийн Газрын 15 суудал бэлэн байгаа. Одоо ч энэ нь нээлттэй хэвээрээ байгаа. Хуулийн энэ заалтыг С.Баяр хараагүй, мэдээгүй байх учир байхгүй. Гэтэл харсаар, мэдсээр байж энэхүү бүрэн ялалтын баталгаатай хувилбараар явахгүй заавал “Алтангадас”-ын АН-ын 5-хан яамтай хувилбарыг зүтгүүлээд байгаа нь дэндүү хачирхалтай. С.Баяр намаа дээр үед ч бодож байгаагүй, одоо ч бодохгүй байгаа нь илт байна.
Дөрөв. Эвслийн асуудал
Эвсэл гэж одоо юу юм ?! Юу ч л биш байхгүй юу. Н.Энхбаяр дахин ирэхгүйгээр явчихлаа. МАХН бол хэнд ч хэрэггүй хог новш болж байна. М.Энхсайхан “мантуу” аваад л болж байна. Үүнээс цааш бол тэр мантуунаасаа хэтрэхгүй. МҮАН юу ч биш болж байна. МАХН Н.Энхбаярын нэр хүндийг ашиглаж оноо авдаг байсан бол тэр нь алга болж байна. Харин МҮАН Г.Уянгийн нэр хүндийг зарж оноо авдаг байсан нь одоо дуусч байна. Г.Уянга нэр хүндээ ахин заруулахгүй. Судалгаагаар Г.Уянгын нэр хүнд Эвслийн нэр хүндээс 4-5 дахин илүү байдаг юм. Одоо улам өсч байгаа.
Энэ тохиолдолд Эвслийг аргадаад, гуйж царайчлаад байх улс төрийн ямар ч шаардлага байхгүй. Гэтэл С.Баяр нэгэнт “эв нэгдлийн” зарчим тунхагласан учир тэднийг аргадах ёстой болж байна. Энэ бол ёстой илүү зан юм. Одоо Эвсэлд 10 гишүүн байгаа. 8 гишүүнээс доош орвол Эвслийн бүлэг байхгүй болно. Тэр ч бүү хэл Г.Уянга гарахад л Эвсэл амьгүй болно. Энд би нарийн механизм ярихгүй. Гэхдээ л ингэнэ гэдгийг мэдэж байна. Үүнийг С.Баяр бодож болох л байсан. Гэвч тэр бодож чадахгүй байна. Мундаг сэтгэдэг нь энэ үү ?!
Хоёр нам ажлаа хийж чадахгүй МАНАН болж ажил хийнэ гэнэ, суудал хуваах болохоороо хэнд ч хэрэггүй “юмнуудад” сайд өгнө. Сайдын суудал үнэтэй гэж Та нар л ярьдаг биз дээ. Одоо үнэгүй бэлгэнд өгдөг болчихож. Тэгвэл сайдын суудлыг хэдийд үнэтэй, хэдийд бэлгэнд өгдөг зарчмаа бас л тайлбарлах ёстой. Үүнийг С.Баяр намынхаа залуучуудыг бодсон гэж тайлбарлаж чадахгүй л болов уу ?
Тав. Ц.Элбэгдоржийн асуудал
Монголын улс төрийн тавцанд 25 жил болсон Ц.Элбэгдорж Н.Алтанхуягийг даран сөнөөснөөр өөрийнхөө насыг уртасгана гэж бодсон юм. Одоо түүнээс: 1. Н.Алтанхуяг, С.Баяр хоёрын аль нь аюултай вэ ? 2. МАНАН, АН-ын аль нь аюултай вэ ? 3. Жижиг “Алтангадас” том “Алтангадас”-ын аль нь аюултай вэ ? 4. Н.Алтанхуяг, Ч.Сайханбилэг хоёрын аль нь аюултай вэ ? 5. МАН, АН-ын аль нь аюултай вэ ? гэсэн бараг ижил агуулгатай 5 асуулт асуувал тэр хариулж чадах нь юу л бол ? Энд “ухаалаг төрийн онол” нь тус болохгүй нь мэдээж.
Ц.Элбэгдорж өөрөө “Алтангадасын” дарга болох гэж байгаад АН-аа МАНАН-гийн мэдэлд өгч орхив. Энэ бол стратегийн үлэмжийн тэнэг алдаа юм. Одоо бол Сталинградын дэргэд бүслэгдэн бууж өгсөн германы генерал Паулюс хийгээд Ц.Элбэгдорж хоёрын хооронд өчүүхэн ч ялгаа алга.
Ц.Элбэгдоржийн шунахай хүслээс болж АН-ын нэгээс бусад бүх фракци ямар ч ирээдүйгүй болж байна. Мөн том “Алтангадас”-аас өөр бүлэг фракци лидер гаргах эрхгүй болж байна. Тэр ч бүү хэл Ц.Элбэгдоржийг зайлуулах шиг амархан ажил гэж байхгүй болж байна. Ц.Элбэгдоржийн цаашдын хувь заяаг АН биш, МАНАН мэдэх болж байна. Үүнийг хувь заяагаараа тоглоно гэдэг юм.
Зургаа. Залуучуудын асуудал.
С.Баяр сүүлийн үед “залуучууд ачаагаа үүрэх цаг болсон” гэдгийг байнга хэлж байгаа. Үүнийг нь МАН-ын залуучууд сонсоод их баярлаж байгаа нь илт. Гэвч С.Баяр энэ үгээрээ МАН-ын залуучуудыг хэлээгүй, харин АН-ын Ч.Сайханбилэг, С.Баярцогт нарыг хэлж байгаа гэдгийг тэд баярласандаа болоод ойлгохгүй байна. Хэрэв тэр намынхаа залуучуудад хайртай байсан бол сиамын ихрийн зөвхөн аль нэгийг л Засгийн Газарт оруулбал болох байсан. Гэтэл С.Баяр бүх хосоор нь оруулах гэж үхэн хатан чармайв. Харин өөрийн намын залуусыг дэд сайдын 5 суудалд алалцуулж, бараг бүгдэд нь амлалт өгч байгаа бөгөөд сайд болж чадаагүйд 2016 онд заавал сайд болгоно гэсэн нэмэлт амлалт өгч байгаа. Энэ бол МАН-ын үлэмж хоцрогдож улиг болсон хуучин арга юм.
С.Баярын “залуучууд” гэдэг ойлголт нь баруунд боловсрол эзэмшсэн, баян залуусыг л хэлж байгаа болохоос дотоодод төгссөн, ядуу Та нарт ямар ч хамаагүй юм.
У.Хүрэлсүхийн талаар би сайн муу зүйл яримааргүй байна. Тэрээр биологийн нас нь залуу, харин улс төрийн нас нь хөгшин талдаа орно. Энэ нь гарцаагүй зөрчил үүсгэж байна.
Баруунд өөрөөр үнэлдэг биз. Харин Монголд бол өдий насны улс төрч мотоцикль унаж давхиад байвал “салтаагаараа сагсуурна” гэдэг, гитар тоглож гүйгээд байвал “хуруугаараа пянздана” гэдэг юм. МАН ингээд байвал АН-ын “Алтангадасын” МХЗЭ-ээс хэтрэхгүй нь дэндүү ойлгомжтой. Харин үүнийг бол С.Баярын түүхий хоол гэдэг юм…
Судлаач Х.Д.Ганхуяг
Эх сурвалж: ganaa.mn блог
Эрхэм та судлаач Д.Ганхуягийн бусад нийтлэлийг түүний албан ёсны блог ganaa.mn - ээс уншина уу?
