Хазара гэж би урьд нь мэддэг, сонсож л байсан л даа, гэхдээ нэг их анхаарч сонирхолгүй л явж. Харин хоёр жилийн өмнө ажил дээр болсон нэгэн явдал надад Хазара хэмээх энэхүү өвөрмөц хувь заяатай хүмүүсийн талаар илүүтэйгээр сонирхох эрмэлзлэл төрүүлсэн юм. Би нэгэн технологийн компанид шинээр ажилд орж, надтай хамт зэрэг шахуу бас нэгэн Афганистан гаралтай залуу ч тус компанд ажилд оров. 14 настайдаа дайн дажинтай Афган орноос гэр бүлийн хамт дайжин гарч Америкт ирж суурьшсан энэ залууг Дауд (Daoud) гэх бөгөөд 1.86 метр орчим өндөртэй, бухан эрээн нүдтэй, үс сахал болсон “сүрлэг” эр байв. Даудын аав нь 1970-80 оны Афганистаны засгийн газрын нэгэн сайд байж байгаад Зөвлөлтийн цэрэг Афганистанд орж ирэх үед Америкт дүрвэн гарч ирсэн гэнэ. Афганистаны хүн амын ихэнхийг эзэлдэг гэх Паштүн (Pushtun, Pashtun, Pakhtun гэж өөр өөрөөр дууддаг аж) гаралтай энэ эр надтай танилцаад: “Өө, чи бол яг л Хазара байна” гээд, ер нь Хазара болон Монголчууд бол нэг л хүмүүс шүү дээ гэж надад ойлгуулхыг хичээж байсан юм. Үнэндээ түүний хувьд Хазара болан Монголын талаар онцгойлон сонирхох, энэ талаар мэдлэгтэй байх нухацтай шалтгаан байсныг би сүүлд нь ойлгосон юм. Тэгээд ч Хазара болон Монголчуудын гарал үүслийн талаар түүний хэлсэн нь үнэхээр тийм ч хол зөрөөтэй үг биш бололтой.
Хачирхалтай нь, тэр намайг Монгол гэж мэдсэнээсээ хойш надтай нэг л үл тоомсорлосон шинжтэй харьцаад байх шиг надад санагдаад байв. Мэдээж түүний энэ хандлага миний сониуч занг зүй ёсоор татаж байв. Хазара хүмүүсийн талаархи мэдэх бага зэрэг мэдлэгтээ түшиглэн би түүнтэй зарим үед яриа дэлгэж бага багаар Паштүн Хазара гэх хоёр өөр үндэстнүүдийн зөрчлийг яриулж аль болох их зүйлийг мэдэхийг оролддог байв. Тэрвээр Монголын талаар санаанд оромгүй их мэдлэгтэй ялангуяа Монголын түүхийг ихэд сонирхон судалдаг нэгэн байв. Нэгэн удаа шинээр хэвлэгдээд удаагүй байсан Жак Вэдэрфордын “Genghis Khan and the Making of the Modern World” ном түүний ширээн дээр байхыг би харсан юм. Түүний хувьд Монголчууд түүхэнд хэн байсан нь сонирхолтой гэвч одоо хэн байгаа нь илүү ач холбогдолтой байсан байж ч болох. Ямартай ч бидний хувийн харьцаа тийм ч найрсаг биш байв. Уг нь нэг их сүртэй биш л дээ түүний зүгээс “чи өнөөдөр яасан их гангараа вэ” ч гэх юмуу, тийм нэг ажлын байранд үл зохицолдох сул үг хэлэх, эсвэл асуусан асуултанд үл тоомсорлосон маягаар хандах хандлага гаргаад байх шиг санагдаад байв. Ер нь ажил дээр хаа нэг иймэрхүү зүйл байж л байдаг. Тэгээд ч үл шалих асуудлыг тэгэсгээд тоомсорлолгүй өнгөрөөж болох. Миний хувьд түүнтэй байнга харьцаад байх шаардлага байгаагүй. Гэвч гол нь түүний зүгээс надад иймэрхүү төдийлөн үл тоомсорлосон байдлаар хандах харьцааны үндэс шалтгаан нь ердөө би Монгол (Хазара) хүн байсанд байна уу? Чухам энэ л асуудал надад нэг жаахан “юм” бодогдуулаад байв. Ажилд ороод удаагүй байтал зохион байгуулалтын өөрчлөлт хийгдэж ажил үүргийн хувьд Дауд надаас зарим талаар хамааралтай болов.
Мань хүн үнэндээ ажил мэргэжлийн хувьд тийм ч гаргууд нэгэн байсангүй, тиймээс ч манай босс түүний ажилд тийм ч сэтгэл ханамжтай байдаггүй байсан нь түүний гол дутагдал байсан юм. Хэдийгээр би хүнд муугаар хандья гэж боддоггүй түгээмэл, Монгол “тэнэгдүү” зантай нэгэн боловч, энэ удаа би түүний бүдүүлэг авир, шалихгүй ихэмсэг занг нь өөгшүүлэхгүй байхаар шийдэж над руу ирсэн Даудын ажлуудыг голж буцаан босс-доо давхар сс-дэн и-мэйл явуулж мэдэгддэг болов. Гэхдээ би үүнд мэргэжлийн үүднээс хандсан, өөрөөр хэлбэл Даудын ажилд мэргэжлийн чангахан шаардлага тавьснаас бус хүний хөдөлмөрийг үгүйсгэсэн хэрэг бус, тийм боломж ч угаасаа мэргэжлийн орчинд үгүй юм. Мань хүн ч даргаас хэд, хэдэн удаа банга хүртэж эвгүй байдалд орсон бөгөөд би ч завшааныг ашиглаж нэг удаа түүний өрөөнд нь орж хаалгыг нь хааж байгаад “чи жаахан аятайхан байгаарай” гэж хэлээд ажил төрлийнх нь талаар ч, бас хувийн харьцааных нь талаар ч түүнд сануулга өгсөн юм. Ямартай ч тэрвээр бид Афганистанд биш Америкт байна, тэр Афганистаны Хазара биш харин Монгол хүнтэй харьцаж байна гэдгийг сайтар ойлгосон гэдэг нь тун эелдэг болон өөрчлөгдсэн түүний харьцаанаас тод харагдаж байсан юм.
Өнгөц харахад бид хоёрын харьцааны энэ асуудал ажил дээрээ таардаггүй хоёр нөхөрийн зөрчилдөөн мэт боловч үнэндээ тийм биш, нэлээд гүн гүнзгий агуулгатай, Паштүн Хазара хэмээх хоёр үндэстний гүнзгий зөрчилдөөний нэг хувилбар байсныг би тэхэд мэдэж билээ. 1890 он орчмоос Хазара үндэстнүүд Афганистаны засгийн эрхийг барих Паштүнүүдэд бүх эрх мэдлээ алдан боолчлогдсон бөгөөд, өнөөг хүртэлх 110 гаруй жилийн турш дарлал, доромжлол, харгислалын дор хоморголон устгах аймшигт бодлогод өртсөөр иржээ. 21-дүгээр зуун, 2008 он гэх өнөө үед ч ихэнх Хазара нарын хувьд өнөөгийн нийгмийн “боолын” гэж болох хөдөлмөр эрхлэн амь зогоох нь сонголтгүй, ганцхан хувь заяа байсаар ирсэн юм. Тиймээс ч Паштүн Хазара нарын хооронд зөвхөн “эзэн, албат” – ын харьцаа л байдаг аж. Ингээд бодохоор Афганистан дахь Хазара нарын бодит байдал ямар байгаа бол гэж бодогддог байв. Хэдийгээр Америкт багаасаа өсч барууны боловсрол олсон боловч Дауд яг л тэр Афган сэтэгэхүйнийхээ өнгө аясыг энд Монгол хүн надад гаргах гэсэн нь үнэхээр тэнэгдүү оролдлого бөгөөд үүнийг тэдний зүгээс Хазара хүмүүсийг хэрхэн үздэгийн илрэл гэж үзэж болно. Бодвол тэдний хувьд Хазара (Монгол) хүн л харах юм бол ингэж үл тоомсорлон харьцах нь зүгээр л “сураар боож болдоггүй сурсан зан” байсан байх л даа. Харин энэ удаа Даудын аз дутхад түүнтэй таарсан Хазара нь нэн зөрүүд мугуйд нэгэн Монгол байсан ба Монгол хүн өөрийг нь үл хүндэлсэн асуудлыг зүгээр нэг анзаараагүй мэтээр өнгөрөөдөггүй юм байна гэдгийг тэр ойлгосон юм.
