\Олон жилийн өмнөх бичлэгээ дахин сийрүүлэв\
Харь нутагт ажиллаж, амьдарч байгаа монголчууд эх орноо чин зүрхнээсээ санадаг. Монголдоо байхдаа эх орноо магтан дуулж , шүлэглэж, биширч байснаасаа шал өөр мэдрэмжээр "эх орон" гэдэг үгийг ойлгож хүлээж авдаг юм.
Хүний газар жаргаж зовж, ядарч баярлаж явахдаа буцаад очих өөрийн эх оронтой байна гэдэг ямархан их өмөг түшиг, сэтгэлийн нөмөр нөөлөг, омгорхол бардамнал байдгийг ямар ч сурталчилгаагүйгээр зүрхнийхээ гүнд мэдэрнэ. Бүр зүрхнийхээ гүнд шүү.
...Алсад цэнхэртэн бидэртэх уулс, жимс самартай ой модод, мяралзан урсах гол ус, дэнжийнх нь ногоон зүлгэн дээр алаглан ургасан цэцэгс, хөл дороос жигнэн эрвэгнүүлэх элс, хааяадаа хөлд шигдэн хатгах өргөс чулууг алжааж ядарсан шөнийн эргэн хөрвөөх бодолдоо ч, амрах нойрон дундаа ч зүүдлэн мөрөөдөн санадаг юм даа.
Харь энэ нутагт сүрлэг сайхан уулс, өнгө өнгөөр алаглах гоёмсог цэцэгс модод, эргээ цохилон давалгаалах их мөрөн, гайхам содон зохицол, дуу алдан бишрүүлэх үзэмж байдаг хэдий ч эх орны минь байгаль шиг зүрхэнд минь хоногших нь үгүй.
Их далайн сүрлэг давалгаа, мяралзан урсах голын минь урсгал шиг зүрхэнд минь хүртэл цалигладаггүй юм. Ээвэр газрын зүлэг их далайн эргийн элс нь, хөлд шигдэн өвтгөх өргөсгүй хэдий ч зүрхэнд минь хүрэх бүлээн дулаанаар жигнэдэггүй юм. Эх нутгаа шөнөжин зүүдэлсэн зүүдэндээ, чийг даасан дэрэн дээр сэтгэл нь жиндэн сэрдэг юм, тэд...
...Тал дүүрэн билчих мал сүргээ хангинатал янцгаан үүрсэх хүлэг морьдоо, сүү саалийн үнэр ханхалсан монгол гэрүүдээ, хатуу зөөлнөөр ээлжлэн эргэх дөрвөн улирлын өнгөө хааяа элэг зүрхэндээ санах бүрд, сэтгэл минь өвөл шиг жиндэж, хавар шиг шуурч, зун шиг дэлгэрч, намар шиг налайн "нутагтаа нэг очих сон доо" гэж санаа алдахуйяа, айргийн үнэр хамар цоргих шиг л санагдах.
Харь энэ нутагт, үзэж сонирхох амьтдын хүрээлэн идэж уух амттан, ээлжлэх хатуу зөөлөн улирал байдаг хэдий ч Монголын минь амьдрал шиг сэтгэл уяраах нь үгүй. Хайлган хавар цагт сакура цэцэглэхийг үзсэн ч, хээр талд минь хэнзлэн ургах яргуйн үнэр шиг хамар цоргидоггүй юм.
Хааяа нэг "нэрийн" шар айраг ууж суухад намрын чимчигнэсэн айраг шиг сэтгэл согтоодогггүй юм. Өсөх бага наснаасаа, өдий болтол үзэж туулсан монгол ахуй, жаргал зовлон шиг ээлжлэн ээлжлэх дөрвөн улирлаа санах бүрдээ сэтгэлдээ жиндэж, хайлан уярдаг юм, тэд...
...Дэлгэр зуны тэнгэрт шуранхайлан дуурсах уртын дууны аялгуунд дэнж хотойлгон наадах монгол наадам, өвлийг өнөтэй даван ирж яваа цагаа бэлэгдэл монгол "цагаан сар" аа өөрсдийн амьдарч байгаа газар бүхэндээ боломжоороо тэмдэглэн, алтан соёмбот далбаандаа мөргөж "Халуун элгэн нутаг"-аа дуулан хүндэтгэх тэдний аньсага нь чийгтэж, сэтгэл нь уярч, зүрхэндээ омогшдог юм.
Харь энэ нутагт дэлхий дахинаа гайхуулсан өч төчнөөн спортын гайхамшигийг үзэж сонирхож явах хэдий ч монгол наадам, цагаан сар шиг ёслол төгөлдөрийг үзсэн нь үгүй. Хаа газрын урлагийн гайхамшигийг үзэж, сонсож баясан бишрэх хэдий ч, морин хуурын аялгуунд уртын дуу шиг тэнгэрт тасарч эргэж зүрхэнд минь эгшиглэхийг сонссон нь үгүй.
