1220 онд Чанчун бумба Чингис хааны дуудснаар Алтан пайз өвөртлөн түүнтэй уулзахаар 19 туслахаа дагуулан хойт зүгт хөдөлжээ. Бээжин хавьд иртэл Чингис хаан өрнө зүг мордсон тухай сонссон байна.
Хойноос нь нэхэж явсаар 1222 онд Чингис хааныг Хималайн уулын салбар уул болох Хиндү Күш ууланд (одоогийн Афганистан) өргөөлж байхад нь уулзсан гэнэ. Энэ зуур Их хаанд захидал явуулсныг Танд толилуулья.
М.Энхсайхан
“Ши хиа хиэнээс гаралт, Даогийн үнэнч дагагч Чанчун би хол нутгаас хамгийн эрхэм тушаалыг хүлээн авлаа. Далайн эрэг дагуух олон түмэн бүгд авьяас билэгтэй бус гэдгийг би тэмдэглэн хэлье.
Миний энэ бие ертөнцийн үйлд мөхөс бөгөөд Даог бүрэн судлаж гүйцсэнгүй, гэхдээ би олон талаар хичээнгүйлэн оролдсон. Миний нэр алдар хаант улсаар түгэн тархсан ч; миний оюун ухаан энгийн бусад ардаас дээрдэх зүйлгүй.
Би өөрийн дотоод сэтгэл рүү өнгийн харааад өөрөөсөө хэчнээн ичнэ гээч. Миний сэтгэлд нуугдсан бодлыг хэн мэдлээ? Урд өмнө би өмнөд нийслэлээс болон Сүн улсаас хэд хэдэн урилгыг хүлээн авсан ч, хүрч очоогүй ээ.
Харин одоо, Луу ордны (Монгол хааны ордныг нэрлэж байна) эхний дуудлагаар, би бэлэн. Яагаад? Би эзэн хаанд Мөнх тэнгэр эртний цагт ч одоо үед ч үзэгдээгүй эр зориг, мэргэн оюун ухааныг заяасан гэж дуулсан.
Сүр жавхлант гал цогийг тань шударга ёс мөн дагадаг. Хятадын ард түмэн болон харийнхан бүгд эзэн хааны ноёрхолыг хүлээн зөвшөөрлөө. Эхэндээ би ууланд бүгэх, далайд зугтахын (арал руу) алиныг нь шийдэж чадахгүй байсан ч тушаал сөрөхийг зориглосонгүй.
Би цас, мөсийг зориглон гэтэлж эзэн хаан таны өмнө өөрийгөө танилцуулахаар шийдсэн. Миний анхлан дуулсанаар Сүр жавхлант эзэнтэн таны хөсөг Хуан чао ба Фү чаогийн хойд хэсэгт байрлаж байлаа. Харин Иен (Бээжин)-д ирсэний дараагаар их хол, хэдэн мянган бээр явсаныг хэлж мэдэхгүй хол явсаныг олж мэдлээ.
Шуурга тоос дээд тэнгэрийг сүүдэртүүлэн харанхуйлхаа зогсоохгүй юм. Миний бие өтөлж тэнхээгүй болжээ, би энэ урт аян замын чилээг даван туулж чадахгүй гэж эмээх бөгөөд сүр жавхлант таны бараанд хүрч амжихгүй болов уу; хүрсэн ч гэлээ, миний бие ямар ч үйлд нэмэр болохгүй нь.
Түмний хэрэг болон дайны ажиллагаа миний чадварын хүрээнээс халисан зүйлс. Даогийн номлол хүсэл тачаалаа номхотгохыг сургадаг; гэхдээ энэ бол их хүнд даалгавар. Эдгээр учрыг бодолцон, би Ли Чүнлүтэй зөвлөлдөн, сүр жавхлант таныг Иен эсвэл Те хингд (одоогийн Пао ан чао) буцан ирэхийг хүлээе гэж түүнээс гуйлаа.
Харин тэр үүнийг зөвшөөрөөгүй тул, би өөрөө эзэн хаантан таны өмнө хэрэг явдлаа учирлаж байна. Миний бие эзэнтэн таны хүсэл зоригийг гүйцэлдүүлэн, цас мөсийг зориглон гэтлэх эрмэлзэлтэй билээ, иймээс шийдвэрийг (цаашид явах эсвэл хүлээх) заалдахыг хүсэж байна.