Ингээд би энэ нийтлэлийнхээ үндсэн агуулга болох Хазара хэмээх өвөрмөц бас өрөвдөлтэй хувь заяатай ард түмний талаар товчхон өгүүлье. Олны дундах хамгийн түгээмэл ойлголтоор бол Афганистаны төвөөр нутагтай Хазара хэмээх энэхүү Ази төрхтэй хүмүүс нь манай эзэн Чингэс хааны байлдан дагуулалтын үеэр дундад Ази, Перст (Иран) үлдсэн Монгол гаралтай хүмүүс ажээ. Эдгээр хүмүүсийн талаар барууны эрдэмтэд 19-р зууны дундаас бага зэрэг судалж байсныг эс тооцвол дорвитой судалгаа хийгдээгүй бөгөөд энэ нь харьцангуй цөөн тоотой, улс төр эдийн засгийн хувьд нэн хавчигдмал байдалтай оршин тогтож буй эдгээр хүмүүсийг үл хайхрах, тэднийг бусдын нүднээс далд байлгах, түүх гарал үүслийг нь мартагнуулах гэсэн улс төрийн зорилготой Афганистаны засгийн газар, эрх баригчидын цэгц нягт, төлөвлөгөөт бодлогын үр дүн юм. Дундад ази, ойрх дорнодын бүс нутгийн хүн амын түгээмэл хэв шинж болсон өндөрдүү хамар, бухан эрээн нүд, үс сахал болсон нөхдүүдээс Монголжуу дүр төрхөөрөө эрс ялгарах Хазара нарын гарал үүслийн талаарх судалгаа нь үндсэндээ хоёр чигийг заадаг аж.
Үүнд: 1. Хазара нар нь 13-р зууны эзэн Чингис хааны байлдан дагуулалтын үеэс үлдсэн цэргүүдийн удам. Хазара хэмээх үг нь Мянга гэсэн Перс үг бөгөөд энэ нь Монголын армиас тухайн үеийн Хорезмийн нутагт үлдсэн Мянгат цэргийн нэгж гэж тайлбарлажээ. Ихэнх судлаачидын үзэж буйгаар Хазара нь Монгол болоод Түрэг угсааны хүмүүс аж.
2. Одоогоос 2000 гаруй жилийн өмнө одоогийн Афганистаны нутагт Буддын шашинтай Ази дүр төрхтэй хүмүүсийн Кушан хэмээх гүрэн оршин тогтнож байсан бөгөөд эдгээр хүмүүсийн удам угсаа нь 13-дугаар зуунд Монголын байлдан дагуулагчидын эсрэг тулалдаж ялагдан улмаар Монголчуудтай холилдон Хазара үндэстнийг бий болгосон. Дашрамд дурдахад, 2001 онд Афганистаны Бамьяанд талибанууд 2000 жилийн настай гэгдэх дэлхийн хамгийн том Будда хөшөөг их буугаар буудан устгасан бөгөөд учир нь энэ хөшөө Хазара хүний гадаад төрхтэй төстэй байснаас болсон гэдэг. Юутай ч гэлээ өөрсдийн гарал угсаагаа заахдаа энэ онолыг баримтлах нь Хазара нарт эрх зүйн хувьд нэлээд ашигтай юм. Учир нь хүн амын ихэнхийг эзэлдэг Паштүн, Тажик нарт “гадныхан” хэмээн хавчигддаг тэд өөрсдийгөө нутгийн уугуул иргэд гэж үзэх үндэслэлийг бий болгодог хэрэг.
Сонирхолтой нь, Афганистаны түүхэнд Паштүн үндэстнүүд нь бүүр сүүлд 18-р зуунаас эхлэн өмнөөс зүгээс, Пакистан, Энэтхэгийн нутгаас хойшоо нүүдэллэж одоогийн Афганистанд ирж суурьшсан аж. Хазара нар Хазаражи хэмээх хэлээр ярих ба энэ нь дари хэлний нэг аялга мэт бөгөөд, перс, Монгол, Турк үгсийн сангаас бүрдсэн өвөрмөц хэл аж. Энд сонирхолтой нэгэн явдлыг дурдахад: Халимагын Үнэн сонинд мэдээлсэнээр (”Хальмг Yнн” № 66-67; 03.04.2003) Зөвлөлт Афганы дайны үед Афганд цэргийн алба хааж байсан Халимаг эр Петр Кукудаев 1981 оны 10 сард нөхдийн хамт ууланд тагнуулаар яваад нэгэн Хазара сууринд ирсэн бөгөөд тэдэнтэй нутгийн ямар ч хэлээр яриад ойлголцоогүй атал эх Халимаг Монгол хэлээрээ ярьж харилцан ойлголцож байжээ. Ганцхан энэ жишээ ч бус, мөн Оросын “Незавысимая Газета” (2007) сонинд уулын бөглүүд тосгоны Хазара нар үүн дундаа гадныхантай харьцдаггүй, харьцах шаардлагагүй эмэгтэйчүүд нь Монгол хэлээр ярьдаг, эмэгтэйчүүд хөгшид нь уугуул хэл соёлоо тээгч нар болох талаархи нийтлэл гарч байсныг би уншиж байсан.
Хазара Хэл: Хазара хэл нь хэл судлаачдын хувьд үнэлж баршгүй олз бөгөөд чухам Хазара хэлнээс л эртний Монгол хэл, аялгыг сонсож болох боломж байж болох юм. Би Афганистанд амьдарч байсан нэгэн Америк хүнтэй захидлаар харьцдаг байсан бөгөөд түүний хэлж буйгаар 1990 оны эх хүртэл Афганистаны Херат уулын бэлээр Монгол хэлээр ярьдаг 60 орчим гэр бүл байсаар байсан аж. Миний бодлоор бол эдгээр гэр бүл, хүмүүс одоо болтол байсаар байх боломтой бөгөөд тэднийг олж 13-дугаар зуунаас хойш нэг их өөрчлөгдөлгүй үлдсэн байж болзошгүй тэр эртний Монгол хэл, соёлыг судлах нь нэн сонирхолтой бөгөөд чухал асуудал юм гэж үзэж байна.
Хазара Шашин: Хазара нарын ихэнх нь лалын шашны Шиа урсгалыг шүтдэг бөгөөд энэ нь Афганистаны бусад ихэнх үндэстнүүдийн шүтдэг Суни урсгалтай зарим талаар зөрөлддөг аж. Паштүн нар Хазара нарыг аймаглан устгах бодлогоо хэрэгжүүлэхдээ Хазара нар буруу шашинтай “шиа” нар хэмээн шалтаглаж бусдыг турхирдаг аж.
Хазара Газар Нутаг: 1880-аад оныг хүртэл Хазара нар Афганистаны нутгийн ихэнхийг эзлэн нутагладаг байсан боловч Паштүнүүдэд газар нутгийнхаа ихэнхийг алдаж өөрсдөө Афганистаны уулархаг үржил шим муутай газар луу шахагдан суурьшжээ. Тооны олноор түрий барих Паштүн үндэстнүүд Хазара нарын газар нутгийг булаан авах явдал үргэлжилсээр байгаа ба яг өнөөдрийн байдлаар Паштүний Кучи (Kuchi, Koochi) овгийн нүүдэлчид Хазара Бэсүд овгийн нутагт түрэн орж ирээд газар нутгийг нь булаалдан маргаан дэгдээж зарим нэгэн хэсэгээр зэвсэгт мөргөлдөөн болсон байна.
Хазара Хүн Ам: Хазара хүн амын тоо нь яг тодорхой бус бөгөөд улс төрийн шалтгааны улмаас Афганистаны хүн амын 8-9% гэгддэг байсан боловч яг үнэндээ 16-25% хувь орчим буюу 4-7 сая хүн бий гэж үздэг аж. Үндсэндээ Афганистаны төв, баруун, хойд зах болох Кабул, Мазари Шариф, Хератаар тархан суурьшсан. Одоог болтол овгийн зохион байгуулалттай байдаг ба Монгол хэлэнд шууд ойлгогдож болох, Найман, Боржигон, Хэрэйд, Барлус, Жалайр, Бэсүд гээд овгуудын нэр яг л хэвээрээ хэрэглэгддэг. Хэл, угсаатны зүй судлаачдын хувьд маш сонирхолтой байж болох Дай Занги, Дай Чопан, Дай Кунди, Жагури (Цахар ч юм билүү smile emoticon ) зэрэг олон овог аймгуудын талаар энд дурдаж болох боловч сонирхогчийн хэмжээнд үзэх миний мэдлэг хүрэхгүй нь харамсалтай.
