Монголоос гадаадын улс оронд албан ёсны бүртгэлтэй 130000 хүн ажиллаж амьдарч, сурч боловсорч байна. “Хар”-аар амьдарч байгааг нь нэмбэл нийслэлд дахиад нэг дүүрэг нэмээд байгуулчихаар тооны монгол үндэстэн амьдралаа “цэцэглүүлэхээр” хүний нутгийг зорьжээ.
Саяхан даа, хилийн чанад нь хаалттай, харийн хэлэнд харанхуй байсан монголчууд одоо бол хүссэн улсдаа хэдхэн цагийн дотор оччихдог, чадвартай, зорилготой нэг нь эх орныхоо нэрийг өндөрт өргөөд нэр цэвэр, мөр бүтэн явж байна. Харин өөр нэг хэсэг нь амар хялбараар амьдралаа залгуулчих гэсэн ахархан бодолд ээрэгдэн эх орныхоо нэрийг сэвтээж явна.
13 ОРОНД 99 ХҮН ЭРХ ЧӨЛӨӨГӨӨ ХАСУУЛЖЭЭ
2016 оны эхний есөн сарын байдлаар 246 хүн гэмт хэрэгт холбогдсоноос хамгийн олон нь БНХАУ-д хамаарагдаж байна. Тус улсад манай улсын 145 хүн гэмт хэрэгт холбогдсон бол Солонгост 16, ОХУ-д 11, Сингапурт 33, Хонконгод 14, Тайваньд найм, Туркэд дөрвөн хүн саатуулагдсаныг Гадаад харилцааны яамны Консулын газраас мэдээлэв. Тэднээс 13 улсад 99 хүн тэгвэл шүүхийн шийдвэр сонсч эрх чөлөөгөө хасуулжээ.
Монголчуудын холбогдсон гэмт хэргийн төрлөөр нь ангилж үзвэл хулгайн хэрэг тэргүүлж, танхай, хар тамхитай холбоотой гэмт хэрэг удаалж байна. Хилийн чанадад гэмт хэрэгт холбогдсон, ял сонссон монгол хүмүүсийн хамгийн их хувь нь өмнөд хөршид байгаа юм. Тэр дундаа дэлхий дахинаа аюулын харанга дэлдээд буй хар тамхины хууль бус наймаанд оролцож, мансууруулах бодис хилээр нэвтрүүлэхийг завдаад Хятадын талд саатуулагджээ. Энэ төрлийн хэрэгт хамгийн өндөр ял шийтгэл оногдуулдаг орны нэг бол БНХАУ. Хонконгод гэхэд 13 монгол хүн ял эдэлж байгаагаас зургаа нь хар тамхины хэрэгтэй. Тэд бүгд 11-15 жилийн ял сонссон тухай мэдээллийг Хууль зүй, дотоод хэргийн яамнаас танилцуулав.
ХЯТАДАД ХАР ТАМХИ, СОЛОНГОСТ ХУЛГАЙ...
Манайхны мандаасан хэрэг өмнөд хөршийнхнөөс дутахааргүй аюул дагуулж байгаа нь БНСУ. Монголчууд Солонгост хулгайчаараа “алдартай”. Солонгост очоод өөрийгөө монгол хүн гэж танилцуулахаас ичдэг гэж ярих хүмүүс ч бий. Зарим худалдааны төв нь “Монголчуудад үйлчлэхгүй” гэсэн хаягтай ч байдаг гэнэ лээ. Зарим жишээг авбал, өнгөрсөн оны наймдугаар сард Солонгос улсын Сөүл хотын Курү дүүргийн цагдаагийн газар тус улсад аялал жуулчлалын визээр зорчиж байсан монгол эгч дүүсийг саатуулсан юм. 32, 36 настай эгч дүүс худалдааны төвөөс дохиоллын систем мэдрэхгүй цүнх ашиглаж найман удаагийн үйлдлээр таван сая 620 мянган воны хувцас, гутал, эд зүйлс хулгайлсан тухай Солонгосын хэвлэлүүдээр цацагдаж байв.