Жилдээ ганц болдог наадам, цагаан сараа харь газар байгаа монголчууд хамтдаа тэмдэглэхдээ, бэлэгтэй сайхан ерөөл, инээд баясал, дуу хуураар харийн тэнгэрт, монголын салхийг сэвэлзүүлэн баясгадаг юм тэд. Энэ үедээ, их Монголын хэлтэрхий энэ дэлхийн дайдад сүр хүчээ алдаагүйг бахдан сануулдаг юм, тэд...
Харь орнууд хөгжлөөрөө, үзэмжээрээ, боломжоороо Монголоос минь илүү байж болох хэдий ч, тэгтлээ сэтгэл алдарч хоргодох нь үгүй. "Сиймхий ч гэсэн гэр минь, сэгсгэр ч гэсэн эжий минь" гэдэгчлэн төрж өссөн Монгол нутаг минь сэтгэлд илүү ойрхон.
"Эх орон" гэдэг буцаад очиход нөмөр нөөлөгтэй, дулаахан гэр минь юм. Эх орны минь уулс толгод нь ухаанаа цэгцэлж, үгээ цэнэж, үйлээ хянан байж намайг сургаж ухааруулдаг "аав" минь юм.
Эх орны минь урсгал сайхан гол мөрөн минь, хатуу зөөлнөөрөө бүхнийг тэнцүүлж хайр энэрлээрээ цаг ямагт бялхаж байдаг "ээж" минь юм.
Эх орноо хайрлана гэдэг сэтгэлийн гүнээс гарах үг, зүрхний чанадаас урсах нулимс юм.
Г.Галбадрах
e-mail: gala_mn@yahoo.com
Сэтгэгдэл0
Tgd tiim ih mongoloo sanaad bga uym bol, mongold butsaj ireed buteen baiguulaltand oroltsooch!! Mongold bolovson huchin, hun huch dutagdaltai bn!!!
SAIHAN BISCHIJ !
ene unen ug shuu bi eh ornooroo baharhaj eh ornoo sanadag hunii nutagt sain saihan baih ch setteglliin uchigt i zurnhii minii hovdold eh oron elgen nutag mini tatalzaltsaj baidag ni az jargal yum daa
Социализмийн үеийн зохиолчид хөдөө нутаг минь төрсөн хөдөө минь гэдэгсэн. Одоо үеийнхэн гадаадад гарчаад л эх орон минь гэдэг юм шиг байна. Аль аль нь эргэж очоод амьдраагүй дээ хөөрхий
Та яг үнэнийг хэлжээ. Хөдөө сайхан гэж бүгд гонгинолддог байсан боловч Эрээнцавын Нямсүрэнгээс өөр ширхэг ч яруу найрагч зохиолч төрсөн нутагтаа очиж амьдраагүй хотод шигдсээр насыг барсан. Одоо хүнээс илүү баян тарган болох шуналдаа хөтлөгдөж, эх орноо гаргуунд нь хаяад харьд очиж тэндэхийн баячуудын боол хийж яваа тэнэгүүд эх орон гэж цээжээ дэлддэг болж дээ хөөрхий.
Яаажч цээжээ дэлдсэн байсан ,яаагаадч миний эх нутаг эх орныг минь сэтгэл зурхнээс минь хэнч салгаж сарниулж авч чадахгуй!Монгол хан хичнээн удаан хуний газар байх тусмаа тодий чинээ эх нутагаа эргэн санаж бэтгэрч явдаг юм заа юу!Би бол одоо буур суулдээ лоно нутагтаа явж дайна гээд зуудэлдэг болоод байгаа...оглоо сэрээд Санаа алдаад суудаг!Алс хол сууж байгаа учраас нутаг явах тэр болгон боломж олддоггуй!Интернет орчин уед их сайхан боломжийг мань мэтийн нутагаа санасан хогшчуудэд олгож байгаа!
203.194.114.168 baga soliorooroi chi. Hunii erh choloo, husel ermelzliig cham shig mal shuuhgui shuu!!! Eh ornoo sanah setgeliig ch cham metiin surguulitai sarmagchingaas door setgehuitei nuurendee usgui uher bas uguisgenee? mai chi, huts geed helchii chamd.
mongold aymar ch ajil baihgui bna geed bna unen uu neg zaluu buten 6 sar ajil haigaad oldoogui gej bna
bas neg soliot eh oron my ass
Yugaad mongold bgaa tenegyyded dolginood bgaam.. Naana chini ochin yasaa tavih ygyigee teneg commentchidees asuuhuu tee..baruun garaaraa toglood comment bichij busdiig hate hiij bhaar gants suvai hyyhen yaj jargaah ve gej bodooch..gyi chi chadahgyi l dee keke..
Ednuus yas yuman deeree gadagshaa garahiin l don baidag biz dee. Hudlaa bitgii tegj shaaj bai za. Mongol herev huniig hun shig uzej, hunii hodolmoriig unelj, hun burt tegsh shudarga handdag baisan bol ene olon hun gadagshaa garahgui l baisan. Amid yavah batalgaa baihgui, ajil oldohgui, bugd hudalch hulgaich iim orond hen jargaltai amidardgii ni ta nar medej l baigaa shdee
Үнэхээр үнэн үгтэй байна.Үнэхээр сайн байна дахин дахин оруулаарай