Хазара гэж нэрлэгддэггүй боловч, Хазарануудтай нэг төрөл болох Аймаг (Aimaq), Найман (Naiman) хэмээх Монгол угсаатай гэж тооцогддог хүмүүс бас байдаг аж. Энэ нь Хазара нарын үзэж буйгаар 1880-1890 ээд онуудад Паштүн Хазара нарын дайнд Хазараг ялж засгийн эрхийг авсан Паштүн нар Хазара нарын эв нэгдлийг сарниулахын тулд овог аймгуудыг бүгдийг нь Хазара гэж дуудахгүй өөр, өөр нэрээр дуудах болсонтой холбоотой гэнэ. Юутай ч гэлээ, судлаачдын үзэж буйгаар Афганистан дахь Хазара нар нь Перс дахь Ил хааны хэмээх Толуйн хүү Хулэг хааны Монголчууд, мөн дундад Ази дахь Цагаадай хааны Монголчууд гэсэн хоёр хаант улсын Монголчуудаас бүрдсэн бололтой.
Х.Батсуурь
Сэтгэгдэл0
onodor MONGOL GEJI BEI HUMUS BOL YUAN DYNASTY IIN MONGOL , TIGVEL TSAGADEI , IL KHANT ULS , ALTAN ORDONT ULS IIN MONGOLCHUUD HAAN BEI ? HUNNUU IIN MONGOLCHUUD HAAN BEI ? ATILLA IIN HUNNU IIN BUTESAN KINGDOM OF KHAZAR IIN MONGOL CHUUD MODERN JEWISH IIN 96% IIG BURDUULAJI BAIN .
batoor geed hazar zuragchin zaluu bdagiin socialuud deer bgaa ter zaluutai hariltsaj uzeerei
HAZARA GEJ HAZARA GESEN UUR YASTAN BAIHGUYUDAA,ELENTSGII CHINI AHAN DUUS.....
Chi zuv bich l dee! 3,4 helnii buruu sonsoj halit ugsee holiod shaagaad bh yumaa
13-r zuunaas hamaagui umnu mongol helt kidan humuus suurshsan.Dai Kitai gej ovog bii. Kar Kitai ulsiin baruun hil Afganistan baisan.
Ene zurgan deerh ohin bol songodog mongol ohin baina. Iim tsarai turhtei ohiniig uur Mongoloos l olno.
Хаха. Нэртэйгээр нь Нигерүүд Монгол гаралтай гээчдээ. Больж үз. Харваас Лал царайтай Казак ч юм шиг Түрэг гээд байдаг нөхдүүд л байна. Жинхэнэ Монгол царайтай Тува, Сахачуудыг түрэг гэж шаагаад байдаг. Дүүрцэн тэнэгүүл шүү.
Юун Хазара. Жинхэнэ Монгол царайтай Тува, Сахачуудыгаа Монгол гаралтай гэдийг нь баталж чадахгүй байж.
Хазаарууд нүдэнд дулаан харагдах, тааламжтай царайтай хүмүүс юм даа. Тэдэнд туслах юмсан.
Орос,Чех,Болгарууд Монголчуудыг доорд үздэг шиг Афганы Пуштунууд Монголчуудыг үнэхээр үл тоомсорлож дарлах гэдэг юм.Ганцхан Орос социализм угшилтай Слав ах дүү нартайгаа хамт Араб,Афган, Африкчуудыг шүтэн бишширч долигоноцгоодог нь сонин.Дэлхийд Нармай Азийнхныг Оросын Слав,Грузин,Пуштунуудаас өөр ямар ч үндэстэн Араб,Африкчуудын доор таьдаггүй.
mongol torhton bolgon mongol ugsaatan bishee. hazaruud hel bol dari bui pers hel bolonoo. helend tvreg vg elbeg, gants hoer mongol tostoi vg bii..hazaruud bol ene zurag deer baigaa mongoljuu torhton bas ih tsoonhon shuu. ed nar bol ertenii kushanii haant ulsiin ard tvmen deer tvregiin ved olon vndesten irj suurshsanii vr dvn shuu. mongoliin baildan daguuliin ved mongolchuud tiim ih vldeegui. zobhon bat haand altan ordon gedeg ulsd bat haanii albat 4000 tsereg dvv nariin albat geed 20-30 myangan hvn vldeesen gedeg bol end tegeheer tiim ih vldeegui shuu. ene hudalaa domogoo bolio..
Монгол биш. Афганы уугуул хүмүүс дээр Монголчууд очоод уусчихсан. Одоо бол Монгол биш болсон.
SETGEL ~~GOL NI BAIVAL ~~~MANAI~~~MONGOL UNDESTEN
zarim hvmvvs yagaad mongolchuud delhiin haa saigvi bgaa vndes ugsaa garal negtenee olhood bid oluu bolhod tegtlee ih vgvisgej vhen hatan zvtgeed bgaag oilgohgvi ym tegeedch chuham ingetlee ih vgvisgel nytsaalt bicheed bgaa hembguianuudig uursduu yg yzguurin geh mongol garliig yg uurusdunduu jinhneesee bga esehee sain meddeg bolowuu vgvi gdegt ni sanaa zowj bn
bidniig oluulaa bhin esreg sanaa zowj bhaar chaawaas ter darlal hydlagad urtuj bgaa hazara emegteichvvd hvvhdvvd hugshidiin tuluu joohonch gsen sanagaa chileegeed vzeech
ene tvvh ch mergejgui sonirhogch nar odoo hudalaa zvils ih bichij ard tvmenii tvvh zohioj bna. ingej folk istori bui ard tvmenii tvvh bol shinhleh uhaan batlaagui zvgeer l domog yria todii zvilsee. delhiin tom tvvhchid hazariig mongol vndesten gej vzdegui ee. afganstand afgan vndesten gej baihgui ee.gantshan hazaruud l uguuli ard tvmen busad ni bvgd svvld nvvj irsen vndestenvvdee. pushtunuud pakistanaas, tajikuud tajikstanaas, vzbekuud vzbekees, turkmenvvd turkmengees l geed. hazar nar oni ertenii tvvhtei ard tvmen. bvr ashini haant ulsd azi torhtoi buddiin shashint ard tvmen baisan gedeg. svvld tvregiin olon aimag afgan irj hazaruuudtai holildson gedeg. odoo delhiid 10 say hazar vndesten bii. afgand 7 say, irand 1.2 say, pakistand 0.5 say baruund amerikd 0.5 say geed . getel bid ar obor mongol, buriad halimag ged l 9 sayuulaa. bna. yaj 1000 tseregees 700 jild 10 say hvntei vndesten vvseh be dee. getel bid 13 zuund 1 say baisan odoo 9 sayuulaa bna. ene hudalaa tvvhiig odoo boliy...
Мэдэхгүй юмныхаа талаар битгий донгосч бай? бөгс чинь толгойноос чинь илүү ухаантай байх. Жоохон english-тэй бол Google-р хайхад л хазара гарцаагүй монгол үндэстэн болох нь мэдэгдэнэ нийт үгсийн сангийнх нь 70% монгол үгс эзэлдэг гэм нь яг монгол бичгийн хэлээр хэлэлцдэг ард түмэн юм. Уул- агула Шувуу-Шибагу Үүрд -Эгүрд
medeej too tolgoin huwid zuwulduu itgehed bereh gehdee hazara bl yaaltchgvi mongol munuusuu mun gehdee yagaad iim ih bgag neg ih svrtei tvvhiin on toolol ner tomieoo durdalgvi engiineer tailbarlaad ugie jinhene hazaraa gj helegdeh mongol hazaranuudad albat bsan vnench zvtgej bsan bolon tednii ger bvl vr hvvhed tsereg bsan busad vndes ys ugsa bvhii ard tvmvvdig afghand bsan blon zergeldee hvchirhegjij bsan lalin uur uursgalin bolon darlagdaj bsan vndes ugsa bvhii owog aimag ulsuud niited n hazarachuud gj neriiden adlagdsan vndesten bolgon daralsan ym mun hazarachuudin too tolgoinii ogtsom usultund afghanistanii lalin shia buyu shiit ursgaliig shvtdeg barag bvhiil hvmvvsiig shuud hamrulan tootsoh bolson ni odoogin hazarchuudig jinhene mongol eswel bish het olon bn hel soel uur tsarai turh uur gh met margaan metgeltseen urnvvleh shaltag bolson ym gehdee bvgd bishch tend jinhene mongol tsusnii hazara hvmvvs bga ym shvv engiin vgeer oilgomjtoi bichhiig oroldloo
Сонирхолтой гое бичжээ.
iim goy undesleltei bichih heregtei
sain uu ? Saikhan nittlel bna. Kite Runner gej nomiig unshasan uu ? Ene nom n tuhain ondoo shildeg nom boloj baisan buguud Hazara Mongol khunii saikhan chanar, yamar khun hetsuu nuhtsuld aj turun suudag tuhain gaihaltaigaar uguilsen baigaa.