Тэгвэл хэдхэн хоногийн өмнө тус улсын Кёнги дүүргийн Кимпо хотын цагдаагийн газраас Монгол Улсын иргэн А, В, Г нарт эрүүгийн хэрэг үүсгэсэн тухай мэдэгдэж орхилоо. Тэднийг хоёрдогч түүхий эд цуглуулдаг хоёр компаниас 68 сая вон буюу монгол мөнгөөр 115 сая төгрөгөөр үнэлэгдэх хөнгөн цагаан, цахилгааны утас, автомашины хуучин эд анги хулгайсан гэв. Ингээд үргэлжлүүлбэл монголчуудын холбогдсон гэмт хэргийн дараалал уртаар үргэлжилнэ. Хулгайн гэмт хэрэг зөвхөн Солонгост бус бусад улсад ч бүртгэгддэг тухай албаныхан хэлж байгаа юм. Танхай, санамсаргүйгээр хүний амь хөнөөх зэргээр гэмт хэргийн бусад төрөл ч хилийн чанадад “арвижиж” байна.
МОНГОЛЧУУДЫН БАЛАГ ЗӨВХӨН ГАДААДАД Ч БИШ
Бусдын хөдөлмөрийг мөлжиж, хулгай зэлгий, дээрэм тонуулаар амьдардаг сэтгэлгээ манай улсад бүр гаарсан. Одоо бүр эх орондоо гадны иргэд рүү халдаж, амь насыг нь хохироодог боллоо. Ийм аймшигт хэргийг тал шигээ сэтгэлтэй, гүндүүгүй монгол зантай гэгддэг хөдөөнийхөн үйлдэх болсон нь бүр цочмоор явдал болов. Английн нэртэй уулчныг Архангайд аяллаар явахад нь нутгийн залуу шунахайн сэдлээр амийг нь хөнөөсөн хэрэг өнгөрсөн сарын 31-нд гарав.
Өнгөрсөн жил гэхэд Баянгол дүүрэгт залуус бүлэглэн БНХАУ-ын иргэнийг зэрлэгээр хөнөөж, мөнгийг нь авч одсон балмад хэрэг гарсан. Ийм байдлаар бид гадаадад ч, дотооддоо ч гадныханд халтай загнаж, гадны урсгалыг Монголоос дайжуулж байна. Зөвхөн энэ оны есөн сарын байдлаар 96 гадаад иргэн Монгол Улсад гэмт хэргийн хохирогч болжээ. Үүнээс хамгийн олон нь БНХАУ-ын 34, Солонгосын 16, ОХУ-ын 12, Вьетнам найм, АНУ-ын тав, Францын гурван иргэн хохирч, нийт 20 улсын иргэний эрх чөлөө, эд хөрөнгөд халдсан байх юм, монголчууд.
ДОЛООН УЛСТАЙ ЯЛТАН ШИЛЖҮҮЛЭХ ГЭРЭЭТЭЙ
Хэдийгээр гэмт хэрэгт холбогдсон ч хүний хууль ёсны эрх ашгийг хамгаалж, гадаадын улсад Монгол Улсын иргэний холбогдсон хэргийн шийдвэрлэлт шударга явагдаж байгаа эсэх, бүр цаашлаад ялыг нь эх оронд нь эдлүүлэх асуудлыг холбогдох албад анхаарах ёстой. “Монгол Улсын иргэд гэмт хэрэгт холбогдсон, эсвэл хохирогч болсон аль ч тохиолдолд Гадаад харилцааны яам, Консулын газар, гадаад дахь Монголын Элчин сайдын яамдууд шуурхай ажилладаг. Монголчуудыг гадаадад гэмт хэрэг зөрчилд холбогдох явдлыг бууруулах талаар байнгын ажиллагаатай явж ирсэн. Цаашид ч энэ асуудлыг тэглэхийг төлөө ажиллаж байна” хэмээн Гадаад харилцааны яамны Консулын газрын захирал Я.Ариунболд ярьсан юм.
