Домогт тагнуулч Бүркитбайн Сейлханыг Баян-Өлгий аймгаас ирээд байхад нь уулзаж ярилцлаа. Энэ хүн бол Монголын ард түмний эрэлхэг хилчин, гадаад тагнуулын албаны "далд фронтын" ахмад дайчин, төр нийгмийн зүтгэлтэн хүн.
-Сейлхан гуай, таны тухай ном зохиолоос мөн ч их уншсан. Нүүр тулан уулзана гэж бодолгүй явлаа. Тантай танилцсандаа баяртай байна. Хоёул яриагаа нэлээн дээрээс эхлэх үү?
-Бололгүй яахав. Би Баян-Өлгий аймгийн Толбо нуур сумын Хар нуур гэж газар 1928 онд төрсөн. Аав ээж минь жирийн ядуу хүмүүс байлаа. Харин аавын ах Хуваан гэж занги хүн байсан юм билээ. 1940-өөд оны үе чинь баруун хязгаар нутгаар дайн самуунтай хүндхэн үе байлаа шүү дээ. Миний хувьд, хүүхэд ахуй наснаасаа хүнд хэцүү ажилд зүтгэж амьдралын эрээн барааныг бие сэтгэлээрээ туулсан хүн.
-Сургуульд суралцав уу?
-Толбо нуур сумынхаа бага сургуульд суралцаж байсан. Азаар Монгол айлд зарцлагдаж байх хугацаандаа "монгол хэл, уйгаржин бичиг үсэг сурчихсан. Энэ бол тухайн үедээ өндөр боловсролтой хэмээн үнэлэгдэж байсан юм. Тэгээд 14 настайдаа Монголын хувьсгалт залуучуудын эвлэлд элссэн. Эвлэлийн ажилд шаргуу явна. Биеэр нэлээн өсгөлүүн. Энэ бүхэн маань удирдах хүмүүсийн анхааралд өртөөд байсан юм шиг билээ.
-Тэгээд яав?
-Намайг 16 настай байхад Дотоод яамны баруун хязгаарынхан анхааралдаа авч. Нэг өдөр намайг тусгай албаны нэлээн том дарга дуудаж уулзаад ахуй амьдралын талаар сонирхсон. Би үнэнээ л хэлсэн. Аав шоронд, ээж нас барчихсан. Бидний хэдэн хүүхэд амьдралын эрхээр янз бүрийн зовлон бэрхшээл туулж явна гэсэн.
Өнөө дарга намайг үе үе дуудаж уулзах болсон. Тэгээд Ховд аймгийн Булган суман дахь Хилийн отрядын туслах группт ажиллах болсон. Энэ нь гадаад тагнуулын үүрэг гүйцэтгэх групп юм л даа. Гадаад тагнуулыг үүрэг зорилтын тухай, яаж ажиллах, бүх бэлтгэл сургуулийг энд хийсэн.
-Хаашаа тагнуулд явдаг байв. Ер нь тэгээд насанд хүрээгүй бага хүүхдийг тагнуулд явуулж болдог юм уу?
-Хил давж Алтай Шинжаанд тагнуулын үүрэг гүйцэтгэх үүрэг өгсөн. Манай нутагт 16 нас хүрсэн эрэгтэй хүүхдийг эрийн цээнд хүрсэн гэж үзнэ. Казак, Монгол хэлтэй, бичиг үсэгтэй хүн тэр үед ховор байж. Тэгээд л намайг сонгосон байх
-Хил давна, үүрэг гүйцэтгэнэ гээд хэцүү алба биз дээ. Яаж шүү хил гарахав?
-Шинжаан, Монголын хилээр янгиа тохсон морьтой, ядуу хүү Шинжаанд алба хашдаг нагац ахындаа очихоор яваа гэж танихгүй хүний нэр зааж өгсөн. Тэр нь дээр үед таалал төгссөн хүн билээ л дээ. Ер нь тэгээд тагнуулд бол хүний анхаарал татахааргүй хүүхэд, өвгөд хөгшид, хүн харахад бие муутай юм шиг хүмүүсийг голдуу явуулна. Маш нарийн үүрэг даалгавар өгч, улсын нууцыг амиараа хамгаалах баталгаа авч үлдэнэ шүү дээ.
-Та тэгээд үүргээ биелүүлж байв уу. Ямар үүрэг даалгавар авч биелүүлсэн бол. Одоо хэрнээ нууц уу?