Монголхүү гуай чи тэнэг үү Яаж ч 1000 хүн ингэж үржихгүй нь ойлгомжтой шүү дээ Юм уншаад ойлгодоггүй "үхэр" шив дээ. Энэ зэргийн олоод мэдсэн байна гэдэг болж байна Тийм овоо юм бол чи өөрөө түүхийн шинжлэх ухааны талаас нь гаргаад бич л дээ Тэгээд бид уншъя Энэ хүн харин ч чамайг бодоход худлаа "их түүхч" дүр эсгэлгүйгээр өөрийнхөө мэдэж сонссон зүйлээ гаргаад тавьчихсан байна.
delhiin bvh erdemted tegej vzdegee malaa. ergvv chamtai yugaa yrih be. ard tvmenii tvvh domog zohioj amitanii eleg doog bolj ybah baihaa. odoo delhiid kazakuud l chinges haan kazak tvreg hvn gej folk isori hiij delhiin doog bolj bnaa. tvvh gedeg eh surbaljtai batlagdaj notlogtsonii daraa vnen boldog. orosiin tseregiin darga nar vndestenii sudlaach bishee. hazaruudiig mongol bishiig delhii medenee malaa. ene bol ali ert amerikd neg zaluu bichsen tanin medehvin ogvvleg.. vnen zvil mash bagaa..
1000 hun hangalttai ingej urjij chadna shd.
malaa chi yugaa medej soliorood baigaa yum be. tegbel bid 13 -r zuund 1-2 say hvntei baigaad odoo yagaad 9 sayulaa dongoj bna. hvn bol horhoi shabish bish malaa. bid chineer bol odii barag 300 saylaa baih yum bnaa ervv mini..
"бололтой" таамаг төдий л зүйл шдээ үүнд итгэх шаардлагагүй хилийн цаадах өвөр буриад тувадаа дургүй байж хаа байсан тэс өөр шашин хэл ахуй амьдралтай хүмүүстэй ураг садан болно гэж юу байхав дээ зүгээр л хазарагаар түрий барьсан америкийн суртал ухуулга зөвлөлтийн үеийн түүх зохиосон суртал ухуулгатай ялгаагүй
Сүүлийн үед Монгол нутагт Монгол гараглтай хүнд дургүй болоод удаж, бас барилга бариуж, ногоо тариулоах нэрийдлээр хятадууд олширч 2040 он гэхэд Монгол манайх болно гээд байгаа шүү. Хазараг авчирсан нь дээр
Хазара нар бол монгол гаралтай. Монголын мянгатаас үүсэлтэй нь ч үнэн. Гэхдээ тэд бол монголчуудыг риэхээс өмнө байсан Кушаны хаант улсыг байгуулж явсан эртний түүхтэй, ази төрхтэй, буддын шашин шүтдэг байсан үндэстэн. Чингис хаан афганистаныг эзлэхэд хамгийн шаргуу эсэргүүцэл үзүүлсэн улс. Чанчун бумба Чингис хааны заллагыг хүлээж аваад монгол руу гарсан боловч Чингис хаан баруун тийш дайлаар явчихсан байсан болохоор хойноос нь явсаар байгаад одоо энэ Хазара нарын нутагт Киндукуш ууланд байхад нь очиж уулзсан. Чингис хаан хазара нарыг байлдан дагуулаад уг нутгийг захирах мянгатыг үлдээсэн. Тэр цэргүүд зүс царай ижил хазара нараас эхнэр авч амьдарцгаасан тул монгол гаралтай нь яах аргагүй үнэн. Эртний монгол овогууд нь хэвээрээ байгаа юм бн. Чингис хаан эзлэчихээд шууд яваад өгөөгүй. Эзлэсэн бүх газартаа даргач болон Мянгатыг томилж үлдээдэг байсан. Бид тэдэнд ямар нэг байдлаар туслах ёстой. Лалын шашинтай болчихсон учраас оруулж авна гэхэд харин асуудалтай санагдах юм.
ooriigoo tejeej chadahgui baijeej, yun tuslah mantai, bitgii yumtai tom ah tsarailaad baildaa...
tiim
уул нь удам угсаа нэгтэй улсуудаа татаж туславал зүгээр л юмсан ядаж цус холдож генетикийн удмын сан сайжарна шүү дээ
delhiin bvh tom erdemted hazariig mongol garaltai gej vzdegui ee. ergvv teneg yum yrihaa bolio.. mongoliod torhton bolgon mongol bishee..
Mongol hun sudlaach nar Afghanistan Mongol heltei hun haisan tuhai nom unshij baisan yum.
Orosyn negen domogt Oleg van "teneg hazaruud"-yg daarsan hemeen durdsan baidag. Tegehleer Tuv Aziaas garaltai, gehdee Chinggisees umnu Baruun Azid irsen bdg. Kiptchak, Polovtsy gej holij hutgaad baih bolomjtoi.
Хазарын түүх 4-5р зуунаас эхэлнэ. Каспи-Хар далайн хооронд суурьшиж байсан. Сүүлд Муслимуудад хөөгдсөн еврейнүүдтэй холилдож нэг хэсэг нь зүүн европ руу нүүж тэндээ Ашкенази еврейг үүсгэсэн /Ашкенази еврей өнөөдөр нийт еврейн 95 хувийг эзэлдэг/. Нөгөө хэсэг нь дундад азиар дамжиж Афганд ирж суурьшсан. Монголчуудтай ямар ч хамаагүй болно. Энэ талаар нетээр дүүрэн байгаа болно
Chinii yariaad bgaa Hazara naad Afganii Hazara hoorondoo ogt hamaagui bolno.
үнэн Хазар гэж гүрэн байв Викингүүдтэй үзэж тэднийг баруун руу хөөсөн улс бол тэд юм.. гэхдээ монгол үг маш олон бий, Хүннүгийн нэг салбар байж болох юм
dhazariin gvren bol tvreg helten baisan svvld mohohdoo zarim hoishoo bulgar ijil moron ruu, zarim ni zvvn evrop ruu, zarim ni dundad azi ruu nvvsen vnen shuu.. manaihan perseer 1000 geheer mongol boldoguig oilgohgui yumaa. ene 10 say hvntei tom vndesten shuu. oni ertenii tvvhtei ulsaa..
энэ яриад байгаа хазара, еврейтэй холилдсон хазар хоер шал өөр үндэстэн.
Ер нь бол дэлхийн даяарчлалыг Чингис хаанаас эхэлж хийсэн байгаа юм даа Монгол цус холилдоогүй улс үндэстэн цөөхөндөө Харин Монгол нутгаа сахин үлдсэн цэвэр цусны Монголчууд нь бага үлдэж дээ.
Ym bolgoniig mongol ugsaatai garaltai gej teneftehee bolimoor ym uneheer mongol baisan bol eh helee avch uldeh baisan harin hazarchuudiin yriag mongol hun oilgohgui ym bn lee
Хужаа чи Монголын түүхээс дут
Монгол бол биш ээ
Афганистаны түүх их юм өгүүлдэг юм шүү. Неру-гийн бичсэн дэлхийн түүх номонд бичсэнийг уншиж байхад Афганд нэг их дэвшилтэт Хаан байсан бөгөөд тэр хааны үед шашны бурангуй ёсыг багасгаж эмэгтэйчүүд нь хүртэл гивлүүргүй явдаг болсон байсан бөгөөд эдийн засаг нь илт сэргэн мандаж, Англи мэтийн булаан эзлэгчдээс тусгаар тогтнолоо олж, улс орон нь өнгө зүсээ олж хөгжиж байтал. Англичууд хор хутгаж, шашны хэт даврагчдыг зэвсэг санхүүгээр туслаж, тэр хааны эсрэг маш их хар пиарыг мөнгөөр зодон хийж, тэр хааныг унагааж авсан юм. Гарч ирсэн дэглэм нь аймшигтай шашны хар хүчин гарч ирсэн бөгөөд тэр үед Хазарачуудыг аймаглан устгасан юм. англичууд гэж ямар хүмүүс болохыг, түркийн түүхээс ч харагдана. Оросын түүхээс ч харагдана. Ер нь оролцоогүй ард түмний түүх гэж бараг байхгүй.
Ер нь энэ англи гэж улс язгууртан царайлчихаад худлаан шүү инээмсэглэлнийх нь цаана хар санаа нь нуугдаж байдаг
Mongol garaltai gedeg ni todorhoishdee. Zahiin genetikiin sudalgaa bataldag bizdee. Mongolchuudaas uur yamar sharuud ni ter boltol tenej yawahaw dee. Hazaruudaas uur sharuud ter hawid baidaggui gee bizdee.
chi bitgii hudalaa yriy. mongoliin gol gen bol c3 baidag. hvn amiin 67 hubi orchim ene gentei gedeg. delhiid c3c manj tungus gen gedeg. getel kazakuud bas c3c gentei hvn amiin bas 56 hubi gedeg. hazaruud c3 mash baga shuu..