Энэ ч үүднээс манай улс хэд, хэдэн улстай ялтан шилжүүлэх гэрээ байгуулж, зарим улс оронтой хэлэлцээрийн төвшинд явж байгааг Хууль зүй, дотоод хэргийн яамныхан тодотгож байна. Гэрээ байгуулагдсан улсуудаас монгол иргэд эх орондоо ирж ялаа үргэлжлүүлэн эдэлж байгаа бол Монголд ял эдэлж байсан гадаад иргэдийг ч нутаг руу нь буцаасан тохиолдол бий.
Одоогоор манай улс БНХАУ, Хонконг, ОХУ, Солонгос, Канад, Польш, Куба, Турк зэрэг улстай ялтан шилжүүлэх гэрээтэй. Мөн Ялтан шилжүүлэх тухай Европын зөвлөлийн конвенцийн гишүүн орон АНУ, Швед улстай энэ талын харилцаатай бол Казакстан улстай гэрээ байгуулах шатанд явж байгаа ажээ.
Б.Энхзаяа
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
Сэтгэгдэл0
Ялтан шилжүүлэх гэрээ их чухал гэж үү? Ялтан бол хаана ч ялтан шүү дээ. Хэрэг хийсэн газрынхаа аягаар ялаа эдлэхэд болохгүй юм юу байна.Гэмт хэргийг үзэх баримтлал ихэнх оронд ижил байх байлгүй дээ.Яланд унахгүй байх хүмүүжлийг бий болгох чухал. Зарим нь ч тийм хүмүүжлийг яавч авахгүй төрөлхийн өгөгдхүүнтэй байдаг юм билээ. Тэднийг харин эртхэн нийгмээс тусгаарлах хэрэгтэй . Энэ амар зүйл биш. Элит үнэдэстэн байя гэвэл үүнд анхаарахаас өөр аргагүй. Муугийн үр олон болбол яваандаа үндэстэн мөхөл рүүгээ уруудах болно. Мөхсөн смоёл иргэншлийн жишээ олон шүү дээ. Шалтгааныг ухварлан ойлгож чадвал зөв гарцыг олох болно
13 зуунд монголд аялсан карпини монголчууд хүний юмыг ер байлгахгүй авч байж салдаг гэдгийг гайхсан байдаг
Гадаадын дэлгүүрээс хулгай хийж амьдардаг монголчуудыг тусгай ажиллагаа явуулж баривчилж ирмээр бн. Зарим хулгайч монголчууд амьдардаг хотын дэлгүүрээр монгол хүн ороод ирэнгүүт худалдагч болон бусад ажилчидын царай нь барайгаад, дагаж яваад ажиглаад л хачин болчихсон бн лээ. Шууд л хулгайч ороод ирлээ гэж харж байна. Хичнээн эвгүй гээч. Зүгээр байгаа бусдыгаа алж байгаа бхгүй юу. Улсын нэрийг бузарлаж бн. удахгүй монгол хүнд үйлчлэхгүй гэж бичиг наах нь. Гадаадад байгаа хулгайч хүмүүсийг эр эмгүй барьж ирэх зайлшгүй шаардлагатай байна. Шоронд хийгээд Буян жагаагийн үйлдвэрт албадан хөдөлмөр хийлгэх хэрэгтэй.
zuw shv demjij bn zarim uyd delguur orj yum hudaldaj awah gehleer unheer hetsuu boltson delguuruud bdag suuldee uuruu jinhen hulgaich yum shig sanagddag shu mongol gehleer hulgaich gesen paiztai yowj bga med boldog
yag zuw, bas arai l ulsin ner hundiig unagaj bg shv baliar hulgaichuud
Japand ch mgl hulgaicharaa aldartai. Eruni japan tsagdaa nard mgliin hugshin zaluu er emgui hulgaich gesen oilgolt bandar. Japand mglchuud sumo hulgaichaar NO.1。
Баячууд нь Монголдоо хулгай хийнэ,ядуучууд нь гадаадад хулгай хийнэ.