Сэтгэгдэл0
LIKE
Mongolchuud maani boloogui bn daa tsag hugtsaaa heregtei baih
Bayr nohoi hujaa
ЗҮГЭЭРЭЭ ЗҮГЭЭР ЦААНА ЧИНЬ 2016 ГЭЖ БАЙНА БАС 2020 ГЭЖ БАЙНА ТЭГЭЭД 2024 ГЭЖ БАЙНА БАЙНА АА БАЙНА БАЙНА ШҮҮ БАС энэ хэдэн луйварчидаасаа уйдаагүй биздээ Монголчуудаа
Ер нь хувьсгалыг бол зоригтонгууд хийдэг, улсыг бол ухаантанууд удирддаг, үр шимийг нь тэнэгүүд хүртдэг гэсэн сургаалтай. Гэтэл Монгол оронд за яахав ардчилсан хувьсгалыг зоригтонгууд хийсэн гэж үзье.Гэтэл АН-ын ч бай, МАН-ын ч бай зоригтонгууд нь улс орноо удирдаж хөгжүүлнэ гээд хорин хэдэн жил улс орноо самарчихлаа шүү дээ. Нөгөө увайгүй мулгуу ард түмэн нь ухаантнаа гаргаж сонгох нь байтугай уутлагч, авилгач нараа ахин дахин сонгосоор байгаад ашиг шимийг нь хүртэх нь битгий хэл арчаагүй ядуу байдалтай хоцорлоо доо.Хохь нь гэхээс дээ...
Баярыг Оюутолгойн авилгын хэргээр нь буудах ч багадна. Естой заваан архичин, авгайчин, авилгачин -гэсэн 3 "А"-ын загалмайлсан эцэг дээ.
Ganhuyag malaa Enhbayariig dandaa Gutaan doromjildogoo boliod dald or
МАН албан тушаалтай л бол улсын ажлыг явуулдаг, сөрөг хүчин байвал төрийн ажлыг гацаадаг олигархижсан нам гэдэг нь улам батлагдсаар л байна. Энэ нам тарах буюу бүрэн шинэчлэгдсэн тохиолдолд л Монгол улс хөгжинө. АН ч ялгаагүй нам дамжсан Алтангадас фракцийн тэвэрт гүнзгий орсон, олигархууддаа баригдсан, амбицдаа хөтлөгдсөн фракцуудаа дийлэхээ больсон явцгүй нам болжээ. Яг одоо л Монголд маань эрүүл саруул 3 дагч хүчин гарч ирэх тохироо бүрджээ. Эрүүл саруулаар сэтгэгч бүх хүмүүст уриалж байна. "Шинэлэг сэтгэлгээтэй, шударга, бохир зүйлд хутгалдаагүй, нэр цэвэр бүх Монгол хүмүүс эх орныхоо төлөө нэгдэгтүн" Эрүүл саруул 3 дагч хүчин байгуулая. Үүнд де факто Жаргалсайхан, Лхагважав, Магнай, Батзандан, Тэмүжин зэрэг хүмүүсийг оройлон оролцохыг уриалж байна.
Үндэсний үйлдвэрлэгч компаниудын анхааралд: Та бүхэн өөрсдийн үйлдвэрлэдэг бүтээгдхүүнээ гадны улс оронд экспортод гаргахыг хүсвэл www.dasha.mn вэбсайтад бүртгүүлэн бүтээгдхүүнээ байршуулаарай. Мөн бидэнтэй холбогдон бүтээгдхүүнээ үнэгүй байршуулах боломжтой. Утас: 312797
.Unexeer unend oir bichjee.
C.Bayar uxaantai n xend xurteeltei um. Ex ornoo xudaldan idej xulgaichiin tansaglalaar amidarch baigaa nobsh
Манайхан ийм л тэнэг ард түмэн ш дээ. Ийм усан тэнэг болохоор чинь цаадуул чинь Та нарыг ингэж дээрэлхэхээс өөр яадгийм ?!Баабаа Баабарыг мөнч онож бичжээ.Би бас түүнд нугасгүй дургүй.Өнгөрсөнд тамгатай хутагт гэдэг шиг хаанаас хэнээс авсан мэдээллээ цацаад байгааг бүр ойлгодоггүй юм. Түй чёрт гэмээр шүү.
Баабар хүнээс авсан биш, өөрийн дүгнэлтийг хийдэг хүн л дээ. Ойлгоод уншвал хэрэгтэй юм байдаг л юм. Толгойгоо ажиллуулцгаа.
Баабар луйварчид,эх ороноо худалдагчидийг ам хэл,суртал ухуулгаараа хамгаалж бгааг ойлгохгүй бгаа чи л ёстой толгойг зөв ажиллуулж чадахгүй солиорж дээ
Баяр хулгайч Оюутолгойг үймүүлж хаячихаад Америк руу оргон зайлсан..Одоо хоол горьдсон нохой шиг энд юугаа хийж гүйгээд байгаа юм..Буцаад Америктаа очиж харуудын хошного арчаад явж байхгүй..Оюутолгойгооос хүртсэн хоол нь чамлалттай санагдаж дээ..Үнэхээр шударга хүн байсан юм бол Ерөнхий сайдын цалингаараа Америкт давхар хаус авах хэмжээнд хүртэл баяжина гэж юу байдаг юм.Муу хулгайч урвагч Монголоос нэгмөсөн зайлвал таарна.Ийм хөгийн хулгайчууд хоол шиншилсэн хогийн нохой шиг идэж уудгаа уучаад зугатаж алга болчоод дахиад хоолны үнэр шиншлээд гүйж явдаг чинь.
Ene neg Zorig gegch uher zailaad ogdog boloosoi. Booljis hurmeer yum
МАН албан тушаалтай л бол улсын ажлыг явуулдаг, сөрөг хүчин байвал төрийн ажлыг гацаадаг олигархижсан нам гэдэг нь улам батлагдсаар л байна. Энэ нам тарах буюу бүрэн шинэчлэгдсэн тохиолдолд л Монгол улс хөгжинө. АН ч ялгаагүй нам дамжсан Алтангадас фракцийн тэвэрт гүнзгий орсон, олигархууддаа баригдсан, амбицдаа хөтлөгдсөн фракцуудаа дийлэхээ больсон явцгүй нам болжээ. Яг одоо л Монголд маань эрүүл саруул 3 дагч хүчин гарч ирэх тохироо бүрджээ. Эрүүл саруулаар сэтгэгч бүх хүмүүст уриалж байна. "Шинэлэг сэтгэлгээтэй, шударга, бохир зүйлд хутгалдаагүй, нэр цэвэр бүх Монгол хүмүүс эх орныхоо төлөө нэгдэгтүн" Эрүүл саруул 3 дагч хүчин байгуулая. Үүнд де факто Жаргалсайхан, Лхагважав, Магнай, Батзандан, Тэмүжин зэрэг хүмүүсийг оройлон оролцохыг уриалж байна.