Пушту бол нуудэлчин араб гаралтай омогуудын нэг.Пакистан Афганистан Энэтхэгт голдуу амьдардаг нуудэлчин омог!Хазара омог бол 13-р зууны монголчуудын улдэгдэл ,Хулэг Хааны хэсэгнь тасарч улдсэн улсууд
pushtun bol pakistan bui enhthegiin neg omog ugsaatan yumaa..arabuud hezee ch iran heltenii tsaan garaagui ee.. chi gazar zvi tvvh meddegui yum bnaa..
Монголын эзэнт гүрэн байгуулагдахаас өмнө Монголын байлдан дагууллаас олон зуун жилийн өмнө Хазара гэгдэх нүүдэлчин аймаг Ижил мөрний сав газарт суурьшин зэргэлдээх үндэстэн ястангуудтай тэмцэлдэж байсан тухай тэмдэглэсэн түүхийн олон сурвалж байдаг. Монголчуудад хамгийн илэрхий гэж болох сурвалж Игорь вангийн дуулал гэсэн 900 оны үед бичигдсэн туулийн баатар хазаратай тэмцэж яваад амь үрэгдсэн байдаг. Ижил хэл зан заншилын хувьд төв азийн бүх нүүдэлчин аймгууд амьдралын хэв маягаа дагаж ойролцоо ёс заншил олон төстэй хэллэгтэй байдаг. Тэгэхээр хазарачууд монгол 100% аймаг гэж нотлох өрөөсгөл. Одоо ч хамниган буриад монгол уу манж уу маргаантай байдаг.
za ter ch yahav gedeg chig Yagaad ene uguulegiig Gemt khereg gedeg deer bairluulaa ve??????? sonin.mn ee
Mongol bish shuu humuusee, aimaar humuus baidag yum .Mongold irvel tegeed balarna gesen ug . Aimaar aimaar.
Hi chi yaj medsenba ted bolon chi bas dumdad hun shuu
minii oir orcnim olon hazara ail bii kanadad darlagdsan geed tsgaacnilj irsen nihdyyd .zarim ni ohind maani hair zarlana . cnamaig hazara gej anduurlaa geed l gehdee ted mongoltoi neg ih hamaatah gej boddggyi l yum bna lee
Mash sonirholtoi yum bainaa bolomj bval sain asuugaad unen zuv undesleltei niitlel bichij uguuch. Mash sonin bn huleej bna shuu. Bayrlalaa
Би бас нэг газар ажилдаг юмаа. Саяхан нэг цэвэр хазар охин, хазар ээжтэй залуутай танилцсан юм. Тэд манай байранд орж ирээд тэдэнд зориулан бэлдсэн тавагтай эдээг хараад “өө хурууд” гэж байсан юм. Тэд манайхан шиг чихэртэй ааруул иддэггүй гэсэн гэхдээ их амттай юм. Манайхан гашуун ааруул хийдэг гэхэд нутгаасаа авчирсан жинхэнэ говийн бор хуруудыг амсуулбал “өө энэ чинь яаг манайханы хийдэг хурууд байна” гэж байсан. Тэднийхэн ааруулыг гашуун болгохын тулд давс хийдэг гэж байсан. Хазарууд хэмээх энэ сонин, азгүй хувь заяатай ард түмэн үнэхээр Афганистан, Иранд амьдардаг. Би ч бас энэ талаар судлах гэх юм уу, сонирхож байсан. Гарал үүслийн талаар янз бүрээр л ярьдаг юм хүннүгийн үлдэгдэл, түргүүдийн үлдэгдэл, чингэсийн үлдэгдэл гээд. Гэхдээ бараг хүннүгийн үеэс гаралтай гэдэг нь үнэн байхаа. Хоризмыг эзлэхэд тэр хавьд манайхан айхтар эсэргүүцэлтэй тулгарсан нь монгол царайтай хүмүүс байсан гэдэг юм. Энэ талаар түүхч биш учраас тодорхой сайн мэдэхгүй юм. Харин одоо буюу зөвлөлтүүдийг гарч явсанаас хойш яагаад тэд илүү үзэн ядагдах болов гэхээр Афганд хамгийн хүчтэйд тооцогдоод байгаа паштунчуудтай эрэгчин эмэгчинээ үзэлцсэн цорын ганц үндэстэн бол хазарууд байсан гэсэн. Мазара Шарифын төлөө хазарууд паштунчуудыг нэг сайн авч өгөөд, харамсалтай нь паштунчууд арабуудаас тусламж авч эргэж ирээд хазаруудыг буулгаж авсан бөгөөд хазаруудын толгойлогчийг баривчлан нисдэг тэргээр авч явах үед нисдэг тэрэг нь агаарт далбэрсэн юм гэсэн. Паштунчууд Мазара Шарифийн ойролцоо хазарчуудыг эр, эм, хүүхэд хөгшидийг ялгаагүй цөмийг нь баривчлан төмөр контейнэрт хийж, халуун наранд тавьж тарчилааж алсан байж. Гэх мэтээр намайг ярихад дээрх хоёр залуу тэр бидний хийсэн маш том алдаа байсан байх гэж харамсаж байсан. Хазарчууд Исламын шашны Шиа урсгалыг шүтдэг бусад афганчууд Сунни урсгалыг шүтдэг гэдэг нь ч үнэн. Шашныхаа энэ урсгалаас болоод тэд бас л гадуурхагддаг. Уг нь шашнаа дагавал Иран улс бараг 100 хувь шиа урсгалтай. Манай хоёр зочин, хазарууд бас аварал эрж Иранд очиход тэднийг иранчууд афган гээд гадаархадаг гэнэ. Ердөөсөө өнө эртнээс исламчууд хазаруудыг маш доод ангилалынхан гэж үздэг учраас тэдэнтэй цус холилдоод байхыг нэг их хүсдэггүй гэнэ. Миний шинэ танилын нэг нь хазар ээжтэйгээ маш их ховор гэр бүлээс төрсөн хэмээж байж билээ. Миний шинэ танилууд маш элгэмсэг, англиар маш сайн ярьдаг сайхан хүмүүжилтэй хүмүүс байдаг. Тэдний чин хүсэл бол мэдлэгтэй байж бусдад дээрэлхүүлэхгүй явахад байдаг гэж хоёр залуу ярьж байсан. Ер нь бол монгол зүс царайтай гээд хайвал азиар дүүрэн байгаа нь ойлгомжтой. Хазар гэдэг нь мянгат эсвэл түмт гэдэг үг байж болох гээд яривал Киргизийн цэргийн дивиз буюу 10000 хүнтэй нэгжийг түмт гэж нэрлэдэг, тэд манай Хөлөг хааныг шүтдэг өөрийн үндэсний баатар гэж тооцдог ба тэдний цэргийн ханцуйн дээрх баатарын дүрсийг тэд Хөлөг баатар гэж нэрлэдэг гээд, гээд бодохоор заавал хазарчууд монгол гаралтай байх нь юу л бол гэсэн бодол бас байдаг юм. Хэрэв энэ талаар сонирхож байвал би хазар найзуудаасаа асууж лавлаж та бүхэнд тусалж болох юм. Хазаруудын хувьд хамгийн харамсалтай нь тэд паштун, тажикуудад үеийн үед гадуурхагдаж амьдрах байх гэдэгт л байдаг юм да.
Asyygaad saihan niitlel oryylj uguuch hu
NUNNU~~UE~~~IIN HUMUUS YUM BAINA
NUNNU~~~UE~IIN~~~EZELSEN GAZAR NUTAG ~~~TOM BAISAN~~~~ORSON BAISAN ~~~BOLGAR,~~UNGAR UULSIIN BAIGUULAGDSAN ~~~~~EDGEER BOLGAR,UNGAR ULSUUD~~~MONGOL GEJ BAIHAD~~~~HAZARUUD CH GESEN~~~~MONGOL GEJ HELNE~~~TER TUSMAA~~~~MONGOLJUU TORH NI~~~~MONGOL GEDEG ~~~~~TENEG HUND CH OILGOMJTOI
Ene talaar dahin todorhoi niitlel,medeelel oruulj ugbul ihed talarhnaa.Sonirholtoi bna
хоёр өөр хазарыг хольж яриад
Хазара хүнтэй танилцаны хэрэг юу билээ. Асууж судлах л хэрэгтэй. Хүн бүхэнд тийм боломж олдох биш. Би 1994 онд Өвөр Монголын Дөрвөд хошуунд явж байхад /хамт явсан хүмүүс маань хэнтэй ч харьцаж болохгүй. хужаа их хэцүү. дуугарч болохгүй гээд л өчнөөн заавар өгсөн байсан. Хүмүүс ажил бизнес ярьж байх хооронд би гудамжинд гарсан юм/ 2 монгол үндэсний хувцастай хижээл насны эмэгтэй таараад хоорондоо "энэ Монгол охин биш үү" гэж ярилцаад дөхөж ирээд "Чи ар Монгол охин уу?" гэж асуусан. Би дуугараагүй. Тэгсэн ч гэсэн тэр хоёр мэдээд миний хацрыг илбэж "тийм байна. Ар монгол охин байна" гээд нулимс унагаад байж билээ. Бид гал голомтондоо тусгаар улсдаа байгаа болохоор бусад Монголчуудынхаа жаргал, зовлонг эс тоох юм. Цатгалан хүн өлсгөлөнгийнхөө зовлонг мэддэггүй гэдэг шүү дээ.
