Үгийн хэрэглээ.
Янз бүрийн насны олон хүн цугласан их хөлийн газарт хэн нэгэн нь “Хатагтай ноёд оо!” гэж мрээд ихэд сүржин үгээр илтгэл айлтгал тавих нь элбэг боллоо. Монгол хэлний тайлбар толь бичигт тэмдэглэгдсэн хийгээд монголчуудын өдөр тутмын харилцааны үг хэллэгт “Ноён, хатан” гэсэн үгийг хамаагүй хэрэглэдэггүй байжээ. Өндөр зэрэглэлийн хүндэтгэлтэй хэлэгддэг үгсийг зөв зохистой эс хэрэглэхэд утга нь үл авцалдаж, үнэ цэн нь алдагдах тал байдаг бололтой.
Харин улс нийгэм, олон түмний дунд нэр алдрыг олж, итгэл хүндэтгэл хүлээсэн, үнэлэгдэж танигдсан хүмүүс, эсвэл гадаад орны эрхэм хүмүүстэй харилцахдаа иймэрхүү үг хэллэг хэрэглэх ёс буй. Саяхан олон багачууд цугласан хүүхдийн чуулган дээр нэгэн эрхэм мөнөөх ‘‘Хатагтай, ноёд” гэдэг сүрхий хүндэт үгээрээ илтгэл тавихад гэрлээгүй хөвгүүд, хадамд гараагүй охидын зарим нь жиг жуг гээд явчихав.
Өгүүлэх нь: Одой бичээч би бээр “Хатан хатагтай” гэсэн үгийн утга тайлал дээр уншигч. таны анхаарлыг татъя гэж бодсон юм. Улс орны их үйл хэргийн манлайд явж, олон түмний хувь заяаг шийдэлцэж байгаа төр засгийн тэргүүн, сайд, төрийн түшээ, засаг дарга, үйлдвэр, компаний дарга захирал, олон нийтийн зүтгэлтнүүдийн гэргий болон мөн дээрх алба хашиж байгаа хүндэт эмэгтэйчүүдэд “хатан, хатагтай” гэдэг нэршлийг хэрэглэх нь зохимжтой.
Богд гэгээний хатан Дондогдуламаас хойш монгол төрийн томчуулын гэргий нар “хатан", “хатагтай” хэмээн дуудуулаагүй, зарим нь “авгай" гэж адлагдаж явсан тал ч бий. Гэтэл тэд өрх гэртээ гэрэл гэгээтэи гэргий, үр хүүхдэдээ сайхан ээж, эр нөхөртөө халамжит хань байхын зэрэгцээгээр улс нийгэмд тустай сайн үйлийн эзэд байсныг бид үнэлж, хүндэтгэлтэй хандах учиртай.
Монгол Улсын 1000-аад жилийн түүхэнд Батмөнх (1470-1517 онд) 47 жил, Ю.Цэдэнбал (1940-1984онд) 44 жил, Тогоонтөмөр (1333-1370 онд) 37 жил, Хувилай (1260-1294 онд) 34 жил, Түмэнзасагт (1558-1592 онд) 34 жил төрийн толгойд хамгийн удаан сууж, тэдний хажуу дахь эмэгтэйчүүд ч хатан шиг хатад байжээ.
А.И.Цэдэнбал Филатова гэдэг орос эмэгтэй Монгол төрийн нэрт зүтгэлтэн Ю.Цэдэнбалтай ханилаад (1947-1991 онд) 44 жил болжээ. (Монгол төрийн томчуул өөрийн угсаа гарлаас гадна бусад улс үндэстний эмэгтэйг хатан болгож байсан нь ганцхан Цэдэнбал биш) Монгол төрийн хатны хүндтэй суудалд заларч байсан тэр эрхэм эмэгтэйн (1920.02.04-2001.10.24-д амьдарч 81 нас сүүдэр зооглосон) тухай өөрийн савны хэмжээгээр өгүүлэхэд над буруугүй мэт санагдана.
Их “Ээх”.
Манай нутагт бэргэнээ “Ээх" гэж авгайлна. "Ээх" гэдэг нь “Эх мэт”, “Ээж шиг" гэсэн утга агуулна. Нас сүүдэр өндөр бэргэнийг дүүмэд хүмүүс “Их ээх” гэж ихэд хүндэлнэ...
Миний бие 1973 оноос МХЗЭ-ийн Төв Хороонд дэвшин ажиллав. Тэр үед Хүүхдийн төлөө Фонд байгуулагдаад удаагүй, Анастасия Ивановна Цэдэнбал-Филатова анх удаа албан контороо МХЗЭ-ийн Төв Хороон дээр нээж, байнга албашаан суудаг болсон байлаа. МХЗЭ-ийн Төв Хорооны зааварлагч, зохион байгуулагч, хэлтсийн эрхлэгчээс эхлээд нарийн бичгийн дарга нар хүртэл бас нэг “ноён”-той болов хэмээн түвэгшээж, Хүүхдийн төлөө фондын даргыг “Авгай” гэж адлах маягтайгаар дуудацгаана.
Шинээр ирсэн над төрийн тэргүүний гэргийг “Авгай" гэж дуудах нь хэтэрхий хүндэтгэлгүй, доромж аястай сонсогдоно. Ер нь “гэргий, эхнэр, эзэгтэй" гэсэн зөөлөн үгс байхад яагаад “авгай" гэж монголчуудын өдөр тутмын харилцаанд тоомжир муутай хэлэгдэх үгийг сонгосон нь тодорхойгүй бөгөөд тааламжгүй байлаа. Харин хожим Олон улсын пионерийн “Найрамдал" лагерийн анхны захирал, сурган хүмүүжүүлэгч Ш.Содномпил 1978 онд ажил аваад л “Хатагтай дарга" гэж хэлэх нь чихэнд чимэгтэй, нзалдацтай сонсогдож байсныг дурсмуй.
Хүмүүс өдөр тутмын харилцаанд “Анастасия Ивановна” гэж сайхан орос нэрийг нь тэр бүр дууддаггүй, албан ёсны хурал дээр юм уу, дэргэд нь зөвхөн хэлдэг байв. Энэ байдал нь над таагүй санагдаад нэг өдөр хамт ажилладаг Увсын уугуул Б.Готовт:
-Манай дөрвөдөд том бэргэнийг “Их ээх” гэж авгайлдаг. Хүүхдийн төлөө фондын даргыг өдөр тутмын ярианд “Их ээх” гэж хэлж байвал ямар вэ? гэхэд тэрээр:
-Нийт монголчууд хийгээд төв халхад түүнийг ойлгохгүй. Цэдэнбал дарга хэчнээн дөрвөд байлаач эхнэрийг нь “Ээх” гэж дуудаад бидний амьдралд хоногшихгүй гэв. Би: .
-Манай эхнэр багаасаа ээжээ “Ажаа" гэж дуудаад сурчихсан. Одоо дүү Ё.Сэрээнэн нь өөр айлд үрчлэгдсэн ч төрүүлсэн эхээ “Ажаа” гэдэг. Манай хадам үеэл ах Д.Нармандах эхээ “Ажаа” гэж дууддаг, гэрийнхэн нь "Ээж" гэж хэл хэмээн албадахад нөгөө үг нь санаанд орж ирэхгүй “Аав” гэж дуудаж будилсан тухай яриа ч бий. Манай хадмууд Өвөрхангай аймгийн Бүрдийнхэн. Төв халхад өргөн хэрэглэдэг энэ үгээр Хүүхдийн төлөө Фондын даргыг дуудвал болохгүй юу гэж санал гаргавал хамт ажилладаг Б.Готов, Л.Дугарсүрэн, Ч.Даваажав, Г.Бадамбазар, Д.Тогтох нар ихэд зөвшөөрч бид тохиролцов.
Түүнээс хойш “Авгай" гэж бид дуудаагүй, “Ажаа” гэж хэлэхэд тэр нь зарим дарга нарт этгээд сонсогдож, “Юун ажаасаг юм” гэж зэмлүүлдэг үе ч байв. Гэвч уг нэршил түгээмэл болж, хожим “Ажаа мамаа домой, Адъяа дарга Ханой" гэсэн шог үг ч гарсан билээ...
