Иргэний дайны үеэс эх суурьтай “Азийн морин дивизийн” хаа нэгтээ булсан гэх ихээхэн алт эрдэнэсийн тухай яриа одоо ч тасрахгүй байна. Эдгээр алт эрдэнэсийг 1920 онд Монголын их талын Манжууртай хиллэдэг хэсэгт Барон Унгерн Улаан-Үд рүү амжилт муутай довтлон Алс Дорнодын улаан армийн цэргийн ангиудад бут цохигдон Хятадад орогнохын тулд зугатааж явах зам зуураа булсан гэгдцэг билээ. Гэвч Барон Унгерн Хятадын нутагт нэвтэрч чадаагүй.
Түүний отрядад байлдаж асан монгол цэргүүд гэнэт урваж, Бароныг улаантнуудад барьж өгснөөр энэ эрхэм цагаантан 1921 оны есдүгээр сарын 15-ны өдөр Эрхүү хотноо цаазлагдсан юм. Харин Монголын нийслэл Өргөө хотыг эзлэх үедээ буюу ер нь Монгол нутагт цөмрөн орсон үеэсээ эхлэн хятадуудаас олзолж, булааж, дээрэмдэж авсан 1,5 тонн алт болон бусад эрдэнэс ор сураггүй алга болсон байна.
Энэ бүхэн үнэндээ бүгд таамаг төдий байдаг бөгөөд домог яриа гэх нь ч бий. Гэхдээ энэ бүгдээс хамгийн амь бөхтэйгөөр олон арван жилийн турш яригдаж ирсэн зүйл байдаг.
Тухайлбал, “Азийн морин дивизийн” араас хөөж явсан улаантнууд Байгалийн чинадаас Монголын нутаг руу орохдоо “Монгол Улсын Түр Засгийн газрыг" бүрэн бүрэлдэхүүнээр нь авчирсан бөгөөд тэр үед Барон Унгерн тэднээс Хятад руу зугатан гарч, улмаар тэнд англичуудтай уулзаж, дивизээ шинэчлэн зохион байгуулах зорилготой байсан тухай юм. Гэвч улаантнууд ёстой л мөрөөр мөшгиж, мөчөөр тоолж явсан тул ачаа барагаа хөнгөвчлөхийн тулд Барон уг алт эрдэнэсээ хэнд ч анзаарагдамгүй нэгэн газар булахаар шийдсэн аж.
“...Дэд есаул Камет Ергоновт Барон бусдаас илүү итгэдэг байв. Ингээд Барон түүнд уг алтыг нуух үүрэг өгсөн бөгөөд нийт 50 килограммын 26 хайрцаг болжээ. Энэ бол маш хүнд даалгавар байлаа. Гэвч Ергонов ухарч буй замаа арван хуруу шигээ мэддэг байсан болохоор хаана нуухаа сайн мэдэж байжээ.
Ингээд хэрэг явдал жаахан намжсаны дараа тэрбээр уг алт эрдэнэсийг Хятадын Хайлаар хот руу оруулж, тэндээсээ галт тэргээр Харбин хүргэх үүрэг авсан бололтой байдаг. Энэ бол алтаа авч гарах хамгийн сайн хувилбар байсан гэдэгтэй хэн ч маргахгүй. Алтнаасаа суларч хөнгөрсөн ачаатайгаар Хятадын хилээр төвөгтүйхэн орно гэж тооцоолжээ. Мөн алтаа нуух хэд хэдэн газрыг зураг дээр тэмдэглэн нэгэн буриад цэрэгт хадгалуулсан байна.
Тэр нэгэн шөнө Ергоновт үнэнч нэгэн буриадын толгойлсон 10 орчим цэрэг цугларч хаашаа ч юм одсон байна. Нэлээд хэд хоногийн дараа тэдний Буриадын нутгийн нэгэн уулын модонд харсан гэлцэх нь бий. Цэргүүд энд өөрсдийн эцсэн морьдоо солиод, амралгүйгээр Хятадын хилийн зүг оджээ.
Мөн хэд хоногийн дараа уг отрядын хүмүүс нэлээд цөөн болсон байсан бөгөөд Буйр нуураас хойд зүгт нэлээд хэдэн километрт улаантнуудын толгойн сэргийлэхтэй таарч, тэднээс арай чамай мултарсан байна. Гэвч нэлээд хэд хоногийн дараа Хятадын хилийн орчим дахин тааралдаж, улмаар тулалдан энэхүү отрядын дайчид бүгд алагдсан байна.
Тэдгээрийн дотор Бароны хамгийн ойрын шадар туслах Ергонов ч байв. Ингээд Ергоновын отряд чухам ямар үүрэг гүйцэтгэж байсныг мэдсэн үеэс хойш “Азийн морин дивизийн” алт эрдэнэсийн эрэлд эдүгээг хүртэл хатаж байгаа билээ” хэмээн Оросын түүхийн ухааны доктор П.Р.Рачковский, “Оросын алт эрдэнэс хайгчид” номондоо бичжээ.
...тэр үеэс хойш олон жил өнгөрлөө. Түүний аптыг олохоор олон арван хүн бүхий янз бүрийн экспедиц гаргаад огтхон ч амжилт олсонгүй. Нөгөө талаас тэр үед Барон Унгерн улстөр болоод санхүүгийн хувьд жинхэнэ дампуурчихаад байсан тул түүнд ямар ч алт мөнгө байгаагүй гэсэн таамаг ч дэвшүүлэх хүмүүс байлаа. Эдгээрээс хамгийн бодитой нь Барон ямар ч алт мөнгө өөрөө авч яваагүй бөгөөд харин тэднийгээ Гандан хийдийн нэгэн ламд хадгалуулан Да хүрээнд үлдээсэн гэх таамаг байдаг юм.
Мөн хэмжээ нь сайндаа л 1.5 тонн байсан гэлцэх бий. Энэ таамгийг Бельгийн нэрт эрдэмтэн, Дорно дахины судлаач Шарль Стеллер тун бодитой хэмээн үзсэн байдаг. Ямар ч байсан энэ эрдэмтний олсон баримтуудаар Барон Унгерн Монголд байхдаа хятадуудаас маш их хэмжээний алт эрдэнэс дээрэмдэн авсан нь батлагддаг бөгөөд Монголын хийдүүдээс цэргийн хэрэгцээ нэрээр авсан зүйлс ч бас байдаг юм.