-Өгсөн үүрэг даалгавар бүхнийг биелүүлсэн. Гол нь Гоминдааны цэрэг, байлдааны хэрэгслийн байрлал, тоо хэмжээг ар тийшээ үнэн зөв мэдээлэх, жирийн иргэдийг тэдний цэрэгт элсүүлэхгүй байх, нүүж дүрвэсэн казак иргэдийг Монгол нутагтаа эргэж ирэхэд нь туслах зэрэг ажил үүргийг гүйцэтгэнэ.
-Оспаны дээрэмчид гэж их ярьдаг байлаа. Та тагнуулд явж байхдаа Оспантай ойр хавь байв уу?
-Байлгүй яахав. Оспаны байрлал, хаана ямар янзтай байгааг үргэлж ар тал руугаа мэдээлж байсан. Оспан чинь Монголын хилээс 200 км орчим зайтай Цонж хотод байрлаж байсан. Ууланд олон давхар хамгаалалттай байсан.
Маршал Чойбалсан, ял шийтгэгдээд байсан Дандар баатрыг суллаж Ховдын Булганы отряд руу нэмэлт хүчтэй явуулахдаа Оспаныг барьж ир гэсэн юм билээ. Сүүлд шүүдээ. Дандар баатар Оспаны байрлаж байгаа газар руу хоёр удаа дайраад нэвтэрч чадаагүй буцсан.
-Тэр байлдаануудад та явж л байв уу?
Явалгүй яахав.Тусгай группт тагнуулынхаа ажлыг л хийж явсан. Сүүлд 1951 оны долдугаар сарын 1-нд гоминданы 80 мянган цэргийг Урумчийн дэргэд бут цохин, Оспаныг баривчилж Урумчид хороосон. Оспан чинь хоёр хүү, нэг охинтой байсан. Хоёр хүүгий нь баривчилж Хятадын эрх баригчдад хүлээлгэж өгсөн. Охин нь ууланд зэрлэгшиж зүйл дууссан гэдэг юм.
-Та чинь аль байлдаанд нь сохорсон гэлээ?
-1944 оноос 1952 он хүртэл зургаан жил Баруун хязгаарын хилийн отрядад тусгай үүрэг гүйцэтгээд халагдсан. Баруун хязгаарыг тохинуулах, дайсны удаа дараагийн дайралтад хариу цохилт өгөх үүргийг сүүлд генерал болсон Б.Дорж, Ж.Жамъян нар удирдаж байсан. Байтаг богд, Бага хавтагын гэхчлэн олон тулалдаанд орсондоо.
1947 оны зургадугаар сарын 5-нд Хужирт голын Уушигийн Эхэн-Ус гэх газар том байлдаан болсон тухай хэвлэл номонд их бий дээ. Монголын талаас Зайсанов, Гунгаа, Нэргүй нарын жолоодсон гурван онгоц оролцсон. Дайсны талаас ч онгоц, их буугаар дэмжүүлсэн их хүчтэй байлдаан болж билээ.
Энэ үеэр бөмбөгний хэлтэрхий зүүн нүдийг минь сох цохьсон. Ингээд би өрөөсөн нүдтэй болсон юм. Сүүлд, нөгөө нүдэндээ нөлөөлөх нь гээд бүр авчихсан л даа. 19-хөн настайгаасаа ингэж би өрөөсөн нүдээр хорвоог харж тууллаа.
-Удирдаж байсан дарга нартайгаа сүүлд уулзаж байв уу?
-Уулзалгүй яахав. 2004 оны арваннэгдүгээр сарын 26-нд генерал Ж.Жамъян маань намайг хүлээн авч хүндэтгэл үзүүлээд, хамт зурагаа авахуулсан дурсамж үлдээсэн. Тэр дурсамж бичиг нь "Эх оронч, интернациональч гавшгай хилчин Бүркитбайн Сейлханд" гэсэн байгаа. Генерал маань дурсамж дотроо ийм нэг өгүүлбэр оруулсанд өвгөн би насан туршдаа баярлаж явдаг юм.
Би танд бүтэн эхээр нь үзүүлье гээд "Хилчид болон орон нутгийн оршин суугч иргэн түмний амь нас, өмч хөрөнгийн аюулгүй байдлыг хангаж, баруун хилийн Бага хавтаг, Байтаг уулын байлдаанаас эхлэн Ховд, баруун хилийн олон жилийн ужиг дайн бүрэн төгс ялах хүртэл Б.Сейлхан биеэр галын шугаманд тулалдаж, төр түмэндээ үл мартагдах гавьяат үйлстэн болсон гэдгийг командлагч би нотолж байна. Б.Сейлхан танд сайн сайхан бүхнийг ерөөе. Жамбын Жамъян. Улаанбаатар хот. 2004 оны арваннэгдүгээр сарын 26" гэжээ.
