Их Монгол Улс байгуулагдсаны 808, Ардын хувьсгалын 93 жилийн ойн үндэсний их баяр наадам өргөн дэлгэр болж өнгөрлөө. Гэхдээ "Үндэсний их баяр наадам уу, эсвэл зөвхөн ардчиллын ойн баяр уу" хэмээн эргэлзэж, хэн нэгнээс асуух ч учрыг нь эс олох хүн олон үлдлээ.
Өөрөөр хэлбэл, энэ жилийн баяр наадмын нээлтийн ёслол хүндэтгэлийн ажиллагааг үзсэн иргэдийн дунд "Энэ чинь ардчиллын баяр юм биш үү" гэсэн шүүмжлэл газар авав. Өнгөрсөн жилийн баяр наадмын нээлт, хаалтын ёслолын үйл ажиллагаа, төрийн хүндэтгэлийн тоглолтын ерөнхий найруулагчаар ажилласан Төрийн шагналт, гавьяат жүжигчин Д.Сосорбарам өнөө жилийнхийг ч мөн найрууллаа.
Тэрбээр наадмын өмнөхөн "Энэ жилийн урлагийн арга хэмжээг "Босоо заяатай Монгол" агуулгын дор найруулж байгаа. Баяр наадмын нээлт, хаалтын ажиллагаа өвөрмөц, онцлогтой, сайхан болно гэдгийг амлаж чадах байна" хэмээж байсан. Ер нь иргэдийн олонхи нь жил бүрийн баяр наадмын нээлт, хаалтыг үзэх сонирхолтой байдаг.
Тиймдээ ч эрхэм гавьяатын "Хүн бүрт таалагдана" хэмээн бардамнасан нээлтийг үзэх хүлээлт үүсээд байсан ч талаар болсон юм. Тухайлбал, нээлтийн урлагийн үзүүлбэрт багтсан "Хонхны дуу"-нд иргэд дургүйцлээ маш их илэрхийлсэн. Наадамчин олны дунд "Бослого, тэмцэлд уриалсан дууг найр наадам, эв нэгдлийн үеэр дуулах нь билэггүй юм" хэмээх шүүмжлэл амнаас ам дамжин яригдаж байлаа.
Үнэндээ яаж ч бодсон үндэсний их баяр наадам болж байхад АН-ын сүлд, тэр дундаа баяр ёслолд тохиромжгүй дууг дуулж байхад хэн ч таатай хүлээж авах билээ дээ. Мөн нээлтийн ажиллагаанд өрөөл, магтаалын үг хэллэг, аялгуу бүхий бий биелэгээ, орчин үеийн бүжиг зэрэг урлагийн олон үзүүлбэр үзүүлсэн ч зохион байгуулалт муутай харагдсан.
Хэтэрхий олон хүн болохоор ч тэр үү бүжгийн хөдөлгөөн зөрж, эцэстээ хаа сайгүй л өөрийн дураар бүжиглэх шиг болсон. Гэхдээ энэ нь дээрх "Хонхны дуу"-г бодвол хамаагүй дээр үзүүлбэр нь гэхэд болохоор байлаа. Харин энхийг сахиулахаар явах гэж буй цэрэг эрс дүрэмт хувцастайгаа бий биелэгээ, бүжиг хийсэн нь наадамчин олонд нэг их таалагдаагүй.
Арга ч үгүй биз. Үймээн самуун, дайн тулаан ихтэй байгаа гадаадын улс оронд энхийг сахиулахаар явах гэж буй тэднийг төв цэнгэлдэхэд орж ирэхэд ард түмэн баатарлагаар төсөөлөн уухай хадааж, алга ташин угтаж авсан. Харамсалтай нь баатарлаг цэргүүд маань нээлтийн үеэр тохиромжгүй бүжиг бүжиглэсэн.
Энэ үеэр наадамчин олны дунд "Цэргүүдээр бараг эмэгтэй хүний бүжиг хийлгэлээ" хэмээн шүүмжлэх нэгэн ч байсан юм. Харин нээлтийн ёслолын арай дээр хэсэг нь. оролцогчид "ХҮННҮ" гэсэн үг бүтээн жагсч, чанга яригчаар "Энэ жил Хүннү гүрэн байгуулагдсаны 2223 жилийн ой тохиож байна. Монголчуудын төрт их ёсны түүх хоёр мянганаар хэмжигдэнэ. Монгол Улс бол дэлхийн анхны төрт улс мөн..." гэх мэтчилэн тунхаглан зарлаж байсан юм.
Мөн наадамд хүрэлцэн ирсэн гадаадын иргэдэд нээлтийн үйл ажиллагааг орчуулан хүргэсэн. Гэхдээ л "Хонхны дуу" эгшиглэсэн наадмын нээлтийг үзсэн иргэд "Ардын их баяр наадам уу, эсвэл ардчиллын баяр болоод өнгөрөв үү" гэцгээж байлаа.