Түүнээс гадна Колчак болон атаман Семенов нар түүнд 1920 онд Доод Үд-Эрхүүгийн чиглэлд алт ачиж явсан галт тэрэгнээс дээрэмдсэн алтнаасаа 50 килограммын нэлээд хэдэн хайрцгыг өгсөн мэдээ байдаг. Гэхдээ Барон Монголыг эзлэх тулдаанд нийтдээ 20-30 тонн алт зарцуулсан гэх тооцоо бий.
Харин эдгээрээс гадна түүнд өөрийн эзэмшлийн болоод хятадуудаас чөлөөлж өгсөн хэмээн Богд гэгээний шагнасан эрдэнэсийн зүйл, тусгаар улс болгож өгсөн хэмээн Монголын ноёдуудын бэлэглэсэн зүйлс тун их байсан гэлцдэг юм.
Ерөнхийдөө морин цэргийн дивизийн хувьд ийм их хэмжээний алт эрдэнэс өөрийнхөө мөрөн дээр үүрээд явах боломжгүй юм. Мөн Хятадын нутагт орохын тулд ийм их алт ч авч явах шаардлагагүй. Жаахан зүйл байхад л хангалттай байсан гэж судлаачид үздэг.
Хэрвээ доктор Рачковскийн хэлж буйгаар Ергонов 50 килограммын 26 хайрцаг алт нуусан нь үнэн болоод энэ нь зөвхөн Хятадын хилээр ороход хэрэгтэй гэж Барон үзсэн бол түүнд үнэхээр хэмжихийн аргагүй их алт эрдэнэс байжээ хэмээн өөрийн эрхгүй дүгнэх хэрэг гарч байгаа юм. Мөн тэрхүү үлдсэн алтаа яав гэсэн асуулт зүй ёсоор тавигдаж байгаа юм.
Ер нь яг таг ийм тийм байсан гэх баримт нотолгоо үнэндээ бараг байдаггүй гэдгийг юуны өмнө хэлэх хэрэгтэй. Гэхдээ үйл явдлыг логик талаас маш сайн дүгнэж, сайтар судлах юм бол сонирхолтой зүйл олддог.
Юуны өмнө Монголд Зөвлөлт засгийг хэрхэн тогтоов гэдгийг судлах нь чухал. Ингэхэд 1921 оны эхээр Өргөөг үлэмж хохирол амссан Унгерн орхин гарах үед хамгийн түрүүнд К.Нейманы командалсан Апс Дорнодын улаан армийн корпус орж ирсэн байдаг бөгөөд тэр өдрөө Д.Сүхбаатараар толгойлуулсан Түр засгийн газар байгуулсанаа зарлажээ. Д.Сүхбаатар ч түр Засгийн газраа богино хугацаанд байнгын болгоод авлаа.
Ингээд улс орондоо шинэ социалист хэв маягийг тогтоох ажилдаа ханцуй шамлан орсон юм. Гэтэл бүүр Хиагтад байхдаа Зөвлөлтийн удирдлага цагаантнуудаас чөлөөлсний дараа тэдний эд хөрөнгийн нэлээд хэсэг буюу “Азийн морин дивизийн" хөрөнгөнөөс нэлээд хэсгийг нь монголчуудад өгнө гэж амалсан байдаг.
Өргөөг чөлөөлсний дараа эдгээр алт эрдэнэсийг улаантнууд олсон. Монголчуудад үлдээхээ ч амалсан. Гэвч амьдрал дээр ганц цэн алт ч өгөөгүй юм. Энэ тухай Д.Сүхбаатар Блюхерт яриад учир шалтгааныг нь тодруулах гэтэл “Барон зугатахдаа алтаа нуусан. Тэр газраа огтхон ч зааж өгөхгүй байна. Тиймээс жаахан хүлээж бай” хэмээн мөрөө хавчихаас өөр юм хэлсэнгүй.
Чекистүүд Унгерныг маш шуурхай Эрхүү хүргэж, тэндээсээ Новониколаевс буюу одоогийн Новокузнецк хот руу аваачин асар ихээр тамлан зовоосон боловч алт эрдэнэсийн талаар ганц ч сонсч чадаагүй тул 1920 оны есдүгээр сарын дундуур буудан хороосон юм.
Энд нэг зүйлийг хэлэхэд тэр үеийн чекистүүдийн арга барил тун өвөрмөц байсан. Тэд баян хөрөнгөтэй гэсэн нэгнийг бариад тийм ч амархан буудчихдаггүй байв. Маш их тамална. Гэхдээ тэр нь дэс дараатай. Ер нь яаж ийж байгаад л хамаг юмыг нь хэлүүлээд авна. Тиймээс Унгернийг хорооход яарах зүйл чекистүүдэд оггхон ч байгаагүй. Яг II Николай хаантай адилхан тамлах ёстой байсан гэсэн үг.
Ялангуяа асар их хэмжээний алт эрдэнэсийн тухай яригдаж байхад шууд л буудаад алчих тэнэгүүд биш байлаа. Тиймээс Унгернийгяагаад маш хурдан цаазлав гэдэг өөрөө маш их сонирхол татдаг. Унгерн улаантнуудыг асар ихээр үзэн яддаг байсан ч тэд түүнийг тийм ч амархан хороохгүй нь тодорхой.
Тэгээд ч байцаалтын явцад нуусан алт хөрөнгөө хэлчихвэл амийг нь өршөөж америкчуудад шилжүүлж өгнө хэмээн амлаж байсан тухай яриа байдаг. Тэр үед Зөвлөлтүүд Америктай үнэхээр сайн харилцаатай байсан нь үнэн. Америкчууд ч түүний хөрөнгөнөөс хувь хүртэх сонирхол бас байсан биз. Гэвч баримтаас харахад чекистүүд америк зуучлагчдын саналыг аваагүй.