... Монголын төлөө зүтгэх сэтгэлтэй эх оронч С Баярыг мянга муулах тусам төдий чинээ түүний хийсэн сайн үйлс нь нэгэн алдааг үл тооцохгүйгээр нэр алдар нь өндөрт өргөгдөх болно. ... Тэгээд ч чам шиг улааныг үзэж урваж , шарыг үзэж шарвадаг этгээдүүд хэдийгээр түүхийн аль ч цаг үед амьдарч байсан боловч хэсэгхэн хугацаа өнгөрөхөд дуртгал чинь нохой шиншлэх ул мөр ч үлдэлгүйгээр ертөнцийн тоос болон замхардаг юм. ...
Mongolchyyd aa!!!ta hynii horbood soroo hedelgej baigaa bol Jabhlangiin bolon ene yhaantai egyyleliig ynsaad bosoh chag ni boljee!!!Elbegdorj,Bayar metiin luibarchidiin darangyilald hichneen ch hicheegeed yadarch doroitson Mongol bosoj chadahaan bail aa!!!Er ni ene Elbegdorj gedeg adgiin har mertei yabsan gazar byr ni hymyys hohirch ylas oron tyildaa hyrtel hoosorloo!!!!hedhen zaluuchuud Elbegdorjiig eegsyyldeg biz!!!geleech ene hynii muu muuhai ni baragdah bis dee!!!Elbegdorjiig chagaas n_i emne zailuulzgaaya!ygyi bol byyd!!!!!!!!!!!!Mongoliig iim ikhe ertei bolgood zasag hoorondiin eeljit togloomdoo ergyyleed ylas ter hiij bna?ene bol Muu erenhiilegch nertei maliin gai syy dee!!!ardyydaa!!bosozgoo!!!temzezgee!!!!!!!abilgagch nar neg eder ch sireen deeree syyh erhgyi ee!!!!!!!!!!!!!!!!serzgee!!!!
Нэг л юм маш тодорхой харагдаж бн. Монголд чинь МАН, АН гэж 2 том нам байдаг. Хоорондоо засгийн эрхийн төлөө үзэлцэж байдаг гэж ард түмэн боддог. Гэтэл үгүй юм бн. Монголд бүх юмыг мэддэг Алтангадас гэдэг бүлэглэл л байдаг юм бн. Бүх юм тэдний тохиролцсон сценариар л явдаг юм бн. Алтангадасын гишүүдийг л нэрлэчихвэл бүх юм тодорхой болох юм бншд. Тэд төрийн толгойд байсан цагт ард түмний яриад байдаг улс төрд шинэ хүн, шинэ хүчин гарч ирж монголыг хөгжүүлэх энэ тэр бол зүгээр худлаа хоосон худлаа яриа болох юм бн.
Одоо л энийг мэдэж байдаг??????
ингэж дампуурах гэж. одоо яах вэ?
Argagyi l ynen buguud bodit setgelgeegeer bichijee.Shatar sain toglodog baihaa ene Ganhuyag.Hamagiin teneguud ni MAN bailaa.Uurt ni garsan bolomjoo ashiglaad daraagiin Zasagiin gazaraa baiguulaad yavna geed huulia medej bj Bayariin zalind orood 5 han saidii tuluuu orj baidag ergyy maluudaa gej MAN ii teneguudiig helie xa xa xa Bayar mun jinhene hulgaich uls turch yumdaa..........yavj yavj Nyamdorj ni ovoo tolgoitoi yum geech..gehdee adilhan ....
Намаа бодвол тийм, гэтэл улс орноо бодно шүү дээ
Хадгаламж банкны эдгээр мөнгө хулгайлсан хулгайчдыг одоо шүүхийн өмнө асуугаад шоронд хийгээч. Хэрэв ардын хүүхэд хэдэн бяруу хулгайлсан бол шоронд ордог биз дээ.
Хаана байна даа тэр шүүх чинь
Монгол улс гэж байхгүй, Элбэг-Тинто феодалын вант улс болон хувирсан. Бид бол зүгээр л хамжлага ардууд.
Ene Ganhuyag erdemten argagui mergejliin dun shinjeech yum, avsan medeellee mash zov bolovsruulj, logikh holboo sain hiideg hun baina. Iim ikh medeelel haanaas tsugluulj chaddag bol? Ganhuyag guai tanitai yaaj uulzakh bolomjtoi ve? Amjilt husen sain saikhnyg erooe
... Цөс ихтэй Хөх тамгат Монгол эрчүүдийн хэн нь ч байсан , У Хүрэлсүхийн шанаадсан Г Баярсайхан гэгч чавганц царайлсан этгээдийг багадуулж бус даваадуулан , зүрх дорой Ч Сайханбилэгтэй нь хамт нүдэх байсан гэдэг үнэнийг хаа ч хэлэх болно. ... Иймэрхүү xүний оронцогууд Их Хурлын танхимд хууль бусаар ч гэсэн суух бус шоронгийн нааран дээр шар бор хоногыг өнгөрөөж байх ёстой бөгөөд өнгөрөөх ч болно. ... Юу тарина , түүнийгээ хураана . ...
Деньги, Власть и Политика - Криптовалютная революция. Стефан Молинье. О том, как власть имущие "слуги" народа с помощью фиатной денежной системы затягивают гайки и лишают людей свободы. И об одной интересной альтернативе, которая способна ограничивать власть меньшинства... https://www.youtube.com/watch?v=fitMiXA2btk
S.bayar teneg bish, tehdee tiim ch aihtar olon jil olon asuudliig zereg bodood bolovsruulaaad hiigeed guitselduuleed yavsan mundag uhaantan ch bas bishee. Tsag ye, alivaa yumnii urnul ene huniig olon zuiltei uuriin erhgui holboson bolohoor . ene hun bainga yarigdaj bn. Ene niitleld ch gesen dee. S Bayar l bugdiig medej hiij baisan met het ih uhaantai, het ih tom uls turch yum shig haruulsan bn. Ternees bish hereg deeree bol neg muu yavgan zalitai, arhichin, muuhai aashtai neg amitan.Ene arhiching odoo ingej ,agtaj huurguj baihaa bolivol yaasiin. Zailag ter zamaaraa
Ямар ч гэсэн С.Баяр чамаас олон дахин ухаантай... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
SBayariig ih magtsan bna ter arhichin tiim uhaantai amitan bish Ooriigoo Putin mongoliin Putin gej jinheneesee bodoj duiraahiig hussen um shig bgaa um Enkhbayar guai hajuud ni uhaantai hun shuu shunaliig ni hetruulsen bna bayar shig shunaltai bishee
Баяр авилга, архи,авгай 3-аас оор юу ч мэдэхгуй лалар, эх орноо худалдсан, тамын хоол. Монгийг яаж зовж олдогийг мэдэхгуй мортлоо авилгын унэгуй сонгонд естой нугасгуй новш доо! Хулангийнхаа дууг цохиж байгаад баригдаж хоогдсон арчаагуй бардак! Архи уухаараа , авилга узэхээрээ МАН байтугай, Монголоо худалдчих/ ОТ дээр ингэсэн доо/ хогийн хун суг!
Хулангийнхаа дүүг цохиж байгаад баригдаад хөөгдсөн гэнэ үү..хахахаха..МАН-ын зөнөгүүд хажуу талын зочид буудлын үүднээс янхан авч байраа бузарладаг байснаас Тэнгэрийн шийтгэл амссан.Баяр ч бас архи уухаараа байнга янхан авдаг байсан гэдэг..
Баяр юу юм..Байдаг л нэг архичин авилгачин завхай хулгайч..Энхбаярын тэжээвэр гөлөг..Энхбаяраар бордуулж тэжээлгэж байгаад эзнээ урж ноцсон гөлөг.