Бид дөрвүүлээ нэгэн зэрэг сахил хүртсэн лам нар. Гурав нь мэргэн оюуныг олсон. Харин би ганцаараа надад үл таарах гэгээрсэн хүн гэдэг нэр алдрыг олж авчээ. Миний зүс царай омголтож, бие маань сул дорой болов. Эзэн хаантан таны тушаалыг би хүлээж байна.
1220 оны Гурав дугаар сард (4 сар) бичив. “
Орчуулсан Э.Хонгорзул. The Travels of Ch'ang Ch'un to the West, 1220-1223. by E. Bretschneider (1888)
Сэтгэгдэл0
... Бээжин хужаа М Энхсайхан чи Монголчуудыг элгээрээ хэвтээсэй гэж ихэд хүсэж байгаа биз. 1996 оноос Монголчуудын эд баялаг Монголын алт, валютийг гадагш гарган завшихад ихээхэн үүрэг гүйцэтгэж , Монголын эдийн засаг, аж үйлдвэрийн салбарыг зориуд бодлогоор унагаж олон олон Монголчуудыг ажилгүй амьдралгүй болгон архичин болгох замыг нь шулуутгаж, Хятадын дагавар эдийн засаг, түүхий эдийн бэлтгэн нийлүүлэгч болгоход ихээхэн гол үүрэгтэй оролцсоныг олон хүн сайн санаж байгаа. Өнөөдөр ардчилсан хужаа урвагчид луйварчид та нар нийлж Монголын тусгаар тогтнолыг устгах далд төлөвлөгөөний дагуу Монголын төрийн систем, эдийн засаг , санхүүгийн орчныг зориудаар гажуудуулан ажиллаж байгаа гэдгийг мөн Анхдугаар үндсэн хуулийн өдрийг үл хүндэтгэн ,1911 оны үндэсний эрх чөлөөний хөдөлгөөний үр дүнд үүссэн Хятадын нэг хэсэг Автономит Монгол улс болон Жавзандамба хутагтын үйл ажиллагааг зориудаар дөвийлгөн , 1921 оны Ардын хувьсгалын үнэ цэнийг бууруулах оролдлогоо бүр ил цагаанаар хийж байгааг ард олон бүгд ойлгосон. Монголчуудын агуу хүндэтгэлт удирдагчид болох Их эзэн Чингис хаан , жанжин Д Сүхбаатарын нэрийг өөр хооронд нь харшилдуулан дундаас нь ашиг олох Хятад муу санаагаар аливаад хандаж байгааг Монголчуудын олонхи нь ойлгон ихэд зэвүүцэж байгаа. Өөдгүй хорон муу ардчилсан хужаа урвагчид луйварчид та нар хичнээн Монголчуудын эсрэг хорон муу зүйл хийсэн ч Монголчууд Хан Тэнгэрийн ивээлээр энэ бүхнийг даван туулах болно. Идсэн эрүү хувхайрч идүүлсэн бут ногоордогын адил Ардчилсан хужаа урвагчид луйварчид та нар устан мөхөж , Монголчууд өндийн босох болно. … Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
энэ одоо эрүүл хүн мөн үү? энхсайхан юм бичихлээр хамгийн түрүүнд хамаг хараалынхаа үгийг урсгачих юм. тийм эх орноо гэсэн сэтгэлтэй юм бол илүү ихийг бүтээгээд бусдыг дагуулалдаа.
sonin hukhur ve chi zorig geed baigaa balai
Э.Хонгорзулд баярлалаа.Дахин дахин ийм сайхан мэдээлэлүүд өгч байгаарай. Одоо чинь хэрүүл хараал атаа жөтөөнөөс өөр юм үзэгдэхээ больж. Бүр зарим нь түүнээсээ кайф авдаг болсон шиг байна. Нэг юмнаас кайф авдаг болчвол түүндээ донтох өвчин тусдаг,яг архи, тамхи, электрон тоглоом шиг тэгээд дасал болчхоод өөр юм үзэхээр уур нь хүрдэг болсон юм шиг байна.Түүнийг үл тоо.Тэнэг хүн хүний биеийг эзэмшихийг хүсдэг, ухаантай хүн сэтгэлийг нь эзэмшихийг хүсдэг юм.