Тэгэхээр ямар ч байсан улаантнууд өөрсдөө Унгернаас хэрэгтэй мэдээллээ авч чаджээ гэсэн таамаг дэвшүүлдэг юм. Яагаад гэхээр хэн нэгнийг тамлахгүйгээр үнэхээр залхаадаг арга Глеб Бокийгийн удирддаг тусгай хэлтэст байсан юм. Өөрөөр хэлбэл ховсдох арга. Докгор Бехтеревийн арга ч гэдэг байлаа. Мөн түүнд ийм арга байдгийг хамгийн анх эрдэмтэн Бернард Кажинский анх хэлж өгсөн бөгөөд өөрөө уг туршилтуудаа Питербургийн шоронгуудад тун амжилттай хийсэн байдаг юм.
Сагилевич гэж түүний маш сайн шавь байсан бөгөөд тэрбээр энэ чекистүүдтэй хамтран ажиллаж байпаа. Ингэхэд Сталины толгойг элдэв долоон юмаар эргүүлж байсан гээд 1937 онд Бокий болоод Сагилевич нарыг цаазалсан байдаг.
Тэгвэл хамгийн сонирхолтой нь Бароныг цаазлагдахаас хоёр долоо хоногийн өмнө энэ хоёр эрдэмтэн Новониколаевскт ирж, шоронд байгаа түүнтэй уулзсан байдаг юм. Харин зорилгоо тэд шалгалт хийж байна гэжээ.
Гэвч үнэхээр шалгалт хийхээр ирсэн эсэх нь тодорхойгүй байдаг. Ялангуяа энэ бүлэгт Сагилевич орсон явдал ихээхэн сонирхол татдагбайна. Тэрбээр намын ажилтан, чекист биш. Харин зүгээр л эрдэмтэн хүн. Түүнийг яагаад энэ бүлэгт оруулав. Яагаад заавал Бароны хоригдож байгаа шоронд шалгалт хийхээр ирсэн бэ гэдэг мянга түмэн асуулт гардаг.
Ерөнхийдөө Сагилевич өөрийнхөө хэргийг Новониколаевскийн шоронд маш сайн гүйцэтгэсэн учир чекистүүд 1921 оны есдүгээр сарын 15-ны өдөр маш яаралтайгаар цаазалсан гэх таамаг тун бодитой байж болох юм.
Тэд мэдэх гэсэн нууцаа мэдэж авсан тул аль болохоор хурдан устгах явдал чухал байв. Тэгэхээр Бароны нууцыг мэдэж аваад чекистүүд яав гэсэн асуулт гардаг. Маш амархан. 1921 оны аравдугаар сард Сүхбаатар Блюхер “хулхидсан” тухай Ленинд ховлохоор явсан хойгуур Гандан хийдийн гадаа А.Дягурын командалсан Алс Дорнодын улаан армийн морин буудлагын дивизийн 27 дугаар анги гэнэт буусан байна.
Хүрээг цагаантын тагнуулуудаас бүр мөсөн чөлөөлөх “их цэвэрлэгээ” нэрийн дор эндхийн бүх хүрээ хийдийг нэг бүрчлэн нэгжиж байгаад гэв гэнэтхэн уг ажлаа орхин хаашаа ч юм оджээ.
Улаантнууд айсандаа гэв гэнэт зугатсан гэж албан ёсны баримтуудад өгүүлсэн байдаг. Яасан гэхээр эдгээр нэгжлэгт лам нар ихээхэн дургуйцсэн бөгөөд тэд тэр үедээ л Алс Дорнодод тун хүчтэй байсан англичуудад тусламж хүсэн хандсан учир дипломат харилцаагаа хүндрүүлэхгүйн улмаас нэгжих ажлаа зогсоосон гэдэг юм. Гэвч бас өөр нэгэн таамаг байдаг. Үүнийг тун бодитой хэмээн үзэх нэгэн ч бий.
Дягур “Азийн морин дивизийн" алт эрдэнэсийг олж аваагүй эргэж бүү ир гэсэн Блюхерийн тушаалтай байсан. Уг эрдэнэсийг Хар баян хийдийн лам Дамдинбал гэгч хадгалж байгаа гэдгийг мэдсэн тул тэдэнд түүнийг эрж олоход ямар нэг саад учраагүй гэдэг юм. Мөн хэзээ хойно уг морин дивизийн бичээч байсан эстон үндэстэн Самуэл Иссерсон, биднийг буцахад манай ачаа тээш 50 шахам морин тэргээр нэмэгдсэн байсан хэмээжээ.
Мөн энэ ачааг чекистүүдийн тусгай отряд хамгаалж, түүн рүү хэнийг ч ойртуулдаггүй байсан гэсэн байдаг. Энэ ачааны талаар гарсан хов живийг үтэр түргэн хатуу чангаар дардаг байсан бөгөөд цэргүүд хоорондоо, “Энд монгол лам нараас дээрэмдсэн зүйлээ ачиж яваа юм” хэмээн сэм шивнэлддэг байжээ.