… Их хүний үйлийг бага хүн шүүдэггүй. Тэнэгүүдийн дунд ухаантан мэт байснаас ухаантнуудын дунд тэнэг мэт байсан нь хавьгүй илүү. С Баярыг муулж байгаа хүмүүс нэг бол хужаа нар үгүй бол өнөөгийн нийгмийн бохир заваан шалбааганд хөлбөрч , ардын зовлогоноос хооллогч ардчилал нэртэй анархизмийн үр хөврөлүүд мөн.
Алтанхуягийг огцоруулсан нь 2016 оны сонгууль мөн 2017 оны ерөнхийөлгчийн сонгууль ач холбогдолоо алдсан Огцоруулдаг тоглоом ардчилсан сонгуулийн утга санааг нь баас болгосон олон сонгогчидийн цагийг үрэх сонгуулиар яахийн
элбэгдорж нар одоо хуучирчээ
Энэ ч үнэн шүү. Гэхдээ гарч ирж байгаа залуус нь бүүр тэднээс доор, идэх уухын төлөө л болохоос нэг хуудас бүтэн уншаад ойлгодог гар бараг байхгүй шүү!
Sayaiinh bol ordnii huivaldaanaar toriin erhiig avsan gemt hereg shuu dee, ene bol buruu.
Together with neutrality and federalism, direct democracy is a part of the Swiss national identity and helps unite the various languages, religions and cultures in the country. This video gives you a short introduction to this unique political system. https://www.youtube.com/watch?v=y5W45Va0cPE
Билиг танхай гэмээр,бэлэн цэцэн урсгаж өгсөн байх юм. Гэвч сайн бодоод үзэхэд логик зөрчилтэй зүйлүүд ч байх шиг ээ? МАН,АН,МАХН дамнасан гэмт бүлэглэл засгийн эрхийг гараас гарт дамжуулан байгалийн асар их баялгаа харийнханд өгч,улс орноо хэт их өрөнд оруулан,ард олны 96% нь ядуурч цаашид ямар ч ирээдүйгүй болсон нь үнэн.Гарц-авралын зам жим байна уу? мань мэтийн ядуус итгэл үнэмлээ алдан шүү
Чи ямар ч логик мэдэхгүй байж эндээс логик зөрчил олох боломжгүй. Үүний тулд Аристотелийг цээжээрээ мэддэг байх ёстой... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
зарим гүн ухааны киног олон дахин үзэх хэрэг гардаг.жишээ нь загалмайлсан эцэг,америкт нэг удаа,мөнх тэнгэрийн хүчин дор,баатар,сүүлчийн самурай гэх мэт кинонуудыг нэг удаа үзээд юу ч ойлгохгүй.хоёр ч удаа үзээд ч ойлгохгүй.олон дахин үзэх тусам шинэ санаа бодол олж харна.түүнтэй адилхан баярын ярилцлагыг олон дахин үз.ойлго.түүнээс биш нэг удаа халь мулт үзсэн болоод янз бүрийн болсон болоогүй юм бичиж өөрийгөө дөвийлгөж рекламдах хэрэггүй.брюс лигийн хэлсэн алдарт үг байдаг.надтай хүчээ сорьж зодолдох гэсэн хүмүүс ихэвчлэн өөртөө ямар ч итгэлгүй байдаг.тиймээс бусадтай зодолдож өөрийгөө сорих гэсэн бодолтой байдаг.яг ийм л асуудал таньд байна.бусад хүмүүсийн хэлсэн ярьсан зүйлийг засдаг шүүмжилдэг мундаг хүн болох гэж харагдахыг хичээж байна.баяр гэдэг хүн монголын улстөрд гарсан үзэгдэл.ямар ч байсан хийсэн юмтай хэлэх үгтэй.хүн.түүний нэг жишээ монголчууд өөрсдөө хүнсний ногоо буудайгаа хангадаг боллоо.түүнээс биш цаасан дээр үзгээр гавьяа байгуулдаг хүмүүсийн нэг яав ч биш
This short animation introduces the UK Parliament, including its structure, how laws are made, holding Government to account and how you can get your voice heard. Chapters: 1:08 Parliament Structure: the function and make-up of the three parts of Parliament. 2:46 Holding Government to Account: how Parliament checks and challenges the work of Government. 3:51 Making Laws: follow the making of a law from proposal to becoming an Act of Parliament. 5:10 Elections and Voting: the different types of election and a look in detail at the general election. 6:35 Your Voice: how to have a voice in Parliament, from voting to petitioning and campaigning. https://www.youtube.com/watch?v=RAMbIz3Y2JA
demjij baina,Ganaa ahiig
Иргэний танхим бол Иргэдийн нийтийн хурлын багасгасан хэлбэр юм. Иргэд өөр хоорондоо болон нутгийн удирдлагатай эрх тэгш байдлаар чөлөөтэй үзэл бодлоо солилцох, Иргэдийн чөлөөт индэр юм. Иигэдийн төлөөлөгчдийн хурлын зүгээс Иргэний танхимыг бэхжүүлэх үүрэгтэй боловч үйл ажиллагаанд нь нөлөөлөх эрхгүй. Иргэний танхим бол Иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлын уураг тархи нь байх үүрэгтэй. http://www.shuud-ardchilal.mn/
наадах чинь элбегдоржийн засгийн эрхийг булаах давхар засаг болохоос оор юу биш. Двойной власть гэж сонссон уу? хэн анх санаачиллаа?
Миний "Төр сүйрүүлэх авъяас" өгүүллийг унш. Энэ талаар онолын болон практикийн тайлбарлал байгаа... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Хотын дарга асан Ц.Батбаярыг шоронд явуулж шармахтай нь хатаах захиалагыг Баяр өгсөн байх магадлал өндөр байна даа
tanid ih bayrlalaa,urt nasalj eryyl baigaarai,mongold ochoos ingeedl dyrgyi hyrdeg,hyyhdee sz gesen syrgyylia tygseed byy oc gehees,szydarga es baihgyi,huucin hedni huibaldsan uls oron yaz hugjil yarihiin,ene heden ui cz hiideggyi uls tyrczid uursdee cadahgyi um baihdaa,yneheer azil hiiy gesen setgeltei ulsiig nam ,mungu gehgyi deesz gargaz aziliigni hiilgeesei,heden buzar bulainuud tetgewert garaagyi cagt mongol oron urnees salahgyi,um baina
Гадаадад байгаа монгол хүн бүр тань шиг бодоод байвал тэгээд хэн энэ улс орноо өөрчлөх вэ???
... Миний сайхан Монгол эх оронд минь хэзээ ч бүү ирээрэй . Өөдгүй новш 178.43.226.44 д хэлж байна . !!! ... Муу ходоодонд сайн шар тос зохихгүй ...