Дээдэс нь Монголоо хулгайлж гадаадынханд бөөнөөр болон жижиглэнгээр худалдана, доодос нь гадаадын дэлгүүрийн лангууг цөлмөж, монголчууддаа бөөнөөр болон жижиглэнгээр зарна. Миний эх орон хулгайч нарын эх орон.
Mongol omogshil oo gej hooson tolgoitoi zalhuu ataarhuu , erguu malnuud
Төрийн томчууд нь улсын хөрөнгөнөөс хулгайлж гадаадад нууц данс гэгддэг оффершт мөнгөө хадгалуулж нэр төрөө сэвтээж байхад харьд байгаа зарим нь хулгай хийж монголоо гутааж байх юм. Хуулийн дор адилхан л хариуцлага хүлээлгэдэг болгох хэрэгтэй бна мөхөж буй хуулийнхаан, сэргэх болоогүй юу?
Hilee haagaad humuusee Hoid Solongos shig hashaad baisan baih ni hen hendee olziitoi hereg baij
Har tamhiar yah ni ve?Muu bolgond durlaj baih yum
Томчууд нь өөрсдийгөө хятад гээд бүртгүүлээд их хэмжээний авилгалаа нууж байхад жирийн ард иймэрхүү л байна даа хөөрхий. Баярцогтыг шалгах нь битгий хэл Элбэгээ жаахан хүүхэд юмаа гээсэн юм шиг л яриад байсан биздээ
Mongol uls yadaj hoit solongos shig uls bolson yaamai da.
frantsad bhkuun bhda, frankts dahi mongolchuud ch ih hulgai hdg um bnle de
Францад байдаг монголчууд хулгайгаараа л амьдардаг. Монгол руу үнэртэй ус, будаг шунх чемодан, чемоданаар явуулж зардаг
ERONHIILOGCHOOSOO EHLEED BUGD HULGAICH BAIJ HEN HENIIGEE HELEH GESEN YUM BE HUZVAA
Mongolchyydiig ene baidald hyrgesen yiliin yndes ni ardchilal gej hii dongodsonii yndes men!!!ene terd ajillasan odoo ch baigaa Elbegdorjoos ehlees muusain abilgagch naraas ehleed Mongoliig maani muuhai haragdyylaj mengenees eer yuch bodohgyi boltol ene 26 jiliin tyrsid haragdyyllaa!!!aldart abilgagch naraan siitgehgyi bol ene baidal daamjirsaar l baih bolno!hyn chanargyi mengenees eer yhaangyi bolson erebdeltei Mongol ene baidalaaraa bol gazariin hersnees archigdana syy!!!zaluu ye ni zeb dygnelt hiij chaasid yabah chyhal bna!
Улс торийн томчуудын бодлогыг оорчлуулж Монголдоо энгийн Ард тумнийхээ амьдралыг эрс дээшлуулэхээс нааш энэ гадаад дотоодоор олон хулгайч царайлж яваад байгаа цуваа хэзээч зогсохгуй!