Бэлтгэсэн хурандаа Д.Баасанжаргал
Эх сурвалж: “Эх орны манаа” сонин
Сэтгэгдэл0
macaod zaluu ohidiig undur tsalintai ajild zuuchilna.urdchilgaa mungu ugnu.99099226
... 1990 ээд оноос Нийтлэлч Батбаяр гэгч этгээд Баабар хэмээх нэрийн дор Монголчуудын оюун санааг удирдах ажлаа нэлээд амжилттай сайн гүйцэтгэж , томоохон хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдээр түүний бичигдсэн бүхэн өндөр зар сурталчилгааны дор Монголчуудын хүртээл болж байсан цаг саяхан билээ . ... Монгол хэмээх том модны мөчир дээр сууж буй гэнэн Монголчуудын оюуныг мутант боолын хэмжээнд хүргэх бусармаг санаагаа алсуураа хэрэгжүүлэхдээ амтат зуушны дунд цэр шүлсээ хийдэг хорон хужаа аргаа хэрэглэсэн гэдгийг олонхи Монголчууд мэдэлгүй авч идэн амттай сайхныг гайхан магтаж , … тулж , түшиж буй авралын мөчрөө тайрч хаях хэмжээнд ухаан санаа нь мангуурсан байсан нь өдгөө хэнд ч нууц биш болжээ. ... Олон хавар нэгэндээ, ... гэгчээр Монголчуудыг хорлох Хар Хятад санаархал нь илчлэгдэж , Монголын жинхэнэ үнэн түүхийг гуйвуулж , бидний бахархалыг үгүй хийх бузар санаа нь ил гарсан тэрээр олон түмэнд итгэл алдаж нэр хүнд нь шалбааганд хутгалдан , өөхөнд боовч нохой тоож шиншлэхгүй болсон хэдэн бичвэртэй үлдсэн хужаа муур багш Бао баабар гээч нь гэнэт төрөл арилжин , нэрээ өөрчлөн ... Василий Иванович ... хэмээгч болж Монголыг Оростой хагаралдуулах , Монголчуудыг өөр хооронд харшилдуулах бусармаг санаа гарган элдэв хэрүүлийн бузар үгсээ Монголын олон түмэнд хүргэж байгаа ов мэхийг албан ёсоор илчлэн мэдэгдэж байна. ... Баас хатавч өмхийгөө тавихгүй гэх үгийн дагуу Хар Хятадын хорон бодлогын далд санаархлыг , Монголын улс төрийн зөв бодлого мэтээр олон түмэнд үнэмшүүлэхийг зорьж , ... Монгол дахь Хятадын эрх ашгийг далдуур хангах гэж эрмэлзэхдээ Орос нэрийн дор халхавчилж байгааг , Оросуудад элэгтэй Монголчууд нэгэнт гэнэн тэнэг биш болсон тул учрыг нь олж, хужрыг нь тунгаах нь зайлшгүй биз ээ. ... Монголын нүүрс Находка боомтоор дамжиж Япон хүрч байж үнэд хүрнэ гэдгийг наад захын мэдлэг нимгэн нэгэн ойлгох хэмжээнд асуудал тавигдаж байна гэж бодож байна. ... ... Монголчууд коксжих нүүрсээ Японы зах зээлд нийлүүлэхэд Америк , Австрали зэрэг томоохон улсуудын нүүрсний экспортод том цохилт болох тул тэд ямар ч үнээр хамаагүй Монголын нүүрс Находко боомтоор дамжуулан тээвэрлэгдэн хүргэгдэх зориулалттай, ... Сайншанд - Чойбалсан чиглэлийн шинэ төмөр замын төслийг зогсоох ёстой байсан бөгөөд энэ тал дээр Хятад , АНУ , Өрнөдийн орнуудын ашиг сонирхол бүрнээ нийлж байгааг та бүхэн ойлгож байгаа байх хэмээн бодож байна. Гэхдээ энэ хорлон сүйтгэх ажлыг гүйцэтгэхийн тулд тэдэнд эрх мэдэлтэй урвагч хэрэгтэй байсан бөгөөд тухайн цагт АН ын угшилтай Зам Тээврийн Сайд Х Баттулга гээч нь ардчилсан хужаа Ц Элбэгдоржийн нөмөр нөөлөг , удирдлага дор АНУ ын иргэн Бежинскийтэй хамтран шинэ төмөр замын ажлыг хийх гэж буй дүртэйгээр зогсоож байсан нь саяхны хэрэг мөн бөгөөд түүнийг тухайн үеийн Хууль Зүйн Яамны Сайд Ц Нямдорж нууц гэрээг нь илчилснээр олны хүртээл болгосон түүхийг сайн санаж байгаа байх хэмээн бодож байна. … Монголын коксжих нүүрсийг 30 $ аар дээрэмдэж авч байгаа нь Хар Хятад бөгөөд , тэд ч Монголын коксжих нүүрсийг , давхар Японд реэкспорт хийж олох орлогоо алдахгүй байхыг хүснэ гэдэг нь мэдээж . Дээр нь Монголын коксжих нүүрсний баялгийг гартаа оруулснаар , Монголд нарийн төмөр замаа барьснаар Монголын тусгаар тогтнолыг далдуур устгаж , ... Монголыг гартаа оруулж авч байна гэдгээ хорон санаат Хар Хятадууд сайн мэдэж байгаа . Мэдээж газар нутаг болон санхүү эдийн засгийн эзэрхийлэлээ ардчилсан хужаа Ц Элбэгдорж , олби оготно мэт З Энхболд , ерөнхий хулгайч Н Алтанхуяг тэргүүтний удирдсан Ардчилсан хужаа Хууль бус Төрийн тогтолцоо оршиж байхад алга урвуулахын адил амархан бүтнэ хэмээн найдаж байгаа биз. Тэгж хэт бардамнахдаа Хар Хятадын хамгийн бүдүүүн дарга Си нь Монгол Минийх болсон баа хэмээсэн сэтгэлээ барьж дийлэлгүй , ... Миний Монгол хэмээх , ... Д Нацагдоржийн шүлгийг Хятадаар уншиж, гэнэ гүй байж байгaад өөрийгөө илчилснийг бүгд сайн санаж байгаа байх . ... Гар бариад бугуй барих зантай Хятад угсаатны хорон бодлогыг мэдэхийн сайнаар мэддэг Монголчууд нутагтаа нэг ч км нарийн төмөр зам бариулж болохгүй гэдгийг яс махандаа шингэтэл