Зөвлөлтийн цэрэг монголд байхад тэдэн дотор дундад азийн гаралтай цэрэг их байсан.Монголын империйн үед ч иранд очсон цэрэг дотор монголоос гадна түрэгүүд, манжууд, хятад, солонгос байсаныг үгүйсгэх аргагүй.Дараа нь түргүүд энэ бүс нутагт маш их тархан суусан. Эд нар нутгийн иран үндэстэнүүдтэй холилдоод хэл нь персжээд шинэ үндэстэн бүрэлдсэн байна.Хазарын этногенезед монголын оролцоо байж болох боловч тийм ч их биш байхаа.Юм бүхнийг өөртээ хамааруулж ярьдаг жижиг үндэстэний комплексээс салах хэрэгтэй.
Bayarly saihan medeelel bna. Sain bichiz...
газар газрын улсад байгаа монголчууд маань тоогоор цөөн атугай ч монгол үндэс, угсаагаа дээдлэн бие биетэйгээ мэдлэг, санаа бодлоо хуваалцан бие биеэ хөгжөөн урамтай сайхан зүйлс бичицгээжээ. Монгол судлалд ч нэмэртэй биз ээ. Улам улам арвижин дэлгэрүүлэхийг ТА БҮГДЭДЭЭ ерөөе.
Tanii eruul bat orshigeee
Deer zarim humuus Khazars buyu evrei humuustei Hazara buyu Mongol garaltai humuustei anduuraad baih shig bna. New Jersey-d jil bur Chingisiin tahilga gej boldog tend ANU-d baidag Hazara humuus irdeg um. Ta nar bolomjtoi bol oroltsooroi!
tend oroltsohoor mongol boldog yum uu, ergvv zvil yrihaad bna. tend bol manai heden gar ter baliar afgan hazariig urij abchiraa biz.. hazaruud mongol garaltai bishee. ta nar delhiin tvvhiig angili, oros german, fransaar unshij vzee. ali ch helen deer mongol garaltai gej baihgui ee..
Afghanistan, Pakistanii tom hamartai Pushtun nar bol evrei garaltai humuus gedeg ni notlogdson shuu dee.
Ийм царайтай хятадууд дэлхийгээр нэг тарсан байдаг яахаараа муу л юм бол монголруу турхирч байдаг юм бэ, Солонгос ч юм уу хэн мэдлээ. Киргиз ч юм уу хэн мэдлээ.
Yagaad yariad bna gevel bid Suuliin 2000 d 2 udaa Delhii ezelsen uchiraas bidnii urs ugsaa gej yariaad baigaa yum. Solongos tuuhendeen Hyanganii nuruu davj uzeegui. Hyatad Gyamlai davj uzeegui. Bid buyu Mongolchuud bol shaal uur.....
Yaag unen, solongoschuud tegj yvah ard tumen bishee, hyataduud ch tegj yvahgui
Мэдсэн хойноо л эсэргүүцэх үү дагах уу гэдгээ шийд дээ
Эзэлсэн биш буруудах нь, тэр хавиар ярьж тэлээ хавиар маажихгүй шүү, цааш нь судлавал хятадууд болох байхаа ккк
haha
Монгол хүн өөрийг нь үл хүндэлсэн асуудлыг зүгээр нэг анзаараагүй мэтээр өнгөрөөдөггүй юм байна гэдгийг тэр ойлгосон юм. Энэ унэхээр монгол зан байх шуу. Би бас зугээр онгороохгуй шуу.
BID NAR BOOJ UHDEG L DEE
Дорводуудээ ад уз узээд муу муухайгаар дайрч доромжилж байж юуун хаа хамаагй газрыг персууд вэ!
Neeree tm shuu, durvuduud geel neg ikh ad uzdegiin, yas yuman deeree bol ert deer ued manj hyataduudtai durvuduud l er emgui temtsdeg bsan gsen, harin Xalxuud bol yum l bol urvaj bsan tuuhteim gj sonsoj bsiin bn.
Монголчууд бид цөөхүүлээ. Бие биеэсээ ялгагдах олон ястан, үндэстэнтэй байсны ачаар одоо хүртэл аль нэг юм руу уусчаагүй өдий хүрсэн. Амьтны төрөл зүйл устах хүртэл аюултай үзэгдэлд тооцогддог шүү дээ. Тэгэхээр биологийн төрөл зүйлийг хайрлан хамгаалдаг байхад дэлхийгээр тархсан Монголчуудаа гэхгүй байж яаж болох юм бэ?
Дэлхийн монголчуудын тухай бичих боловч бид ямар алгаа дэлгээд тэднийг Казакстан,Израйлууд шиг угтаж авах бишдээ худлаа газар монголын тасархай,Чингис хаан гэж цээжээ дэлдэхээс өөр юм хийхгүй хажууд байгаа Өвөрмонголчуудаа хүртэл ад үзэн оюутан сурагчдыг нь хөөдөг байхаа Намайг 90 -ээд онд Иркутскд наймаа хийж орос цагдаад бараагаа хураалгаад байж байхад буриад авгай цагдаа дээр орж яриад дээрэлхүү орост хөөгдөж гарч ирээд надад автобусны мөнгө хэдэн рубль өгч байж билээ Гэтэл монголчууд бид ямар билээ хүнд тусладаг нинжин сэтгэл улам л устаж үгүй болсоор...
үүнийгээ л дор бүрдээ бодож, анхаарч явцгаая даа
Tiim setgeltei Buriad baidgiimaa bas bi anh udaa l gaigui buriadiin tuhai sonsloo
Бид цээжээ дэлдэн Чингисийн Монгол л гэж хашгирахаас биш хүний газар ядарч яваа нэгэндээ аягаа хоол авч өгөөд замыг нь заагаад автобусны мөнгий нь өгөөд явуулдаг биш дээ. Бүгд л ядарсан хүнээс зугатаж чадарсан нэгнийг дагаж намирдаг хоббитой улс шүү дээ. Үнэхээр Монгол хэмээх үндэстэн дэлхийн эртний агуу үндэстэн юм бол ядаж гал голомтоо олигтойхон шиг сахья л даа. Дэлхийгээр хэрэн тарсан Монголчуудаа элгэмсүү эвтэй байх нь зөв л дөө.
санал нэг байна шүү
Санал нэг байна
Ингэж ярьсаар байтал 1990 оны урд хил нээгдсээр 26 жил болж бид улам л хятальай уусах гээд байна. иймээс монголын төр Монголынхоо төлөө юу ч хийхгүй байгаа нь харамсалтай
zuv l yum bichsen bna. Humuus bie bienee het shuumjlehee bolivol taarna. Bichsen zuilees ni yum oilgoj, dugnelt hiij surtsgaayaa
MONGOLCHUUD MON L DOO~~~BARLUS GEHEER MON
mn.wikipedia.org/wiki/Хазара хазара
Хизара болон Хазар хоёр өөр.. Хизара нь мянгат гэсэн үгнээс гаралтай. Харин Хазара нь эртний түрэг, хүнчүүд, мажаруудын холимог үндэстээн..Үүнийг сайн ялгаж саолгаж ойлгох хэрэгтэй юм. Хизара нар 800 жил, Хазараа нь 1000 жилийн өмнөх монглл цусны хольцтой..
Чингис гэж нөхөр л хамаг монголчуудаа газрын нэг тараагаад хаячихсан юм биш үү.
Чи тэр нохортэй нилээд уе тэн,зиндаан нэг айхтар амьтан юмаадаа янзнь айн?Компьютерийн ардаас нээх оорийгоо хэт ондорт унэлчихсэн тэнгэрээр нисээд явдаг иймэрхуу нисдэг матаруудыг дорнь газардуулж байвал таарна
Маш сонирхолтой байлаа
ih medegch naraa ehleed afkanda ochod hazaarudtaiga uulzchad yarih yum bishu.neg nomni zahin huudas erguulched end metgeltseh hereg bnu.