"Харанга"-ын Х.Лхагвасүрэн мориноосоо унасан ч дуу нь үргэлжилсээр л...
Энэ жилийн баяр наадмын нээлтийн үеэр "Харанга" хамтлагийн дуучин Х.Лхагвасүрэн Төв цэнгэлдэхэд "Толин хул"-аа дуулсаар сүр дуулиантай орж ирсэн ч наадамчин олны өмнө хөгөө чирэв. Тэрбээр энэ дуугаа жил бүрийн баяр наадмаар дуулдаг уламжпал тогтоод байгаа ч өнгөрсөн жил мориноосоо арай л уналгүй тогтсон удаа бий.
Гэтэл өнөө жилийн баяр наадмаар морио цоройлгох гэж байгаад жолоогоо хэт их татсанаас болж морьтойгоо харуулдаж уналаа. Бүр унах унахдаа гадаадын жуулчдын өмнө унаж, тэр бүү хэл дуучин нь мориноосоо унаж, мордох гээд хөгөлж байх зуур дуу үргэлжилсээр байсан нь арай л биш байв.
Наадамчдын зарим нь түүнийг "Халамцуу явж байна лээ, аргагүй" хэмээн ярихыг ч сонслоо. Үндэснийхээ баяр наадмын нээлтэд оролцож, ард түмний өмнө дуугаа дуулах гэж байгаа бол ингэж бүдүүлэг хандаж болохгүйг ч хэлэх хүн олон байсан юм.
Х.Оюунчимэг дөрвөн жил дараалан түрүүлж Гарамгай мэргэн болов
Үндэсний их баяр наадмын Халх сурын харвааны хана болон хасын харвааны төрөл хоёр өдөр үргэлжлэн дүнгээ гаргаж, шилдгүүдээ тодруулсан. Халх сурын харваанд эрэгтэй 270, эмэгтэй 130 гаруй харваач өрсөлдсөнөөс эрэгтэй төрөлд Орхон аймгийн "Хангарьд" спорт клубын тамирчин, "Алтан Дорнод Майнинг сервис" компанийн харваач, хошой мэргэн Л.Отгонбаяр тэргүүллээ.
Дэд байрт "Алдар" спорт хороо, "ЖЕМ Интернэшнл" компанийн харваач, спортын мастер Б.Батбаатар, гутгаар байрт Төв аймгийн "Зуун мэргэн" холбоо, "Мандухай цэцэн" компанийн харваач, спортын мастер С.Өлзийсайхан шалгарлаа. Дөрөвдүгээр байрт "Монгол ус" ТӨК-ын харваач Б.Баярсайхан, тавдугаар байрт спортын мастер А.Төртогтох нар удаалав.
Харин эмэгтэйчүүдийн төрөлд "Чингис хааны дэлхийн академи" ТББ-ын харваач Монгол Улсын гоц мэргэн Х.Оюунчимэг тэргүүлсэн. Ингэснээр тэрбээр Үндэсний их баяр наадамд дөрвөн жил дараалан түрүүлж, Гарамгай мэргэн цолны болзол хангасан.
Харин дэд байрт "Алдар" спорт хороо, "ЖЕМ Интөрнэшнл" компанийн харваач улсын мэргэн Д.Норжмаа, гутгаар байрт Чингэлтэй дүүргийн биеийн тамир, спортын хороо, "АПУ Трединг" компани, "Зэв алтан түрүү" багийн харваач спортын мастер И.Цэцэгмаа нар шалгарав.
Дөрөвдүгээр байрт, "Шинэ Налайх" багийн харваач спортын мастер Б.Пунсалдулам, тавдугаар байрт, "Ажнай-Таван толгой" компанийн харваач спортын мастер О.Чинзүрх нар шалгарсан байна. Энэ удаагийн Халх сурын харвааны үеэр нэг гарамгай мэргэн, таван спортын мастер, 11 дэд мастер төрлөө.
Шагайн харваанд Т.Идэрзориг ахлагчтай баг тэргүүллээ
Энэ жилийн баяр наадмын хоёр дахь өдөр үндэсний шагайн харваа цэц мэргэдээ тодруулж, аваргаа шалгарууллаа. Шагайн харваанд 50 гаруй багийн 490 орчим харваач оролцсоноос "Ажнай" группийн харваач, Монгол Улсын үлэмж дархан мэргэн Т.Идэрзориг ахлагчтай баг тамирчид тэргүүллээ.
Харин хоёрдугаар байрыг "АПУ" компанийн "Ямааранз" баг эзэлсэн бол гутгаар байрт Монгол Улсын үлэмж мэргэн Э.Базарханд ахлагчтай шагайчид шалгарлаа.
