НЬЮ-ЙОРК./TheIndianExpress/. Чингис хаан “Мөнх хөх тэнгэр” –ээс ялалтыг гуйн залбирснаар 13 дугаар зууны эхээр өргөн уудам нутагтай Монголын эзэнт гүрнийг байгуулан гайхалтай амжилтад хүрсэн билээ.
21 дүгээр зууны шинжлэх ухаан түүний зөв байсныг баталж магадгүй. Шинжээчид эртний модны цагиргийг судалснаар Их хаан онцгой сайхан цаг агаартай байсан 15 жилийн хугацаанд хүчирхэгжсэн болохыг нотолсон байна.
Ар араасаа дараалан жил бүр цаг агаар сайхан, бороо хуртай байсан учраас ургацын гарц нэмэгдэж, хоол хүнс элбэг дэлбэг болж, мал сүрэг өссөнөөр цэргийн хүчийг бэхжүүлэх нөхцөл бүрджээ. “Монголын эзэнт гүрний үед орж байсан хур бороо онцгой их хэмжээтэй байсан. Энэ бол өнгөрсөн мянган жил дэх 10 гаруй жил үргэлжилсэн цорын ганц удаагийн арвин их бороо юм” гэж Төв Массачусетс дахь Харвардын ойн экологич Нейл Пэдэрсон ярьж байна.
Харин сүүлийн үед Монгол дахь уур амьсгалын түрлэг дээрхээс огт эсрэг тийш шилжиж байна. 2000-2010 оны хоорондох 10 жилийн хугацаанд маш хүчтэй ган болсон нь мянган жилд тохиосон хамгийн хүнд хэцүү үе байлаа. Өнөөдрийн Монгол бол дайчин цэрэг эрс бус харин малчид юм. 3 сая орчим хүн алаг цоог ой мод, уулсаар хүрээлүүлсэн өргөн уудам цөл болон тал нутагт амьдарч, Орос, Хятад хоёрын дунд хавчигдан байна. Цаг агаар Чингис хааны үр хойчийн аж амьдралд маш ихээр нөлөөлсөөр байгаа бөгөөд тэдний ойролцоогоор гуравны нэг нь өвөг дээдсээсээ өвлөсөн хагас нүүдлийн маягаар гэрт аж төрж байна.
Зурагт болон нарны зайн хураагуур бол энд түгээмэл дүр зураг, гэхдээ малчид Монголын хатуу хахир орчны талаарх мянган мянган жилийн турш хуримтлуулсан мэдлэгтээ ихэд найдна. Энд өвөлдөө 26 хэмээс дээш хүйтрэх бөгөөд хурын ус татрах, халуун, хүйтэн болох, цас бороо орох зэргийг урьдаас таамаглаж чаддаг байсан бол сүүлийн үед энэ нь алдаж онох болжээ. “Би цаг агаар яагаад тогтворгүй болоод байгаагийн учрыг мэдэхгүй, гэхдээ үүнд санаа их зовж байна” гэж говийн малчин бүсгүй 47 настай С.Ургамалцэцэг ярьж байна. “Зун нь хэт халж, элсээр шуурч байна, өвөлдөө хэт их эсвэл маш бага цас ордог” гэж тэрбээр учирлан хэллээ. Тэднийх 2010 оны их цаснаар хонь, ямаа, адуу нийлсэн нийт мянга орчим малаа цасан шуурганаар алджээ.
1940 оноос хойших хугацаанд Монголд агаарын жилийн дундаж хэм Фраенгейтийн 3,8 хэмээр өсөж, өвөлдөө хүйтний эрч нэмэгдсэн байна. Өвөл тохиодог байгалийн гамшиг болох “зуд” нь мал сүргийг үй олноор нь хөнөөж, түүний давтамж нь улам бүр ойртсоор байгаа аж. 2010 оны зуднаар 8.8 сая малаа алдсан нь улс орны эдийн засгийн 4.4 хувьтай тэнцэх хэмжээний алдагдал юм.
Бөөгийн шашин шүтдэг хөдөөгийн монголчууд “уул уурхайгаас болж цаг агаар өөрчлөгдөж байна” хэмээн буруутгана. "Монголчуудын итгэл үнэмшлээр бол газар, тэнгэр хоёр хоорондоо холбоотой байдаг" гэж Оксфордын их сургуулийн газарзүйч Трой Штернберг ярьж байна.
Үнэн ч бай, худал ч бай уул уурхайн салбарын өсөлт болоод ноолуур хөөсөн малчид бэлчээрийн даацыг хэтрүүлсэн нь асар их цөлжилтөд хүргэж байгаа юм. Зарим судалгаагаар Монголын бэлчээрийн 70 хувь нь “доройтолд” ороод байгаа ажээ.