Ertnii tuuh hegui oiriin zuil yrilaa zalusaa enuuhen end ovor mongolchuud bna shuu de edend yagaad tuslaj boldguin be haa baisan hazar be ovor mongliin tuuhiig bid bugd medne
Sonirholtoi saihan bichsen bna,yahavdee, iimerhuu niitlel garch baij l asuudliig olon talaas shinjilj bolno shudee, Demjij bna!
bi ooroo germand yg jinhen Hazar vndesten Afhganistan zaluustai hamt tsergiin surguulid surdiin. tgd uls ulsiihaa tvvh soyliig yriltsaj bhad yaltchgvi l CHINGIS haanii vldeesen 1000 tsergiin vldegdel gediim blee de. negen vy niigemdee ih hawchigdaj bsan hedii ch odoo ergeed gaigvi bolson. vvnii tsaana mon bodlogo ywj bga geh metchilen baga saga zvil mednee. Ymar ch bsn Hazar hvn n vneheer Mongol garaltai hvmvvs
chi yamar tsereg bolohoos tvvh ch bish, heden hazar ooriigoo yu ch gej helee ted bol mongol garaltai vndesten bishee...
Bidnii Mongolchuud uneheer soniuch zantai, tsovoo sergelen uhaj oilgohdoo garguun tarhi setgehuitei, yumiig hurdan surdag, bas deer ni mash mahruu buuj uguhguigeer etsest ni hurtel hiih chadvartai. Iim ard tumniig ulam zalhuu amia bodson yduu setgel zurhtei bolgoj bui ene tur zasag ymar uchirtai yum boloo? Unheeriin gaihmaar bas emgeneltei bn. Bid gal golomtoo tusgaar togtnoloo ulam batjuulj huchirheg bolj bj delhiid tarhsan mongolchuudaa endee avchirdguimaa gehed jil bur delhiin MONGOLCHUUDIIN CHUULGAN gedgiig zohion baiguulj uuh tuuhee unen zuvuur delhiid taniulj, ulmaar ene uzel sanaag zaluuchuud ard tumendee suulgasniig undeslej eh orniihoo tuluu, busdiin tuluu hudulmurluj hugjuuleh bodlogiig l barimaar yum shigee. Ali ch uls guren tuuhee medej tuun deeree tulguurlan eh ornoo ulam huchirheg bolgohiig zorigoo bolgodog bolovuu gj bodoh yum. Mongol uls maani mandan badrah boltugai.
Sonirholtoi zuil bichsend bayarlaa zarim humuus yagaad iim hachin heruuliin chanartai yum bichdeg yum boldoo
angild olon tsagaachilj irsen hazaruud bdag ted nartai olon udaa uildveriin ajil tsug hiij yariltsaj uzsen ihenh ni oorsdiigoo yag yamar garal uuselteig meddeggui afganl gedeg mongol garal uuseltei gej heluuleh durgui harin zarim neg uuh tuuhee sudalsanni oorsdiigoo 2 toroliin hazarchuud bdag mongoliin hyatadiin gej tiim bolohoor bid nar hazarchuud bolgoniig mongol garal uuseltei gej helj bolohgui.
Эд монголоор шахуу яриад бгааг анзаарч бна уу нөхөдөө
Курдуудыг арабуудын шүдний өвчин болгосон шиг хазаруудыг Монголын нэг гай болгох санаатай юу? Сайндаа ч биш бидний баялагт шүлсээ унагадаг боловсон дээрэмчдийн шинэ цагийн үлгэр байх. Угсаатны судалгаа хийгдээгүй өнө эртнээс дэд персээр ярьж эхэлсэн ази царайтай нөхдийг Монголын нэг хэсэг гэж бүү хэл. Исламын шийт урсгалыг шүтдэг. нийт 32 сая хүрдэг том үндэстэн биднийг бол хормойгоороо л бүрхэнэ.
hazarachuud mongoltvreg garaltai hvmvvsee.tvvhiin hvrd ergej ted hvchirhegjih tsag irehl bolno!
ed nar ali ertnees mongol ugsaagaa martsan laliin shashint hymyys mongold orj ireed neg ih nemertei bishee .. harin 2 horshiin mongolcnuud bol oor .
huurhii muu hazard ud
bitgii hudalaa shaa, ted nar chamaig bol muu kabar gej vzenee malaa.. ooroor helbel buruu nomton gesen vgee..
Иш чааваас даа. Зарим хүмүүс туваг монгол гаралтай гэжээ. Хэл нь хүртэл өөр язгуурын хэл шүү дээ. Хазара бол харин жинхэнэ монгол шүү. Монгол монголоо монгол биш гэж үгүйсгэх юм бол мөд маргааш бид өөрсдийгөө монгол биш болсоон гээд сууж байхад хүрнэ шүү. Энэ их даяаршил дунд цөөхөн хэд нь эх нутагтаа үлдсэн учраас дэлхийгээр тархсан Монголчуудаа хажих нь шууд буруу шүү.
tuba nariin helenii 35 hubi mongol vg baidag. tubagiin erzin hoshuu tuba mongol heleer yridag malaa. ted nar buddiin shashintai, mongol hubtsas hunar omsdog honio hvrtel orloj gargadag bol hazaruud dari pers heleer yridag laliin shashintai helend ni mongol vg baihgui ih medegchee.. bas tuba nar 100 hubi mongoliod tsaraitai bol hazaruudiin 6-7 hubi mongoliod tsarai zvstei busad ni sart bui iarn ari zvgiin zvstei baidag. hedii tuba nar ooorsdoogoo tvreg garaltai gedeg ch mongoljson tvreg shuu..hudalaa bitgii laliin shashint haltar afganuudiig mongol gej gordood bail daa..
тува ионгол биш. яаг үнэн
Чингисийн байлдан дагууллын үед эзэлсэн орноо барин захирахын тулд өчнөөн Монголчуудыг үлдээж байсан түүхэн үнэнийг үгүйсгэх гээд ч яалтай билээ.Юм бүхэн учиртай шүү дээ. Даяаршлын манан бүрхэхээс өмнөхөн цаг нь болоод л дэлхийн Монголчууд бие биеээ таних гэж мэдэлцэх гэж тэмүүлж эхэллээ гэж би бодож байна.
Яг зөв хэллээ !!! Санал нэг байна !!!
hazaryyd tcagaan hyhhygiin vldegdel gee biz dee.8-r zyynd hazariin haant yls heseg mandsan daa
oorsdoo 3 sayulaa yduu zvdvv amidarch baij haa holiin afgan hazaruud 10 say hvntei ard tvmeniig abchiranaa geed soliorood baih yumaa zarim neg tenegvvd.. getel nogoodvvl laliin shashint dari heleer yrisan garuud. tendee har tamhi tataj, buzariin laliin shashintani esoor olon abgai abah zereg oodgvi muu es zanshilaa abchirah baih daa.. enh amgalganiin eh oronoo afgan haltaruud ogch mohoh uu.. delhii niit ene afgan haltaruudaas aij zalhaj baidag. talibanii tald ochoon hazaruud bas baidag daa...
uuchlaarai odoogoor bolon tvvhendee talibanii tald negch hazaraa bhgvi ted chin hoorondoo bvh tsag veiin tursh daisnuud bsan ym shvvdee
tegeedch bid bayn tsatagalan blson ch tedniig say sayaar n awchrah tuhai bish lawshruulan sudlah hariltsaa holboo gvnzgiirvvlen sudlah medeej todorhoi hemjeeni tsagaachlal vvsheh tuhail ilvvtei bii bolgoh bh. mun ted 100 huwi mongol bsanch ter ih hemjeegeer bitgii hel heden myngaar nich awchrah bolomjgvi uchir bvv sanaa zowdoo henbguai min
End baigaa nuhduud uursduu yazguuriin mongolchuud yag mun uu Ereever huraavar tsuglarsan humuus shte
hoi,zugeer baigaaraai, bi tsever tsusnii mongol shuu, hudlaa gevel shalguulsan ch bolon shuu...
yzguuriin mongol gedeg oilgoltiig unuu ved yg ymar shalguuraar tawidag bolsniig ehleed ta tailbarlaad ugch busaddaa tus bolooch herew vvniigee bidendee sain oilguulj chadahgvi bl ta hembgui min basl ereewer huraawriinha toond bagtana biz
Батсуур зев бичсэн байна. дэмжиж байна. манай ШУА юу хийж байдаг юм болдоо хеерхий.