… Монголыг түүхий эдийн хавсарга , өөрсдийн мэдлийн Улс болгохын тулд , бид тэднээс 100% эдийн засгийн хараат байх тэр боломжийг Хятад , Америкчууд ёс мэт үргэлж сонгодог . Бид Замын Үүдээр - Хятадтай төмөр замаар холбогдсон , өөр таван чиглэлээр нарийн төмөр замаар тэд холбохыг санаархаж байгаа. Ингэвэл тэд Монгол дахь түүхий эдийн үнийг дураараа тогтоох боломжоо хадгалж үлдэх бөгөөд аливаа нэг өрсөлдөгчгүй Монополь бүрэн эрхтэй болох юм . Хэрэв Сайншанд - Дорнод Чойбалсан хүртэл төмөр зам тавивал Монгол Улс , ОХУ аар дамжин Япон , Энэтхэг , Солонгос зэрэг бусад томоохон зах зээл рүү нүүрсээ гаргах боломжийг олж авах бөгөөд коксжуулах үйлдвэрийг Сайншандад барьж нэг тонн нүүрсний өөрийн өртгийг бууруулах боломжтой юм . Үүний тулд Японы технологид таарсан коксжих үйлдвэр давын түрүүнд барих хэрэгтэй. Ингэж чадвал бид дан ганц нүүрсийг дэлхийн зах зээлийн үнээр борлуулах боломжийг олохоос гадна зэс болон бусад өнгөт болон ховор металл, хар төмөрлөгийг дэлхийн зах зээлийн үнээр борлуулах боломжтой болно. … Гэхдээ үүнээс Xятадууд, ардчилсан хужаа нар үхтлээ айж байгаа. Энэ гарцыг яаж ийгээд хаахыг хичээж байгаа. Бээжин хужаа М Энхсайхан , хотын хужаа М Энхболд , АН ын Батчимэг тэргүүтэй хужаанууд Монголд нарийн төмөр зам барихийг үхэн хатан зүтгээд байгаа нь Монголын хөгжлийн ирээдүйг боомилох , Монголыг Хятадын мэдэлд оруулах алсын хорон төлөвлөгөөтэй нь шууд холбоотой болно. Энэ бузар санаархлыг нь ойлгож сэрэмжилдэг олон Монгол Төрийн түшээд байгаа. ... Харин мэдлэг боловсрол багатай болохоор дотор хүний нялуун зальжин үгэнд хүүхэд шиг хууртдаг хэсэг байдаг . Чухамхуу тийм хүмүүс дээр Ардчилсан хужаа , луйварчид бүх анхаарлаа төвлөрүүлж олон түмэнтэй хамтарч ажиллаж байгаа сэтгэгдлийг төрүүлэхээр шууд ардчилал , ардчилсан ёсны дагуу гэх мэт тархи толгойг нь эргүүтүүлэх хууран мэхлэх жүжгээ тоглодог . … Монголын Төрийг , ... Монголын тархи болсон Монголын боловсролтой чадвартай эх оронч сэтгэлгээтэй цөөхөн хүмүүс удирдаж чадна Харин үлдсэн Монголчууд минь харийн ардчилалд бус , хужаа нарт бус , луйварчидад бус , … Харин Монголынхаа төлөө зүтгэх сэтгэлтэй хөх тамгат Монгол хүмүүсдээ итгэж , тэднийгээ дэмжиж тушаал шийдвэрийг нь хөдөлбөргүй дагах хэрэгтэй. ... Тэгэж чадвал бидний Монголчууд сэргэнэ , босно, алхана. … Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Mонгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
Энэ Zorig гэдэг чинь төмөр замын гомо Мөнхөө юм байна шт. Гомо Баярыг дэмжээд сүйд болж байна.
Системийн зарим бүрэлдэхүүн орхигдсон санагдлаа. МАН-ын Хотын гэгдэх фракц, АН-ын Шонхор гэх фракц хаана юу хийгээд явсан болж таарах уу өнгөрсөн хугацаанд? УИХ-ын дарга гадаадад айлчилж яваад ирсний дараахан Засгийн газрыг огцруулсан, яагаад? ГХ-ийн сайдаар ямар хүн тавигдав? Дэд сайдаар аль улсад суугаа ЭСЯ-нд ажиллаж байсан хүн өнөөдөр томилогдов? Гадаад харилцааны яамны нэрийг Гадаад хэрэг, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны яам гэж өөрчлөх үндсэн шалтгаан юу байв? Энэ Шийдлийн гэх Засгийн газрын сайд, дэд сайдын томилгоог хийхдээ намууд 2016 оны УИХ-ын сонгуулийг бодож хийсэн үү? эсхүл үнэхээр улсаа эдийн засгийн хямралаас гаргахад энэ хүмүүсийн мэдлэг, чадвар, туршлага хэрэг болоо юу? Баярын дэвшүүлсэн 5 төгөлдөршил хэрэгжилтээ дагуулсан бол гайхамшиг байлаа. 3 сая хүнээ тоолж чадахгүй бүртгэлийн системтэй байгаа улс хөгжих үү? Ардчиллын амин сүнс сонгуулиа зохион байгуулж чадахгүй, УИХ хүчтэй байх уу, Гайгүй бүрдэж эхэлж байсан Төрийн албаны тогтолцоог буцаагаад нураачихлаа, сэргэх гэсээр дахиад хэдэн жил болно, байгалийн баялагтаа зөв менежмент хийнэ гэсээр мэдэхийн 8 жил боллоо, судлаад дуусдаггүй, Перу, Норвеги гээд яваагүй улс үлдсэнгүй. Ер нь хэрэгжүүлэхгүй юм бол жуулчин биш тэгж яваад байх хэрэг байгаа ч юм уу. Сүүлдээ тэгээд Үндсэн хуулиа өөрчлөх юм руу л хүчээр явуулж байх шиг. Гэтэл Үндсэн хуулийн боломж шавхагдаагүй. Монгол хүний менталитетэд яг тохирсон, балансыг нь олсон хууль. Үндсэн хуулиа өөрчлөх гэж хэн хэн явж байгааг бодоорой /Энхсайхан, Уянга, Батчимэг, Одонтуяа, Г.Баярсайхан гээд үргэлжилнэ/, Үндсэн хуулиа өөрчлөх биш харин Улс төрийн намуудын тухай, Сонгуулийн тухай, Төрийн албаны тухай, УИХ-ын тухай, Засгийн газрын тухай зэрэг хуулиудаа шинэчилж найруулах талаар санаачилга гаргаасай. Монголчууд эвтэй байхдаа хүчтэй. Харин эв түнжинг хэн хагалаад байгааг ухаараасай.
Үндсэн Хууль өөрчлөх олон арга зам бий. Чи битгий бүгдийг нь нэг саванд хий. Мэдэхгүй байж олон юм ярих хэрэггүй байдгийм. Мэддэг хүн бол нэрээ хэлдгийм... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Улс төрийн намууд нь нэгнийхээ нүүдлийг таах, хариу нүүдэл хийх гэсээр, улс төрчид нь улс төрийн хоронд уначихгүй байх, эсхүл хор хийх аргаа хайсаар л дороо хий эргээд байх юм, юун тэр улсаа хөгжүүлэх бодлого бодох манатай. Монгол хүний сэргэлэн, сийрэг толгойг хөгжилд биш харин улс төрийн хоронд ашиглах болсоор удлаа. Баабарыг дандаа муу хэлэх юм. Баабар бол нийгмийн харилцааны үндсийг ойлгосон цөөхөн реалистын нэг.