Дөрөвдүгээр байрт Монгол Улсын үлэмж дархан, спортын мастөр Б.Гантулга ахлагчтай "Шинэ Бадрах" баг, тавдугаар байрын шагналтнаар Монгол Улсын үлэмж дархан, спортын мастер Г.Мөнхжаргал ахлагчтай "Хөх чоно" баг, зургадугаар байрт Монгол Улсын үлэмж дархан Э.Болдбаатар ахлагчтай Сэлэнгэ аймгийн "Орхонтуул" баг тус тус тодорлоо.
Түүнчлэн энэ жилийн шагайн харваанд АНУ, Бельги, БНСУ-д амьдардаг монголчууд нэг баг болон оролцсон нь онцлууштай үйл явдал болсон юм.
М.Наранболд
Эх сурвалж:
Сэтгэгдэл0
Заа муу Улаан Оросын цэрэг Нийсэл Хүрээг эзэлснийг тэмдэглэж суухаас Ардчилсан хувьсгалыг тэмдэглэсэн нь хавьгүй дээр. тэнд чинь яадахнаа ард түмэн үнэхээр оролцсон юм
оросын цэрэг хүрээг эзлээгүй бол чи өнөөдөр жанлин нэртэй хятад гамингийнүр удам болчихсон.юун наадам ногоон талбайд нуруугаа бөгтийтөл ажилаад сууж байх байсан
JAGAA MAL JUNGOO NERTEI BOLOOGUI CHIN TSAGAAN, ULAAN OROSIN GAVIYA.
umxii ynertyylsen sygee chi ardiin xubisgal yalaagyi bol teregchin xujaagiin zulbasaga bx blaa...
Хар тамхичныг монгол морь бусгаж, ерөнхийлөгч Элбэгдоржийг газар шилгээж байхад наадам яаж сайхан болох вэ. Нэг л муу совин татаад байна.
Za ter muu sovin chin ahamaig avaad yvjdee . Ashgui niigmiin buzar bolson cham metiin kommunistuud gantsnch boltugai dald oroh n ! . Chinii MAN chamd Ymar gayva baiguulj AN chamd ymar gai tarisan bolohoor ingej yum bolgoniig n ulstorjuulj ubeh shahdag boltson guilgachin be chi ! . Mongol ulsiin eronhiilogchiig gazar shilgeesen gej hezeech sonsch baisangui ! . Urgelj omhii am eodoriin huruugaaraa har muu ug heljbichij baidag chi ingej galzuursniihaa huchind udahgui horvoogoos toniloh bizee ! . Ern cham metiin niigmiin parazit boos boltson yumnuud chamaar duusch bgaa n sain bn ! . Chamaig turgen uhej dald oroosoi gesendee neg zuil helmeer sanagdlaa ! Tanai MANgaruud hezeech sehehguigeer ard olonii dund ner hund n 7naj bgaa yum bnlee !? .Yagaad gevel deeree UIH-iin gishuud n hogjil devshil gatsaah bodlogo bariad buur adagiin dooguurhi cham met n AN-iig muulah geed Mongoliin tor Mongol ulsiin eronhiilogchiig min gutaan doromjilood bgaa chin Mongoliin ard tumnii durguitseliig uneheer ih hurgej bgaa shuuOilgoj bnuu MANgaraa 2016 ond ugaasaa tanai MANgaanuud hemeegdeh avilgachin hulgaich deeremchin reketchid chin dahin sehehgui boltloo yalagdahiig haraad cham met n ui gashuugaa diilehgui kalapan haagdah gegch zolgui yvdalaar tamiin oronruugaa yvah baih ! Esvel naana n chinii heldegeer gazar shilgeechihvel chi burch ert tamiin oronruugaa morilj Mongoliin hogjild negch gesen buzar tsarai muutai archaagui arhichin aav eejee avgai huuhdee zovooson omhii setgegdel bichihees oor ajil hiideggui neg zolbin charalbaa tonilj Mongol uls hogjil devshild neg teegn alga boloh baih gej naidaj baina