Argagvi mongolchuud mon bn. Yagaad geech ? Owgiin buyu nutag usaaraa yalgardag bidnii teneg zangiin "buyand" Ted ew negdelgvi baisaar aluulj duusch bga yum bn l daa. Odoo ch ted nar xoorondoo ew tvnjingvi geed morii tawisan ch aldaxgvi. Tiim xvn baiwal morii tawiyay ...
Cccc
teneg uhruud hereldej l bai
udahgui hyatd ezelleeeee
hytaduud ezleh gj barag dairahgvi bh bidl zvgeerl uurusdniiguu tushaajl tenegteh wii dee
Та нар монголоор бичээрэй англиар галиглаж хэрэггүй
Манай паштун китад басу пуштун китад, хизар китад бүгүд сайн зунго байнаа. Бүхү дэлхии зунго болона. Хэ хэ хэ. Танай сайн монгу. Хари манай сайн зунго көөн танай том даргаа болусаан.
Сонирхолтой өрнөөн байлаа. Маргах тусам үнэн тодорно. Харин дүгнэлт хийж харааж ерөөх нь илүү зан.
Хазарууд бол Монгол гаралтай нь үнэн үржихээ бол хэнээс ч заалгахгүй үржчихнээ Монголд сурч байгаа оюутнуудтай хамт байхад нутагруугаа ярьж байхийг сонсход Монгол үг маш олон сонсогдсон шүү
tiimee hazarchuudad mongol vg mongoltoi adil zan zanshil ih bdag bvr muslim shashnii shia ursgaliig shvtdegch ogt laliin shashind bdaggvi zuwhun mongolchuud dagaj murddug zanshluud iheer bdag ymshvv aa tiim zuwhun pakistand bdag hazaranuudin tsuun heseg ni suni ursgaliig shvtdeg ym bilee
end neg tailbar helie halimag mongol halimag ayalgaaraa yariad oilgoltson gj bna. ene bol oiraduud yumaa. ted 1757 onii oiradiig hyadsan ih hyadlagnaas durven zugtaaj afgand garsan oiraduud uulduud yumaa tiim uchraas ted oirad ayalgaar yarisan halimag tsergiin yariag shuud oilgoj bgamaa. 260 jil ungurchee ter yavdlaas hoish magadgui deer duridsan mongoloor yaridag 60 ger bul gedeg ni ter oiraduudiin ur hoichis yumaa. mongol helee martaagui tsuuhun heseg bgaa ni iim uchirtai. harin chingisiin ueiin mongoloos uldsen ni teg mongol heleer mongol heltei huntei oilgoltsohgui bolson bhaa
монголоор ярьж байхад монгол үндэстэн бши гэж хужаагийн үрсадууд бичээд байна даа Яс махны тасархай нартаа туслах юм сан
harin tiimee huu gazar orondoo awchirch chaddagvi ymaa ghed olon ulsiin tvwshind garal ugsaa negtei ymshvv geed golomtoo sahisan mongolchuud bid erh ashigiig ni hamgaalj vrgelj duu holoigoo hvchteihen gargaj delhiin anhaarliig vrgelj handuuldag bhsan
Аль 1999 онд хазарчуудын талаар сонирхож судлаж байлаа. Америкт байдаг хазарчуудын нийгэмлэг идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулдаг жагсаал цуглаан зохион байгуулдаг юм байн лээ. Өөрсдийнх нь нэрлэдгээр Хазараджтан ууланд амьдардаг овог бол язгуурын монгол угсаатан. хазар хэлний толь гээд нетээс хайгаад үзээрэй ихэнхи үгс нь монгол үг толхай-толгой алха-алга гэх мэтчилэн. Бид Казахстан шиг үндэстнээ нэгтгэж чадахаар хүчирхэг байж чадахгүй бол ядаж сошлиар ч гэсэн дэмжиж явбал олны хүч оломгүй далай
МОНГОЛЧУУДААС ТЭС ӨӨР СОЁЛ УГСААТАЙ АРД ТҮМЭН ШҮҮ ДЭЭ. ИРАН ХЭЛТЭЙ, ЛАЛ ШАШИНТАЙ АРД ТҮМЭН.
ХАЗАР НАРЫГ МОНГОЛД ЦАГААЧЛУУЛНА ГЭДЭГ НЬ ТЭНЭГ ХЭРЭГ. http://www.zuvsongolt.mn/page/newsmore/3086
Сайхан бичжээ. Цааш нь ургэлжлуулэн судлаарай. Амжилт хусье.
Хазара нарын талаар сонирхолтой зүйлс нийтэлжээ. Хичнээн хүн байна төдий чинээ санаа оноо гардаг хойно доо... Даярчлал гэдэг үйл явдал манай мэтийн цөөн хүн амтай улс орны хувьд уусах эрсдэлийг байнга сануулж байгаа гэдгийг л үргэлж санаж хил хэл, мал гуравтайгаа байхад ... гэдэг ухаант хүний үгийг санаж явууштай бодогдоно. Хазара монгол уу биш үү?? үүнийг орчин үеийн шинжлэх ухаан тогтоогоод л өгөх байх... хүн гэдэг утгаараа холын садан төрөлдөөө хандаж байгаа мэт хандаж яагаад болохгүй гэж?? Би энд сурдаг хазара оюутныг танина. Өөрсдөө бол монгол гаралтай гэж итгэдэг хүмүүс юм билээ.Эрхбиш өөрсдийн түүхийг мэддэг байлгүй дээ. Харин тэр пуштаныг байранд нь тавьсан манай залуу жинхэнэ монгол хүн байна даа.
монгол хэл,зүс царай,дээл хувцас нь,иддэг хоол нь хүртэл адилхан юм бол монгол гэхгүй яалтай билээ?харин туслаж дэмжих ёстой юм даа...
сонирхолтой л юм байна даа
Одоогоос 2000 гаруй жилийн өмнө одоогийн Афганистаны нутагт Буддын шашинтай Ази дүр төрхтэй хүмүүсийн Кушан хэмээх гүрэн оршин тогтнож байсан бөгөөд эдгээр хүмүүсийн удам угсаа нь 13-дугаар зуунд Монголын байлдан дагуулагчидын эсрэг тулалдаж ялагдан улмаар Монголчуудтай холилдон Хазара үндэстнийг бий болгосон.
Kushan humuus azi turhgui ted bol Ari humuus
Als holiin Hazara duurch gej bodohod hajuud baigaa ah duusee yah ve? Dor hayaj l gaduurhahgui baih oilgoltiig ene humuusiin tolgoid suulgah yumsan. Ovor Mongol zaluutai suusan duuchin Serchmaa hichneen gaduurhagdav, ter gaviyatai bishuu. Holdson ah duug hoorond ni niiluulj. Yagaad bolohgui gej. Harin olon bolvol sain bishuu?
...ugsgaa garlaa medej l bh heregteildee HAZAR bol bidnii l mongoliin neg heseg
Setgegdeluud ni ih sonirholtoi yum bna shuu
Medeej bid ene tsag dor hoino bga Buriad8 urd baigaa Uwurmongol gd Mongol nertei bvhniig uruwduj enerch boljil ugwul naash ni tatah yumsan tsus negt ahan dvvs mini geh bolj. Gewch herwee Mongol tsusaa awch vldie gj bodoj l bga bol edgeer uussan Mongol nertnvvdiig tvvhiin huudas8 tvvhen huwi zohioltoi ni orhih ni deer. Vnendee bi ch uruwduj l bna Oyutan bhaasaa tanidag bsan 1 nz maani Hazara hvn bdag yum. Medeej tednii tuhai herhen gaduurhagdan doromjlogdoj bui tuhai sonsoh ni teshvye hetsvv bolow ch ene DAYARSHIL gegchiin dor uls bvr uur uuriin vndes suuria awch vldeh heregtei. UUCHLAARAI BURIAD, UUCHLAARAI UWURLUGCH ah dvvsee, uuchlaarai HAZARA gd nvdee anih heregtei
Би бас энэ тухай соирхож хаа явсан газраа афганистанаас ирсэн хүн бол асууж лавладаг байлаа. Харваас монгол царайтай нэгнээс нь хүртэл горидлогын үг ч юм шиг тиймээ би монгол гаралтай гэж хэлэхийг нь хүлээдэг байж. Даанч тэд үгүй ч гэдэггүй за тиймээ ч гаэдэггүй юм билээ. Бид бол перс гаралтай хүн лгээд байдаг юм байна лээ.
il haant ulsiin uyed 20000 orchim tooni tsereg bolon busad tuslagch otog aimgaraa buur ger buleeree hurtel ayan daij hiij yawj bsan gej sonsson. tegeed irj chadalgui tendee uldsen