bi ug n'ih judagtai l daa getel naiz nar maani hulgailaad zarj baigaag n'medseer baij avaad l aav eejiigee daguulj ochood butsahad n; uldsen heddee beleg bolgoj songuulaad l ...uruvdultei ch emegneltei amidral shuu, bi baihgui l bol hunees avahiig boddoggui, heleed naiz nar maani yu gedeg geech bi yamar hulgailsan bish gedeg aimaar yaah ve bi naiz baihaa bolih uu
Tantai sanal neg bn
Chingis iin altan urgiihan tord dahin garch mongoliig manduulnaa
yher hulgai hiilguigeer tegeed iaj amidrah ium be. tord garsnuud ni bugd hulgaich luivarchid. tumen olon ni guilgachin. araihiij odor honogiig ongoroono. gants hiij chaddag ajil ni mongolchuudiin huvid hulgai luivar deerem. heden zuunii tursh shar huvalzuudad munharch hariinhantai niilsen har huvalzuuddaa soruulsan maluud. ooroor iaj amidar geed baigaa ium be. hulgaich mongoliin tuhai bichij iariagui uls oron odoo barag baihgui biz dee
Хулгайчгүй Монгол хөдөлгөөн яагаад чимээгүй болчихвоо
Бид хулгай хийхгүй бол энэ дэлхийд өөр хэн хулгай хийх юм.
Хүмүүсээ жигд сайхан амьдруулах хэрэгтэй Тэгсэн цагт хулгай байхгүй болно
Хоцрогдол гэдэг ноцтой амь бөхтэй зүйл юмдаа. Хулгай худал мухар сүсэг зүйл бүрээр ялгаварлан гадуурхах, хар амиа хоохойлох нэг чигт хандлагатай, орчин тойрноо мэдрэх хэвшилгүй хүнийг хүн гэж тоодоггүй бүдүүлэг, байгаль дэлхийг хайрлан дээлэх хүмүүжилгүй залхуу дээрэнгүй атлаа аймхай бярхуу атлаа гуйлгачин шунахай атлаа залхуу биеээ хэт магтаж пээдийсэн зусарч дандаал шагнал цол урамшуулал магтаал худал хоосон алдар нэр хөөсөн, духанд нь туурай элгэнд нь эвэр ургасан ганц нэгхэн хүн байна шүү. Ертөнцийн шившиг болж дууслаадоо. Коммунизмыг бүү магт бүү хараа, ардчиллыг бүү магт бүү хараа. Аль аль нь хулгайч худалчид таарахгүй тогтолцоо. Бүх шатны төсвийн байгууллага өөрийн худалч хулгайч нарын хүчээр төсвөө бүрдүүлдэг, баригдсаныг нь хорьдог төлөвлөгөөгөө биелүүлж баригдаагүйг нь шагнадаг болмоор юм. Найр наадмын төлөвлөгөө баталж татвар авдаг, нууж хийсэн наадмаас бүр их татвар авдаг болох хэрэгтэй. Намуудын хөрөнгийг хурааж 0-с эхлүүлэн дан ганц гишүүдийхээ татвараар оршин тогтнож үйл ажиллагаа явууах. Албан тушаалыг шууд үнэлж зарах гэх мэт. Өөрөөр хэлбэл чаддаг юмдаа түшиглэж хөгжих. Хүнийг хүн гэж үздэггүй бусдын эрх ашгийг үл тоодог хүмүүжилтэй хүмүүс ардчилал байгуулна гэдэг бол үлгэр. Юу ч хийж бүтээж чаддаггүй хүмүүс капитализм байгуулна гэж үлгэр. Ядуу даржин зэвсэггүй хар масс пролетариуд дэлхийн хөрөнгөтнүүдийн гэдсийг хагална гэдэг үлгэр. Хүрз хийж чаддагүй улс ашигт малтмалаар баяжина гэж үлгэр. Эцсийн эцэст энэ олон муу бүхний шалтгаан нь худал хулгай нүгэл болон залхуурлын үр дагавар болсон мухар сүсэг гуйлга хий хоосон мөрөөдөл зүүд. АН ардчиллын тухай дуугарч хэрэггүй, МА(Х)Н 1921-1990 оны хооронд хамаарах зүйлийг дурсаж ч хэрэггүй. Монголчууд Чингис хааны тухай бүү хэл Ч үсгээр эхэлсэн үг хэлж хэрэггүй. Ёоооо жаахан тайвширч байна.