Тэгвэл би нийгмийн харилцааны үндсийг тайлбарладаг онолын социологийн төлөөлөгч. Би сайн дурын биш, мэргэжлийн хүн... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Uyangiig uu bolood l doloochikh geed baigaa um, ta bol Bayariin daraa orokh khun shuu, Il garmaar um daa
At the heart of the European debt crisis is the euro, the currency that tied together 18 countries in an intimate manner. So when one country teeters on the brink of financial collapse, the entire continent is at risk. How did such a flawed system come to be? Bloomberg Television and Jonathan Jarvis present "The European Debt Crisis Visualized." (Source: Bloomberg) https://www.youtube.com/watch?v=C8xAXJx9WJ8
Ард тvмэн бид тэнэг гэхэд дэндvv тэнэг юм
Л.Гантөмөр биш, Л.Гансүх шүү... Санамсаргүй алдсан байх, засаарай судлаач аа... Амжилт хүсье!
Тийм байна. Би Гантөмөр гээд алдсан байна лээ. Л.Гансүх гэж уншаарай. Гэхдээ засчихсан... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Яана даа эх орон минь баларч байна даа, санаа зовох боловч юу хийхээ мэдэхгүй юм. Иймэрхүү ойлгомжтой, шударга бичиж байгаа хүн даанч ховор байгаа нь харамсалтай. Ийм хүмүүс нь нэгдээсэй, тэгээд ямар нэг юм хийгээсэй.
Одоо банкны луйварчин О.Чулуунбат Шийдлийн Засгийн Газрын Ерөнхий сайдын зөвлөх болж байгаа нь яав ч сайны ёр биш. О.Чулуунбат байсан газарт дандаа сүйрэл болдог зүй тогтолтой. гэжээ баярцогт хэн болохоо харуулсан ард түмний заналт дайсан болсон хүнээр нөхрөө хийж байгаа хүн хэн болох нь илэрхий
O.chuluunbat sain ediin zasagch
Дээрхи хүнд хэлэхэд:-Чи ямар харь гаригаас ирсэн хүнийг хуураж бгаа биш.Чулуунбат сүүлийн 24 жилд дампуурсан олон төрийн болон хувийн банкнуудад нэр нь холбогдож бсан хүн гэдгийг сонин уншиж,тв үздэг бүх хүн мэдэж бгаа
Үзэл бодлоо худалдах хамгийн адгийн шүү. Үнэтэй л зарсан байгаасай даа.
Г.Уян гэвэл Г.Уянгийн гэнэ, Г.Уянга юм бол Г.Уянгын гэнэ, мал Ганхуйгаа. ккк.
За чи их алдаа олж дээ. Агуулгыг нь ойлгох тархигүй байж:(
Дээгүүр суудлаа олохгүй бол доогуур гүйдлээ олохгүй гэж үнэндээ. Энэ бүх булхайгийн шалтгаан нь үндсэн хуулинд байгаа юм. Үндсэн хуулийн өөрчлөлтийг хийх ёстой гэдгийг олон түмэн одооноос ойлгож байх шиг. Үүнийг олон түмэнд сурталчилж, үүнийг хэрэгжүүлэх гэсэн хүмүүсийг дэмжсэн, үүнийг хэрэгжүүлэгч нарт шахалт болсон тийм нийтлэл хэрэгтэй болоод байх шиг. Үндсэн хуулийг өөрчлөх шалтгаан, нөхцөл нь бүрдэж байна. Одоо үүнийг хэрэгжүүлэх л үлдээд байна. Тэхгүй бол энэ чөтгөрийн тойрогноос хэзээ ч гарахгүй гэдэг нь ойлгомжтой.
Энэхүү чөтгөрийн тойргоос гарах ганц арга нь үндсэн хуулийн өөрчлөлт бөгөөд үүнийг хүмүүс одооноос ойлгож, дэмжих боллоо. Энэ талаар тулхтайхан нийтлэл дутагдаж байна уу даа гэж бодогдох боллоо.
Тооноо аваад шидчихвэл их сайхан болно гэж чамд нэг хүн хэлээд байвал ямар санагдах вэ. Тэнгэр харагдаж нүцгэн тал цэлийгээд салхи сэнгэнээд л... Ийм зүйлийг онол монол гээд байлгүй зүгээр л прагматик ухаан гэдэг юм.
Тооно чинь эвдэрсэн бол ямар ч "зүйр үг" хэрэггүй, харин тэр тооныг бүтнээр нь сольдог юм. Үүнийг прагматик ухаан гэдэг. Чи бол "зүйр үг" хэлж суусаар байгаад гэрээ нураах усан тэнэг лалар байна... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Ганхуягын зөв.Ерөөсөө сүүлийн 24 жил монголын төрийг барихад оролцож бсан МАН, АН, Буянгын Жагаагын Бүгд Найрамдах Нам,Оюуны Иргэний Зориг Нам,Энхбаярын МАХН,Энхсайханий МҮАН гэх мэт хэдэн намуудад бсан болон одоо бгаа энэ олон улс төрчидийг Монголын сонгууль, төрд оролцохыг бүрэн хориглож, өөр Монголын улс төрд оролцож бгаагүй хүмүүсээс чөлөөт шударга сонгуулиар парламент бгуулж бж л Монгол үндэстэн усталгүй,уусалгүй үлдэж хөгжиж хүчитэй улс болно.Тэгэхийн тулд армийн залуу офицерүүд төрийн эргэлт хийгээд шударга чөлөөт сонгуулийг явуулах хэрэгтэй.Болохгүй бол өөрсдөө шударга дарангуйлагч хулгай хийдэггүй төрийг тогтоох хэрэгтэй
Ter heleed baigaa 2 iher chin amerikiin daramtand baigaa, Bayar orosiin daramtand bgaad hudaldagdah shig bolloo, odoo bol amerikchuud bidnii tolgoig medej bna.
Unen yum bichij uheh vii dee!
Ganhuyag Baabar hoyort sanal niildeg neg bodol baina ter ni mongolchuud martamhai teneg ard tumen gej "yamar ard tumen baina tiim tur baina"
Эх орноо худалдагсдын тоглоомын Засгийн Газар байгуулагдлаа. С.Баяр гэж ямар гайтай хараал идсэн амьтанг төрүүлж өсгөсөн Дулмаа гэдэг чинь хүн биш шулмас байжээ.
Dulmaa gedeg emgen chini tsagtaa Mongoliin shinjleh uhaaniig gutaaj, ailgaj surduulj, olon zaluu erdemtdiig gudamjind gargaj huvi zayagaar ni togloj baisan yum. Odoo huu ni Mongoloor togloj baigaa yum
Эцгийн гавьяа хүүд хамаагүй, хүүгийн алдаа эхэд хамаагүй. Удам судар нас сүүдрийг нь хүндэтгээд ёс суртахуунтай байцгаая. Ингэж бичлээ гээд Баярыг үзэн ядаж байгаа мэт харагдахгүй, өөрийн өчүүхнийг л харуулна. Тэр эмэгтэй шинжлэх ухаанд ихийг хийсэн бүтээсэн. Харин завгүй эхийн эзгүйд задарсан банди нь төрөөр тоглож байгаа бол өөр хэрэг.
Ганхуяг энд зөвхөн процесс бичжээ. Баярын явдал нь монгол улиаснаас тасарч 40 мянгат орчмын барагшин зам дээр унасан навч байлаа. Тэр навч унасан даруйдаа шоргоолж идэх шүүстэй байсан байж болно. Харин яваандаа хатаж барагдах нь гарцаагүй юм. Үүнийг зэс нь цухуйх гэдэг дээ.
3-н сая дахь иргэнээ хvлээн авах шоуны гол зорилго эцсийн санаа нь. Юу вэ ? их хурлын гишvvдийн тоог. 108 болгох юм бишvv
Энэ хөөрхий сэтгэцийн өвчтэй хүн шүү дээ. Манай байранд байдаг юм. Ажил олддоггүй,иймэрхүү юм бичээд л явж байдаг юм.