Би МПБ-ын Төв Зөвлөлд олон жил ажилласан ч Хүүхдийн төлөө фондын даргатай дотносож шадарласангүй, ихэвчлэн дарга нар болон орос хэл сайтай ховч нар ойртож, дээрээс олон үүрэг даалгавар дамжин ирэхэд нь биелүүлэхийн төлөө чармайн хөөцөлддөг ердийн гүйцэтгэх албатан байв.
Гэхдээ түүний ажилдаа үнэнч, хүүхдэд хайртай, аливаад чин шударга ханддаг, зарчимч хатуу шаардлага тавьдаг нь тод мэдрэгддэг байв. Тэр хүндэт хатан ээжийн ивээлд багтаж, ач тусыг эдэлж явсан хүмүүс түүний мэндэлсний ойд зориулж үгээ хэлэхийг өдөөж, цөөн дурсамжийг хачир чимэггүй өгүүлье!
Жаран сарнайн хүчээр.
1980.02.04. Хүүхдийн төлөө фондын даргын 60 насны ойг бид эртнээс бодлоготойгоор бэлтгэж, сайн зохион байгуулалттай тэмдэглэв. Монголын Пионерийн байгууллагын түүхэнд онцгой тэмдэглэгдсэн МАХН-ын Төв Хорооны алдарт 1980 оны 55 дугаар тогтоолын төслийг анх боловсруулаад гаргахыг чармайн хөөцөлдсөн боловч амжилт олоогүй учир бидэнд энэ ой чухал ач холбогдолтой байсан билээ.
Уг ойд бүх яам газрын сайд дарга нар ирж баяр хүргэн, салбарынхаа дээд шагналыг гардуулцгаав. Монголын Пионерийн байгууллага “Пионерийн тэргүүний удирдагч" тэмдгээрээ шагнав. (1984 онд энэ тэмдгээс бусад бүх шагналыг нь хурааж авсан билээ.) Харин Барилгын яамны сайд О.Тлейхан өөрийн агнасан чонын том арьсыг авчирсан нь хувь хүний бэлэг байв.
Болгарын Соёл мэдээллийн төвийн захирал Стойнко Гяуров нэг том сагсанд 60 ширхэг улаан сарнай бэлтгэсэн нь Монголд урьд өмнө нь огт үзэгдээгүй хамгийн онцгой бэлэг болов. Хатагтай даргын сэтгэлийг энэ бэлэг ихэд хөдөлгөв. Фондын дарга ойн дараа манай дарга нартай уулзаад МПБ-ын тухай тогтоол гаргахад туслахаар амлаж, тэр нь “ногоон гэрэл”-ээр гарын үсэг дээрээс доош чигтэйгээр зурагдаж, дарга нарын зөвшөөрөл авч амжилттай бүтэв.
Үнэт бэлэг.
Олон байгууллагын оролцоотойгоор бид хүүхдийн цэрэг-спортын “Дөл” тоглолтыг зохион байгуулав. Уг ажлыг дүгнэх үеэр гол ачааг үүрсэн МПБ-ын Төв Зөвлөлийн ажилтнууд хоосон хоцорч, бусад байгууллагын бэлгэдлийн шинжтэй оролцсон хүмүүс Хүүхдийн төлөө фондын том шагнал (зургийн аппарат, магнитофон г.м үнэт зүйл) хүртэв.
МПБ-ын Төв Зөвлөлийн орлогч дарга, хэлтсийн эрхлэгчийн хувьд миний бие үүнд сэтсэл дундуур байгаагаа илэрхийлж, ажлын дүнгийн хурал дээр цөөн үг хэллээ. Миний үг гэрлийн хурдаар Хатагтай даргад хүрчээ. Хэдэн хоногийн дараа “Ажаа дарга".
-МПБ-ын Төв Зөвлөлийнхөн сэтгэл дундуур байгаа тухай үг би сонссон. Магнитфон, зургийн аппаратаар та нар юу хийх вэ? Би Улаанбаатар хотын намын хороо, захиргааны удирдлагатай ярьж, улсын орон сууц хуваарилдаг яам газрын жагсаалтад МПБ-ын Төв Зөвлөлийг оруулахаар болсон. Энэ бол та нарт насан туршийн бэлэг байх болно гэж билээ. Түүнээс хойш хүүхдийн байгууллагын олон ажилтан урьд огт олдоггүй байсан орон сууцанд орж, гялайсан билээ.
Эхийн сэтгэл.
Нэг удаа “Найрамдал" паркад хүүхэд залуучууд мод тарих, түүнд нь нам засгийн удирдагчид зочноор оролцох болов. Дарга нарыг хүлээх зуур халуун нар хүчтэй шарж, цэцэрлэгийн багачууд тохь алдав. Фондын дарга:
-Цэцэрлэгийн эрхлэгчийг дууд гэв. Нэг эмэгтэй дуудагдаад, яаран сандран ирэхэд нь:
-Энэ хүүхдүүд дунд чиний өөрийн хүүхэд бий юу гэж асуухад “байхгүй" гэж хариулав. Түүнийг сүрхий зэмлээд, хүүхдийн толгойг усаар шавших, эсвэл малгай өмсгөх, нарны халх хэрэглэх зэргээр наршихаас сэргийлж шуурхай арга хэмжээ авахыг шаардав.
Сүхбаатарын талбай “Зургийн дэвтэр" болов. 1983 оны хуучаар Сүхбаатарын талбайд нэгэн зэрэг 400-аад хүүхэд өөрийн хүсэл мөрөөдөл, аж амьдрал, санаа бодлоо “цардмал дэвтэр" ашиглан зурсныг хүмүүс сайн санаж байгаа байх аа!
“Ажаа" дарга нэг удаагийн уулзалт дээр “Хүүхдүүд энд тэндгүй, байшингийн хана туурган дээр, тэр ч байтугай айлын модон жорлон дээр хүртэл элдэв үг эрээчиж, зураг зурдаг болжээ. Хүүхдэд дотор санаагаа ил гаргах хэрэгцээ байна. Үүнийг зөв жолоодлоготой болгоё. Би “Найрамдал" лагерийн багш нартай санал солилцлоо. Цардмал зам дээрх зургийн уралдаан явуулахад өнгийн шохой олдоггүй гэнэ.
Яагаад хүүхдийн хичээл сурлагад хэрэгцээтэй зүйлийг гадаад худалдааны захиалгад тусгахгүй байна вэ? Өнгө өнгийн будаг, шохой, хилэн цаас, хүүхдийн бяцхан хуруунд нь таарсан хайч, цаас зүсэгч, жижиг бийр, тэр ч байтугай оёдол хатгамал, сийлбэр, дархан, мужааны хүүхдэд тохирсон багаж хэрэгсэл хэрэгтэй байна" гэж хэлсэн билээ. Энэ зэмлэл, анхааруулгыг сонссон Гадаад худалдааны Яам, Боловсролын яамны материал хангамжийнхан тун их дурамжхан байсандаг.
Тэр нэгэн удаагийн цардмал зам дээрх зургийн уралдаанаас хойш иймэрхүү ажил түгээмэл болсон юм.
Жижиг “хүн”-хүүхэлдэй.
Хүүхэд залуучуудын баяр, хурал, чуулган, тэмдэглэлт ойн үеэр хүүхдийн урлагийн тоглолт болоход “Ажаа” ихэвчлэн очиж үзнэ. Нэг удаагийн концертын дараа "Та нар хүүхдийг доорд үздэгээ хэзээ болих хүмүүс вэ? Жижиг хүүхдэд том ноён, хатны хувцас өмсгөж, хүүхэлдэй шиг болгоно. Энэ чинь зөв юм уу? Монгол үндэсний аятайхан юмыг би дэмжинэ. Та нар ядахдаа хүүхдийн нас биед тохирсон, хөөрхөн монгол хувцасны загвар гаргаад хэрэглээч.
"Цэцэрлэгийн бяцхан охинд том хатны загвартай хувцас өмсгөж, олны өмнө гаргаад, урлагийн тоглолтод оруулсныг би хүүхдийг доромжилж, буруу зүйлд ашигласан, ёс суртахуунгүй гэмт хэрэг гэж үзэж байна" гэв. Хүүхдийн концерт, урлагийн тоглолт, багт наадам дээр хүүхдээр том хүний дуу дуулуулах, бүжиг бүжиглүүлэхийг “Ажаа” дарга таашаадаггүйсэн.