нийгэмд ийм зориг мэтийн мэдрэл солиотой нехед давамгайлдаг болсон нь нэн харамсалтай. хуучин нийгэмд ийм хумуус Шар хаданд хэвтдэг байлаа . хэт ардчилал нийгмийн хог шавхрууд ингэж солиорох боломжийг олгож байна
ene zorig geed teneg mal temee geheer yamaa geed shal oor yum bicheed yawaad ogno. Yasan hiih ajilgui nohor geheeree ingeed yum bicheed suujiidiimbe. shar hadnii hurtsiin tasag eswel laptop toi boltsiimu
Zotig nert zolbin nohoduud mon ih olon boljee. Edgeeriig ene Elbegdorjtonguud bariad hotiod uhaaruulj daanch chadahgui bizdee.
Ih hunii mergen uhaan shingesen, daruuhan saihan zahidliig tanilcuulsan tand mash ih bayarlalaa! adzil uils zini dandaa butemdztei sain baih boltugai!
САВААГҮЙ НОХОЙ САР НАРАНД ХУЦНА ГЭЖ. УХААН БОЛОВСРОЛТОЙ ХҮНЭЭС ЮМ СОНСОЖ СУРМААР БАЙНА ШҮҮ.
Эхний нөхөр баахан чалчаа үгтэй, эрдэм боловсрол дорой, эх орон энээ тэрээ гэж элэг, зүрхээ доргитол цохихоос хэтэрдэггүй, хий судлалын өвчин нь нэлээд лавширсан, юм хийж бүтээдэг, сэтгэдэг хүнийг үзэн ядагч ядуухан нэгэн байна. Өнөөгийн ихэнх барлагуудын төрх ерөнхийдөө нэг иймэрхүү байгаа. Харин жилээс жилд энэ байдал бага зэрэг засрах талруугаа явж байгаа нь сайн хэрэг. Ерөнхий соёлын түвшинг дээшлүүлж байж л хүн амын доторхи харгис, бүдүүлэг, бурангуй ёсыг бааснана.
Saihan heljee.
Сайн байцгаана уу? Бусдын газар орон нутаг, өрөөлийн хэлээр үлдээгдэн хадгалагдсан Шастир Үүх Түүхийгээ боломж чинээгээрээ олж харсан олохыхоо хирээр Монгол хэлэндээ хөрвүүлж Монголдоо, Монголчууддаа хэл хүргэх шиг сайхан юм гэж юу байхавдээ. Сайхан л санагдаж байна, хэхэхэ.
Orchuulagchid bayar hurgie... Urgejleliig n huleen suuya
олохынхоо
saikhan yum unshlaa, bayarlalaa.
Соёлын жинчин - эрхэм орчуулагчийн үр буян тань үргэлж дэлгэрч явах болтугай.
бусдыг үгэн илдээр булдаг дээрх хүн өөрөөл бээжин хавнаас дор амьтан байна энхсайхан бол монгол төрд хэрэгтэйл зайран шүүдээ хүтүүсээ амьддаа биенээ хайрла
Hyatadad ch gesen sain hun bui.gehdee hyatad n hyataddaa Mongol n mongoldoo l amidraval zugeer umuu
Chi tegeed hujaadaa ochij amidraach, end Mongolchuud oorsdiin tuuhee omogshin yariltsaj bn umhi hujaa min...
энэ их эвтэйхэн ойлгомжтой орчуулжээ. Хаанаас явуулсан гэсэн захиа нь жаахан түг таг гээд байсан.
Saihan orchuulsan baina! Chinggis khaan maani erdemtei nomtoi humuusiig hundelj, tednii oyu uhaanaar uls oron on udaan jil orshin togtnohiig olj harj ee, uunii ach tusaar bid odii hurtel orshin togtnoj baigaa biz ee
yamar gomo yum bichidiin be
Saihan orchuulga bolson bain, Mongol tumnii oyunii melmii bat orshig!!! Oyunlag huniig Ezen Chinggis Khaan taalj, deedelj bsanii neg gerch um da...