Д.Нямтулга
Эх сурвалж: "Монцамэ" агентлаг
Сэтгэгдэл0
Чингис хаан маань хамгийн анх психотроны буюу сэтгэл санааг удирдах зэвсэг ашиглаж байжээ. Одоо бол энэ нь бүх томоохон тусгай албадын зэвсэглэлд маш нууц байдалд ашиглагдсаар л байгаа. Хамгийн их ашигладаг нь Зөвлөлтийн ФСБ буюу хуучнаар КГБ. Энэ бөө энэ тэр гээд байгаа хүмүүс чинь угтаа бясалгалын хүчээр өөр хүний мэдээллийн талбар луу нэвтрэн орж бодол санаа, зорилго төлөвлөгөөг нь мэдэж авч чаддаг төрөлхийн онцгой авъяас чадвартай л хүмүүс шүү дээ. Тэд өөрийн энэ чадварыг ашиглан ямар ч хүний ч бодол сэтгэхүйд шууд орж, үйл хэрэг хүсэл эрмэлэзлийг хааш нь ч залж чиглүүлж чадна. Монголчууд эртнээс тэнгэртэй харьцдаг байсан гээд байгаа чинь бясалгал, гипнозын хүчээр цаг хугацааны өөр хэмжигдэхүүн, далд ертөнцөд орж тэндээс мэдээлэл авч байсныг хэлээд байгаа юм. Одоо ч тийм хүмүүс мэр сэр байдаг. Тиймээс энэ өөрийгөө бөө гээд байгаа хүмүүсийг сайн шалгаж үнэхээр төрөлхийн тийм онцгой чадвартайнуудыг ньсонгон авч Тагнуулын Ерөнхий газар тусгаый тасаг байгуулан ажиллуулбал зүгээр л байх.
... Макдональсдаа том бургер идсээр байгаад таргалсан учраас ажил үйлс нь өөдтэй байгаа гэж ярьж буй усан тэнэг судлаач шиг судалгаа хийдэг хүмүүс байх юм. ... Хэрэв зээ Тэнгэрээс тэтгэж буй бол байгаль эхийн өгөөмөр сэтгэл нээлттэй байх нь ойлгомжтой бус уу. ... Хаана шударга үнэнийг эрхэмлэгч Төр тогтоно , тэнд ард түмэн аз жаргалтай , цаг уур нь тааламжтай байдаг гэдгийг хүн төрөлхтөний түүх нотлон өгүүлдэг юм. ... Ардчилалын эхэн болон ид үед ган гачиг болж , гол ус татран , ан амьтан эрс цөөрч байсан ч , ардчилсан хужаагийн Төрийн мөхлийн цаг ойртож , Монголчуудын зовхи нь өөдөө болох тусам цаг агаар тавирч , бороо хур их хэмжээгээр орж ган гачиг тайлагдаж буй нь нэгийг өгүүлээд байгаа бус уу . ... Хан Тэнгэрийн хилэнд ардчилсан хужаа луйварчид устан мөхөж , тамын гүнд хаягдах болно. ... Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
yamar hachin medee ch bish uran zohiol ch bish iim yum niitleed baihdaa yadag yum be!!!
Teneg niitlel
… Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол улс минь түүхийн аль ч хүнд цаг үед өндийн босож Скиф буюу Эсгийт улс , Хүн гүрэн хийгээд Хамаг Монголын Эзэнт гүрнийг байгуулан хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэж байсан . Тэр үед Монгол хүн Мөнх Тэнгэрээ дээдлэн шударга зөвийг барин зоригтой тэмүүлэлтэйгээр хортон муутангуудтай тулалдан ялан дийлж байсан . Энэ бол асар хүнд тэмцлийн зам байсан бөгөөд түүнээс биш тэнгэрээс бүгдийг хийж өгнө гээд бидний өвөг дээдэс алгаа тосон зүгээр сууж улс гүрнийг байгуулаагүй . Харин ажилгүй, тэмцэлгүй