-Тантай ярилцаж байхад нэг зүйл үгүйлэгдээд байна. Мэдээж та энэ олон жил гадаад тагнуулын албанд зүтгэхэд олон сонирхолтой үйл явдал таараа даа. Тагнуулын нууц гэдгээр тойроод байх шиг?
-Тагнуулын нууц гэж байлгүй яахав. Гэхдээ олон жилийн өмнөх нууцуудаа ОХУ-аас эхлээд тайлж ил болголоо шүү дээ. Сталины үеийн олон сонин баримтыг зурагтаар дэлгэн тавьж байна. Манайхан ч тэгэх л байх. Гэхдээ тагнуулч хүнд тангараг өргөсөн онцгой зүйл байдаг. Тэр бүхнийг дээд газрын шийдвэргүйгээр ил задгай дэлгэн тавьж болохгүй л дээ.
Жишээ нь, Алтай Шинжааны алдартай тагнуул, таван улсын хэл мэддэг М-ыг баривчлан хороосон, бараг адал явдал гэмээр зүйлийн амьд гэрч би байж л байна. Тэр бүхнийг сурвалжлагч та нарт хамаагүй ярьж болохгүй. Дээд байгууллагаас албан ёсны зөвшөөрөл олгосон нөхцөлд ном болгоод гаргасан ч бэлэн л байна.
-Тусгай үүрэг гүйцэтгэхэд, хэл чухал биз. Та ер нь ямар хэл мэддэг хүн бэ?
-Би Казак, монгол хэлийг бол сайн мэднэ. Бас, орос, хятад хэлээр бол муухан ойлгоод байна. Ер нь тэгээд тусгай үүрэг гүйцэтгэж явахад хэл шиг чухал зүйл байхгүй. Хамгийн гол нь хүний ярьж байгаа зүйлийг л ойлгоод байх хэрэгтэй болдог.
-Та бага залуу насандаа тусгай үүрэг гүйцэтгэн " далд фронтод" амь бие хайргүй зүтгэж байгаад тайван цагийн хөдөлмөрт шилжсэн. Хаана юу хийж байвдаа?
-Би, мэргэжлийн дагуу холбооны салбарт насыг элээсэн. Тусгай үүрэг гүйцэтгүүлэх болоход хэлнээс гадна холбооны мэдлэг чухал. Булганы отрядад над зааж сургасан гол зүйл бол холбоо. Өнөө л морз, ил далд холбоонууд. Энэ маань энх цагийн бүтээн байгуулалтын үед ч чухал хэрэгцээтэй байсан.
Би нутагтаа, цэрэгжүүлсэн холбооны холбоочноор ажиллаж байтал 1959 онд Баян-Өлгий аймагт Ус, цаг уурын алба байгуулагдсан. Энэ албаны тулгын чулуу тулалцаад холбоочин-цаг уурчаар 32 жил ажиллаж тэтгэвэртээ гарсан.
-Бага залуу насандаа сурч мэдсэн холбооны мэдлэг чинь орчин үеийн холбоо, ус цаг уурын шинжилгээний ажилд гологдсонгүй юу?
-Нэг өдөр аймгийн намын хорооны нэгдүгээр нарийн бичгийн дарга Мусахан дуудаж уулзаад, аймагт цаг агаарын шинжилгээний станц байгуулагдах гэж байгаа тухай танилцуулан радио станц морз мэддэг, холбооны мэдэгдэхүүнтэй, сонсгол сайтай нэг хүнийг хотод зургаан сарын курст явуулах болоод байна. Аймгийн намын хорооны товчоо шийдчихсэн гээд шууд курст илгээж мэргэжил эзэмшүүлсэн. Тэгээд л энэ албыг 32 жил удирдан тэтгэврээ тогтоолгосон.
-Таныг албан ажлынхаа зэрэгцээ олон сонгуультай, цаг наргүй ажилладаг хүн гэж дуулсан.
-Тэгэлгүй яахав. Өлгий хотын ОСГ-ны хорооны даргын сонгуульт ажилд 20 жил, орон нутгийн хурлыг сонгох сонгуулийн зургаан удаагийн сонгуулийн депутат байлаа.
-Сейлхан гуай, танд ОХУ, БНСВУ-ын дээд байгууллага хүмүүсээс ирүүлсэн олон тооны шагнал байдаг. Энэ тухайгаа дурсах уу?