Урлагийн тоглолтод ордог хүүхдийн хувцасны өнгө загварыг сонгоход хувцасны өнгө загварыг сонгоход үндсэн тод өнгө (ув улаан, шав шар, хөв хөх, цэв цэнхэр, цав цагаан, хав хар зэрэг тод өнгө) хосолбол хүүхдэд тохиромжтой, завсрын өнгө нь хүүхдийн царай зүсийг дарж, цог золбоогүй болгоно гэж зөвлөдөг байв.
Нэг хүний зан ааш бүх хүнд таалагдах албагүй. Цэдэнбал даргын бага дүү Ю.Жавзан гуайн өгүүлсэн нь: Нэг удаа ах маань “Чи бэргэн эгчийнхээ ааш занг сайн ойлгож харилцаж байгаарай. Бага залуудаа ангина өвчин нь хүндэрч, зүрхэнд нь нөлөөлсөн гэдэг юм. Цочмог уурлана, түргэн зантай. Нэг хүний зан ааш бусад хүнд таалагдах албагүй шүү дээ” гэж билээ.
Саяхан манай Ц.Зоригийн охин сонинд ярилцлага өгчээ. Тэрээр "Манай өвөө эмээ хоёр гал ус шиг хоёр өөр зан ааштай. Тийм атал хэзээ ч хоорондоо хэрэлдэж муудалцдаггүй байв. Бүх зүйлийг өвөө сийрэг ухаанаар зохицуулж, ямар ч зөрчил хямрал үүсгэдэггүй байсан" гэж ярьсан байна билээ. А.И.Цэдэнбал-Филатова "Манай аав ээж чанга дуутай, түргэн ааштай, сэтгэлд таалагдаагүй юмыг удаан хадгалж чаддаггүй, шууд л хэлдэг. Би тэр зан чанарыг нь дуурайсан байх” гэж дурсжээ.
Бид хүний зан аашийн өвөрмөц байдал, ялангуяа “өндөр суудалтай” орос эмэгтэйн онцлогт тохируулж, зөв зохистой харилцах, ухаарч ойлголцох ур дүй дутаж, харин бурууд сүрхий мэргэн ашиглан эвдэж байсан юм билээ.
Удвалыг гүйцэд таниагүй. 1984 оны намар МХЗЭ-ийн Төв Хорооны нарийн бичгийн дарга, МПБ-ын Төв Зөвлөлийн дарга Ч.Цэрэндулам бид хоёр Болгарын Пионерийн байгууллагын 40 жилийн ойд оролцоод буцаж ирэх замдаа Москвад түр саатаж, "Ажаа"-тай уулзаж билээ. Тэр үед буурал дарга, түүний гэргийтэй уулзсан Монголын дээд тушаалын болон дотносож байсан хүн нэн ховор байжээ.
Бид хоёр цэцгийн баглаатай очив. Тэрээр маш их баярлаж, царай нь гэрэлтэй байлаа. Хоёр эмэгтэй цэцэрлэгт сандал дээр удаан сууж хөөрөлдөв. Ажаа "Саявтар С.Удвал надтай утсаар ярилаа. Тэрээр “Та монголын хүүхэд багачуудын төлөө их зүйл хийж бүтээсэн гавьяатай хүн. Та урлагийн хүмүүст ч их түшиг тулгуур болдог байсан. Таныг би их хүндэлдэг. Цаашид ч Тантай би энгийн харилцаатай байна" гэж урам өгөв.
Би С.Удвалыг сайн таниагүй байсан юм билээ. Жинхэнэ Монгол эмэгтэйн сайхан чанарыг харуулсан шүү" гэж өгүүлж билээ. Сүүлчийн хүндэтгэл.
2001.02.12. Хүүхдийн төлөө Үндэсний Хорооны дарга М.Тогтохнямын өрөөнд Ч.Цэрэндулам, Т.Түвшин, Х.Оюунчимэг, Б.Ишцог, Ж.Дүгэр, Ц.Түвшинтөгс, П.Дорж, Сувдаа зэрэг хүүхдийн байгууллагынхан цуглав.
Бид Хүүхдийн төлөө фондын дарга асан А.И.Цэдэнбал-Фила-товагийн бие чилээрхүү байгаа, нас өндөр болсон, тэр буурал ээжид хүндэтгэл үзүүлж, амьдралд нь бага ч болтугай дэм өгье гэж ярилцав. МПБ-ын Төв Зөвлөл, “Найрамдал" лагерь, Монголын Пионерийн ордон, "Найрамдал" парк, Хөгжим бүжгийн сургууль, Залуу техникчдийн ордон, Өнчин хүүхдийн асрамжийн газар, Залуу байгальчдын станц, Нийслэлийн 13 цэцэрлэг, Хуримын ордон, Яармагийн эмнэлэг, Тусгай 29 дүгээр сургууль зэрэг тэр үед ивээлд нь багтаж байсан байгууллагуудын ажил амьдралыг харуулсан захидал танилцуулга, фото зураг, дүрс бичлэг бэлтгэж үзүүлье, байгууллага бүр өөр өөрийн боломжоор мөнгө гаргаж хуримтлуулъя гэж тохиров.
Тэгээд Олон улсын Хүүхдийн "Найрамдал" төвийн захирал Т.Түвшин, Гэрлэх ёслолын ордны дарга Х.Оюунчимэг нарыг төлөөлөгч болгон явуулж билээ.
Т.Түвшин: “Удахгүй "Найрамдал" төвийн ой болно. Бид таныг өөрийн зардлаар урьж аваачна гэхэд “Үгүй, би очихгүй. Миний хүндэлдэг сайхан хүмүүст, монголын ард түмэнд идэр цагийн цог золбоотой сайхан дүрээрээ хоногшиж үлдмээр байна. Одоо би хөгширч царай зүс жавхаагүй болсон. Урьсан явдалд баярлалаа" гэж хариулсан гэдэг. Аргагүй л амьдрал таньсан, ухаалаг хүний үг мөнөөс мөн.
“Найрамдал" бол хатан ээжийн нэг л бэлэг. 1975 онд МПБ-ын 50 жилийн ойг тэмдэглэсний дараахан нэг өдөр Хүүхдийн төлөө фондын дарга “Сэлбэ" зусланг анх удаа очиж үзнэ гэв. Уубулангаас нүүж ирснээс хойш олигтой нүүж ирснээс хойш олигтой тохижоогүй, бас 1960-аад оны эхнээс гадаадын пионер хүлээн авч амруулдаг, гаднаа модон жорлон, гоожуурын устай энэ зуслан яаж хатан ээжийн таалалд нийцэх билээ.
Зуслан хүрэх зам шороо тоос, овон товон ихтэй, Зүүн Сэлбэ дагаж Гацууртын үнээний фермийн айлууд буучихсан, яг фондын даргыг явж байтал нэг айлаас эмэгтэй хүн гараад “Бүргэд маягаар сууж" (шингэн мөр харж) бөөн "гуниг" зарлав. Түүнээс хойш олон улсын пионөрийн зуслан байгуулах асуудал улам хүчтэй босож, олон орны уран барилгын мэргэжилтэн зураг гаргаж, барилгачин дайчид-шахуу хугацаатай ажиллаж, улмаар 1978 онд эхний ээлж ашиглалтад орсон билээ.
1978.05.31. Монголын Пионерийн “Залгамжлагч" IV чуулганд түүний ирүүлсэн баярын захидал миний өмнө дэлгээтэй байна. Ер нь үүнээс өмнө тэрээр Монголын Пионерийн байгууллагад хандаж, албан бичиг баримт ирүүлсэн, дэлгэрэнгүй үг хэлж байсан эсэхийг би сонсоогүй, үзээгүй санагдана. Тэрээр баярын захидалдаа “Монголын "Найрамдал” лагерь үүд хаалгаа ганц сарын дараа хүндэтгэлтэйгээр нээх гэж байна.
Энэ нь хүүхэд багачуудад зориулсан маш сонин уран барилгатай үнэхээр үлгэрийн хотхон юм. Тэндхийн байрыг орчин үеийн мебелиэр сайхан төхөөрөмжилсөн. Тэнд пионеруудийг аль болох тавтай сайхан амруулахаар бүхнийг бодолцсон. Үзэсгэлэнт сайхан Баянголын амыг та нарын мэдэлд өгч байна. Энэ бүгд нь пионер та нарын Бүгд найрамдах улс байх болно шүү дээ. Чөлөөт цагаа үр ашигтай, зүй зохистой ашиглаж, техникийн болон бусад дугуйлан, пионерийн ажилд идэвхтэй оролцож байгаарай" гэж бичсэн билээ.