хоосон гараа тэнийлгэн хувиа хичээж , довоо шарлуулж буй хэнийг ч болов Мөнх Тэнгэр Эцэг минь босгож буй Өөрийн цаг үеэс арчин хаядаг байсан . Мөнх Тэнгэр …Надад итгэ тэгээд амьдар . Амьдрахдаа хэнээс ч илүүгээр тэвчээртэйгээр тэмцэж, тулалдаж, шударга үнэн зөв дотор амьдар гэж сургадаг . Тэгээд амжилт гаргасан бол зөвхөн өөрийн хүчээр бүгдийг хийсэн мэт бүү онгирч сагсуур даруу төлөв дотор өөрийгөө авч явж сур гэж заадаг мөн Мөнх Тэнгэр Эцэг минь хэлэхдээ { Би бардам нэгнийг доош дарж, даруу нэгнийг өргөмжлөх болно} гэж сургадаг . Үүнийг хэн ч ойлгодоггүй. Өнөөгийн шарын шашны номлол логикоор ойлгож бөөсөө ч түүж чадахгүй арчаагүй амьтад болон хувирч байсан түүх бидэнд бий. . Улс гүрэн, үндэстнийг босгож , эсвэл мөхөөх эрх мэдэл нь Мөнх Тэнгэр Эцэгт минь дүүрнээр оршдог . Иймээс Өөрт нь итгэгчдийг Тэр хэзээ ч хөсөр хаядаггүй. Мөнх Тэнгэр Эцэгийн минь ивээл ерөөлд зөвт нэгэн ямар ч ядуу буурай улс үндэстэн өндийн босож хүчирхэгждэг, Харин Түүний хилэнд нь хэн ч байсан ямар ч хүчирхэг улс гүрэн, үндэстэн байсан ялгаагүй мөхдөг . . . Хан Тэнгэрээс биднийг хатуужуулж ухааруулахын тулд өгсөн хүнд цаг үе төгсөх шатандаа орж Тэнгэрээс бидний Монголчуудад тогтоогдсон ивээл ерөөлийн үе эхлэх гэж буй энэ цаг үед хөх тамгат Монгол эрчүүд бид өөр хоорондоо нэгэн тугын дор эвлэлдэн нэгдэж нийлэн хөдөлж зөв шударга хууль цаазат Монгол төрт улсаа тохинуулах нь юу юунаас илүү чухал болоод байна. Мөнх Тэнгэрийн хүчин дор Монгол эх орон минь хүчирхэгжин хөгжин цэцэглэх болно.
Сайн байцгаана уу? ТЭНГЭР ГАЗАР ӨӨР ХООРОНДОО ШҮТЭН БАРИЛДЛАГАТАЙД ИТГЭДЭГ, МЭДЭРДЭГ, МЭДДЭГ. ЭНЭХҮҮ ШҮТЭН БАРИЛДЛАГЫГ НЬ МЭДРЭХ, МЭДЭХ, ҮҮНД ИТГЭХИЙН ХҮЧИН ЗҮЙЛ НЬ ХҮН ГЭГЧ ТА, ТЭР ТУСМАА ХҮНИЙ ОЮУ НЬ ХОЛБООС БОЛЖ ЭДГЭЭР ГУРВАН ХҮЧИН ЗҮЙЛ ШҮТЭН БАРИЛДАЖ БАЙЖ, ӨӨР ХООРОНДОО ОЮУГААР ТУЛЖ ТҮШИН ХҮЙН ХОЛБОГДОЖ СҮЛЭГДЭН НЭГЭН ЦОГЦ ЦУЛ ЗҮЙ ТУЛГА ТҮШИГ БОЛОН УРАГ БАРИЛДАХЫНХ НЬ ЦАГ НАРТ АЛИВААН ЮМ ЗҮЙЛ ЭД БИЕ НЬ БАРИН ТАВИН БИЕТ БОЛЖ НЭВСЭЭ ХАС ЧАНД ХОРОЛ ХАШИГДАН ХҮН ТА БҮХНИЙ ДЭЭД ТӨР ГЭЖ ЮУГ ХЭЛЭЭД ЯРИАД БУЙГАА АНИРДАЖ, УЛМААР ХҮН ТА ТӨР БОЛОХЫНХОО ХИРЭЭР ҮҮНИЙГЭЭ УЛАМ БИЕТ БИЕЛЭН ДЭЭДЛЭН САХИЖ ТУУРГА ТУСГААР ГЭДГИЙН УТГА УЧИР УЧИГИЙН НЬ ЗҮЙГ НЬ МЭЛМИЙДЭХ ЧАДВАРТ НЬ ХҮРЭХИЙН ЗАМ МӨР ЗҮГ ЧИГ НЬ НЬ ЯЛГАГДАН САЛГАГДАЖ, ШҮҮГДЭЖ, ТУНГААГДАЖ, ТУНАРСААР ҮЛЭМЖИЙН ЧАНАРЫГ МӨН ГОЛТОЙ НЬ УХААРЧ СЭХЭЭРДЭГ. МАНЬД ИНГЭЖ Л ТӨРДӨГ, МЭДРЭГДДЭГ, ӨЧҮҮХЭН МАНИЙ МЭДСЭН ЗҮЙЛИЙН ЭХЭЭС НЬ ХЭЛЭХЭД НЭГ ИЙМЭРХҮҮ.
Аугаа Их Эзэн Богд Чингис Хаан Минь Үүрд Мандан Бадраг.
Augaa Ih Ginggis Khaani uhaanaar yavbal Mongol uls hurdan hogjih bolno mon ih hodolmor heregtei Mongol uls mini mandan badrah boltuugai