-Би бол Оросын ард түмэнтэй ах дүүгийн барилдлагатай явж ирсэн хүн. Эх орны дайны хүнд жилүүдэд монголчууд Оросын улаан армид бэлэг хуримтлуулж явуулдаг байсан. Би эвлэлийн гишүүний хувьд Толбонуур сумандаа энэ бэлгийг цуглуулах ажлыг зохион байгуулж, нөхдийн хамт тэмээн жингээр аймгийн комисст аваачиж тушааж байсан сан.
Өөрөө ч олон тооны сугалаа нэмэрлэж байсан. Дараа нь тусгай албанд томилогдон ажиллахад гол нөлөөтэй хүмүүс бол Оросын дотоодыг хамгаалах газрын Алтай Шинжааныг хариуцсан газрынхан байлаа. Үргэлж холбоотой ажиллаж байсан. Вьетнамын дайны үед би цалингийнхаа тодорхой хувийг байлдаж байгаа вьетнамчууддаа илгээдэг байсан. Энэ бүхнээс үүдэн БНСВУ-ын дарга Ле Дык Ань, ОХУ-ын элчин сайд С.С Разов нарын олон хүний ирүүлсэн шагнал, дурсгалын зүйлүүд хадгалагдаж байдаг
-Та, тусгаар тогтнолын санал асуулгад яаж оролцлоо?
-1945 оны намар биднийг гэнэт ард тийш нь татсан. 1945 оны аравдугаар сарын 20-ны өдөр Монгол даяар явагдсан тусгаар тогтнолын гарын үсэг зурах ажиллагаанд оролцуулах гэсэн юм билээ. Би Ховдын Булган сумын зургаадугаар багт томилогдон ажилласан.
Сурагчийн дэвтэр шугамдаж нэр бичээд л гарын үсэг зуруулаад байгаа. Олонх нь бичиг үсэг мэдэхгүй, эрхий хурууны хээгээ л дарцгааж байсан. Нэг лам байрын настай хүн уйгаржин монгол бичгээр өөрийн болон хөгшнийхөө нэрийг бичээд "төрийн минь сүлд өршөө" хэмээн магнайдаа адис авч байж билээ.
-Сейлхан гуай, гэр бүлийнхээ амьдралаас сонирхуулах уу?
-55 жил ханилж 10 хүүхэд төрүүлж өсгөсөн хайрт хань А. Рисжангаа 2009 онд 70 настайд нь алдчихсан. Хүүхдүүд, төр түмэндээ нэр хүндтэй ажиллаж амьдарч байна.
Монгол Улсын Соёлын Гавьяат Зүтгэлтэн, сэтгүүлч Г.Жамьян
Сэтгэгдэл0
Saikhan buurai bna. Urt naslaj udaan jargahiig husie.
Setgvvlchee medeellee jaaxan ch gesen nyagtalsan bol!!! Xudalch uvguniig od bolgoj olon ardiin durguig xvregehguil bsan bolov uu
Аугаа євєгдийг минь тэнгэр єршєє. Урт насалж удаан жаргаж яваарай.
гайхамшигтай.
Buuraidaa eruul enhiig huseye.saihan uvuu bn shuu
Iim ekh oronch setgeltei uvgun buurluudiin ucheer Mongol uls maan tusgaar uls bgaag martaj bolomgui!
GAIHALTAI OVOO!! TAGNUUL!
Энэ хүнд баатар цол эсвэл УБ т байр өгж урамшуулах бизээ гэж ерөөе.
Тэр тагнуулын тухай хурдан хэвлүүлээрэй.
Настан буурал Таны омно малгайгаа аван хундэтгэл узуулэн мэхийн еслое. Баруун хязгаарын толоо Таньтай хамт байлдаж явсан бух хумууст баярлаж явдгаа Америкаас дамжуулж байна.
урт наслаарай
Хуучны хүмүүс амь насаараа дэнчин тавьж үүргээ гүйцэтгэж гавъяа байгуулсан ч түүнийгээ ердөө л өөрийн үүрэг гэж даруухан үзэж гавъяа шагнал нэхдэггүй байж. Гэтэл одоогийн манай иргэд юм л бол одон тэмдэг, гавъяа шагнал гэлцэх болж дээ. Сейлхан гуайд сайн сайхныг хүсье. Үр ач нараа төрдөө зүтгэсэн сайн хүн болгож өсгөхөд таны үүрэг гавъяа их юмдаа.