Монголын хамгийн хүндтэй хатан ээж (тэргүүн хатагтай)-ийн санаа тавьж байгуулсан энэ сайхан хотхон монголын төдийгүй дэлхийн хүүхдүүдэд барьсан үнэтэй бэлэг юм.
Үргэлжлэл бий.
Монгол Улсын гавьяат багш, Яргай Цамбын Түвшинтөгс
Сэтгэгдэл0
Насан туршийн долдой
Гэхдээ Цэдэнбал гэдэг удирдагчийн үр сад нь хаана байна вэ? Монгол Төрийн төлөө хэрхэн зүтгэж байна вэ? гэдгээр энэ авгайд ДҮН тавьж болноо. Хөөрхий муу Бал дарга орос мам КГБ-ийн бууны нохойны дор зовсон
Анхны комментчинд: ЧИ БОЛ НАСАН ТУРШДАА ХҮН ЁСНЫ ХАЙР ХҮНДЛЭЛ ГЭГЧИЙГ ҮЛ ОЙЛГОХ НЭГЭН. Яагаад гэвэл чамд аз дутаад тийм мэдрэмж заяагагүй.
Энд АН ыг муулаад байгаа бааснууд эхлээд түүхээ уншаач Цэдэнбалыг МАХН буюу одоогийн МАН Оросын КБГ ийн тушаалаар хэлмэгдүүлж Москвад цөлсөн шүү Ганцхан Цэдэнбалыг ч биш Монголын бүх удирдагч нарыг МАН Орост хүргүүлсэн дээ Харин Цэдэнбал гуай Филотоватай хайр сэтгэлээр биш эх орноо бодож хамтын амьдралаар амьдарсан гэдэгт итгэдэг Тэр үед Оросууд Манжийн дүрэмээр Монголын бүх элитүүдийг Орос эхнэртэй болгосон Москва Орос эхнэрүүдээр дамжиж Монголд болж буй бүх үйл явдлыг тагнаж хянаж байсан Зөвлөлт гүрэн сөнөхөд Москвагийн тушаалаар Орос эхнэрүүд бүгд буцсан Хайр сэтгэл нөхөрөө хүндэтгэж Монгол хэл сурсан цөөхөн Орос эхнэрүүд Монголд үлдсэн Филотовагийн үр хүүхдүүдэд зориулсан гэх бүтээн байгуулалт үнэндээ Иранд айлчлах үедээ Ираны хатан хаанаас сурсан эрдэм шүү дээ Иранд айлчлаагүй бол хийсэн юмгүй үлдэх байсан Хуучин социалист нийгэмд Филотова нэр хүндгүй авгай гэх хочтой ард түмний дунд яригдаж байсан шүү
Tegeed odoo dahin chuteh ymuu neg tuilchirhaaraa alah ymaa setguulch hun hunii bichsen sedveer ahin dahin bichih muuhai
Zaa medehgui yum daa. Hamart ny baas turhchihsen yum shig yarvaisan targan avgai l televizeer gardag baisan. Ooriigoo bolch hatan haan geed bodchihson baisan shuu!
Битий тэнэгтээд бай чи!Ялгаж салгаад нарийн узвэл энэ орос авгай Цэдэнбал 2-ыг магтаж долоочих гээд байгаа улсууд более бугд дорводууд байгаа!Халхууд ингэж худлаа хүндээ хөнгөнөөс өгөх улсууд биш!
Өөрөө долдой хүн л хүн бүрийг долдой гэж бодоод байдаг юм шиг ээ
Муулаад байгаа энэ орос авгайгийн үед хүүхэд бол хаан байсан юм, ялангуяа өнчин хүүхдүүд. Тэр үед хогийн цэг, траншейны нүхэнд хүүхэд төрж, амьдарч байгаагүй юм.
Gaixamshigtai xun
Монголын үр хүүхдүүдийн төлөө ихийг хийсэн сайхан эмэгтэй юм байна лээ
Монгол түмний хайртай орос ээж . дээр долдой гэж бичсэн өмхий үнэртэй ардчилсан намын явдаг жорлон
Юуунь агуу байгаан тэр орос чавганцын?чи боож ухэх гээд урьдаас нь омоорч гуйгээд байгааг Чинь бодвол Цэдэнпилийн уед млонголоор тоглож явсан дорвод матаруудын нэг байж таараа!
Яг үнэн хэллээ, хамгийн эхэнд сэтгэгдэл бичсэн өмхий дебил АНуус чи бол Монгол хүн биш. чи бол насаараа сөнөж байгаа АНархист намынхаа бөгсний алчуур нь болж явах арчаагүй долдой байна даа харин ч. Энэ агуу хүний бүтээсэн юу нь чамд таалагдахгүй байгаа юм бэ? чи энэ хүний байгуулсан цэцэрлэгт хүмүүжсэн л байх шүү....
Орос жингэр
Chi bol PIONERIIN xol tatagchi
paah, buuljis tsutgachihlaa
Насан туршийн додой гэж яасан үнэн хэлвээ. Үхсэн хойно нь ч долдойддог байна ш дээ. Ингэж байгхаар төрсөн эхийнхэээ талаар ганц мөр ч болов бичээч
Хүмүүжил боловсролгүй, хүүхдүүдтэй айл ч хэцүүдэх нь дээ. Аавын түрийвч хоосроод яая гэж байхад, бүтэхгүй авиртай хүүхдүүд нь аавдаа туслахын оронд, хажуу хашааны хулгаруудтай нийлээд, хошуу амаа билүүдээд л явахаас хуруу гараа хөдөлгөхгүй бололтой. Гэхдээ гуйж түүж яваад олоод ирсэнийг нь ам мэдэхгүй уралдаад л идэж дуусгачихаад, ахиад л хашхирцгаана. Бүр чи мийний аав биш гэж байна, миний аавыг гэж Иван ах хэлсэн гэх байх даа.
ЧИ БОЛ НАСАН ТУРШДАА ХҮН ЁСНЫ ХАЙР ХҮНДЛЭЛ ГЭГЧИЙГ ҮЛ ОЙЛГОХ НЭГЭН. Яагаад гэвэл чамд тийм мэдрэмж заяагагүй, азгүй үхэр.
Өөрөө долдой хүн л хүн бүрийг долдой гэж бодоод байдаг юм шиг ээ
Hajuudn odoogiin hyamsgar oorsdiigoo od geed bodchihson ih zantai umnuud uuch bish
Амьд хүнийг долдойдно гэдгээс байхгүй хүнийг долдойдно гэж юу байдаг юм. Монголын хүүхдүүдийн төлөө их зүйл бүтээсэн хүнийг өөчилж гоочлох хэрэггүй,ажил хийсэн хүн алддаг,ажил хийгээгүй хүн ариун юм шиг харагддаг, энэ хүний хийсэн сайн юм но муугаасаа илүү жин татна,тэгээд л болоо биш үү
odoo tsagiin umxii ynertyylsen teneg batsaanuud xen bsang ni medexgyi l dee,ynexeer mgl -ulsiin negen yeiin gaixamshigtai udirdagch bsan yum daa..odoo tsagt ene emegtein zindaand yum xiix xyn bx ch ygyi xoishid ch turuxgyi biz dee..xuurxii ene emgeneltei mgl-uls ene yanzaaraa tsaashaa xol yabaxgyi urd xurshiin l xaraat uls bolox bolov uu daa..