ухаарах ёстой . Хэрэв тэд нэг л км баривал бүх Монголыг нарийн төмөр замаараа хэрэхийн тулд яахаас ч буцахгүйгээр , нүүрээ ширлээд, улайран зүтгэцгээх болно гэдгийг сайн санаж явах хэрэгтэй . ... Зарим нэг буурлууд тухайлбал Д Бямбасүрэн гээч эрхэм мухар нарийн төмөр зам барихад айлтгүй хэмээн хэлснийг уншаад өтгөсийн сүүтэй цай нь холдохдоо ухаан нь омгойтож , уруул нь омголтохдоо андуу ташуу үг хэлсэн биш биз , ... хэмээн сэтгэл баахан түгшсэнийг нуух юун. !!! . ... Эцэст нь1990 ээд онд Монголчууд Оросуудыг хөөж явуулаагүй , тухайн үеийн улс төрийн нөхцөл байдал нөлөөлсөн бөгөөд ОХУ ямар нэг байдлаар Хятадтай харилцаагаа сайжруулахын тулд хийвэл зохих гол үүрэг нь Монголоос цэргээ гаргах явдал байсан , мөн Монгол дахь Өрнөдийн эрх мэдлийг хүлээн зөвшөөрөхөөс өөр аргагүй байдалд ОХУ ороод байсан . Монгол Оросын харилцаа зарим талаар хүндрэлд орох нь Монголын Төр дэх хужаануудын шууд гүйцэтгэсэн бурангуй ажлын үр дүн гэдгийг заавал ч үгүй цохон тэмдэглэх ёстой. ... Хар Хятадууд өөрсдийн ашиг сонирхолоо шууд ил хэлж чадахгүй , түүнийг нь язгуурын Монголчууд шууд хүлээн авахгүй учраас энэ мэт Хужаа муур багш Бао баабарынх шиг заль мэхэн дор хорон муу санаархал нь үргэлж үйлдэгдсээр байх болно , … бас Нанхиад угсаатнууд сурсан зангаараа үргэлж хууран мэхэлж өөр хооронд нь тэмцэлдүүлэх хэрүүл тэмцлийн яс хаяж байх болно гэдгийг сайтар ойлгож , сэрэмжтэй байгтун Хөх тамгат Монголчуудаа . ... Хан Тэнгэрийн хилэнд ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид устан мөхөж тамын гүнд хаягдах болно. ... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
Энэ макаод залуу охидыг өндөр цалинтай ажилд зуучилна гэсэн хүний наймаачин хүний утасны дуугарыг цагдаагийн байгуулагад тэмдэглүүлэх
энэ мэкэ Зоригт гэгч одоо бүх нийтлэлд комэнт бичдэг болжээ? Хөөрхий хийтэй юм
... Долларын ханшны өсөлт бол тухайн улс орон, ард түмний баялгийн өссөн хэсгийг санхүүгийн аргаар чимээгүй луйвардах , далд үйл ажиллагаа гэж шууд нэрлэж болно. Монгол улсын нэг хүн 2012 онд 1 250 000 төгрөгний цалин авдаг байсан бол ханшны зөрүүгээр 2014 оны 9 р сард 1 850 000 төгрөгний хэмжээнд худалдан авах чадвартай цалин авах ёстой. Тийм үү. ... Тэгвэл 1 250 000 төгрөгний цалин нь 2014 онд тоон үзүүлэлтээр хэвээр байгаа ч 35% ийн төлбөрийн чадлаа алдсан буюу тухайн хүн багаар бодоход 450 000 төгрөгөө алдаад 800 000 төгрөгийн хэмжээнд цалин авч байгаа буюу тухайн цалин бодит үзүүлэлтээр эрс багассан байдлаар тогтоогдсон гэж үзэж болно. ... Өөрөөр хэлбэл Монгол улс урт хугацааны хөдөлмөрийн дүнд бий болгосон баялаг , эдийн засгийн өсөлтөө богино хугацаанд эргэлтгүйгээр алдсан гэсэн үг . Мэдээж үүнийг энгийн хүн сайн ойлгохгүй . Гэхдээ хаана ч ханшны хэлбэлзэл тогтвортой байдаг бол АНУ болон Европын Холбоо санхүүгийн зах зээлд $, Eвро шинээр хэвлэж гаргахад тэр функцээр заавал ч үгүй ханшны уналт ажиглагдах ёстой . Харин Монгол , Украйн , Тайланд мэтийн улс орнуудын үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн ханшны огцом уруудалтын улмаас $ , Еврогийн тэнцвэртэй байдал үргэлжлэх болно. ... Улс төр нь эдийн засагтай зайлшгүй уялдах нэг сэжим мөн $ , Еврог оршин тогтнуулахын төлөөх бусад улс оронд зориудаар өдөөх өнгөт ардчилсан хувьсгалын мөн чанар буюу тогтворгүй нийгмийн бүтэц үүсгэх нь АНУ , Европын Холбоонд яагаад амин чухал хэрэгцээтэй байдгийг хүмүүс үүгээр , зарим талаар нөлөөлөх нөлөөллөөр нь ойлгож болно. ... .Ийм нөхцөл үүсгэхэд дотоодын урвагчидыг ашиглан зориуд эмх замбараагүй байдал үүсгэж , буруу бодлого барьж эдийн засгийг унагаах боломжийг гаргаж авдаг . Өнөөдөр Украйн улс ОУВС гаас авах тэр олон тэрбүм $ ын санхүүжилтыг АНУ олгохдоо зүгээр л цаасан мөнгө хэвлээд өгөх ба Украйны баялаг , эдийн засгийн үр нөлөөгөөр АНУ ын $ амь орж баталгаажиж байгаа гэдгийг мэдвэл зохино. … Мөн 2012 онд Ардчилсан хужаа луйварчид урвагчидийн шууд гардан гүйцэтгэлээр Монголд ихэд яаралтай нийлүүлэгдсэн Чингис Бондын 1,5 тэрбүм $ ч ялгаагүй шинээр хэвлэгдэн орж ирж Монголын ард түмний хөрөнгөөр баталгаажин , Монголчууд тэр хэмжээгээр ядуурч байгаа юм. ... Тэгэхлээр ерөнхий хулгайч Н Алтанхуягийн засгийн газрыг ямар ч нөхцөлд үргэлжлүүлэн ажиллуулах сонирхол АНУ , Өрнөд , Хятадуудад маш өндөр хэмжээнд байгаа гэдгийг сайн ойлгох хэрэгтэй . Иймээс улс оронд буй харийнхны гар хөл болсон урвагчдыг хамгийн түрүүнд Төрийн удирдлагаас зайлуулж , Үндэсний мөнгөн тэмдэгтийн өрсөлдөх чадвар , түүний худалдан авах чадварыг тогтвортой хэмжээнд урт хугацаанд барьж чадаж байж улс орны эдийн засгийн өсөлтийн үр нөлөөг тухайн ард түмэн өөртөө нааж авах авах бүрэн боломжтой болдог . Өдгөө Монгол эх оронд минь үүсээд байгаа хүнд цаг үе , системийн хямралыг даван туулж , Монгол улсаа аварч үлдэхийг хүсэж байгаа л бол маш түргэн хугацаанд одооны хууль бус УИХ ыг тарааж , хууль бус Засгийн газрыг огцруулж , хууль бус Ерөнхийлөгчийг буулгаж байж , ... Монгол улсаа хайрладаг, Түүний эрх ашгийн төлөө шудaргаар тэмцэж чаддаг Монголын улс төрийн хүчнийг дэмжин , Төрийн Засаглалын эрхийг яаралтай тэдэнд өгөх хэрэгтэй . Өөр ямар ч арга байхгүй . ... Энэ цаг үед бүрэн төгс хэмжээнд байж чадахгүй ч С Баяр , Сү Батболд тэргүүтэй МАН ын дэвшилтэт хүчнээс өөр Монгол улсыг зөвөөр удирдаад явчих туршлагатай , чадвартай гол нь эх орноо гэсэн сэтгэлгээтэй улс төрийн хүчин , удирдагч байхгүй гэдгийг маш сайн ойлгох хэрэгтэй . ... Ер нь бүрэн төгс хэмжээнд хаана ч , хэн ч ажиллаж байгаагүй , ажиллах ч боломжгүй гэдгийг анхаарлынхаа гадна орхиж үл болно. ... Дуугарвал дуу нэг , дугтарвал хүч нэг байж чадах гэмээ нь Монголчууд бид энэ цагийн ороо бусгаа , хүнд хэцүү цаг үеийг заавал ч үгүй даван туулж Монгол улсынхаа ирээдүйн сайн сайхныг баталгаажуулж чадах болно. ... Хан Тэнгэрийн хилэнд ардчилсан хужаа луйварчид устан мөхөж тамын гүнд хаягдах болно. ... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
… Ядууралыг аль өнцөгөөс харах вэ. ? … Амьдралын өртөгийг яаж тооцох вэ. ? … Эрх чөлөө гэж юу вэ . ? … Эрх чөлөөний мөн чанар гэж юу вэ. ? … Монголчууд бид Мөнх Тэнгэрээс заяат хөх тамгат ард түмэн . Бидний өвөг дээдэс бид ч мөн ялгаагүй өлсгөлөн гэдгийг мэдэхгүй Алив экологийн сүйрэл цэвэр усгүй байхын зовлонг мэдэхгүй нүүдэлчин Монголчууд . Бидний хоол унд , хэрэглэж буй буй цэвэр ус дэлхий дээрхи хамгийн чанартай гэж болохуйц бүтээгдхүүн . Монгол 2700000 гаад хүн 1569000 н хавтгай дөрвөлжин км нутаг дээр дөрвөн улиралтай дураараа нүүх бэлчээртэй баян тансаг үзэсгэлэнт газар оронд амьдардаг. Ийм ард түмэн Монголчуудаас өөр байхгүй. Бид хаана ч байхгүй нүүдэлчин соёл иргэншилтэй ард түмэн . Нүүдэлчин бид Мөнх Тэнгэрийн хууль , талын хуулийн дагуу шударга үнэнч амьдралаар амьдардаг. Бидэнд энэ бүхэн байсан бид сэтгэлээрээ ч , баялагаараа ч хэнээс илүү амьдарч байсан . Гэвч хужаа та нарт энэ бүхэн байхгүй учраас үргэлж үүнийг биднээс хулуух булаах , дэээрэмдэхийг хүсэж цаг үргэлж хуурч мэхэлж ирсэн . Бао баабарчууд та нарын 1990 ээд оноос хойших бичлэгүүдийг харвал Монгол хүний өөртөө байгаа баялгийг нь аль болохоор устгаж хордуулж үгүй бол ямар ч үнэ цэнэгүй мэт сэтгэгдэл төрүүлэхийг ихэд хичээсэн суртал ухуулгыг их хэмжээгээр хийсэн . Гутлаа ч хийж чадахгүй хэмээн өөртөө итгэх итгэлийг нь унагааж боол сэтгэлгээ бий болгохыг хичээж ирсэн тэр байтугай , Бидний өвөг дээдсийн түүхийг өөрсдийн талд ашигтайгаар бичихийг ихэд хичээсэн . Үнэндээ 8 р Богд мөнгө эрх мэдэлд дуртай завхай хувиа хичээсэн ер нь бол Ц Элбэгдорж шиг хуурамч худалч хүн байсан . Тэр өөрийн гарал үүсэл нь төвд хүн Монгол биш гэдэгтээ ихэд эмзэглэдэг Алтан ургийнханд ихэд дургүй нэгэн байсан . Монголчууд бид Мөнх Tэнгэрээс өгсөн эрх чөлөөг шарын шашны боолчлолоор сольж усанд орох ч эрхгүй , бөөсөө ч алж чаддаггүй дорой нэгэн болж шүтлэгийнхээ боол болж хувирсаны баталгаа сонгодог жишээ нь Богдын шээсэн газрын шороог авч түүнээ амьд рашаан мэт өргөж дээдэлж хадгалдаг байсан . Гэтэл тэр нь тэмбүүгийн нянгаар бохирдсон ялгадас шүү дээ. Тэгвэл өнөөдөр Монголчуудын ихэнх нь ардчилсан хэмээх гоё нэрээр халхавчилсан хужаагийн боол болж хувираад байна. Өнөөдөр Монголчууд хоосон эрх чөлөөний боолууд болоод байна. Ямар эрх чөлөө гээч , … Удирдах удирдуулах ёсоо гээх эрх чөлөө , ах зах хүнээ хүндлэхгүй байхын эрх чөлөө, Авилгал хээл хахуулийг чөлөөтэй өгөх эрх чөлөө , хулгайч хууран мэхлэгч байхын эрх чөлөө , завхай зайдан байхын эрх чөлөө , газар нутгаа харийнханд хоорондоо уралдан байж худалдах эрх чөлөө , Ээж болохгүйн тулд үр хүүхдээ аборт хэмээх аллагаар устгах эрх чөлөө , … тэгээд цааш нь бичвэл энэ жагсаалт