Манай дүр эсгэсэн хуурамч ардчилсан гамингууд эх оронч эцэг өвгөдийн маань амь нас,зүтгэл чармайлтын хүчээр тусгаар тогтнол гэдэг үнэлж болшгүй юмыг авч үлдсэнийг үгүйсгэх гэж хичээж байгаа самуун цаг үед залуу үед ухаарал өгөх сайхан зүйл нийтэлжээ.МАХН-н түүх бол Монголын тусгаар тогтнолын түүх гэдэг үг оргүй зүйл биш.Тэднийг магтах гэсэндээ биш ерөөсөө л энэ намын эрх барьж байсан цаг үе нь тийм байсан юм.
dainy daraa shinjaand ajillaj bsan humuusiinhee neriig maod helj ugch tenegtej helmegduulsn tyyxtei
103.26.194.1 МАХН Эх орончид хоёрыг ялгаж сураагүй бна шүү МАХН бол Оросын улаан коминтерний бгуулсан Монголчуудыг хянах үзэл сурталын нам. Тусгаар Тогтнолын төлөө зориулсан олон мянган Эх орончидын гайхамшиг түүх олон бий Харин МАХН үгэнд ордоггүй Эх орончидийг буудаж цөлж Эх орончидийн бгуулсан гавьяаг МАХН өмчилж үзэл суртал хийдэг бсан юм Эцэст нь Эх оронч Бүркитбайн Сейлхан танд маш их баярлалаа
Хувь хүний нь хувьд МАН-ыг үзэн яддаг зарим хүмүүсийг ойлгож болно. Хувь заяаны эрхээр Сүхбаатартай байлдаж явсан Манжийн хар цэрэг, Хиагтын гамин, Вандановынхоны үр сад болон үлдсэн хүмүүс байдаг л юм гэнэ билээ. Тэд нарын буруу биш шүүдээ. Гэлээ гээд ингэж өсөрхөж болмооргүй баймаар. Гадаад дотоод болон мэдэх эс мэдэх олон хүчин зүйлээс шалтгаалан МАН-ыг үзэн ядагсад анх үүсэх үед нь ч байсан, одоо ч байгаа нь үнэн. Хойшид ч байхал биз. Явж явж энэ бол Монголын эрх чөлөө тусгаар тогтнолтой холбоотой асуудалалдаа. Улаан Оросыг дагаснаар асар их үнэ цэнээр боловч тусгаар тогнолоо олж авсан юм. Харин Хятадыг дагасан бол өнөөдөр сайдаал Өвөрмонголын нэг мужил байх байсан биздээ.Зарим хүмүүсийн сонголт энэ байсан бололтой. Дээр нь шинэ үеийн эх орон ард түмнээ худалдаж баяжигсад түүний гар хөл болсон урвагчид нэмэгдэж байх шиг байна.Коммунизмаар сүрдүүлдэг арга чинь дэндүү хоцрогдож, Коммунист намтай Хятад, Вьетамууд яаж хөгжиж байна.Марксын зохиол бүтээлүүд ахин хүчээ авч гайхан биширч байна. СССР задран унаснаас хойш дэлхийн ядуурал 2 дахин нэмэгдэж 3 тэрбумыг даваад байна. Монголоос долларын тэрбумтан 30 төрөөд байхад хүн амын 90% нь ажилгүй, орлогогүй люмпен пролтариуд болоод байгааг хэвлэл мэдээлэлээс харлаа. Соц үеийн 70 жилд 10 тэрбум рублийн өр тавиад түүнийгээ 99% хөнгөлүүлж чадсан бол шинэчлэлийн ЗГ 18 тэрбум долларын өр тавьчихаад дээрээс нэмж Самурай бондын өрийг нэмж байна. Ямарч үр ашиггүй салхинд хийсгэсэн 18 тэрбумын хүүгийн өр гэхэд л нөгөө алдарт 21000-с хол даваад байна.Энэ их өр ард түмний нуруун дээр хүнд дарамт болж үлдэнэ. МУлс дампуур ч мэднэ.Үзэн ядалтад хязгаар байдаг үгүйг нь мэдэхгүй юм. Харин тэнэглэлд хязгаар байх ёстой байхаа.
Baharhaj bnaa tanaar!
Yagaad kazak hun Hun bish baidag yum!
Казак түмний маань дотор ийм мундаг тагнуулч байдаг гэж сонсоогүй явлаа.
Uuliin baatar tsoliig ene uvuud avch uguu.
Hiisen yumtai hun saihan yum aa
Baatar bol baihaar l hun bn.
Ospan bas l huihtai er baisan baihaa,harhad saihan gunduugui er bn shdee.
Saikhan hogshin bna. Urt udaan naslakh boltugai.
ийм сайхан ахмадыг шагнана байгаа? асалиум аликум.