Филатова авгай байсан байгаагүй Монголын хүүхэд залуучуудад зориулсан зүйлс их хийгдэх байсан. Энэ авгай бүгдийг өөрийхөө нэрээр өмчилхийг хүсэж дураараа аашилдаг байлаа. Монгол хүүхдийг өвчтэй, заваан хүмүүжилгүй, Монголын соёл хамгийн бүдүүлэг хоцрогдсон гэж үздэг байсан. Үр хүүхэддээ хүртэл Монгол хэл сургаагүй хүн. Социализмын үеийн бүтээн байгуулалт бол Цэдэнбал Филатова 2ийн хийсэн зүйл биш. Оросын Монголыг өөрийн хараат орон байлгаж байхын тулд үзүүлж байсан тусламжийн үр дүн
Тэр үед оросын тусламжаар аж үйлдвэржиж бүх салбар хөгжиж байсан. Гэхдээ тэрэн дундаа эх хүүхдийн тусын тулд хийгдэх ёстой зарим ажлууд дутагдалтай байгааг эмэгтэй хүнийхээ хувьд Филатова олж хараад үүнийг хариуцан ажиллахаар хүүхдийн төлөө фонд гэж байгууллага байгуулаад өөрөө удирдан ажиллаж эхэлсэн. Энэ байгууллагын үндсэн үүрэг нь бол хүүхдийн төлөө ямар ямар юм хийгдэх шаардлагатай байгааг судалж тогтоогоод түүнийг бий болгох барих байгуулах, хөрөнгө оруулалтыг нь шийдэх чиг үүрэгтэйгээр байгуулсан. Энэ чиг үүргийнхээ хүрээнд их бүтээн байгуулалтууд хийсэн хүн. Цэдэнбал эрэгтэй хүн юм болохоороо эх хүүхдийн зориулалттай юмыг бага анхаараад гол анхаарлаа аж үйлдвэр, дэд бүтэц, цахилгаан станц, цэрэг арми гээд салбаруудыг голлож анхаардаг бсан. Тиймээс Филатова бол яг эмэгтэй хүн удирдвал болох байгууллагыг үүсгэн бий болгоод ажилласан нь маш зөв алхам бсан юм. Тэр хүн монголын хүүхдүүдэд хайргүй дургүй байтлаа Хөгжим бүжгийн коллеж, Залуу техникчдын ордон, Залуу байгальчдын станц, 29-р тусгай сургууль, Өнчин хүүхдийн асрамжийн газар, Пеонерын ордон, ясли цэцэрлэгүүд байгуулж явсан байхуу? Дээхнэ Оросын Артек зусланд бичиж бсан захиа нь гарч бсан. Монголын хүүхдүүд зуны амралтаа өнгөрөөх газар байхгүйгээс болж гэртээ хий дэмий байх юмуу гудамжаар дэмий сэлгүүцэн тэнэж бн. Тиймээс пеонерын зуслангууд байгуулах маш их шаардлагатай бн. Та бүхэн энэ тал дээр бидэнд тусламж дэмжлэг үзүүлээч гэж захиа занаа бичиж бгаад хөрөнгө мөнгө шийдүүлж авч бсан бнлэ. Тэгээд найрамдалаас гадна Янзага Дөл мөл гээд өчнөөн олон зуслангууд байгуулсан. Монголын хүүхдүүдэд дургүй бсан бол ийм юмнууд хийхгүй за, муу худалч минь.
ардчилсан намын жорлонгийн өтнүүд язганаж өнгөрсөн цаг үеийн баатруудыг өмхийрсөн амаараа утаж байдаг. ганц хадаас хадаж чадахгүй баабарын хөлний хумснуудыг тайрч хаянаа
ЧИ БОЛ НАСАН ТУРШДАА ХҮН ЁСНЫ ХАЙР ХҮНДЛЭЛ ГЭГЧИЙГ ҮЛ ОЙЛГОХ НЭГЭН. Яагаад гэвэл чамд тийм мэдрэмж заяагагүй, азгүй үхэр.
Tsedenbal dargiin gergiig uyeiin uyed sainaar duarsaj yavax bolnoo Mongolchuud. Dargiin gergiigees xoish xuuxdiin tölöö xiisen zuiltei xun bna uu?
KGB medeelegch Tsedenpil gej yumiig Uvsiin teneguud barag l Haan bolgoh geed baih yumaa.
Ene avgaid doldoidoj yavsan yumnuud l alban tushaal avdag baisan
ЧИ БОЛ НАСАН ТУРШДАА ХҮН ЁСНЫ ХАЙР ХҮНДЛЭЛ ГЭГЧИЙГ ҮЛ ОЙЛГОХ НЭГЭН. Яагаад гэвэл чамд тийм мэдрэмж заяагагүй, азгүй үхэр.
harin chi hend doldoij yavj baigaad neg muu albatai yavne ve/
Бид энэ эмэгтэйн Монгол орны төлөө хийсэн зүйлийг үгүйсгэж болохгүй.Одоогийн ямарч яамны сайдаас илүүг хийсэн хүн шүү. Одоогийн дарга нар өөртөө хулгайлдаг харин энэ орос эмэгтэй Монгол эх хүүхдийн төлөө үнэхээр сэтгэлээсээ их юм хийсэн.
Хүүхдүүддээ монгол хэл сурахыг ратуу хориглодог байсан. Өөрөө ч монголд 50 жил амьдраад ганц ч монгол үг сураагүй. Монголчуудыг үзэн яддаг дээрэнгүй орос эмгэн байсан юм шүү дээ.
Ерньл оросууд угаасаа их дээрэнгуй их зантай ярвайсан оорсдийгоо нээх айхтар дээдсууд ухааны юм бодчихсон явдаг улсууд!Барууныхны дэргэд болохоор оросууд Чинь 180 градусаар хувирч нээх муухай бялдууч
худлаа долигоносон,яааж таалагдаядаа гэж мачийсан инээдтэй юмнууд болчдын.Хогийн амьтад
Насан туршийн долдой гээд байгаагийн цаад утгийгнь сайн олж хараагуй улсууд онгоц дугнэсэн гэж би ойлгоод байгаа!Яаагаад гэвэл та нар энэ огуулэлийг бичсэн хун Увс аймгаас гаралтай дорвод хун, бас оорийнхоо Адил дорводуудэд Филатова Цэдэнбалыг монголчууд тоомжиргуй Авгай гэж дууддагийг тухайн уед шуумжилж байсанаа бичиж байсныг анзаараагуй боловуу?Энд би юууг хэлэх гээд байна гэхээр Цэдэнпялын уед Цэдэнпял гэж нэг ямарч улс торийн оорийн бодлогоггуй, зовхон ЗХУ -ын сонирхолыг хамгаалан тэрэгний урдуур далдаганаж гуйсэн (оросууд ийм бялдууч хумуусийг "всегда бегает впериод телеги" гэж ярьдаг) ямар сайндаа БНМАУ-ыг ЗХУ-ын бурэлдэхуунд оруулья гэж КПСС-д 3 удаа далдаганж оргодол бариад гуйгээд байсан матар байдаг!Ийм хачин хуний улсын гадаад дотоод сонирхолыг оорийнхоосоо илууд тавьчихсан хуухэлдэйг олон жил Монголыг удирдсан гэж бахархаад байхаас бидэнд тэрний омноос ичиж нуурээ улайлахаас оор юмгуй санагддаг!Энэ огууллийг бичсэн дорвод хунийг бол зовхон "дорвод" омог ястныхаа толоологчийг л овойлгож магтах гээд байгаагнь бид зов ойлгох естой!Туунээс бус Монголын бахархал болоод байгаа юм юууч байхгуй,буур цаарлаж ичиж бусад залуу уед яаагаадч улгэр жишээ болох юм энд ер байхгуй!Цэдэнпялын уед Монголын бух нийгмийн уе шатны албан байгууллагуудын дарга нар тэр буу Хэл ходоо Аймаг сумдуудын дарга нар хуртэл дээд боловсролтой боловсролгуй хамаагуй хазгай хэлтэй дорводууд болчихсон тийм заваан уе байсаныг манай халхууд сайн санаж байгаа!Эд нар чинь буур улайм цайм ичих нуургуй бие биенээ дээшнь татдаг улсууд.Тийм учраас энэ ЗХУ-ын ичгуургуй хуухэлдэйгээр 44 жил суусан хуний Монголд ямарч элэггуй Монголд цаашдаа амьдрах ямарч толовлогоогуй бух насаараа ЗХУ-ын иргэн байсан орос авгайг нээх худлаа магтаж долоочих гээд байх хэрэггуй!Яагаад торийн тэргуун хуний эхнэр 44жил Монголд амьдарчихаад энэ их хугацаанд монгол Хэл сураагуй сурах ямарч хусэл байгаагуй вэ? Гээд бодоод уздээ та бухэн?Яаагаад энэ авгай ооороо Монголын иргэн болохыг ердоо бодооч угуй авч хэлэлцээгуй вэ?Яаагаад энэ авгай монгол улсын торийн толгойгоос гарсан ур хуухдуудийг ч Монголын иргэн болгоогуй шууд ЗХУ-ын иргэд болгосон бэ?Яаагаад энэ хуухдуудэд хар багааснь монгол Хэл монгол соелд сургаагуй вэ?Яаагаад гэвэл анхнаасаа энэ авгай Монголд цаашдаа уе удамаа ургэлжлуулэн суух ямарч сонирхол толовлогоогуй байсан гэдэгнь ойлгомжтой!Ийм хачин биднийг басамжлан жижиглэсэн ердийн орос шовенист зантай орос авгайг бид одоо юу гэж худлаа магтаж мангартаад байхав?Торийн тэргууний хийх ажилгуй Асар их материал техникийн боломжтой орос авгай гар холнь загатнаад хийх ажилгуй сууж байхаасаа жаахан юм оролдож хийсэнийг худлаа томруулж микроспонд оруулж долигонон яриад байх бол яаамайл байна!Торийн толгойн авгайн боломж энгийн хунийхээс хамаагуй их байхнь хэндч ойлгомжтой!