Kkk chi unen heljee Yavsan gazraa humuusiin hoorond yas hayaj herelduulj bdag iim hund yaj ajil oldohov deee Heden hund muu bololtoi yagaad tegdeg um boldoo huurhii Uyanaad hairtaigaa bainga yarih um Nuhutreishdee zailuul Taarsan ch hundee hairtai bhiimdaa hoyulaa shan mergeshsen uguisgegch medreliin umtai garuud Hariu bicheerei ahaa Belen bizdee kkkkkkkkk
Chi yu ch oilgosongyi yu daa huurhii Ingej zorigtoi bichij chadah hyn Ganhuyagaas uur alga shiv
End chini oilgoh um uu ch ugui zugeer l neg tamiin togoonii ulger Huivaldaanii onol Galzuu hunii udriin temdeglel bnashdee Bid tur zasgaa iim aimshgiin um bdag buh humuus ni bohir gej huuhed zaluustaa uhuulah yamar heregtei umbee Ene hunii uvchin zovlongoor bid amidarch ur huuhdee humuujuuleh hereg uun gutamshigtai um iimerhuu um bichij humuusiin tolgoi erguulehee bolih heregtei Ganhuyagaaa shar hadandaa ochij huts
Наад усан тэнэг "партизаны" арга чинь хоцрогдсон. "Алтангадас" ийм аргаар явбал удахгүй... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Ер нь бол цоо эрүүл гэхэд эргэлзээтэй юм шиг байгаа юм даа. Би би би гэнэ. Тэгээд сүүлийн үед Уянга, Баатарцогтыг тахин шүтээд байгаа нь бас л сонин. Нэлээн дээрээс нийтлэлүүдийг нь уншсан. Ямар арга зам байна гэхээр би мэдэж байгаа гэхдээ хэлэхгүй гэнэ. Тэгээд л сэтгэгдлээр хэрүүл хийнэ дээ
"Арга замыг" зөвлөхийн хувьд Г.Уянгад хэлнэ үү гэхээс юу боллоо гэж чам шиг усан тэнэгт нетээр хэлж байхийм ?! Чи зүгээр л ийм аналитик материал үнэгүй уншиж байгаадаа баярлаж яв, усан тэнэг минь... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Heruulch..
Дээрхи Ганхуягыг муулаад бгаа хүмүүст хэлэхэд сүүлийн 24 жил Монголын улс төрчид хулгайлж луйвардаж бгаагүй юм бол яахаараа 3 сая хүрэхгүй хүн амтай байгалийн баялагаараа дэлхийд дээгүүрт бичигддэг,1990 онд 100% бичиг үсэг,дунд боловсролтой,дээд боловсролтой хүмүүсийн эзлэх %-оор дээгүүрт бсан бичигддэг ороны хүн амын ихэнхи хэсэг ядуу амьдарж,үйлдвэрлэл хөгжүүлэх дэд бүтэц дутагдаж,жижиг дунд бизнес,үйлдвэрлэл хөгжүүлэх санхүүгийн таатай нөөц суурь бэлдэж чадахгүй бн вэ ? Зүгээр л улс төрчид 24 жил маш их хулгай хийлээ,эх ороноо гадаадынханд худалдлаа,үнэндээ өөр юу ч хийсэнгүй
Qnoogiin bvx namuudyg xuuliar xorigloj , xatuu gishvvnchlelgvi shine namuud vvsen bii bolox noxcoliig xangax arga zam baidag bolow uu?
С.Баярыг явсны дараа Баабар дансаараа Сү.Батболдын мэдэлд шилжин ирсэн юм. Би эд бараа л дансаараа шилждэг гэж мэднэ, гэтэл эх орноосоо урвагч бас “дансаараа” шилждэг аж… ӨНӨӨ АМЕРИКИЙГ БУРХАН БҮТЭЭСЭН ГЭЖ ДОЛИГОНООД БАЙДАГ ОДОЙ ШҮҮ ДЭЭ
МАН албан тушаалтай л бол улсын ажлыг явуулдаг, сөрөг хүчин байвал төрийн ажлыг гацаадаг олигархижсан нам гэдэг нь улам батлагдсаар л байна. Энэ нам тарах буюу бүрэн шинэчлэгдсэн тохиолдолд л Монгол улс хөгжинө. АН ч ялгаагүй нам дамжсан Алтангадас фракцийн тэвэрт гүнзгий орсон, олигархууддаа баригдсан, амбицдаа хөтлөгдсөн фракцуудаа дийлэхээ больсон явцгүй нам болжээ. Яг одоо л Монголд маань эрүүл саруул 3 дагч хүчин гарч ирэх тохироо бүрджээ. Эрүүл саруулаар сэтгэгч бүх хүмүүст уриалж байна. "Шинэлэг сэтгэлгээтэй, шударга, бохир зүйлд хутгалдаагүй, нэр цэвэр бүх Монгол хүмүүс эх орныхоо төлөө нэгдэгтүн" Эрүүл саруул 3 дагч хүчин байгуулая. Үүнд де факто Жаргалсайхан, Лхагважав, Магнай, Батзандан, Тэмүжин зэрэг хүмүүсийг оройлон оролцохыг уриалж байна.
ene hunii bichsen zuiliig unshij jaahan yumnii uchiriig oloh yum daa. Maniusaar bol shatar toglood hayachihdag yum baina.
ene zonoson banhar shig haya how how hutsah uym ih medemhiirch hutsana geech,SBayr-n haana ni ch hurehgui,deer ni oor-goo golohgui yum da
Тийм ш дээ. Би Оюу Толгойгоо зарж чадахгүй. Би 7 сарын 1 болгож, намын байр шатаалгаж чадахгүй. Би ЗГ унагаж чадахгүй. Иймээс би С.Баярын хаана ч хүрэхгүй. Гэхдээ би өөр олон сайн юм чадна... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
... Х Ганхуяг чи шил архиар эх орноо худалдаж чадах арчаагүй новш , согтуу толгой . ... Юу тарина , түүнийгээ хураана . ... Урвагчид түүхийн аль ч цаг үед нохойн үхлээр мөхөж дуусдаг . ...
Zorig geed baigaa n S Bayariin uhuulagch shyy uhaantai
Энэ хөөрхий сэтгэцийн өвчтэй хүн шүү дээ. Манай байранд байдаг юм. Ажил олддоггүй,иймэрхүү юм бичээд л явж байдаг юм.
Чи Хөвсгөл аймагт амьдардаг дураак. Чиний иргэний үнэмлэх чинь 2014.11.19-нд 2034.09.12 хүртэл сунгагдсан. Тэгээд олон юм хуцалгүй Хөвсгөлдөө тайван амьдар... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Сонгуулиар удирдлагаа гаргаж ирдэг систем ер нь манай улсад хир тохиромжтой юм бол доо.Дараагийн сонгуульд би л лав саналаа өгөхгүй. Ийм муухай хүмүүсийн төлөө яана байгаа гэж санал өгөх билээ...