сейлхан гуайг шалгах хэрэгтэй. ийн худал ярьж болохгүй. Оспаны барааг ч хараагүй зөөнөг шүү наад еодор!хүний нэрээр алдар цуу горьдож,олж авах гэж дээ янз нь! Монгол бол төртэй, тагнуултай Улс шүү
Монголын тагнуулын түүх үүхийг мэдэхгүй байж дэмий бурах хэрэггүй.Барун аймгаас тагнуулд явж байсан өвгөд буурлууд хэд хэд байсан байх.Оспанийг хэр баргийн хүн барьж авч чадахгүйл байсныг энэ өвгөн барьж хороосон гэж байх юм.Үнэн худал нь мэдэгдэхгүй ингэж ярьж болохгүйл байх.Үнэн үнэнээрээ байх нь сайхан.
Юм уншаад ойлгохгүй байж сэтгэгдэл битгий бичиж бай. Оспаныг энэ өвгөн барьж устгасан гэж яриагүй бн.
Сейлхаан гуай таныг мэддэг олон хүн Өлгийд байгаа шүү ээээ,бөөбөө ба-а-лай!тагннуул танаар дутав гэж!гол нь түүхэн баримтгүй бурж,мөөрж,заалж, бааж үл болмой!тусгаар тогтнолыг сейлхан мэт нб биш агуу их Сурахбаяртангууд хамгаалсан ш дээ!
Энэ тагнуулч Х.Чойбалсангийн үед тагнуул хийж байсан нь яамай даа.элбэгдоржийн үед байсан бол өөрөө илчилж бариулаад л алуулчих байсан.элбэгдорж ч эвгүй гар шүү.ТЕГ-т мөн ч их гай тарьсан.Азтай хүн юм.Төр нь төр шиг,хүн нь хүн шиг байх үед амьдарч байжээ.
чи битгий тэнэгт танай Энхбаярын авгай тагнуулын зөвлөх хийж бсан шүү Удалгүй 71 ны тайван жагсаалыг турхирч буудаж тараасаныг юу гэхийн
Хүн хөгшрөөд жаахан бурж байж магадгүй. Тэглээ гээд байгуулсан гавьяаг нь баллуурдах үндэслэл болохгүй
Боомтын дарга Гүнбалай спиртын хэргээ баллаж хувийнхаа рейтингийг өснөхийн төлөө Монголын тагнуулын байгууллагын олон жилийн ажлыг балласан даа. Бас Модерн номадс сүлжээний эзэд офшор Баярцогт, суваг Сайханбилэг нар Оюу толгойтой гэрээ байгуулснар хоолны хангамжийг нь авсан. Өдөрт 10 сая төгрөгийн гүйлгээ хийж байна. АН лидерүүд бүгд нэг тиймэрхүү хүмүүс байхад жирийн гишүүд нь МАН өшөө авна ч гэх шиг тэнэг юм яриад сууж байх юм. Намуудын өс хонзонгийн тэмцлийн дунд Монгол орон баларч байна.
KAZAK--- BISH ((((KAZAH)))))HHHHH--KKKKK
Зургуудын учрыг ойлгосонгүй. Дээд талынх бол Чой, Оспан 2 бололтой. Тагнуулын зураг байхгүй юу?
Ene zurag ny yariltslaga hiisen setguulchiih ny zurag bishuu? Ene hun chin orooson nudgui gee biz dee? Zuragnii deer ny gavyat setguulch Ja myan gesen bna shuu dee.
103.26.194.1 chi huzdaa goljgiilzgene mine
Mundag uvuu yumaa. Tand eruul enhiig hus'e. Tany ur sad bid zaluu ue Mongolygoo yamar ch baisan saihan avch yavna gej boldoj baigaa.
TA NARIIN DERGED HELEH YMTAI HIISEN GAWIYATAI . TA NAR HVNIIG GADNAAS N HARAAD BITII DVGNE . YM UNSHAAD OILGOHGVI BOL BITII UNSH . NAAD HVN CHIN OSMAN-IIG ALSAN GEJ HELEEGVI BN YM UNSHAAGVI MALNUUD WE. OWGON-D BAATAR UGUH HEREGTEI. OWGON URT NASALJ UDAAN JARGAARAI. ODOO VZSEN YMAA NOM GARGAH N ZOW BAIH.
Урвагч...Иштен шыккын жау жаманю
Энэ сайхан овоо байна. Харин энэ хасаг юу гэж урвагч энэ тэр гэж солиорсон юм бичсэн юм бол! Ногоо Казахстан явсан хасагуудын нэг байх аа! Ишиг эврээ ургахаар эхийгээ моргов гэгчээр Монголын газар шороонд торж осч , Монголын ивээлд хун болчихоод одоо юу хуцаад байгаа юм бол?! Энэ эх оронч овоо урт наслаарай.