дуусахгүй ээ. Ийм л эрх чөлөөний мөн чанар нь Монгол хүнд биш хужаа нарт илүү хэрэгтэй юм . Учир нь бид хоорондоо хэр их сөргөлдөнө тэр хэмжээгээр тэд биднийг илүүтэй эрхшээдэг. Бид хэр их мөнгө хөрөнгийг дээдэлж амин хувиа хичээх үзэлд баригдана тэр хэмжээгээр бидний өөрийн нүүдэлчин соёл иргэншил устаж мөхөж байдаг. Өнөөдөр ядуурал Монголд байгаа юу . ? … Маш их байгаа бүр дэндүү их . Ямар ядуурал вэ . ? … Оюун санааны ядуурал , сэтгэлгээний ядуурал хүн байх утга учир алдагдсаны ядуурал . Энэ ямар аюултай вэ . ? … Мөнгө хөрөнгө дутагдсанаас улс орон үндэстэн мөхдөггүй юм харин хүн байх утга учраа алдаад ирэхэд оюун санаа нь хоосроод ирэхэд сэтгэлгээ нь нялх тугалын бэлчих бэлчээрээс холгүй болж ирэх үед улс орон мөхдөг юм . Ингэж мөхөөхийн тулд Бао баабартангууд нийтлэл нэртэй угаадасаа гэнэн олон түмний тархи руу өөрсдийн мэдээллийн бүхий л хэрэгслээр цутгадаг юм. Ингэж л манкурт боолууд буюу өөрсдийн өвөг дээдсийн талын нүүдэлчдийн оюун ухаанаар бус харийн доншуурчдын үгээр хөдөлдөг мунхагуудын арми бий болдог. Мунхагуудын армийн дайчид 2008 - 7 - 1 нд Монголчууд руугаа дайрсан. Хэний өдөөн хатгалгаагаар гээч 1911 оноос хойших бүх улс төрийн аллагын цаад эзэн болох 8 р Богдын ивээлд орших урвагч шанзав Бадамдоржийн өрөөсөн дугуй ардчилсан хужаа Ц Элбэгдорж түүний хань хамсаатнуудын өдөөн хатгалгаагаар . Үр дүн нь юу болсон бэ Жагсагчид 5 хүнээ мөн л Ц Элбэгдоржийн нууц хөлсний алуурчдад алуулж олонхи нь шоронд орсон . Төрийн цагдаа хамгаалагчид мөн адил зодуулж нүдүүлж бэртэж гэмтэж зарим нь бэртэлийн улмаас хорвоог орхин одож зарим нэг нь Монголын төр Монгол хүн байх эрхээ хамгаалсны төлөө Хятад далд эздийн өмнө шийтгүүлж хоригдохдоо тулж байна . Харин Ц Элбэгдорж ерөнхийлөгч болж , Бат Үүл улсын баатар болж , Бао баабартангууд төрийн шагнал авч Магнай Батзандан нар төрийн болон ардчилалын олон улсын байгууллагад хүчин зүтгэж ардчилсан хэмээх тодотголтой Дорлигжав мэтийн эрхмүүд төрийн албанд шургалж өөсдийгөө мөнгө хөрөнгөөр хучиж хуулийг гууль болгоод Хятадууд хаа сайгүй Монголын баялгийг илээр зөөж хууль бус үйлдэл нь ил цагаандаа гарч тэд хагартлаа баяжиж Монголчуудын олонхи нь хоногын хоолгүй болохдоо тулаад байна. Үүнийг ядуурал мөхөл гэж нэрлэдэг юм . Хэрэв зээ бид өөрсдийн Монгол хүн байх утга учраа ойлгон Мөнх Тэнгэрээ сохроор бус сэтгэлээрээ дээдлэн Түүгээр сургагдсан өвөг дээдсийнхээ бидэнд өвлүүлсэн зөвт амьдрахын ухаан , язгуурын төрт ёсонд суралцаж чадвал эд баялаг элбэг хангалуун байдал одоо ч бидэнд байгаа тэр бүхнээ зөв ёсоор нь эдэлж амьдарч чадах болно. Би Японд анх очоод нэг л зүйлийг ойлгосон бидний Монголчууд ямар их баян ард түмэн бэ. Бид юутай их өргөн дэлгэр сэтгэлтэй юм бэ гэдэг ээ ойлгосон . Харин байх нь нэг хэрэг байгаагаа зөвөөр ойлгон үнэлж хайрлан амьдарч чадах нь өөр хэрэг гэдгийг ойлгосон . Монголчуудаа ухаараач сэхээрээч . ??? … Бусдын худал хуурмаг хоёр санаатай гоё үгэнд бус өөрийн Монгол ахан дүүсийн эрс шулуун хатуу үнэнч сэтгэлтэй холч Монгол ухаанд итгэл хүлээлгэж хэлэх үгийг нь сонсон хүлээж авцгаая. Бидний Монголчууд эвтэй байхдаа хүчтэй байдаг . Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол улсынхаа төлөө хэлбэрэлтгүй чин үнэнч сэтгэлийг барин зүтгэцгээе. Тэгвэл өнөөдрийн зовлон ул болж зөвт хөгжлийн манлайд Монголчууд бид оройлон гарч бусдыгаа тэтгэн дэмжиж зөвийн замаар замнуулахад туслах биш үү. Монгол ахан дүүс та бүхнийгээ хүндэтгэсэн Зориг 2012 oн. …
gehdee Boronii alt erdenes garaad yabsan ni ynen bolohnee!tyynd horogdon ereh haih hereggyi ee!!!ter ikhe yum haa negtee baigaa bolob yy?hemeen synaltaj setgeleeen byy chilee!ingeed orhi!Boron teneg hyn bys?yaj iigeed l gargaj taaraa!gehdee sain nyyzalsan baij taaraa!!!!!!!!Harin Boron yngernd hesee bosgoh yu bolson be?Bosgomoor yum daa!Korostobskiid bosogson yum chini Borond bol bosgobol Mongoliin ard tymen bayarlah l bolno syy dee!!
америкууд % хүртэх сонирхолтой байсан ч гэх шиг юугаа бичээд уран фантазлаад байгаа юм. бароныг ново-д аваачиж байцаагаад бүгдийг нь хэлүүлээд авалгүй яадаг юм. ямар тэнэг хүмүүс байгаа биш.баронд ч үхэхийн хооронд түүнийг хэлэхгүй гэж байх ч хэрэг байгаагүй.
жанрайсэгийг зөөж байгаа нэрээр л зөөсөн гэдэг ш дээ.
Orosuud avaad garchihsan baigaa shuu dee.Yun gene ym be.