halhuud shig zalhuu, hulgaich, hudalch, luivarchin, banzal, archichin, aimhai, byalduuch, teneg, mulgui oor haanch baihgui, za yu, malaa...
Худлаа сэдэв өөрчилж хагалан бутаргах зүйл зүйл бичих муухай. Энд ямар ч дөрвөд хүн, халх хүний тухай яриагүй бн. Филатова гэдэг орос хүний тухай нийтлэл бн. Ерөөсөө монгол биш орос хүний тухай.
Тиймл халхууд та Нарын дургуй хургээд байгаа более та нам Шинжяны ойрдууд юмуу оросын Халимагуудтайгаа монголоос тонилж очиж нийлж амьдарч болношдээ!хэн ч та нарыг Монголд заавал амьдар халхуудыг тэвч гэж албадахгуй!
Монголын төлөө цохилсон зүрхтэй сайхан ээж, эх хүн мөн Агуу Монголын Азтай Бэргэн, Ашдын их ирээдүйн гэрэлийг Азтай Монголын үрсэд авчирсан Манай Монголын Буянтай буурлуудын нэг
Битий тэнэгтээд бай чи!Ялгаж салгаад нарийн узвэл энэ орос авгай Цэдэнбал 2-ыг магтаж долоочих гээд байгаа улсууд более бугд дорводууд байгаа!Халхууд ингэж худлаа хундээ хонгонос огохоор улсууд биш!
Dargiig chini shanaaddag baisan BERGEN
ХЭРЭВ ТА ОХУ-ЫН МОСКВА ХОТОД БИЗНЕС БОЛОН ХУДАЛДАА,ЭМ ЭМЧИЛГЭЭ,ХУВИЙН АЖЛААР ЯВАХ ХЭРЭГТЭЙ БАЙВЧ ЦАГ ЗАВ БОЛОН БУСАД БОЛОМЖ ТАНЬ ГАРАХГҮЙ БАЙГАА БОЛ "МОСКВАД СУУГАА МОНГОЛ" ТАНЫ АЖИЛД ТУСАЛНА. * ХЭРЭВ ТА МОСКВАД АЖИЛ ХЭРЭГ,АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛ,ХУДАЛДАА НАЙМАА ХИЙХЭЭР ИРЭХ, ДАЙРАН ӨНГӨРӨХ БОЛ БИД УГТАЖ ЗУУЧИЛЖ,ЗОЧИД БУУДАЛ БОЛОН БИЛЕТ ЗАХИАЛАХ,ХЭЛМЭРЧЛЭХ,УНААГААР ҮЙЛЧИЛНЭ. ТА sogsoo_o@mail.ru ХАЯГААР БОЛОН 79175773401 УТСААР БИДЭНД ХАНДААРАЙ. МОНГОЛ ДАХЬ УТАС: 99804935 , 98682425 , 99948455
ХЭРЭВ ТА ОХУ-ЫН МОСКВА ХОТОД БИЗНЕС БОЛОН ХУДАЛДАА,ЭМ ЭМЧИЛГЭЭ,ХУВИЙН АЖЛААР ЯВАХ ХЭРЭГТЭЙ БАЙВЧ ЦАГ ЗАВ БОЛОН БУСАД БОЛОМЖ ТАНЬ ГАРАХГҮЙ БАЙГАА БОЛ "МОСКВАД СУУГАА МОНГОЛ" ТАНЫ АЖИЛД ТУСАЛНА. * ХЭРЭВ ТА МОСКВАД АЖИЛ ХЭРЭГ,АЯЛАЛ ЖУУЛЧЛАЛ,ХУДАЛДАА НАЙМАА ХИЙХЭЭР ИРЭХ, ДАЙРАН ӨНГӨРӨХ БОЛ БИД УГТАЖ ЗУУЧИЛЖ,ЗОЧИД БУУДАЛ БОЛОН БИЛЕТ ЗАХИАЛАХ,ХЭЛМЭРЧЛЭХ,УНААГААР ҮЙЛЧИЛНЭ. ТА sogsoo_o@mail.ru ХАЯГААР БОЛОН 79175773401 УТСААР БИДЭНД ХАНДААРАЙ. МОНГОЛ ДАХЬ УТАС: 99804935 , 98682425 , 99948455
ene emegtein hiisen zuiliig bi baga nasandaa ih hurtsen. tsetserleg, surguuli, zaluu bgalichidiin ordon, emneleg geed olon saihan zuiliig hiij ogsond talarhaj yavdag
Ardchilal garsnaas hoish huuhed zaluuchuudad oligtoi yum hj buteej uguvuu. Bar sav l neej ugsun bh daa.
Ungursniig hen ch arilgaj chadahgui shuu dee.Nairamdal zuslan uneheer goyo baisan ,tend malchnii ,ajilchnii seheetnii gadaadiin huuhduud yag l adilhan amardag baisan.Odoo tegehed nuguu saihan yum yariad baisan nuhduudiin huuhduud l jargaj baina shuu dee,zarimd ni ch jargal ni tam bolj baih shig baina daa.Unen yum uneneeree l saihan daa
YAMARCH BAISAN ARDCHILALIIN ENE HEDEN HULGAICHAAS ILUU MONGOLD YUM HIISEN HUN
hiih ajilgui uidsan oros avgai,
Яг унэн уг!Энэ авгай Монголын иргэн болохоо байг гэхэд ядаж хуухдууддээ монгол Хэл заалгуулсан байвал бас нэг юм бодож болох байж!
Muulaad bgaa yumnuud 60 hoogdood garsan garuudiin shee snuud l biz
Энэ буянт буурал энд ичиж зовохгүй эргүү юм бичигсдийг бодход монгол улсын түүхэнд тэмдэглэгдхээр юм хийсэн гавъяатан,хүүхэд багачуудын төлөө их бүтээн байгуулалт хийсэн монголын ирээдүйн соёл хүмүүжлийн зүтгэлтэн хүн мөн.Бааснууд тэр үед пионерууд гэж ямар хүүхдүүдийг хэлдэг байсныгч мэдэхгүй яг тулаад асуувал мэдэхгүйгээр дүүрсэн мэдэрлүүд хүнийг харлуулах гэж баримжаагүй үгнүүд цуглуулж суухч гэж.Олигтой юм бол гараад өлсөглөн заралсан хүмүүсээс яагаад өлсөөд байгаа тухай асуугаач жулдрайнууд минь.Бие нүүр нэрээ ил гарагчхаад ингэж дультраатаж байгаа бол өөршүү!!Аядуухан байж үзээрээ!!Юун тухай өгүүлээд байгаагч мэдэхгүй ардчилалын илийрэлд эргүүтсэн нөхдүүд илүү битгий хуцаад байгаарай!!Үнэн юм үнэнээрээ сайхан байдаг гэдгийг худал хуурамгийн манасууралд хордсон малнууд ойлогдог болноо удахгүй!!
Mongolchuud hunii tusiig amarhan martdag humuus, hun muutai l daa manaihan
odoogiin turiin terguunuudiin vgai nar yuxiisen be xelj ugch tuslaach...