Монгол улсын төлөө Оспаны хасаг дээрэмчдийг хяар цохиход оролцсон болохоор урвагч гэсэн байх.
Энэ хүн хэдийгээр хасаг хүн ч гэлээ Монгол улсын төлөө явсан хүн байна.Хотод байр өгөх хэрэгтэй.
saihan buural baina shagnah heregtei
urt naslaj olon jil ard tymendee surgaalia xairlaarai
iluu dutuu yum yariagui l bna. uuregee 100% bieluulsen Ospaniig harsan l gesen bna.
baabariin bichsen tyyhtei ene hynii yrisniig hartsuulaarai. baabariin umnuus hoshnogo ulaichihlaa.
Сайн байцгаана уу? Мундаг буурал байнадаа.
Танд хүндэтгэл үзүүлж байна.
Hasag ch bai Mongol ch bai huniig hiisen buteesen gavyagaar ni unelj hundleh heregtei. Hasagiig bid oorsdoosoo holduulj hari humuus shig bodoj bolohgui bhaa. Onoodriin Kazakstand Mongol udmiin ovguud buh erh medliig ni barij bgaa. Hun amiin toogoor bus niit ovog aimgiin hed ni Mongol ve gej uzvel 70% Mongol udmiin ovogtonguud bna. Bogd haani ued Hasaguud Mongoltoigoo negdeh huselt bichig Bogd haand hurguulj bsan tuuh bii.Altan ordoos hoish Mongolchuud Hasguudtai zorchildoj bsan, Yas yuman deeree Mongolchuud dotroo ch zorchildoj bsan. Uhej baisan hujaa nartai tsus holildoj baisand orvol Hasag Hirgisuudtei holildoj bsan ni bidend ch tedend ch deer baih. Ene ovoog shuud Mongol Ulsiin Baatar tsol uguh heregtei.
Neg saihan Hasag huuhen avch suuhiinsan.
Сэтгэгдэл бичих гээд байгаа бол 1-рт бичсэн зүйлүүдээ сайтар ойлгож уншаач хэмээх байна. 2-рт Түүхээ мэдэж бай түүхийн ном оо сайтар ухаарч ойлгож уншаач гэх байна. 3-рт ийм сэтгэгдэл бичихэдээ нүүр тэнь улайхгүй байна уу хүмүүсээ би тан нарын өмнөөс санаа зовож байна. Яанадаа залуу үе минь ...... хойч үе үр хүүхэдээ МОНГОЛ оо түүхээ яаж уламжилж үлдээх юм болдоо... бтдний үе яахав дуусана. Харин зарим залуучуудын толгой олгой болжээ гэхэд хилсдэхгүй байхаа. Ингэж бичмэнд уучилаараа хүмүүсээ тэсэлгүй бичлээ.
Сейлхан гуай та ингэж бурж болохгүйгээ, тагнуулын архивт таны материал байхгүй байгаа та 5 отрядын Ч.Алтангэрэлийн бичсэн номноос будаа идэж байна. Настай хүн ингэж болохгүй гэдгийг зөвлөе,Энэ ярилцлага хийсэн сэтгүүлч та тагнуулын архиваас Сейлханы талын материал гаргаад тавь юу ч байхгүй шүү дээ. Одоо тухайн үеийн гавъяатнууд бурханы оронд заларсан хойно зохиож ярьж байна гэдгийг хэлье
Yag zuv, setgvvlch ni yumiig bas nyagtlah xeregtei,
1996 оны 04 сард ахмад дайчин Б. Мадинеш гуай хүнд өвчтэй бурханы оронд залархын өмнө танд хэлэхдээ: Биднийг бурханы оронд заларсаны дараа чи дайнд оролцож явсан гээд худлаа ярихаа боль гэж хэлж байсныг сана
Tiim shvv, ulgiin axmadiin xoroonoos todorxoilox yumuu xaashaa yum, xvnii amnaas sonsson yumaa uuruu xiisen met xudal yarij yavdag xasag uvgun, naadaxiin chini yaridagiig veiin uvguchvvd bvgd xudal gedgiig medne
Монголчуд тиймч цагаан сэтгэлтэй хүнлэг улс бишээ.1967 онд эцэг эхтэйгээ Жанчивлан амралт сувилалд байхад Монгол улсбн баатар Нэхийт гуай байсан. Тэрээр казахууд эхнэр хүүхдээ нуусан газрыг манайхан олчихоод буудаж бөмбөг шидхэд казах эхнэрүүд өлгийтэй болон нялх үрээ монголчуудын өмнөөс амь гараг гээд шидхэд хүүхдүүдийг нь жадалж буцаан шидэж байсан тухай 7 настай бөйсанч гэсэн тод сайн тогтоож авсан.Хатахбаатар Магсаржав богдын шавь нарыг өөртөө авч хилрүү дөхөн байсан хувилгааныг шавь нарын хамт түүний дотор өлгийтэй аүүадийгч дүүжижлж алсан байх юм.Цогт эх оронч Цахарын Баяр гүнг Ивцэгийн тулаандмэргэн буучаар шархдуулан барьж жанжин Сүх өөрийн гараар амьдаар нь тулам өвчсөн тухай С.Удвал гуайн гар ноорог архивт бий.