Ter macaod zuuchlana geed baigaa nohriig hunii naimaand sejiglej shalgaarai tsagdaa tagnuuliinhaan. Esvel ter novsh hun horloh geed dugaariig ni tavisan ch baij magad. IP dugaaraar ni hooj barih heregtei
... Ирсэн гийчин буцаж , орсон бороо арилдаг . !!! ... Ардчилал Монголд ялж , алив сайн сайхан бүхэн хэрхэн буртаглагдахыг нүдээр үзэн гэрчилж , шударга үнэн алдагдаж , худал хуурмаг ноёлж , архидалт завхайрал газар авч авилгал , хулгай ердийн зүйл болон хувирч, түрийний бөөс мэт хужаанууд Төрийн эхийг зайдагнаж , Түмэн олон зовлонгын далайн зах ирмэгээр зүрх алдан алхацгааж байгаа дүр зурагтай cүүлийн 20 иод жилд Хятад гэж ямаршуу улс орон вэ, ... aрдчилсан хужаа Ц Элбэгдорж гэж хэн бэ , тэр хэний төлөө , юуны төлөө зүтгэдэг вэ , … Шинэчилсэн нэртэй Ардчилсан засгийн газар нь ямар чадвартай вэ , юуг эрхэмлэдэг вэ , … Монголын нийгэм , улс төрийн амьдрал чухам хаашаа залагдаж байнa бэ, … гэх мэт олон асуудaлд ихэнх Монголчууд өөр өөрийн гэсэн бодол , үнэлэмжтэй болсон байгаа гэдэгт эргэлзэхгүй байна . ... Хонины арьс нөмөрсөн чононцор мэт Ардчилсан хужаа , луйварчид , урвагчдын үнэн нүүр царайг мэдэж , ... Тэд 2012 онд хэрхэн АНУ ын хар машинаар Ард түмний саналыг өөрчлөн Монголын Төрийг удирдах эрхийг хууран мэхлэх арга замаар гартаа оруулж авсан гэдэг үнэн түүхийг ойлгох хэмжээнд хүрсэн гэж бодож байна , ... Тэд хэрхэн өөрсдийн хууль бусаар Монголын иргэншил олгосон Хятадууддаа Цахимаар Монголд эзэмшил газартай болгож чаддагыг харж байна , ... Тэд хэрхэн хуурамч хортой эм оруулж зараад Монголын нялх үрсийг хордуулчихаад Эмийн санчийин буруу болгоод өнгөрөөдгийг Монголчууд харж байна , ... Тэд хэрхэн Монголчуудыг бичиг үсэггүй харанхуй ард түмэн болгохын тулд олж авсан оюуны бүх л амжилтыг зориудаар гутааж , үнэн түүхийг нь худал түүхээр орлуулж , Монгол кирилл үсгийг нь адлан , балчир бага хүүхдүүдийн сурах боловсрох ариун газруудыг бурангуй санааг сурталчлагч ном хэвлэлээр дүүргэж байгааг бид харж байна ,... Тэд хэрхэн Улаанбадрах сумыг тэр чигээр нь хүн , мал амьтан амьдрах аргагүй үхмэл газар нутаг болгочихоод жишим ч үгүй бусдыг буруутгаад сууж чаддагыг бүгдээрээ харж байна , ... Тэд хэрхэн Монголын Банк санхүүгийн системийг уналтанд оруулж , байгаа бүх баялгыг хулгайлж дээрэмдэж аваад , Монгол банкны хөрөнгийг цөлмөөд , Монголын ард түмнийг Ардчилсан Их Өрөнд бурантаглуулаад хохь чинь хэмээн даапаалангаа , Валютийн өсөлтийг Улс төржүүлж болохгүй хэмээн улин дуугарч чадаж байгааг бултаараа сонсож байна , ... Тэд хэрхэн Монгол Улсын Тусгаар тогтнол , Бүрэн эрхт ёс зүйг үл хүндэтгэн Ар Монгол хэмээн Харийн эзэмшил дэх муж мэтээр хашгирч , гуугалж , Монголын газар нутагт шунасан сэтгэлээ олонд илчлэхдээ үл айж зовон эрүүл ухаанаа гээж , тэчьядаж, галзууран хийрхэцгээж байгааг хөх тамгат Монголчууд харж байна , сонсож байна, ... Гэвч аливаа бүхэнд хэмжээ хязгаар гэж байдаг бөгөөд ... Хан Тэнгэрийн хилэнд ардчилсан хужаа луйварчид урвагчид устан мөхөж , тамын тамын гүнд хаягдах болно. ... Юу тарина , түүнийгээ хураана . ... Идсэн эрүү хувхайрч , идүүлсэн дов ногоорох болно. ... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
ALT. ONDOR GEGEEN ZANABAZAR TUV AIMGIIN EREDENE SUMIIN NUTAGT KHIIDIIN SARIDAGT ULSIIN NIISLELEE SHIIRLEN KHEDEN JIL AMAR SUUSAN BOLOVCH GALDAN BOSHIGT KHAAN DAKHIN TSEREGLEN IRJ BUI TAGNUULIIN MEDEEGEER SAND MEND DAN BOLON KHOTOLGOO MORITOI AMI TEMSTEN ZUGTAKHDAA ULSIIN ERDENESIIN SAN BOLON KHAANII KHUVIIN ERDENESIIN KHAMTAAR GALTAI BULNAID BULAAD KHY7TADIIN DOLNUURT DYRVEN GARCH 10 GARAN JIL SUUSAN BILEE. KHARIN ERDENESIIG GARDAN BULSAN KHYN NI NAS BOLSON TUL ERGEN IREED ERDENESEE OLJ CHADAAGYI GEDEG.TIIBEES NEEKH UDALGYI BEEJIN KHOTRUU OCHIJ AMIDARCH BAIGAAD MANJIIN KHAAN MON L ENE ERDENESIIN ULMAAS YYREG OGCH SHARAV GEDEG LAMAAR ELEGRYY NI BIIREER DYRYYLJ ALUULSAN BILEE.
бароны алтыг бол аваад гарсан. харин улаан оросууд Монголд орж ирэхийн тулд бароныг зориуд оруулсан. харин бароны цэрэг дотор болон барон өөрөө жинхэнэ цагаантан байсан эсэх эргэлзээтэй шүү.
Улаан оросууд бароныг хөөж оруулав уу, хуйвалдаж оруулав уу?