Тиймээ би ч сонгуулид санал өгөхгүй.Хуучин саналыг гараар тоолдог бхад МАН давамгайлж луйварддаг блаа.Гэхдээ мэдээж АН ч гэсэн өөрийн гэсэн санал тоолоход оролцдог,луйварддаг олон хүнтэй бсан.Одоо АН-ын оруулж ирсэн санал тоолох машиний ажиллуулах программийг АН давамгайлж МАН-тайгаа яриж тохироод зохиодог болсон.Ийм бхад миний өгсөн сонгуулийн сонголтыг тэд яаж л бол яаж засна шүү дээ.Тийм бхад сонгуулид санал өгөх ямар ч утгагүй
Yamar booljis hurmeer yum unshchihvaa, tui chert. Bugd uhej dald ormoruud.
ДАЛД ОРЖ ҮХЭЭСЭЙ УЛСАА ХУДАЛДАЖ ТӨРӨӨ САМУУРУУЛСАН НОХОЙНУУД
What is the UK Constitution? Find out with the new version of Constitute (https://www.constituteproject.org/). Constitute is a website for reading, searching and comparing constitutions from across the world.The new version has many new features and includes a number of new constitutions, including that of the UK. This will provide a tool for comparing extant UK constitutional laws with constitutional texts from across the globe. Back in September of last year, UCL’s Constitution Unit, in collaboration with the Google Ideas and the Indigo Trust, launched Constitute, a website for reading, searching and comparing constitutions from across the world. The Constitute site is host to the English language text of every national constitution currently in force. It not only provides users with free and easy access to these texts, but by drawing on data collected by the Comparative Constitutions Project (CCP) over the last 9 years, it also facilitates powerful, topic-based searches of over 300 common constitutional themes. http://comparativeconstitutionsproject.org/
Bi end hen negnii buruug uneheer sain bichjee gej helmeergui bna, unendee tiim l dee, hamgiin gol ni uneheer aguulga saitai, bichleg saitai essee boljee gej bodoj bna. sain bicheed bai. ug ni hun buhen unshaad gegeerch oilgodog boloosoi.
Enkhbayr yronhiilogchiin songuulid ylah bolomjin deeree Elbegdorjiig hytadiin erliiz gej gutgeleg yvulaad mon ch amarhan unaj bilee hoorhii. Uls tord iimerhuu maygaar l oroltsdog hun dee.
Эд сонгуульд өөрсдийгөө дэвшүүлнэ,тэрийг нь бид сонгосон болно, боломжийн хүн дэвшүүлээд түүнийгээ сонгож төр бариулах ямар боломж байгааг хэлээд өгөөч !!?
Чи сайт болгоныг хэсч балайрч байхаа болиод өдөөн хатгагч болж болж байгаа юм биз дээ. Битгий горьд... Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
Энэ улс төр эдийн засгийн хямралаас гарах гарц ,улс орондоо эзний ёсоор амьдрахын тулд яаж тэмцэх вэ?Орших уу? эс орших уу? гэсэн мөхлийн ангал дээр байна шүү.Яах вэ?
Баяр оюутолгойг маш их менгеер зарсан. Арийг нь би даана гээд засаг тер солигдох энэ тэр янз янзын юм болонгуут давхиж ирж еерийнхее утасан хуухэлдэйнуудийг тавчихаад явдаг тэд баярын даалгавараар ажилладаг юм байна. Монгол бол Баярын ломбардад тавичихаад алга болсон бараа юм байна л даа.
Одоо Сайханбилэг болон түүний ард бгаа МАНАН эдийн засаг хүнд бгаа гэж шалтаг хэлэж бгаад Хятадаас их хэмжээний зээл аваад хувааж идэж хулгайлна.Харин хариуд нь Монголд орож ирэж амьдрах Хятад ажилчин залуучуудын тоо огцом өсөж хэдэн саяд хүрэх бх.Мөнгийг нь авсан учираас Хятадуудын өмнөөс ямар ч дарга,улс төрч дуугарахгүй гэсэн үг.Хятад залуу,монгол хүүхэний хурим л хаа сайгүй болож монгол залуучууд хог дээр гарна гэсэн үг.Яагаад гэвэл Хятадад 34 сая залуу эрчүүд хүүхэнүүдийнхээ тооноос илүү гараад гадаадаас эхнэр олож авахаас өөр аргагүй болоод бгаа.
Энэ Зориг гээч сэтгэцийн евчтэй бололтой дунд хавьцаа арай гайгуй юм бичмээр болсноо юм нь хедлев бололтой эргээд негее улиг болсон хэн ч уншихааргуй хараал ереелее бичээд унах юм.
unen bichjee sain bichjee Bayar ard tumniig huurch chaddag hun shuu dee
Одоо тэгээд тоглоомын засгийн газар байгаа гэж ойлгож болох уу? Тэгвэл цаад зорилго нь 4 тэр бум ам долларын зээл авах боломжыг гадаад талд олгох естой байгуулагдаж байгаа л тоглоомын засгийн газар болох юмуу?
Bayart ih l gomdoson hundee ene ganhuyag
ХА ХА ХА ТА ҮНЭХЭЭР ТАСАРХАЙ ШҮҮ.
Bayart mongoliin Putin boloh bolmj b san bolomjiig ooroo vgvi hiisen hohi n sh dee Saikhan niitlel b na vnen um vneneeree saikhan
Enhbayar Mongoliin uls tord heregtei
Цаана чинь Жавхлан ард тумнээ гэсэн шинэ гэр барьж байна.
Баярыг их бичих юм тэхээр Баяр гуай үнэхээр улс төрч юм аа даа
Санжийн Баяр гэгч хийсэн үйлдэл бүр нь хүмүүний ёсонд хазгай түмэн нүгэлт этгээд,урвагчийн ёсоор харьд суугаа ч,хүрч ирж гай тарьсаар байх юм даа.Тэнгэрийн муухай арилдаг.Хүний муухай арилдаггүй гэж үнэн ажгуу.
Ганхуяг гуай хэт их мэдэгч болж донгосч байгаад Баабар шиг уран донгосогч болчихов доо. Хэсэг этгээд биш харин ганц Ганхуяг гуай бүхнийг мэддэг нь нэг л ёозгүй санагдаад байдаг юм. Бүхнийг мэдэгчдийн нэг гэм нь хагас худлаа хэлчихдэгт байдаг шиг байгаа юм. Ийм л бүхнийг мэдэгчидээс л монголчууд бид цэрвэж ханддаг байсан биз дээ. Гэтэл энэ ёоёо- той чуудын бичсэнийг яагаад ч юм хэвлэлээр байнга нийтлээд байх юм. Өөр монгол хүн юм бичиж чадахгүй тийм эрин эхэлчихсэн юм байх даа. Ийм өвчтэй хүмүүс хаанаас гарч ирдэг байна аа. Донгоссоор байгаад далдыг харагч мэрэг төлөгч болчихов доо . Ганхуяг гуай.
Зориг гэсэн нэрээр сэтгэгдэл бичигч нь судлаач Д.Ганхуяг өөрөө шүү дээ. Өөрөө өөртэйгөө хэрэлдээд тэрийгээ нэт-д тавиад байдгийг нь ойлгохгүй юм.
С.Баярын “залуучууд” гэдэг ойлголт нь баруунд боловсрол эзэмшсэн, баян залуусыг л хэлж байгаа болохоос дотоодод төгссөн, ядуу Та нарт ямар ч хамаагүй юм.... Kkk, gomdmoor baina shu
Өөрийгөө хэн гэж боддог юм. Больницийн л өвгөн ш дээ. Худлаа шаагаад л....мал