Хасагийн дээрэмчид хил орчмын торгууд, захчин, халх хүмүүсийг хэрхэн алж хядаж, дээрэмдэн тонож байсан тухай бичвэл ганц удаагийн явдал биш бүхэл бүтэн ном болно шүү дэ.
Ene deed taliin hun yasan muugai hun be,mongoliin ard tumen,undesten yastangyydiin dynd yas buu hayad bai.Buh kazakyyd tyhain ued yrbaj baigagui,tsaana ni uur ylsiin yabyylga baisaniig olj harahgui bnyy.tedniig chin bytsaaj abchirah ih uuregiig hilchid,tagnxxöchid guitsetgej bsan shuu.alibaa zuil yadajil tal hyni ni unenii ortoi baidag um.danda myshgin guibyxldag muuhai humuus bh um,yaj uils ni buteh be
Сейлхан овгон зоножээ. Оспаны барааг ч хараагуй шуу дээ!!!!!!!
КАЗАХУУД ХОВДЫН БУЛГАНААР ОРЖ ИРЖ ДЭЭРЭМ ХИЙЖ ХҮН АЛДАГ Л БАЙЖ.ХҮНИЙ НҮДЭНД АЛТАН БӨГЖӨӨ ХИЙЖ БАЙГААД ЦОХИЖ НҮДИЙГ НЬ БҮЛТЛЭН ГАРГАЖ ХӨГШИНИЙХ НЬ ГАРТ БАРИУЛСАН ТУХАЙ ЭМГЭД ЯРЬЖ БАЙСАН.ХОЁР ХӨГШИН ӨНЧИН ӨРӨӨСӨН КАЗАХ ХҮҮГ ӨРГӨН АВЧ ХҮН БОЛГОЖ ҮЙМЭЭНИЙ ҮЕК ХҮҮ АЛГА БОЛЖ СҮҮЛД СУРАГ СОНСВОЛ НЭГ БҮЛЭГ ДЭЭРЭМЧДИЙН АХЛАГЧ БОЛСОН ГЭДЭ.НЭГ ӨДӨР ХҮҮ ОЛОН НӨХӨДТЭЙГӨӨ ИРЖ БИ ОЛОН МАЛ АДУУТАЙ ЭД ХАРАНГАТЭЙ БОЛСОН ТА ХОЁРЫГ АВААД НҮҮЕ.ХҮН БОЛГОСОН АЧИЙГ ТАНЬ ХАРИУЛЪЯ ГЭХЭД ӨВГӨН УУРАЛЖ НУТГААСАА ЯВАХГҮЙ ГЭЭД ХҮҮГЭЭ ХУТГАЛТАЛ НӨХДИЙН НЭГ НЬ ӨВГӨНГ БУУДАН АЛЖ.ХҮҮ МИНИЙ ААВЫГ ЯАГААД АЛАВ ГЭЭД НӨГӨӨ БУУДСАН ХҮНИЙГ ӨӨРИЙН ГАРААР БУУДАН АЛЖ.ЭХ НЬ ЯВАХГҮЙ ГЭСЭН ТУЛ ҮЛДЭЭЖ ААВЫНХАА ТОЛГОЙГ АВЧ ТЭР НУТАГТАА АВААЧИН ТАХИН БУЯН ХИЙНЭ ХЭМЭЭН АВЧ ЯВСАН ГЭСЭН.МОНГОЛЫН ОЛОН ЯСТАНЫ ТҮҮХИЙН ШУУРГАНД ӨДҮҮЛЖ ЯВСАН ТУХАЙ ИХ ЮМ ЯРИХ БАЙХДАА.
Яасан худалч хасаг вэ? Бүгд худал. Ж: Осман Цонжид ямар элэнцгээ хийж хятад цэргүүдийн дунд байхавдээ. Алтайн Эрчисийн уулсаар нуугдаж явсан хулгайчшүүдээ.
Hudalch zunug uvgun 16tai batsaanyg yu gej hiliin chanadad yavuulah ve dee