Oros awgain bogs dolooson toiron hureelegch nariin neg baij
ishhhhhhhhhhhhhhhh, zaiuul daa bidnii mongolchuud. ichij baina. yadaj hun gedgee bodmoor. bid iim uchuuhen jijig setgedeg, boddog tul iim olon jiliig byaduu yaduu tuulsan wm shuu dee. iim negen aguu emegtei mongolchuud muu helehees ul ain zutgesen wm. ter mongol emegtei baisan bol bidnii muu helehees aigaad zugeer l ger buliinhee amar taivaniig erhemleed tag duugui wu ch setgedeggui, bas wu ch boddoggyi, wu ch buteedeggyi negen boloh songoltiig hiih baisan. bid yadaj buteegeed, hiigeed uldeechihsen negnee hundelj surmaar baina.
baliar oros avgaig hatan eej bolgood bgaarai...medrel ni muudchihsan,orosuudyn gar hulnuud
baliartaad bx yumgyi ergyy sygee ene abgain tusiig bol xotod ussun xyyxdyyd bol medne ee medne xarin xuduu ussun ergyynyyd bol medexgyi bj muulax xereggyi l bolov uu...odoo tsagiin abilgach nyyrsnii xulgaichuud er ni 1 tsetserleg 1 surguuli barisan bilyy barisan tsetserlegiig xarin baar xubiin emneleg l bolgood gedsee xagartal umxii amalsan ta nariig shulj bgaag meddeg bolov uu ene ergyynyyd...
энэ эмэгтэй бол Агуу Монгол эх, энэ хүний буянд бид гурван саяд хүрлээ ... үнэн үнэнээрээ үлдэнэ, буурал түүх үнийг батлана ... Ноён уулыг нураагч канад хулгайч бороо Голд биш шүү ...
Цэдэнбал, филатова нар шиг монгол эх орон, үр хүүхэд, хүн ардын төлөө ихийг хийсэн хүн байхгүй, үргэлж хайрлаж явах болно, үр хүүхдэдээ уламжлан үлдээнэ. Элдэв муугаар доромжлоод байгаа улс л тэр цаг үед нь худлаа долигоноод нэр хүндийг нь гутааж явсан хүмүүс, тэд үр хүүхэд байх
Дүрвэд ойрдууд бол Монгол улсын төрийн толгойд суух гэж үргэлж санаархаж ирсэн их зантай новшнууд. Их эзэн Чингис хааны алтан ургийг хэлхээг устгах шахсан малнууд.
yaana daa, comment gej uur buhimdlaa ali boloh muu muuhai vgeer gargah talbar yumuu daa, buruu zuwiig ni busaddaa oilgogdohoor vndeslelteihen bichwel hen hendee medeelel tvgeeh yumsan daa ug ni
Түвшин төгсөд байяр хүргье. Үнэнийг мэдэх хүмүүс үнэнийг хэлэх цаг болсон. Өөрийг чинь долдой гээд байгаа хүмүүс өөрөө бөгс долоогч байхгүй юу. Хүн хүнийг өөрийнхөө хэмжээнд л ойлгодог шүү дээ.
Iim baliar, zavaan, sejgiin yum bichij bdag
Олон хүн энд үнэнийг хэлсэн байна даа, хамгийн эхэнд сэтгэгдэл бичсэн өмхий дебил АНуус чи бол Монгол хүн биш. чи бол насаараа сөнөж байгаа АНархист намынхаа бөгсний алчуур нь болж явах арчаагүй долдой байна даа харин ч. Энэ агуу хүний бүтээсэн юу нь чамд таалагдахгүй байгаа юм бэ? чи энэ хүний байгуулсан цэцэрлэгт хүмүүжсэн л байх шүү....
Монгол төрийн их хатан ээж нь ч юу юм бэ. Юмыг нэг магтахаараа баастай бурхан болгож, муулахаараа адсаганы шороо болгодог балиар зантай улс юм даа бид. Тэр үеийн бүх хүмүүс ялангуяа тойрон хүрээлэгч нар нь хүртэл АВГАЙ гэж дуудаж хэвшсэн, нэг их сайн нэртэй байгаагүйг мэдэх юм.
Муулаад байгаа энэ орос авгайгийн үед хүүхэд бол хаан байсан юм, ялангуяа өнчин хүүхдүүд. Тэр үед хогийн цэг, траншейны нүхэнд хүүхэд төрж, амьдарч байгаагүй юм.
ЧИНИЙ ЭХ БАЙЖ БОЛНО. ЛАВ Л МОНГОЛЧУУДЫНХ БИШ ШҮҮ.БИ ХИЙГЭЭД МИНИЙ УДАМ ХУЛМАСТАЙ САЛТААНААС УНААГҮЙ. ӨӨРИЙНХӨӨ МУНХАГ БОДЛОО БИТГИЙ ОЛОНД ТУЛГААД БАЙ. 37-ОНЫ ХЭЛМЭГДҮҮЛЭЛТ БОЛ МОНГОЛЫН ОЮУНЛАГ ДАВХАРГЫГ УСТГАХ ОРОСЫН ХОРТ АЖИЛЛАГАА БАЙСАН. ТОЛГОЙГ НЬ ТАЙРСАН УЧИРААС ЧАМ ШИГ БӨГСНҮҮД ИЙМ СОЛИОТОЙ ЮМ МАТАРЛАЖ БАЙГААМ. БИ ТАРИАТЫН ЭСЭРГҮҮ...
Тэмка, чи чинь хужаа салтаанаас унасан юм байна, тээ?
Хүн бүхэн өөрийн түүхээ бүтээдэг. Энэ хүн өөрийн түүхээ бүтээгээд хийдэг ажлаа хийгээд буцсан. Өөрсдөө л хүн шиг байцгаая нөхдөө.
hezee baitlaa oros avgai Mongolyn hatan eej bolchihdog yum be? zavaan yum
Гадаад нохортэй байна уу авгай авчихуу чамд ямар булдууныхнь падтай байдаг байнаа?Би Гадаад авгайтай,надад европ гое хуухнуудл таалагддаг!Миний 2дахь авгай бас еврооп хуухэн.Энэ бол миний хувийн асуудал хэндч падгуй!Лаагаа идэхуу гадаад авгай авахуу чамаар заалгахгуй!