Өнхрүүшийн үлгэр: Эмгэн өвгөн хоёрыг Ягаан цэнхэр тасалбараар хуурсан Орос хүрэн байвгайг Олон удаа молигдсон Хятад шар луунд Тусгаар тогтнолоо худалдсан Монгол түмнийг молигдсон Муу бүхнийг дэлгэрүүлсэн Микрофон барих мэргэжилтэй Молигдож хуурах увдистай Малын эмч прокурортой Мянгуужингийн философтой Ардчилал Ардчилал гэж Ард түмнийг мунхруулсан Авлига Авлига гэж Ардын намаа айлгасан Эцэст нь толгойг нь эргүүлсэн Эрээн хятад цаасаар Эх орныг нь худалдсан Эгдүүтэй хөөрхөн өнхрүүш байна Олон долоон хошгорсон Огт баригдахгүй хулхидсан Долоон сарын нэгнийг санаачилсан Дараан сайхан нил мурьсан Баярцогт хужаагаа хамгаалсан Баттулга эх орончийг дарамталсан Бат Үүлээ баатар болгосон Байгал орчноо будаа болгосон Хятад улсад хайртай Монгол улсад халтай Хятад банкны цаасаар Монгол шороог солих Газрын хуулийг хурдан Хурдан батал гэж шахсан Гайгүй монголыг гадагшлуулж Гамин хятадыг нутагшуулж Онгорхой хууль батлуулж Олон хятад орогнуулж Худал хоосон хошгорсон Хорон санаагаа нуусан Олны толгойг эргүүлсэн Олон түмэнд хараагдсан Олон нийтийн телевизийн Онц сурвалжлагчийг занасан Утас телевиз интернетийг Урд зүгээс хянадаг болгосон Заль нэг заль хоёрын дунд Зон олныг гүйлгэж захирсан Орой болгон худал ярьж Ойр ойрхон хошгорноо Ард монгол чамайг Газар нутагтай чинь хамт Гадаадад хэвлэсэн эрээн цаасаар Гайхалтай хулхидаж худалданаа Ингэж өнхрүүш дуулж хуурдаж Хятад гоймонгоо идэнгээ Төрийн ордонд суунгаа Түмний өмнөөс хошгороно
Saihan gurildsan daa
ENE HUJAA CAI XIA OVOGTIIN HIIJ BAIGAA AJIL .
элий балай Сосорбарам
ardchilaliin bayar bolood engereb boltoi!!!!ychir ni neelt ni negeehench sine yum ygyi negee l heden jiliin emne bolj baisan neelttei tyn adilhan elii balai Sosorbaramiin neez ni dyyssan boltoi sine yum alga naadamiig tegelderjuuleh heregtei enyyndee ikhe menge abch baigaa daa!!!3terbym tegreg sahyy naadamiin ynelgee gej?Mongolchyyd ertei baij naadamlahch yamai baina syy!!!
mergejiliin bayar zohion baiguuldag huneer hiilge! ene hormoindoo teegeldsen nohduud odoo zaigaa tavij ogooch! yadaj ganiihnaas icheech! nogoo mongoliin surtei bayar ni gej ovilgogui heden hunii balgaar ooroor tosoologdono.
үнэн тэнэг болсон
Энэ жилийн наадам (УГ НЬ МОНГОЛ ТӨРИЙН НААДАМ ШҮҮДЭЭ!) монгол төр ямар байгааг бүүр нэг харууллаа авах юм алга.Энхийг сахиулах цэргүүдээр дэвхэлцтэл парад гишгүүлж ард түмэнд нь илтгэл өгүүлж ч болмоор түүнээс бие биелэнэ гэдэг гутамшиг.Үнэндээ манай улсын,төрийн,ард түмний гэсэн юм болгон доройтоод хэдхэн баячуудын юм болгон өөдлөөд байдаг цаагуураа л нэг муу совин татуулаад урамгүй болгоод байдаг болчихлаа.Ер нь төрийн сан хөмрөг,газрын хэвлий хоосорч харин өр төлбөр ихсэж ард түмний амьдрал хэцүү болчихлоо.Төр удирдаж байгаа хүмүүс нь хулгайч худалч урвагч гэдэг нь ард түмэнд танигдчихлаа.Хулгайч луйварчингууд эрчимтэй цөлмөж эхллээ.Төрийн мэдлийн уурхайг хятадад зарсан Барсболд,Төрт Монгол улсыг хятадын монгол гэж бичиж хулгайлсан мөнгөө харьд нууж байгаад баригдсан Баярцогт,Хар тамхичин насанд хүрээгүй хүүхэдтэй орооцолдсон Тэмүүжин гэх мэт үй түмэн дотоодын дайснуудыг хамгаалсан төрийн тэргүүн алуурчидыг бол ивээлдээ авчихсан.Ийм л төртэй болчихлоо бид!Энэ сайн ёр биш!!!Энд бичсэн жишээ багахан хэсэг нь гээд бодхоор ой гутмаар.
ter tsenxer malgai umssun xeden yumnuud enxiig saxiulagchid bolj bna uu xaxax yasan ch doojoogyi xir daaxindaa barigdsan xaltaisan ulsuud be bas alia salbadai shig byjigleed bx bololtoi dendyy doroi yum daa ergyy tolgoi so-goos iim l xugiin yum garna daa
CAI XIA OVOGT HUJAA DUTUUDORJIIN HIIJ BIGAA AJIL