203.91.113.10-д зориулж бичив
Гадаад нөхөртэй эмэгтэйчүүдийг ойлгож болноо. Харин гадаад эхнэртэй хүмүүсийг ойлгодоггүй. Эцсийн эцэст ээж хүний хүмүүжлээр л үр хүүхэд ямар хэлтэй, ямар хүн болох нь харагддаг. Монгол ээж гадаад хүүхэддээ монгол хэл, монгол амьдралаа л заана. Гадаад ээж гадаад хэл, гадаад амьдралаа л заана. Хичнээн аав нь монгол байгаад нэмэргүй ш дээ. Тэр эртний монгол хаад чинь гадаад эмс авдаг байсан ч хэзээ ч жинхэнэ хатнаараа өргөмжлөггүй байсан биш үү
СОЛОНГОСТ БАЙГАА МОНГОЛ ЯНХАНУУД СОЛОНГОС ГӨЛӨГТЭЙ СУУГААД, ТЭДНИЙ ҮР ХҮҮХЭД НЬ МОНГОЛ ХЭЛГҮЙ ӨСЧ БАЙНА. ТЭГЭЭД БАС МОНГОЛ ХЭЛ МЭДДЭГГҮЙ ГЭДГЭЭРЭЭ ИХ БАХАРХАНА. ОНИЙСОН ПИЗДАНУУД
minii huvid Bal darga ,ene saihan setgelt oros emegtein tuhai unshihaar ooriin ergvi uilchihdag ym!!!!!! bvr melmertel uilchihdag ym!!!!!!!! ene 2 saihan hvn muu helsen ch bai!!!!! sain helsen ch bai!!!!!!!divaajingiin orondoo zalarch baigaa!!!!!!! tiim gaviyatai hvmvvs!!!!!! harin ene 2-g muu heleed baigaa ene hariinhanii daa yalanguya hujaagiin erliiz ,hurliiz baas sheesnvvdee!!!!!! augaa ich Oros ,oron baij l baigaa !!!!!! ted Mongoliig haraanaasaa, hynaltaasaa aldahgvi!!!!!!!! ta nar yah ym ve aan ??????? ha ha ha hujaa aavdaa heleh vv????? yanka ahdaa hovloh uuu???? aan
Чи ийм мангар юмнуудын тухай сонсож уншаад уйлчихдаг более Шар Хаданд очиж нэг узуул найзаа!Острый шизоидный приступ гээч сэтгэл мэдрэлийн овчтэй хумуус тийм болчдог гээд байгаашд!Чи энэ орос будуун авгай чиний тахин шутдэг Цэдэнпялыг барьж аваад зодож байх уеднь харсан бол шууд галзуурахаар хэврэг сэтгэл мэдрэлтэй амьтан байналдаа чи!Цэдэнпял Чинь дуугуй хуний доодох нойтон гэгчээр гэртээ уудаг чимээгуй архичин байсан гэжуугаашд!Архи уух болгонднь орос авгай усдэж байгаад балыг балбадаг байсан гэдийн байналээ!Сталины тушаалаар НКВД-ээс шууд тулгаж Цэдэнпялын оворт шургуулан суулгасан орос авгай монголын торийн толгойг одор болгон барьж авч зоддог байсан гээд бодчих
Mongold setgeltei saihan oros enegtei
ha ha ha ha oird ingej ineegeegvi estoi omdondoo tavital ineelee!!!!!!! ymar sanidaa tsonh ongorhoi baisan chin hvmvvs ergej harj tsochitol ni ineelee shvv dee!!!!!!!!!! chinii bichseniig unshaad uurlah bish bvr omdomdoo tavital ineelee!!!!!!! barlalaa ha ha ha ha!!!!!!!! hoorhii doo yu yu gene ve!!!!!! nogoo muu arga yadsan heden vg ni!!!!!!!!!! shar had, Stalin ,,tagnuul ,bvdvvn oros avgai !!!!!!! ha ha ha lalar mini odoo naad arga oorchilj ,oor vg helleg hai!!!!!!!!!! tegeed bas boloogvi ee!!!!!!aldaa ,onootoi heden oros vg naana ,tsaana ni oruuulaad saraachmaar bolj!!!!!!!! bvr ineedtei ni namaig galzuurchihaj magad gej chi ich aijee !!!!!! sanaa bvv zov !!!!!! bi gedeg chin ene german orond nasniihaa taliig eleechihsen ,bvh ym ni yag tag bolchihson hvnd gariin shvren tolgoi baihgvi yu!!!!!!!! tiim uchiraas nad shig hvn galzuurna gej baihgvi!!!!!!!!! galzuursan ch " shar hadand" bish germani 2 hvnii dund 1 suvilagch tai galzuugiinhan emnelegt ni ochood hevtchihen shvv dee!!!!!!!!harin chi l galzuuraad baigaa ym bish ??????? ooroo harj vzeegvi baij gene lee!!!!!! gej ireed l chichersen garaaraa ,salganaj ireed l oros ,mongol vg holij hutgaad l taivshir ,taivshir chinii baigaa gazar german shig niigemiin hangamjitai gazar bish!!!!!!!! tiim uchiraas chamaig garmani " galzuugiin" emnelegt hevthed chin bi tusalj chadna shvv ho!!!!!!!!ha ha ha harin cham chig ergvitej ,bvr galziuurch chadan yadan heden oros, Mongol vg holij hutgaj bi bichsengvi!!!!!!!!! tegeheer hen ni ervvl baina??????????ha ha ha.
hvvsh neere martchihaj " germanii galzuugiin emnelegt hevtchiheed baihad chin !!! bi ergej ochij bainaa!!!!!!!!!
Оо чи муу Германы Макдональдсд аяга таваг угаадаг матар байсан юмуу?Би чамайг Монголд л хууль бусаар Алт малтдаг нинжа гэж бодож байсан нь харинч ондор торгоод тавьчихаж!За тэгвэл чи наад тавагаа угааж дуусаад тэр Герман галзуугийнхаа эмнэлэгтээ очиж хэвт!Тэнд бас хэвтэж байсан гэдгээ чи батлаад байсан 2 хуний дунд нэг сувилагчтай энэ тэр гээд!Их таалагдсан болтой байгаамаа бас!Чи мриний ай пи г нэг харчих!Би энд олон жил амьдарч байна,чам шиг аяга таваг угааж холсоо гаргаж гуйгээд байх шаардлага надад байхгуй учраас уйдаад энэ монголын интернет сайтуудаар зугаалж суудаг юм!Дорвод матаруу?дорвод цэдэнпялаа омоорч гуйгээд байхаар?
Mongold setgeltei saihan oros emegtei uuruu mongol murtluu ene hun shig setgeltei n hed bilee buruu zuruu yarihaa aznaad uneniig olj harbal yasan yum be
Ene oros emegtei mongold ih um hiilgesen shuu. Ih hurald suugaad gadaadaar tenej hahuuld idegdsen teneguudiig bodvol estoi baatar, setgeltei emegtei baijee gej olon hund bodogdoh baih shuu Ene hunii bariulsan olon ordon sav odoo hurtel ajillagaatai ba, getel ih dur esgeed suuj baigaa 76 teneg yu hiiv ee????? Iim umnuudiig tolgoi deeree suulgaad songood bgaa ard tumen ymar ba ??
хужаа сармагчин царайтнууд боож үхлээ. Энэ хүн монгол улсын төлөө асар их үйлс бүтээсэн. Архи гудрагчдаа.Хужаа лигийн тожгонуудаа
inetnum: 37.190.0.0 - 37.190.63.255 netname: MGTS-PPPOE descr: Moscow Local Telephone Network (OAO MGTS) ee hvvr mini ee!!!!!! ee lalar mini ee!!!!!!!!!! hoorhii doo chamaig estoi 1 orovdoj bas estoi 1 minii uram hugarchihlaa!!!!!!!!! haanaas ymar shartai hujaagiin shees orvolzood baina gesen chin !!!!!!!! ochij ochij Orosoos tegeed bas Moskow-aas!!!!!!!!!ha ha ha chi odoo yasan orodoltoi amitan ve!!!!!!!!!!bi ingej chamtai haritsaj dooshoo orsondoo oortoo vneheer haramsaj baina!!!!!!!!!daan ch ,chi orosuudiig vzen yadaad baisan ni hoorhii amitan tend orosiin ol halzanguudad odor bolgon balbuuldag,heden sar mah ideegvi gar baina ldaa!!!!!!!!!hoorhii ,hoorhii harin chamd sain sanaj helehed naanaa orosuudiig muu helj baigaad chad hiiv dee!!!!!!!!bi chamd germanaar 2 ogvvlber bichlee!!!!!!!"leck mich am Arsch""Ich zage es Putin und der lasst dir tot"neeree shvv bi chamaig vneheer orodchihloo!!!!!!!!iim jijighen gar baisan ymuu!!!!!! ochij ochij orosoos tegeed bas ajil hiideggvi gene vv1!!!!!!uidaad gene vv???????? ha ha ha oros gedeg oron ymar baidagiig hvn bolgon medne !!!!!! ydahdaa chi Amerik , England ,yapan zereg ornuudad baigaad tomorson bol oor hereg!!!!!tegsen bol bi chamtai nileen vzeh bailaa !!!!!! tegsen chin harin orosod tenej yvsan 1 muu zolbin baij!!!!!!! ha ha ha hoorhii amitan hvn shvv ym bolohooroo 1 muu shartai ymaa!!!!!! bas namaig dooshoo hiimer bolood tegeed bas namaig duuriagaad end bi olon Jil amidarsan bas yaj ,yaj suudag gene ve?????? ha ha ha vnendee chi Orosod hulgai l hiij yvaa shvv dee!!!!!!!!!!!ymar ch teneg hvn German ,oros 2 yalgaag medne!!!!!!!!!!! za za, bolie bolie oi gutachihlaa ochij ,ochij Orosod bui 1 muu karmanii hulgaichtai haritsaad baidag oortoo ch bi gutchihlaa. harin bolgoomjtoi hulgai hiigeerei orosuudad aluulav!!!!!!!!!Bartai
.ЭНЭ ХОЁР ХҮНИЙ НЭР ТҮҮХЭНД ҮЛДЭНЭ МУУЛААД БАЙГАА ХҮМҮҮС ЛАЙГАА Л ЭДЛЭНЭ .